Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 16 lipca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Anna Gajewska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Agnieszka Zuzga

po rozpoznaniu w dniu 16 lipca 2025 r. na rozprawie

sprawy z wniosku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L.

z udziałem Skarbu Państwa – Krajowego Ośrodka (...) Oddział Terenowy w O.

o ustanowienie służebności przesyłu

p o s t a n a w i a:

1.  Ustanowić na rzecz (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. na będącej własnością Skarbu Państwa – Krajowego Ośrodka (...) Oddział Terenowy w O. nieruchomości obciążonej stanowiącej działki gruntu o numerze geodezyjnym (...) położonej w obrębie K., Gmina B., powiat (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą KW (...), służebność przesyłu polegającą na prawie korzystania z przedmiotowej nieruchomości przez każdego przedsiębiorcę będącego właścicielem urządzeń energetycznych, o których mowa w art. 49 § 1 kodeksu cywilnego tj. kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN (SP2) o powierzchni 23 m ²; linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP1) o powierzchni 16 m ², linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP3) o powierzchni 25 m ² - zgodnie z mapą przebiegu służebności sporządzoną przez biegłego z zakresu geodezji D. Ż. (k. 327-330 ), która to stanowi integralną część niniejszego orzeczenia, w tym do swobodnego dostępu do nieruchomości wraz z niezbędnym sprzętem celem posadowienia linii, jej eksploatacji, remontów, budowy, przebudowy, rozbudowy, likwidacji, oględzin, przeglądów, kontroli, pomiarów, napraw, konserwacji, modernizacji, demontażu, rozbiórki, wymiany, odbudowy, dołożenia w pasie służebności przesyłu dodatkowych linii elektroenergetycznych, usuwania awarii i jej skutków oraz drzew, krzewów i gałęzi zagrażających funkcjonowaniu urządzeń.

2.  Oddalić wniosek w pozostałej części.

3.  Zasądzić od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. na rzecz Skarbu Państwa – Krajowego Ośrodka (...) Oddział Terenowy w O. kwotę 1 920 zł (jeden tysiąc dziewięćset dwadzieścia złotych) tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności opisanej w punkcie 1. postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności.

4.  Nakazać pobrać od wnioskodawcy (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 8 121,81 zł (osiem tysięcy sto dwadzieścia jeden złotych 81/100) tytułem niepokrytych wydatków na opinie biegłych.

5.  Ustalić, iż koszty postępowania zainteresowani ponoszą we własnym zakresie.

Sygn. akt I Ns 164/21

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie na rzecz wnioskodawczyni - za wynagrodzeniem w kwocie 4 070 złotych na rzecz Skarbu Państwa Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O. - służebności przesyłu na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), położonej w obrębie K. gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), polegającej na prawie korzystania z ww. nieruchomości przez każdego przedsiębiorcę będącego właścicielem urządzeń energetycznych, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., w postaci:

- kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN – powierzchnia służebności 22 m ²,

- linii kablowej SN wraz ze słupem SN – pas służebności o szerokości 1 m ²,

- linii kablowej nN wraz ze słupem nN – pas służebności o szerokości 1 m ²,

w tym do:

- prawa posadowienia, eksploatacji, remontów, budowy, przebudowy, rozbudowy i korzystania z ww. urządzeń energetycznych zgodnie z ich przeznaczeniem oraz ich likwidacji,

- prawa całodobowego, nieutrudnionego dostępu (wejścia, wjazdu, przechodu, przejazdu, dojścia, dojazdu) pracowników wnioskodawczyni oraz osób i podmiotów działających z upoważnienia wnioskodawczyni, wraz z niezbędnym sprzętem, do ww. urządzeń elektroenergetycznych,

- prawa dokonywania przez pracowników właściciela ww. urządzeń lub osoby działające w jego imieniu, oględzin, przeglądów, kontroli, pomiarów, napraw, konserwacji, modernizacji, demontażu, rozbiórki, wymiany, odbudowy, dołożenia w pasie służebności przesyłu dodatkowych linii elektroenergetycznych, usuwania awarii i jej skutków oraz usuwania drzew, krzewów i gałęzi zagrażających funkcjonowaniu urządzeń, a także innych niezbędnych prac,

- prawa wykonywania prac związanych z wykonywaniem nowych przyłączy i wprowadzaniem nowych linii elektroenergetycznych,

- prawa powstrzymywania się przez każdoczesnych właścicieli, użytkowników wieczystych, posiadaczy i użytkowników przedmiotowej nieruchomości od działań, które utrudniłyby lub uniemożliwiłyby dostęp do ww. urządzeń oraz w jakikolwiek sposób pozostawałyby w sprzeczności z funkcjonowaniem tych urządzeń lub zagrażały ich funkcjonowaniu.

