Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2025 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Magdalena Łukaszewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anita Topa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2025 roku

sprawy z powództwa Ł. K.

przeciwko (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

o r z e k a:

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda Ł. K. na rzecz pozwanego (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 387 zł (trzysta osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 30 października 2024 roku Ł. K. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1 500 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 22 lipca 2024 roku do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, iż w dniu 7 lutego 2022 roku powód zawarł z pozwaną umowę pożyczki konsumenckiej na okres 60 miesięcy, na podstawie której powodowi udzielono pożyczki w kwocie 61 909,05 złotych, w tym: kwoty 55 000 zł z przeznaczeniem na potrzeby konsumpcyjne i spłatę zobowiązań kredytowych, będącej całkowitą kwotą pożyczki wypłacaną „do ręki” oraz kwoty 6 909,05 złotych z przeznaczeniem na sfinansowanie kosztu pożyczki w postaci prowizji. W umowie zastrzeżono, że prowizja stanowi wynagrodzenie za „udzielenie” pożyczki i zostanie pobrana przez pozwaną w chwili uruchomienia pożyczki.

Powód wskazał, że pierwszą i główną podstawę prawną jego powództwa stanowi przepis art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. i art. 385 ¹ § 1 i 2 k.c., tj. niedozwolony charakter postanowień umowy dotyczących pobrania przez pozwaną prowizji w chwili uruchomienia środków z umowy, które:

- nie były indywidualnie uzgodnione z powodem z uwagi na adhezyjny charakter umowy pożyczki,

- przewidują, iż w związku z zawarciem umowy pożyczki powód jest obciążony prowizją w wysokości 6 909,05 złotych, która następnie podlega oprocentowaniu zgodnie ze stawką przewidzianą w umowie,

- kształtują obowiązki powoda w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy,

- zgodnie z art. 385 ¹ § 2 k.c. nie wiążą konsumenta z mocą ex tunc.

Ewentualnie, w przypadku uznania przez Sąd, iż w niniejszej sprawie umowa pożyczki nie zawiera postanowień abuzywnych, jako podstawę prawną roszczenia powód wskazał art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Podniósł, iż pismem doręczonym pozwanej w dniu 15 lipca 2024 roku złożył pozwanej oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego w trybie art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim i wezwał pozwaną do dobrowolnej zapłaty spornej kwoty stanowiącej sumę prowizji i dotychczas zapłaconych przez powoda odsetek umownych.

W ocenie powoda pozwany bank dopuścił się następujących naruszeń obowiązków informacyjnych skutkujących sankcją kredytu darmowego, tj.:

a)  art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. – poprzez błędne określenie faktycznie zastosowanej stopy oprocentowania pożyczki i zastosowanie stopy oprocentowania z naruszeniem jej ustawowej definicji wyrażonej w art. 5 pkt 10 u.k.k. oraz w art. 3 lit. j) dyrektywy PE i Rady 2008/48/WE w sprawie umów o kredyt konsumencki, to jest wobec prowizji, która nie została wypłacona pożyczkobiorcy, lecz pobrana w chwili zawierania umowy,

b)  art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. – poprzez nieprawidłowe określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO) oraz całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta, gdyż pozwana w ramach „całkowitego kosztu kredytu” będącego podstawą wyliczenia stawki RRSO ujęła odsetki umowne naliczone od kredytowanej prowizji,

c)  art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. – poprzez niepoinformowanie pożyczkobiorcy, w jaki sposób spłacany jest koszt w postaci kredytowanej prowizji oraz naliczone od niej odsetki umowne,

d)  art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. – poprzez niepoinformowanie pożyczkobiorcy, iż kosztem pożyczki są również odsetki umowne naliczone od kredytowanej prowizji, wyliczone przez cały okres umowy.

Pozwana (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. W ocenie pozwanej, w niniejszej sprawie brak jest podstaw do złożenia oświadczenia w przedmiocie sankcji kredytu darmowego z uwagi na brak naruszeń, o których mowa w art. 45 ust. 1 u.k.k.

Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom strony powodowej, że:

- pozwany bank nie wykonał obowiązków informacyjnych wynikających z u.k.k.,

- pozwany bank nie wypłacił całej kwoty pożyczki na rachunek kredytobiorcy,

- powódka udowodniła swoje twierdzenia tak co do zasady, jak i co do wysokości,

- pozwany bank jest obowiązany do zapłaty na rzecz powoda kwoty dochodzonej pozwem w oparciu o którąkolwiek z podstaw prawnych wskazanych w pozwie,

- przedmiotowa umowa pożyczki zawiera postanowienia abuzywne.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

W dniu 7 lutego 2022 roku pomiędzy (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W. (dalej: Bank), a Ł. K. zawarta została umowa pożyczki nr (...).

Na mocy powyższej umowy, Bank udzielił Ł. K. pożyczki gotówkowej w kwocie 61 909,05 złotych, obejmującej:

- całkowitą kwotę pożyczki (kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów pożyczki) wynoszącą 55 000 złotych, której wypłata nastąpiła jednorazowo w dniu zawarcia umowy przelewem na wskazany przez pożyczkobiorcę rachunek bankowy (...),

- koszt prowizji w wysokości 6 909,05 złotych – jeżeli koszty te, zgodnie z wolą pożyczkobiorcy podlegają kredytowaniu przez Bank. (§ 1 ust. 1 i 2 oraz § 2 umowy)

Pożyczkobiorca zobowiązał się do zapłaty ww. prowizji przy wypłacie przez Bank pożyczki. (§ 2 umowy)

Całkowity koszt pożyczki, który zawierał prowizję oraz odsetki za cały okres obowiązywania umowy, określono na kwotę 24 807,80 złotych. (§ 1 ust. 3 umowy)

Całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę określona została na kwotę 79 807,80 złotych. (§ 1 ust. 4 umowy)

Zgodnie z umową, kwota udzielonej pożyczki (61 909,05 złotych) oprocentowana była według zmiennej stopy procentowej, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 10,50 % w stosunku rocznym. Zmienną stopą była stopa referencyjna NBP, aktualizowana co trzy miesiące (§ 5 ust. 1, 2 i 3 umowy). Zastrzeżono, że jeżeli wysokość ustalonego w umowie oprocentowania przekroczy wysokość stopy odsetek maksymalnych, Bank pobierał będzie odsetki naliczone według stopy odsetek maksymalnych (§ 5 ust. 4 umowy).

Rzeczywista roczna stopa oprocentowania pożyczki wynosiła 16,97 %. (§ 1 ust. 5 umowy

Do wyliczenia ww. wielkości przyjęto, że umowa pożyczki będzie obowiązywać przez czas, na który została zawarta oraz, że Bank i pożyczkobiorca wypełnią zobowiązania wynikające z umowy pożyczki w terminach określonych w tej umowie.

Ł. K. zobowiązał się spłacić zadłużenie wynikające z ww. umowy w 60 miesięcznych ratach kapitałowo-odsetkowych, po 1 331,02 złoty każda, przy czym ostatnia rata miała być wyrównująca, płatnych do 7-ego dnia miesiąca, począwszy od marca 2022 roku.

Zgodnie z § 11 ust. 2 i 3 umowy, Bank uprawniony był do wypowiedzenia umowy z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia w przypadku niedotrzymywania przez pożyczkobiorcę warunków określonych w umowie, utraty zdolności kredytowej oraz z zachowaniem 7-dniowego terminu w sytuacji zagrożenia upadłością pożyczkobiorcy, liczonych od dnia następnego po dniu odebrania przez pożyczkobiorcę przesyłki poleconej zawierającej wypowiedzenie za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.

