Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 9 lipca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący : sędzia Anna Gajewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2025 r. w Piszu na rozprawie

sprawy z wniosku J. H.

z udziałem S. H., H. B.

o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej

postanawia:

1.  ustalić sposób korzystania z nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze geodezyjnym (...), zabudowanej domem mieszkalnym oraz budynkami gospodarczymi, położonej przy ulicy (...) w P., dla której Sąd Rejonowy w Piszu IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą KW Nr (...), której współwłaścicielami są: S. H. w udziale 24/48, J. H. w udziale 12/48 i H. B. w udziale 12/48, zgodnie z projektem podziału przedmiotowej nieruchomości do korzystania sporządzonym przez biegłego geodetę D. Ż., stanowiącym integralną część niniejszego orzeczenia (k. 125 akt sprawy), w ramach którego część A nieruchomości (oznaczona na mapie kolorem zielonym) o powierzchni 395 m2 jest do wspólnego korzystania przez wszystkich współwłaścicieli w sposób nieutrudniający korzystanie dla każdego ze współwłaścicieli, część B (oznaczona na mapie kolorem niebieskim) o powierzchni 129 m2 jest do wyłącznego korzystania przez uczestniczki postępowania S. H. i H. B., część C (oznaczona na mapie kolorem niebieskim) o powierzchni 195 m2 jest do wyłącznego korzystania przez uczestniczki postępowania S. H. i H. B., zaś część D (oznaczona kolorem pomarańczowym) o powierzchni 108 m2 jest do wyłącznego korzystania przez wnioskodawcę J. H..

2.  zobowiązać wnioskodawcę J. H. i uczestniczki postępowania S. H. oraz H. B. do wzajemnego wydania sobie części nieruchomości opisanej szczegółowo w punkcie I. postanowienia przyznanych do wyłącznego korzystania;

3.  zasądzić od uczestniczki postępowania S. H. na rzecz wnioskodawcy J. H. kwotę 550 zł (pięćset pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu części opłaty sądowej od wniosku oraz wydatków na opinię biegłego.

4.  zasądzić od uczestniczki postępowania H. B. na rzecz wnioskodawcy J. H. kwotę 275 zł (dwieście siedemdziesiąt pięć złotych) tytułem zwrotu części opłaty sądowej od wniosku oraz wydatków na opinię biegłego.

5.  nakazać pobrać od uczestniczki postępowania S. H. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 434,30 zł (czterysta trzydzieści cztery złote 30/100) tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego.

6.  nakazać pobrać od uczestniczki postępowania H. B. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 217,15 zł (dwieście siedemnaście złotych 15/100) tytułem zwrotu części wydatków na opinię biegłego.

7.  ustalić, że każdy zainteresowany ponosi pozostałe koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 291/23

UZASADNIENIE

J. H. wniósł o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, tj. z nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi, położonej przy ulicy (...) w P., dla której w Sądzie Rejonowym w Piszu prowadzona jest księga wieczysta (...). Jako uczestników postępowania wskazał swoją matkę S. H. i siostrę H. B..

W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, że on i uczestniczki postępowania są współwłaścicielami opisanej wyżej nieruchomości. Między współwłaścicielami nie ma sporu co do sposobu korzystania z posadowionego na tej nieruchomości budynku mieszkalnego. Zachodzi natomiast konieczność dokonania podziału do korzystania gruntu wokół budynku. Uczestniczki utrudniają wnioskodawcy korzystanie z tego gruntu i nie uzgadniają z wnioskodawcą żadnych decyzji związanych z zarządzaniem i projektowaniem ogrodu.

Wnioskodawca wniósł o dokonanie podziału nieruchomości do korzystania w sposób przedstawiony na sporządzonym przez niego projekcie graficznym znajdującym się na karcie 45 i 59 akt sprawy. Wskazał, że wnioskodawcy miałaby przypaść część oznaczona kolorem czerwonym, na której posadowiony jest murowany budynek gospodarczy wybudowany przez wnioskodawcę oraz wiata, w której wnioskodawca składuje drewno opałowe. Podkreślił, że z części tej nie korzystają uczestniczki postępowania.