Jako uczestnika postępowania wnioskodawczyni wskazała Skarb Państwa Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w O., tj. właściciela przedmiotowej nieruchomości.

Nadto wnioskodawczyni wniosła o zasądzenie na jej rzecz od uczestnika postępowania kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni podniosła, że jest przedsiębiorcą energetycznym prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie dystrybucji energii elektrycznej i właścicielem infrastruktury elektroenergetycznej, która zlokalizowana jest na przedmiotowej nieruchomości. Wnioskodawczyni proponowała uczestnikowi zawarcie umowy o ustanowienie służebności przesyłu zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami Kodeksu cywilnego (art. 305 ¹ – 305 ⁴ k.c.), w formie aktu notarialnego i za wynagrodzeniem. Uczestnik nie zgodził się jednak na proponowane przez wnioskodawczynię rozwiązanie i zaproponował zawarcie umowy sprzedaży części przedmiotowej nieruchomości zajętej pod stację transformatorową. Zdaniem wnioskodawczyni, brak zgody uczestnika na zawarcie umowy ustanowienia służebności przesyłu uzasadnia ustanowienie tej służebności na drodze sądowej. Wnioskodawczyni wskazała, że powierzchnię służebności przesyłu określiła w oparciu o obowiązujące w jej przedsiębiorstwie standardy i wytyczne opracowane przez (...) Towarzystwo (...).

Uczestnik postępowania Skarb Państwa Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w O. co do zasady przychylił się do wniosku. Podniósł, iż w sprawie zachodzi konieczność zajęcia przez wnioskodawczynię stanowiska odnośnie ewentualnego wykupu części działki (...) zajętej przez stację transformatorową. Uczestnik zakwestionował również wysokość proponowanego przez wnioskodawczynię jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności. W ocenie uczestnika wynagrodzenie te zostało zaniżone.

W piśmie procesowym z dnia 13 listopada 2023 roku wnioskodawczyni poinformowała, że w dniu 27 lipca 2023 roku pomiędzy wnioskodawczynią, a uczestnikiem zawarta została w formie aktu notarialnego umowa ustanowienia służebności przesyłu, a zakres terytorialny ustanowionej służebności pokrywa się na długości 19 m w zakresie budowy linii średniego napięcia SN 15 kV i słupa SN ze służebnością przesyłu określoną we wniosku złożonym w niniejszej sprawie.

W związku z powyższym, wnioskodawczyni zmodyfikowała wniosek w ten sposób, że wniosła o ustanowienie na jej rzecz na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), służebności przesyłu polegającej na prawie korzystania z ww. nieruchomości przez każdego przedsiębiorcę będącego właścicielem urządzeń energetycznych, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., w postaci:

- kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN – powierzchnia służebności 22 m ²,

- linii kablowej średniego napięcia SN 15 kV wraz ze słupem linii średniego napięcia SN – pas służebności o szerokości 1 m ² z wyłączeniem pasa gruntu o długości 19 m, na którym ustanowiona została służebność przesyłu na mocy umowy zawartej w formie aktu notarialnego w dniu 27 lipca 2023 roku przed notariuszem C. Ś. w O.,

- linii kablowej nN wraz ze słupem nN – pas służebności o szerokości 1 m ²,

w tym do:

- prawa posadowienia, eksploatacji, remontów, budowy, przebudowy, rozbudowy i korzystania z ww. urządzeń energetycznych zgodnie z ich przeznaczeniem oraz ich likwidacji,

- prawa całodobowego, nieutrudnionego dostępu (wejścia, wjazdu, przechodu, przejazdu, dojścia, dojazdu) pracowników wnioskodawczyni oraz osób i podmiotów działających z upoważnienia wnioskodawczyni, wraz z niezbędnym sprzętem, do ww. urządzeń elektroenergetycznych,