Bank poinformował pożyczkobiorcę o możliwości odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, oraz, że odstąpienie będzie skuteczne, jeżeli pożyczkobiorca dostarczy lub wyśle oświadczenie na adres wskazany we wzorze oświadczenia o odstąpieniu od umowy, przed upływem powyższego terminu. (§ 15 ust. 1 umowy)

(dowód: umowa pożyczki k. 18-20; harmonogram spłaty kredytu k. 25-26 i 87; zestawienie operacji na rachunku bankowym k. 50)

W piśmie z dnia 13 czerwca 2024 roku Ł. K. złożył (...) Bankowi (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego przewidzianej w art. 45 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. W oświadczeniu tym zarzucił, że w umowie pożyczki nr (...) z dnia 7 lutego 2022 roku doszło do naruszenia przez pożyczkodawcę przepisów art. 30 ust. 1 pkt 6, 7, 8, 10, 15 i 16 ustawy o kredycie konsumenckim. Jednocześnie wezwał Bank do zapłaty na swoją rzecz kwoty 22 061,96 złotych w terminie 7 dni od dnia odbioru tego pisma. Pismo doręczono Bankowi w dniu 15 lipca 2024 roku.

(dowód: oświadczenie o kredycie darmowym k. 21-22v, potwierdzenie nadania k. 23 i zwrotne potwierdzenie odbioru k. 74)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, których prawdziwość i treść nie została zakwestionowana oraz nie budziła wątpliwości Sądu.

Zdaniem Sądu, wszystkie podniesione przez stronę powodową zarzuty, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, uznać należało za chybione.

W sprawie poza sporem pozostawał fakt, że strony łączy umowa pożyczki nr (...) zawarta w dniu 7 lutego 2022 roku. O przedmiotową pożyczkę wnioskował powód i otrzymał przewidziane umową środki finansowe.

Przedmiotem sporu była ocena, czy postanowienia łączącej strony umowy dotyczące prowizji (tj. obciążenia nią powoda, a następnie skredytowania i oprocentowania), mają charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. oraz, czy możliwe było skorzystanie przez powoda z sankcji kredytu darmowego.

Zawarta przez strony niniejszego sporu umowa pożyczki jest, według obowiązującego w dacie zawarcia tej umowy stanu prawnego, umową o kredyt konsumencki określoną w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 1028; dalej: u.k.k.). Zgodnie z treścią tego przepisu przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550,00 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Zgodnie z przepisem art. 3 ust. 2 pkt 1 powołanej ustawy, za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki. Jak z kolei stanowi przepis art. 720 § 1 k.c., przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy.

Okoliczności niniejszej sprawy nie dają podstaw do przyjęcia, że pozwany zawierał przedmiotową umowę pożyczki w innym charakterze niż konsument w rozumieniu art. 22 ¹ k.c.

Odnosząc się do podniesionego przez powoda zarzutu abuzywności postanowień umowy w zakresie prowizji, wskazać należy, że przesłanki uznania danych postanowień za niedozwolone zostały określone w art. 385 ¹ § 1 k.c. Zgodnie z treścią tego przepisu, postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

W myśl art. 385 ¹ § 3 k.c., nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Oznacza to, że pozwany nie miał możliwości negocjowania i nie miał wpływu na kształt postanowień umownych w tym zakresie. Konsument mógł zatem albo podpisać umowę na proponowanych we wzorcu umownym warunkach albo odmówić zawarcia umowy.

Dla uznania spornych klauzul za abuzywne konieczne jest ustalenie, czy klauzule te kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy. Najogólniej rzecz ujmując, postanowienia umowy lub wzorca umownego rażąco naruszają interes konsumenta, jeżeli poważnie, znacząco odbiegają od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron. W wyroku z dnia 13 lipca 2005 r. I CK 832/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że "w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. "rażące naruszenie interesów konsumenta" oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym, natomiast "działanie wbrew dobrym obyczajom" w zakresie kształtowania treści takiego stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku".

Zdaniem Sądu, postanowień przedmiotowej umowy dotyczących prowizji, jej wysokości, kredytowania i oprocentowania, nie sposób jest uznać za niedozwolone w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Zaznaczyć należy, iż obowiązek zapłaty przez powoda na rzecz pozwanej prowizji i jej wysokość zostały sformułowane w umowie w sposób jednoznaczny. Nadto, biorąc pod uwagę kwotę całkowitą pożyczki (55 000 zł) i okres kredytowania (60 miesięcy), nie sposób - zdaniem Sądu - uznać przedmiotowej prowizji za zawyżoną.