Uczestniczki postępowania S. H. i H. B. wniosły o oddalenie wniosku w całości. Zaprzeczyły, że utrudniają wnioskodawcy korzystanie z terenu wokół budynku mieszkalnego. Podniosły, że to wnioskodawca swoim zachowaniem i postępowaniem cały czas utrudnia uczestniczkom i pozostałym mieszkańcom nieruchomości korzystanie z działki. Wskazały, że wnioskodawca bez konsultacji z uczestniczkami zajął część ogrodu i korzysta z niego z wyłączeniem uczestniczek, tj. wybudował mały budynek gospodarczy, dobudował do budynku mieszkalnego tzw. przybudówkę, z której wchodzi się do budynku i której dach wchodzi w światło jednego z okien budynku, a także wybudował na zewnątrz budynku schody prowadzące na poddasze do zajmowanych przez wnioskodawcę pomieszczeń mieszkalnych, których konstrukcja nie jest w ocenie uczestniczek bezpieczna. Uczestniczki nie posiadają wiedzy, czy na wykonanie ww. czynności budowlanych wnioskodawca uzyskał przedtem stosowne zezwolenia administracyjne.

Uczestniczki podniosły nadto, iż w pewnym okresie wnioskodawca urządził na nieruchomości składowisko zbędnych rzeczy, desek, kartonów, pudełek, skrzynek itp. Nieruchomość przypominała składowisko śmieci, które nie dość, że szpeciło wygląd nieruchomości, to i było wylęgarnią myszy, szczurów, os i innego robactwa. Ostatecznie, po wielu rozmowach z wnioskodawcą i za jego zgodą, nieruchomość została uprzątnięta i możliwe jest swobodne z niej korzystanie.

W ocenie uczestniczek, mając na uwadze powierzchnię działki, jej zabudowę i zagospodarowanie, podział gruntu do korzystania uniemożliwi lub poważnie utrudni korzystanie z nieruchomości pozostałym współwłaścicielom.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

J. H., H. B. i S. H. są współwłaścicielami nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym i budynkami gospodarczymi, położonej przy ulicy (...) w P., dla której w Sądzie Rejonowym w Piszu prowadzona jest księga wieczysta (...).

Udziały J. H. i H. B. w prawie współwłasności wynoszą po 12/48 części, natomiast udział S. H. wynosi 24/48 części.

Współwłaściciele zgodnie ustalili sposób korzystania z budynku mieszkalnego posadowionego na opisanej wyżej działce gruntu, poprzez podział quo ad usum (korzystanie z wydzielonych części).

Między współwłaścicielami nie ma wspólnego stanowiska w kwestii podziału do korzystania działki gruntu nr (...) wokół budynku mieszkalnego.

(okoliczności bezsporne)

Zgodnie z opinią biegłego sądowego z zakresu geodezji, D. Ż., sądowy podział quo ad usum działki gruntu nr (...) wokół budynku mieszkalnego zakłada wydzielenie czterech części:

1.  części A (oznaczonej na mapie z k. 125 kolorem zielonym) o powierzchni 395 m ² – do wspólnego korzystania przez wszystkich współwłaścicieli,

2.  części B (oznaczonej na mapie z k. 125 kolorem niebieskim) o powierzchni 129 m ² – do wyłącznego korzystania przez S. H. i H. B.,

3.  części C (oznaczonej na mapie z k. 125 kolorem niebieskim) o powierzchni 195 m ² – do wyłącznego korzystania przez S. H. i H. B.,

4.  części D (oznaczonej na mapie z k. 125 kolorem pomarańczowym) o powierzchni 108 m ² – do wyłącznego korzystania przez J. H..

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji wraz z opinią uzupełniającą k. 121-125 i 161)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W myśl art. 206 k.c., każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli.

Artykuł 206 k.c. jest jednak przepisem względnie obowiązującym i współwłaściciele w drodze umowy mogą przewidziane w nim bezpośrednie i wspólne korzystanie z całej rzeczy zmienić na bezpośrednie korzystanie z wydzielonych części rzeczy (podział quo ad usum).

Podział quo ad usum nieruchomości polega na tym, że każdy ze współwłaścicieli otrzymuje do wyłącznego użytku fizycznie wydzieloną część nieruchomości wspólnej. Zgodę na podział quo ad usum powinni wyrazić wszyscy współwłaściciele. W razie braku takiej zgody, każdy ze współwłaścicieli może wnosić o dokonanie takiego podziału przez sąd.