- prawa dokonywania przez pracowników właściciela ww. urządzeń lub osoby działające w jego imieniu, oględzin, przeglądów, kontroli, pomiarów, napraw, konserwacji, modernizacji, demontażu, rozbiórki, wymiany, odbudowy, dołożenia w pasie służebności przesyłu dodatkowych linii elektroenergetycznych, usuwania awarii i jej skutków oraz usuwania drzew, krzewów i gałęzi zagrażających funkcjonowaniu urządzeń, a także innych niezbędnych prac,

- prawa wykonywania prac związanych z wykonywaniem nowych przyłączy i wprowadzaniem nowych linii elektroenergetycznych,

- prawa powstrzymywania się przez każdoczesnych właścicieli, użytkowników wieczystych, posiadaczy i użytkowników przedmiotowej nieruchomości od działań, które utrudniłyby lub uniemożliwiłyby dostęp do ww. urządzeń oraz w jakikolwiek sposób pozostawałyby w sprzeczności z funkcjonowaniem tych urządzeń lub zagrażały ich funkcjonowaniu.

W piśmie procesowym z dnia 2 lipca 2025 roku, w związku z zaakceptowaniem opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji D. Ż. i biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości P. S., wnioskodawczyni ostatecznie wniosła o ustanowienie na jej rzecz - za jednorazowym wynagrodzeniem na rzecz uczestnika w kwocie 1 920 złotych - służebności przesyłu na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o nr geod. (...), polegającej na prawie korzystania z ww. nieruchomości przez każdego przedsiębiorcę będącego właścicielem urządzeń energetycznych, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., w postaci:

- kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN (SP2) – powierzchnia służebności 23 m ²,

- linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP1) – powierzchnia służebności 16 m ²

- linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP3) – powierzchni służebności 25 m ²,

w tym do:

- prawa posadowienia, eksploatacji, remontów, budowy, przebudowy, rozbudowy i korzystania z ww. urządzeń energetycznych zgodnie z ich przeznaczeniem oraz ich likwidacji,

- prawa całodobowego, nieutrudnionego dostępu (wejścia, wjazdu, przechodu, przejazdu, dojścia, dojazdu) pracowników wnioskodawczyni oraz osób i podmiotów działających z upoważnienia wnioskodawczyni, wraz z niezbędnym sprzętem, do ww. urządzeń elektroenergetycznych,

- prawa dokonywania przez pracowników właściciela ww. urządzeń lub osoby działające w jego imieniu, oględzin, przeglądów, kontroli, pomiarów, napraw, konserwacji, modernizacji, demontażu, rozbiórki, wymiany, odbudowy, dołożenia w pasie służebności przesyłu dodatkowych linii elektroenergetycznych, usuwania awarii i jej skutków oraz usuwania drzew, krzewów i gałęzi zagrażających funkcjonowaniu urządzeń, a także innych niezbędnych prac,

- prawa wykonywania prac związanych z wykonywaniem nowych przyłączy i wprowadzaniem nowych linii elektroenergetycznych,

- prawa powstrzymywania się przez każdoczesnych właścicieli, użytkowników wieczystych, posiadaczy i użytkowników przedmiotowej nieruchomości od działań, które utrudniłyby lub uniemożliwiłyby dostęp do ww. urządzeń oraz w jakikolwiek sposób pozostawałyby w sprzeczności z funkcjonowaniem tych urządzeń lub zagrażały ich funkcjonowaniu.

Uczestnik postępowania Skarb Państwa Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w O. nie kwestionował ostatecznego stanowiska wnioskodawczyni.

Sąd ustalił, co następuje:

Nieruchomość stanowiąca działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...), położona w obrębie K. gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą (...), stanowi własność Skarbu Państwa i pozostaje w zarządzie Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O..

(okoliczności bezsporne)

W 2019 i 2020 roku (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w L. wystąpiła do Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O. z wnioskiem o zawarcie w formie aktu notarialnego umowy o ustanowienie służebności przesyłu na ww. nieruchomości niezbędnej do eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych w postaci: kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN, linii kablowej SN wraz ze słupem SN oraz linii kablowej nN wraz ze słupem nN. Całkowita powierzchnia służebności miała wynosić 135 m ². Kwota wynagrodzenia za ustanowienie służebności miała zostać ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego w drodze operatu szacunkowego.

Krajowy Ośrodek (...) Oddział Terenowy w O. w odpowiedzi zaproponował zawarcie przez strony umowy sprzedaży części działki nr (...) zajętej pod stację transformatorową.