Prowizja pełni rolę wynagrodzenia za zawarcie umowy kredytu, które to – w świetle przepisów ustawy o kredycie konsumenckim – jest jak najbardziej dopuszczalne (w granicach wyznaczonych przez art. 36a ustawy). Pobieranie przez pożyczkodawcę takiej prowizji ma swój ekonomiczny sens. Pobieranie przez pożyczkodawcę wyłącznie odsetek od pożyczonej kwoty nie zrekompensowałoby ryzyka związanego z umową i tym bardziej nie uczyniło tej umowy opłacalnej dla powódki (pozwana jako przedsiębiorca udziela bowiem pożyczek w celach zarobkowych, a nie dobroczynnych, i nie ma podstaw by uniemożliwiać jej pobierania z tytułu umów pożyczek godziwego wynagrodzenia).

Podkreślić również należy, iż aktualnie żaden przepis prawa nie zabrania kredytowania kosztów kredytu i pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 31 marca 2023 r., V Ca 3217/22). Nadto, o fakcie skredytowania i oprocentowania prowizji, powód został przez bank poinformowany, co wprost wynika z zapisów umowy. Szerzej będzie mowa o tych kwestiach w dalszej części rozważań.

W ocenie Sądu, przedmiotowa umowa nie została zawarta pod presją przewagi pozwanej spółki prowadzącej działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu pożyczek. Powód miał możliwość wyboru instytucji finansowej, u której chce zaciągnąć zobowiązanie. Zawarł przedmiotową umowę w ramach swobody kontraktowej. Znał treść swojego zobowiązania, w szczególności jego wysokość, wysokość poszczególnych rat pożyczki i terminy ich spłaty; otrzymał egzemplarz umowy z kalendarzem spłat; mógł i powinien był szczegółowo zapoznać się z treścią umowy; mimo uprawnienia, nie odstąpił od umowy na zasadach określonych w § 15 umowy.

W dalszej kolejności powód opierał swoje roszczenie na przepisie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (dalej: u.k.k.), zgodnie z którym w przypadku naruszenia przez kredytodawcą art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a­36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Zdaniem powoda, w umowie pożyczki z dnia 7 lutego 2022 roku doszło do naruszenia przez pozwaną przepisów art. 30 ust. 1 pkt 6, art. 30 ust. 1 pkt 7, art. 30 ust. 1 pkt 8, art. 30 ust. 1 pkt 10, art. 30 ust. 1 pkt 15 i 16 ustawy.

W ocenie Sądu, w sprawie brak było podstaw do skorzystania przez powoda z uprawnienia wynikającego z cytowanego wyżej art. 45 ust. 1 u.k.k.

Rozważania w tym zakresie rozpocząć należy od stwierdzenia, że użyty w art. 45 ust. 1 u.k.k. zwrot „naruszenie” rozumieć należy wyłącznie jako zupełny brak zamieszczenia w umowie kredytu konsumenckiego konkretnych informacji lub postanowień wymienionych w ust. 1 lub określenie ich w sposób wadliwy, nieprawidłowy, co aktualizować będzie się w zakresie określenia wysokości poszczególnych elementów (np. wysokości stóp oprocentowania, wysokości odsetek dziennych, całkowitego kosztu kredytu). Wskazuje na to w pierwszej kolejności literalne brzmienie art. 45 ust. 1 u.k.k., który wylicza postanowienia, które umowa powinna określać. Należy zatem wywnioskować, iż jego naruszenie może polegać tylko na sytuacji, gdy w danej umowie nie zamieszczono któregoś z tych postanowień lub postanowienie to zostało błędnie określone. Ideą wprowadzenia w u.k.k. obowiązku informacyjnego skorelowanego z surową sankcją kredytu darmowego, było założenie, by konsument mógł ocenić tak ryzyko związane z danym instrumentem finansowym, jak i ocenić konkurencyjność danego produktu, a zatem by mógł podjąć świadomą decyzję co do dokonania określonej transakcji kredytowej z bankiem.