Sądowy podział nieruchomości do korzystania następuje w postępowaniu nieprocesowym na podstawie przepisów art. 611–616 k.p.c. o zarządzie rzeczą wspólną (wyrok SN z dnia 7 lutego 2003 r., III CKN 1386/00, LEX nr 77082; uchwała SN z dnia 29 listopada 2007 r., III CZP 94/07, Biul. SN 2007, nr 11, s. 9).

Orzeczenie sądu określające sposób korzystania z rzeczy wspólnej ma charakter kształtujący. Podział quo ad usum nie kreuje powstania żadnych praw rzeczowych ani też obligacyjnych typu: najem, dzierżawa czy użyczenie. Nie może być również utożsamiany ze zniesieniem wspólności istniejącego prawa, w szczególności zaś ze zniesieniem współwłasności. Dokonanie podziału quo ad usum oznacza wyłącznie wewnętrzne zorganizowanie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej (por. wyrok SA w Warszawie z dnia 4 grudnia 2013 r., I ACa 1523/12, LEX nr 1422485). Każdy ze współwłaścicieli może żądać w każdym czasie zniesienia współwłasności (art. 210 k.c.), a zastosowany (tymczasowy) podział rzeczy wspólnej nie wiąże w toku późniejszego postępowania o zniesieniu współwłasności.

W niniejszej sprawie poza sporem pozostawał fakt, że wnioskodawca i uczestniczki postępowania są współwłaścicielami zabudowanej nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), położonej przy ulicy (...) w P. oraz fakt, że między współwłaścicielami nie ma zgody na podział do korzystania gruntu wokół budynku mieszkalnego. Niewątpliwie zatem wnioskodawca był legitymowany do złożenia wniosku o dokonanie takiego podziału przez sąd.

Powołany w sprawie biegły sądowy z zakresu geodezji, D. Ż., w sporządzonej na piśmie opinii, której integralną częścią jest mapa znajdująca się na karcie 125 akt sprawy, przedstawił projekt podziału quo ad usum działki gruntu nr (...) wokół budynku mieszkalnego, który zakłada wydzielenie czterech części:

1.  części A (oznaczonej na mapie kolorem zielonym) o powierzchni 395 m ² – do wspólnego korzystania przez wnioskodawcę i uczestniczki postępowania,

2.  części B (oznaczonej na mapie kolorem niebieskim) o powierzchni 129 m ² – do wyłącznego korzystania przez uczestniczki postępowania S. H. i H. B.,

3.  części C (oznaczonej na mapie kolorem niebieskim) o powierzchni 195 m ² – do wyłącznego korzystania przez uczestniczki postępowania S. H. i H. B.,

4.  części D (oznaczonej na mapie kolorem pomarańczowym) o powierzchni 108 m ² – do wyłącznego korzystania przez wnioskodawcę J. H..

W ocenie biegłego, taki projekt podziału nieruchomości do korzystania pozwala w sposób racjonalny i zgodny korzystać z wyodrębnionych części działki. Biegły wskazał, że granica użytkowania pomiędzy częścią C i częścią D przebiega dokładnie przez kran z wodą znajdujący się na tej części działki, z którego będą mogli korzystać użytkownicy zarówno części C, jak i części D. Ponadto, podział ten dokładnie odzwierciedla udziały współwłaścicieli w przedmiotowej nieruchomości i jest bardzo zbliżony w swojej treści do projektu podziału do korzystania opracowanego przez wnioskodawcę, a znajdującego się na karcie 59 akt sprawy.

W opinii uzupełniającej biegły D. Ż. rzeczowo odniósł się do zarzutów pełnomocnika wnioskodawcy i w całości podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w opinii podstawowej. Podkreślił, że u podstaw opinii legły ustalenia poczynione podczas oględzin dokonanych przez sąd z udziałem biegłego w dniu 7 listopada 2023 roku. Wskazał, że opracowany projekt podziału uwzględnia istniejące wewnątrz przedmiotowej działki ogrodzenia, granice części działki niezbędnej do korzystania z posadowionych na niej budynków i części działki mogące być przydzielone do wyłącznego korzystania na rzecz wnioskodawcy i uczestniczek. W toku oględzin uczestniczki wnosiły, żeby przydzielone im części działki do wyłącznego korzystania miały dostęp do kranu z wodą i żeby w części wspólnej prowadziła do nich bramka w ogrodzeniu znajdującym się wewnątrz działki.