(okoliczności bezsporne)

Powierzchnia służebności przesyłu niezbędnej do eksploatacji przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w L. urządzeń elektroenergetycznych posadowionych na działce nr (...) wynosi:

- dla kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN (SP2) = 23 m ²,

- dla linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP1) = 16 m ² (pas o szerokości 1 m i długości 16 m),

- dla linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP3) = 25 m ² (pas o szerokości 1 m i długości 25 m).

Powyższe powierzchnie służebności przesyłu nie dublują się.

Całkowita powierzchnia ww. służebności przesyłu obciążających działkę (...) wynosi 64 m ² (23 m ² + 16 m ² + 25 m ²) i w całości zlokalizowana jest na klasoużytku PsIV /pastwisko trwałe czwartej klasy bonitacyjnej/.

Przebieg ww. urządzeń elektroenergetycznych na działce (...) oraz obszar niezbędny do ich posadowienia i prawidłowej eksploatacji, przedstawiony został na kopii mapy zasadniczej (k. 330 akt sprawy) przez biegłego sądowego z zakresu geodezji D. Ż..

Wszystkie ww. urządzenia są niezbędne do zasilania w energię elektryczną wieś K..

(dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu geodezji k. 327-330; opinia biegłego sądowego z zakresu elektroenergetyki k. 120-135)

Wartość jednorazowego wynagrodzenia należnego od (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w L. na rzecz Skarbu Państwa - Krajowego Ośrodka (...) Oddziału Terenowego w O. za ustanowienie opisanej wyżej służebności przesyłu na nieruchomości – działce gruntu nr (...), wynosi 1 920 złotych.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 387-403 wraz z opinią uzupełniającą k. 431-439)

Sąd zważył, co następuje:

Służebność przesyłu to ograniczone prawo rzeczowe uregulowane w art. 305 ^{1 –} 305 ⁴ k.c., wprowadzone do polskiego sytemu prawnego z dniem 3 sierpnia 2008 r. ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731).

Zgodnie z art. 305 ¹ k.c., nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).

Treścią służebności przesyłu jest korzystanie przez przedsiębiorcę w oznaczonym zakresie z cudzej nieruchomości (nieruchomości obciążonej), w zakresie niezbędnym dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania urządzeń przesyłowych (art. 305 ¹ k.c.). Wykonanie (zainstalowanie) tych urządzeń wiąże się - w sensie skutków - z ich trwałym fizycznie oraz ustawicznym połączeniem z obciążoną nieruchomością gruntową. Właściciel gruntu musi więc znosić istnienie cudzych urządzeń. W praktyce to oznacza możliwość wejścia przez przedsiębiorcę na cudzy grunt obciążony służebnością w celu posadowienia tam urządzeń przesyłowych, usunięcia ich awarii, przeprowadzenia konserwacji, remontu czy też modernizacji.

Służebnością przesyłu można obciążyć nieruchomość gruntową, budynkową lub lokalową (art. 46 § 1 w zw. z art. 49 § 1 k.c.), na której są lub mają być posadowione urządzenia przesyłowe przedsiębiorcy (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1993 r., I CRN 72/93). Podmiotem, na rzecz którego może być ustanowiona służebność przesyłu, jest wyłącznie przedsiębiorca, a więc osoba fizyczna, osoba prawna i podmiot ustawowy, o którym mowa w art. 33 ¹ § 1 k.c., prowadzące we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 43 ¹ k.c.). Przedmiotem działalności takiego przedsiębiorcy powinna być działalność związana z wykorzystaniem urządzeń przesyłowych, stąd w doktrynie pojawiło się pojęcie przedsiębiorcy przesyłowego, na określenie podmiotów, które zajmują się działalnością z wykorzystaniem określonych w art. 49 k.c. urządzeń (G. Bieniek, Urządzenia przesyłowe. Problematyka prawna, Warszawa 2009; B. Rakoczy, Służebność przesyłu w praktyce, Warszawa 2009). Ustanowienie służebności przesyłu jest możliwe tylko na rzecz takiego przedsiębiorcy, który jest właścicielem urządzeń, służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej oraz innych urządzeń podobnych lub, który zamierza wybudować takie urządzenia (art. 49 § 1 k.c.).