Zauważyć należy przy tym, iż zgodnie z art. 29 ust. 3 u.k.k., umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały. Z art. 45 ust. 1 u.k.k. nie wynika zaś, by naruszenie art. 29 ust. 3 u.k.k. przez kredytodawcę łączyło się z możliwością zastosowania sankcji kredytu darmowego. Oczywiście Sąd miał na uwadze, iż treść stosunku prawnego winna być przez strony ukształtowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały, jednak istotne było, czy w przypadku niejasności postanowień umowy czy jej niejednoznaczności możliwe jest zastosowanie sankcji – w tym przewidzianej w art. 45 u.k.k. W piśmiennictwie wskazuje się, iż wyłącznie brak zamieszczenia określonych w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim konkretnych punktach elementów, może prowadzić do zastosowania sankcji kredytu darmowego (Kaszubski Remigiusz W., Obzejta Łukasz, Tytuł: Karty płatnicze w Polsce, Opublikowano: WKP 2012, monografia).

Zatem, w ocenie Sądu, sankcja kredytu darmowego nie powstaje, gdy kredytodawca naruszył obowiązek, którego źródłem jest przepis niewymieniony w art. 45 ust. 1 u.k.k., tj. inne postanowienie ustawy, zasady współżycia społecznego lub ustalone zwyczaje. Katalog przepisów określonych w art. 45 ust. 1 u.k.k. ma charakter zamknięty i ze względu na wyjątkowy, sankcyjny charakter regulacji, nie podlega wykładni rozszerzającej ani wnioskowaniu per analogiam.

W efekcie stwierdzić należy, iż nawet, gdy dane postanowienia umowy wymienione w art. 30 u.k.k. są zredagowane w sposób niejasny i budzący wątpliwości, to nie ma podstaw, aby stosować sankcję z art. 45 ust. 1 u.k.k., chyba że stopień niepewności, czy niejasności wyklucza możliwość uznania, że dane uregulowanie umowne niesie za sobą w ogóle jakąkolwiek informację.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 23 Dyrektywy 2008/48/WE, państwa członkowskie ustanawiają przepisy dotyczące sankcji mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów krajowych przyjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą i podejmują wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia stosowania tych sankcji. Przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Wykładając przepis z art. 45 u.k.k. w świetle zacytowanego art. 23 Dyrektywy – nakazującego proporcjonalność sankcji – należy wskazać, że skorzystanie z sankcji kredytu darmowego może być uprawnione jedynie w sytuacji, w której naruszenie któregokolwiek z przepisów wymienionych w art. 45 ust. 1 u.k.k. mogło mieć wpływ na decyzję konsumenta odnośnie zawarcia umowy (por. pkt 73 uzasadnienia wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 9 listopada 2016 r., C-42/15 : „art. 23 dyrektywy (...) należy interpretować w ten sposób, iż nie stoi on na przeszkodzie temu, by państwo członkowskie przewidziało w uregulowaniu krajowym, że w wypadku gdy umowa o kredyt nie zawiera wszystkich elementów wymaganych w art. 10 ust. 2 tej dyrektywy, umowę tę uważa się za nieoprocentowaną i bezpłatną, o ile chodzi o element, którego brak może pozbawić konsumenta możliwości dokonania oceny zakresu ciążącego na nim zobowiązania”).

W ocenie sądu, w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia żadnego z powołanych przez stronę powodową przepisów u.k.k. w stopniu, który uprawniałby konsumenta do skorzystania z sankcji kredytu darmowego.

Zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. powód uzasadniał zastosowaniem umownej stopy procentowej wobec prowizji, która nie została wypłacona konsumentowi, lecz została pobrana w chwili zawierania umowy kredytowej, co doprowadziło do błędnego określenia faktycznie zastosowanej stopy oprocentowania. W ocenie sądu nie doszło do naruszenia ww. przepisu. Wbrew twierdzeniom powoda, kwota prowizji została wypłacona przez pozwaną na wskazany przez powoda przy zawieraniu umowy rachunek bankowy, co wprost potwierdza przedłożone przez pozwaną „zestawienie operacji” na wspomnianym rachunku, znajdujące się na karcie 50 akt sprawy.