Sąd w pełni podzielił opinię podstawową i uzupełniającą biegłego, bowiem spełniały one stawiane im wymogi, odzwierciedlały staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiadały w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytania, a przytoczona na ich uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca. Zauważyć należy, iż opinia biegłego podlega, jak i inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c, lecz odróżniają je szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. W ocenie Sądu, opinie biegłego D. Ż. sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą specjalną. Co istotne, ostatecznie opinia biegłego nie była kwestionowana przez wnioskodawcę. Wnioskodawca ani pełnomocnik wnioskodawcy, w zakreślonym przez sąd terminie nie wnieśli zarzutów do opinii uzupełniającej i nie złożył żadnych wniosków dowodowych.

Mając na uwadze powyższe, uznając, iż sporządzony przez biegłego geodetę projekt podziału nieruchomości do korzystania dokładnie odzwierciedla udziały współwłaścicieli w przedmiotowej nieruchomości i jest bardzo zbliżony w swojej treści do projektu podziału do korzystania opracowanego przez wnioskodawcę, a znajdującego się na karcie 59 akt sprawy, Sąd postanowił, jak w punkcie 1. orzeczenia z dnia 09.07.2025 r. Jednocześnie Sąd zobowiązał wnioskodawcę i uczestniczki postępowania do wzajemnego wydania sobie części nieruchomości przyznanych do wyłącznego korzystania.

O kosztach postępowania orzeczonych w punkcie od VI. do IX. orzeczenia Sąd rozstrzygnął na podstawie 520 § 2 k.p.c. i art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, uznając, że wnioskodawca i uczestniczki postępowania byli w równym stopniu zainteresowani dokonaniem podziału przedmiotowej nieruchomości do korzystania, a w związku z tym winni uczestniczyć w kosztach niniejszego postępowania stosownie do przysługującego im udziału w prawie własności przedmiotowej nieruchomości.

Opłata od wniosku wyniosła 100 złotych i została pokryta przez wnioskodawcę (wnioskodawca uiścił 1 000 złotych - nadpłacona kwota podlega zwrotowi, co nastąpi po uprawomocnieniu się wydanego w sprawie w dniu 9 lipca 2025 roku postanowienia).

Koszt opinii powołanego w sprawie biegłego sądowego wyniósł łącznie 1 868,59 złotych i do kwoty 1 000 złotych pokryty został z wpłaconej przez wnioskodawcę zaliczki, a do kwoty 868,59 złotych tymczasowo pokryty został z budżetu Skarbu Państwa.

Wobec powyższego, Sąd zasądził na rzecz wnioskodawcy tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów postępowania:



od uczestniczki S. H. kwotę 550 złotych (1 100 zł x 24/48 = 550 zł),



od uczestniczki H. B. kwotę 275 złotych (1 100 zł x 12/48 = 275 zł).

Nadto, tytułem zwrotu wydatków na opinie biegłego tymczasowo pokrytych z budżetu Skarbu Państwa, w łącznej kwocie 868,59 złotych, Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu:



od uczestniczki S. H. kwotę 434,30 złotych (868,59 zł x 24/48 = 434,30 zł),



od uczestniczki H. B. kwotę 217,15 złotych (868,59 zł x 12/48 = 217,15 zł).



od wnioskodawcy J. H. kwotę 217,15 złotych (868,59 zł x 12/48 = 217,15 zł) – przy czym należność ta zostanie po uprawomocnieniu się wydanego w sprawie postanowienia potrącona z kwoty podlegającej zwrotowi na rzecz wnioskodawcy w związku z nadpłaconą opłatą od wniosku.

O pozostałych kosztach postępowania związanych z udziałem zainteresowanych w postępowaniu, Sąd rozstrzygnął w myśl art. 520 § 1 k.p.c.

sędzia Anna Gajewska