W myśl art. 305 ² § 1 k.c., jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

W niniejszej sprawie bezspornie ustalono, że uczestnik postępowania odmówił zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, co uprawniało wnioskodawczynię do wystąpienia do sądu z żądaniem jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

Poza sporem pozostawał również fakt, iż powódka jest przedsiębiorcą, który jest właścicielem urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., znajdujących się na działce gruntu nr (...), tj. stacji transformatorowej oraz linii nN wraz ze słupami.

Powołany w sprawie biegły sądowy z zakresu elektroenergetyki, R. J., w sporządzonej na piśmie opinii – niekwestionowanej przez żadną ze stron – stwierdził jednoznacznie, że wszystkie ww. urządzenia są niezbędne do zasilania w energię elektryczną wieś K. i posadowione zostały w oparciu o obowiązujące w tym czasie normy prawne i decyzje administracyjne.

W przepisach kodeksu cywilnego nie zostały określone wskazówki, w jaki sposób powinna być ustalona wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. W literaturze i orzecznictwie wyrażono zapatrywanie, że można sięgać, na zasadzie analogii, do wyznaczników wypracowanych w odniesieniu do wynagrodzeń właścicieli nieruchomości obciążonych służebnościami dróg koniecznych. Powinno to być wynagrodzenie jednorazowe i niższe od wartości nieruchomości. Przy ustalaniu wysokości tego wynagrodzenia należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności danej sprawy, interes stron, społeczno-gospodarczy charakter służebności i rekompensaty należnej właścicielowi nieruchomości obciążonej. Za odpowiednie wynagrodzenie może być uznane takie, które będzie stanowić ekwiwalent wszystkich korzyści, jakich właściciel nieruchomości zostanie pozbawiony w związku z jej obciążeniem. Indywidualizowany w konkretnej sprawie sposób obliczenia wynagrodzenia powinien uwzględniać po stronie właściciela: charakter nieruchomości, położenie, rodzaj, rozmiar, kształt, jej społeczno-gospodarcze przeznaczenie ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, albo w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, a w ich braku właściwości terenu i sposób korzystania z nieruchomości sąsiednich, utratę pożytków, zakres ograniczenia w prawie rozporządzania, swobodnego decydowania o przeznaczeniu nieruchomości, zagospodarowania jej, zakres i sposób ingerencji przedsiębiorcy oraz pozbawienia władztwa nad nią, sposób przebiegu urządzeń, trwałość i nieodwracalność obciążenia w dłuższej perspektywie oraz uciążliwość ustanowionego prawa. Po stronie przedsiębiorcy rozważaniu podlegać powinno, że za pośrednictwem urządzeń realizuje on cele społeczne w odniesieniu do dostarczania energii elektrycznej, wody czy paliw, także właścicielowi nieruchomości obciążonej, doprowadzenie tych nośników tysiącom osób musi odbywać się za pomocą sieci (instalacji i urządzeń), które posadowić trzeba na wielu gruntach stanowiących własność osób trzecich, względy społeczne nakazują ograniczenie ich prawa własności, korzystanie z tych nieruchomości w zakresie ustanowionej służebności wpływa na wartość przedsiębiorstwa i możliwość prowadzenia działalności gospodarczej, jak też, że korzystanie z energii elektrycznej i paliw wpływa na rozwój społeczno-gospodarczy oraz lepsze wykorzystanie nieruchomości. Z uwagi na faktyczną niemożność wyliczenia wynagrodzenia w oparciu o korzyści uzyskiwane przez przedsiębiorcę, na którego działalność wpływa również korzystanie z cudzej nieruchomości, trzeba określić je z perspektywy interesów ekonomicznych właściciela nieruchomości (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 27.02.2013r. w sprawie IV CSK 440/12, Lex nr 1294169).

Celem ustalenia powierzchni nieruchomości – działki gruntu nr (...) niezbędnej do realizacji przez wnioskodawczynię przedmiotowej służebności przesyłu, jak i oznaczenia na mapie zasadniczej posadowienia stacji transformatorowej oraz przebiegu linii nN wraz ze słupami, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji.

W sporządzonej na piśmie opinii (k. 327-330) biegły geodeta D. Ż. stwierdził, że powierzchnia służebności przesyłu niezbędnej do eksploatacji przez (...) Spółkę Akcyjną z siedzibą w L. urządzeń elektroenergetycznych posadowionych na działce nr (...) wynosi łącznie 64 m ², w tym:

- dla kontenerowej stacji transformatorowej wraz z wejściami i wyjściami linii kablowych SN i nN (SP2) = 23 m ²,

- dla linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP1) = 16 m ² (pas o szerokości 1 m i długości 16 m),

- dla linii kablowej nN wraz ze słupem nN (SP3) = 25 m ² (pas o szerokości 1 m i długości 25 m).

Położenie i przebieg ww. urządzeń elektroenergetycznych na działce (...) oraz obszar niezbędny do ich posadowienia i prawidłowej eksploatacji, przedstawiony został przez biegłego na kopii mapy zasadniczej (k. 330 akt sprawy). Biegły podał jednocześnie, iż ww. służebność przesyłu w całości zlokalizowana jest na klasoużytku PsIV /pastwisko trwałe czwartej klasy bonitacyjnej/.

W opinii uzupełniającej (k. 356) biegły geodeta rzeczowo odniósł się do zarzutów wnioskodawcy.

Biegły z zakresu szacowania nieruchomości P. S. w sporządzonej na piśmie opinii ustalił, że wartość jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie na przedmiotowej nieruchomości służebności przesyłu na ustalonym przez biegłego z zakresu geodezji obszarze 64 m ² wynosi 1 920 złotych (k. 387-403, 431-439).

Sąd w pełni podzielił ww. opinie biegłych. W ocenie Sądu opinie te są miarodajne, zostały sporządzone z należytą starannością, w sposób fachowy i rzetelny, przy wykorzystaniu szerokiej wiedzy specjalistycznej, stąd na podzielenie zasługiwały ustalenia i wnioski z niej płynące. Zaznaczyć należy, że ostatecznie nie były one kwestionowane przez uczestników niniejszego postępowania.

Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego, określając wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu należy odmiennie ocenić uciążliwości powstające dla właściciela nieruchomości obciążonej służebnością, gdy dopiero ma zostać zainstalowana nowa linia przesyłowa z budowlami towarzyszącymi np. słupami, stacjami transformatorowymi itp., a odmiennie, gdy linia ta już istnieje od wielu lat i w tym stanie nieruchomość była przedmiotem obrotu. O wynagrodzeniu decydują bowiem wtedy głównie te uciążliwości, których może doznać właściciel nieruchomości obciążonej w przyszłości, np. musząc znosić wstęp na działkę konserwatorów urządzeń przesyłowych (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 09.10.2013r. w sprawie V CSK 471/12, Lex nr 1403917). W przypadku, gdy linia i towarzyszące jej budowle istnieje już od wielu lat i w tym stanie była przedmiotem obrotu, ustalanie wynagrodzenia przy przyjęciu obniżenia wartości nieruchomości jest zawodne. Miarodajnym, podstawowym kryterium powinno być obniżenie użyteczności nieruchomości, polegające na niemożności korzystania z obciążonej części w sposób przewidziany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego przy uwzględnieniu omówionych wyznaczników, decydujących o ekwiwalentności świadczenia właściciela nieruchomości obciążonej, łącznie z wpływem zakresu niemożności korzystania na pozostałą część nieruchomości (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 27.02.2013r. w sprawie IV CSK 440/12, Lex nr 1294169).

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych w treści rozważań przepisów, Sąd ustanowił na rzecz wnioskodawczyni służebność przesyłu za wynagrodzeniem jak w punktach 1. i 3. sentencji postanowienia i oddalił wniosek w pozostałym zakresie.

O kosztach postępowania Sąd orzekł stosownie do treści art. 520 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem każdy z uczestników postępowania nieprocesowego ponosi koszty postępowania związane ze swoim uczestnictwem w sprawie, co oznacza, że obciążają go koszty tej czynności, której sam dokonał, jak i czynności podjętej w jego interesie, także przez Sąd, na jego wniosek lub z urzędu. Sąd nie uznał za słuszne skorzystania z wyjątków od powyższej zasady, jakie oferują § 2 i § 3 cytowanego przepisu. Łączny koszt sporządzenia opinii przez powołanych w sprawie biegłych wyniósł 10 621,81 złotych i do kwoty 2 500 złotych pokryty został z wpłaconych przez wnioskodawczynię zaliczek (k. 54 i 319), zaś do kwoty 8 121,81 złotych tymczasowo pokryty został z budżetu Skarbu Państwa. Dlatego na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 520 § 1 k.p.c. i art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. z 2020r., poz. 755), Sąd nakazał pobrać od wnioskodawczyni na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 8 121,81 złotych tytułem zwrotu wydatków na opinię biegłego tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.