Ponadto, pozwana nie utajniała informacji odnoszących się do tego, że koszty kredytu powiększane są o odsetki naliczane przez cały czas trwania umowy kredytu. Nie jest prawdą, jak wskazuje strona powodowa, że pozwany bank nie poinformował kredytobiorcy, iż prowizja za udzielenie kredytu podlega oprocentowaniu. Po pierwsze, z § 1 ust. 1 umowy wyraźnie wynika, że na udzielaną pożyczkę w wysokości 61 909,05 złotych składa się całkowita kwota pożyczki oraz kwota przeznaczona na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, jeżeli koszty te, zgodnie z wolą pożyczkobiorcy, podlegają kredytowaniu przez (...) S.A. Na fakt, że prowizja będzie kredytowana przez bank, wskazywał również § 1 ust. 1 umowy, z którego wyraźnie wynikało, że całkowita kwota pożyczki to kwota pożyczki bez kredytowanych kosztów pożyczki. O oprocentowaniu pożyczki stanowił § 5, który stanowił, że oprocentowaniu podlega kwota pożyczki, o której mowa w § 1 ust. 1 umowy (a zatem całkowita kwota pożyczki oraz kwota przeznaczona na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, o ile podlegają kredytowaniu).

Zarzut naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k. powód uzasadniał błędnym wskazaniem przez pozwaną rzeczywistej stopy oprocentowania i całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta ustalonej w dniu zawarcia umowy pożyczki z uwagi na ujęcie w ramach kwoty do zapłaty odsetek naliczonych od kredytowanej prowizji.

Stosownie do treści art. 30 ust. 1 pkt 7 u.k.k., umowa o kredyt konsumencki powinna określać rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia. Przez rzeczywistą roczną stopę oprocentowania należy rozumieć całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym (art. 5 pkt 12 u.k.k.). Całkowitą kwotą do zapłaty przez konsumenta jest suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8 u.k.k.). W przedmiotowej umowie pożyczki jako RRSO wskazano 16,97 %, a całkowitą kwotę do zapłaty 79 807,80 złotych (k. 18).

Istota argumentacji powoda sprowadza się do tezy, że nie można naliczać odsetek od kredytowanych kosztów kredytu, co powodowało zawyżenie kosztów kredytu, a w konsekwencji błędne określenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i całkowitej kwoty do zapłaty. Powyższego powód upatruje w zdefiniowaniu stopy oprocentowania kredytu, która w brzmieniu obowiązującym stanowi – stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Stopa oprocentowania kredytu została wskazana w przedmiotowej umowie na 10,50 %. Aktualnie żaden przepis prawa nie zabrania pobierania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu (por. wyrok SO w Warszawie z dnia 31 marca 2023 r., V Ca 3217/22). Z art. 5 pkt 10 u.k.k. wynika natomiast, iż określenie stopy oprocentowania kredytu powinno nastąpić w relacji do kwoty faktycznie wypłaconej, co też miało w okolicznościach niniejszej sprawy miejsce i, jak już wspomniano wyżej, zostało potwierdzone załączonym do akt sprawy zestawieniem operacji na rachunku bankowym (k. 50). Z art. 5 pkt 10 u.k.k. nie wynika natomiast zakaz naliczania odsetek od kredytowanych kosztów kredytu. W wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2016 r. (C-377/14) podkreślono, iż nie można prezentować tej samej kwoty w całkowitych kosztach kredytu jak i w całkowitej kwocie kredytu. Powyższe stanowisko zostało podzielone również w wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2017 r., w sprawie VI ACa 560/16 oraz wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2019 r., I NSK 9/18. W okolicznościach niniejszej sprawy, jako całkowita kwota kredytu została wyłącznie wskazana kwota wypłacona cedentowi ,,na rękę’’, a zatem nie zostały w niej ujęte kredytowane koszty kredytu. W konsekwencji nie doszło do nieprawidłowego zawyżenia całkowitej kwoty kredytu poprzez ujęcie kosztu kredytu w całkowitej kwocie kredytu, co powodowałoby zaniżenie RRSO.

Naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k. strona powodowa upatrywała w szczególności w niepoinformowanie konsumenta o ujęciu w racie odsetkowo – kapitałowej kredytowanych kosztów kredytu i naliczonych od nich odsetkach umownych. W pierwszej kolejności należy wskazać, że Bank załączył do umowy pożyczki harmonogram spłaty pożyczki, w którym szczegółowo wskazał ile wynosi kwota odsetek a ile kwota kapitału w każdej racie przez cały okres kredytowania. Ponadto, w harmonogramie dostępnym dla pożyczkobiorcy jest aktualizowane saldo zadłużenia po spłacie każdej raty. W umowie kredytu zamieszczono informację o kolejności zaliczania rat kredytu. Ustalono, że wpłaty na rachunek zaliczane są na poczet należności w następującej kolejności: prowizje i opłaty, odsetki od zadłużenia przeterminowanego, odsetki zaległe, zadłużenie przeterminowane z tytułu pożyczki, odsetki bieżące, zadłużenie z tytułu kwoty pożyczki (§ 6 ust. 8 umowy). Ponadto wskazano, że wcześniejsza częściowa spłata kwoty pożyczki powoduje zmniejszenie wysokości rat kapitałowo – odsetkowych przy zachowaniu dotychczasowego okresu kredytowania (§ 7 ust. 2 umowy). Sąd uznał zatem, że nie doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k.

Naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. powód upatrywał w niepoinformowaniu klienta, że kosztem kredytu są również odsetki umowne naliczone od kredytowanych kosztów kredytu, a tym samym zaniżenie faktycznej wysokości kosztu kredytu w postaci prowizji oraz przez niepoinformowanie klienta, że zmienna stopa oprocentowania oparta o stawkę referencyjną NBP ma wpływ na koszty kredytu.

W ocenie Sądu warunki zmiany omawianych kosztów zostały określone precyzyjnie i nie przewidywały po stronie pozwanego arbitralności w procesie wprowadzania tych zmian. § 5 ust. 1-4 umowy pożyczki wskazuje, iż umowa w sposób jasny i precyzyjny określała sytuacje, w których mogą wzrosnąć koszty udzielonego kredytu. Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z § 5 ust. 5 umowy pozwany zobowiązał się do informowania kredytobiorcy o każdej zmianie wysokości oprocentowania, okolicznościach, na podstawie których podjęto decyzję o tej zmianie oraz dacie jej wejścia w życie. Podkreślić należy, iż w przypadku braku zgody na zmianę oprocentowania, pożyczkobiorcy przysługuje prawo do wypowiedzenia umowy (§ 5 ust. 6). Zdaniem Sądu, Bank zadośćuczynił wszystkim wymogom informacyjnym, a jego działanie nie nosiło znamion naruszenia. Ponadto z § 1 umowy wyraźnie wynika, że na pożyczkę udzielaną kredytobiorcy przez bank składa się zarówno całkowita kwota pożyczki w wysokości 55 000 złotych, jak i kwota przeznaczona na zapłatę kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, wymienionych w § 2 (a zatem w kwocie 6 909,05 złotych – która to kwota, zgodnie z § 2, obejmowała prowizję), jeżeli koszty te zgodnie z wolą pożyczkobiorcy, podlegają kredytowaniu przez bank.

Naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. powód upatrywał się w braku wyczerpującej informacji, iż w przypadku wcześniejszej całkowitej spłaty kwoty pożyczki, pożyczkobiorca będzie miał prawo odzyskać część kredytowanych kosztów pożyczki. Zdaniem Sądu, zarzut ten należy uznać za niezasadny. Wskazać należy, iż w § 7 umowy wyraźnie uregulowano zarówno prawo do wcześniejszej spłaty pożyczki, jak i procedurę wcześniej spłaty. W umowie nie wprowadzono ograniczeń co do wcześniejszej spłaty pożyczki. Uprawnienie to przysługuje pożyczkobiorcy w całym okresie wykonywania umowy pożyczki i może on ją spłacić wcześniej w całości bądź w części. Przepisy ustawy nie narzucają, w jaki sposób w przypadku wcześniejszej częściowej spłaty ma dojść do rozliczenia z konsumentem. W przedmiotowej umowie zastrzeżono, że wcześniejsza częściowa spłata powodować będzie zmniejszenie wysokości rat kapitałowo-odsetkowych przy zachowaniu dotychczasowego okresu kredytowania. Natomiast co do wcześniejszej spłaty całej pożyczki, w umowie wyraźnie zaznaczono, że całkowity koszt kredytu podany jest na dzień zawarcia umowy (§ 5 ust. 1). Wcześniejsza spłata pożyczki zgodnie z art. 49 ust. 1 u.k.k. powoduje, iż całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k. powód upatrywał w niepełnym poinformowaniu pożyczkobiorcy o skutkach odstąpienia od umowy, jak również o prawie przewidzianym w art. 53 ust. 2 u.k.k.

Stosownie do treści art. 53 ust. 1 u.k.k., konsument ma prawo, bez podania przyczyny do odstąpienia od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. § 2 wskazuje natomiast, że jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawiera elementów określonych w art. 30, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia dostarczenia wszystkich elementów wymienionych w art. 30 u.k.k. Natomiast art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k. wskazuje, że umowa o kredyt konsumencki, z zastrzeżeniem art. 31-33, powinna określać termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym. Ustawa o kredycie konsumenckim przewiduje dwie postacie odstąpienia od umowy. Pierwsza z nich jest związana prawem do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni od dnia zawarcia umowy. Druga postać jest związana z sytuacją, gdy umowa kredytu nie zawiera elementów wymienionych w art. 30 u.k.k. (art. 53 ust. 1 i 2 u.k.k.). Bezspornie w umowie określono wyłącznie tą pierwszą postać odstąpienia. W orzecznictwie wskazuje się, iż powinność poinformowania o treści art. 53 ust. 2 u.k.k. aktualizuje się wyłącznie w sytuacji, gdy w umowie faktycznie wystąpiły braki uzasadniające odstąpienie od umowy na tej podstawie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 28 czerwca 2019 r., I ACa 281/19). Dla pozostałych konsumentów powyższa okoliczność była bez znaczenia, albowiem nie wpływała na wysokość oraz charakter ich zobowiązania (por. wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie, sygn. akt XVI C 2870/21, wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli w Warszawie, sygn. akt I C 516/22; Tomasz Czech w: Kredyt Konsumencki. Komentarz. Wyd. 2 komentarz do art. 30, Lex).

Literalnie art. 53 ust. 2 u.k.k. brzmi ,,jeżeli umowa o kredyt konsumencki nie zawiera elementów określonych w art. 30, konsument może odstąpić od umowy o kredyt konsumencki w terminie 14 dni od dnia dostarczenia wszystkich elementów wymienionych w art. 30’’. W art. 14 ust. 1 lit. b Dyrektywy, powyższą przesłankę zdefiniowano jako ,,okres, w którym możliwe jest odstąpienie od umowy, rozpoczyna się: w dniu, w którym konsument otrzymał warunki umowy oraz informacje zgodnie z art. 10, jeżeli dzień ten przypada po dniu zawarcia umowy’’. Posłużenie się słowem ,,jeżeli’’ świadczy o tym, iż druga przesłanka ma charakter warunkowy i aktualizuje się wyłącznie w sytuacji, w której przy zawarciu umowy nie doszło do przekazania wszystkich informacji określonych w art. 30 u.k.k., co w okolicznościach niniejszej sprawy nie miało – zdaniem Sądu – miejsca. W ocenie Sądu, umowne ujęcie tej drugiej podstawy odstąpienia w sytuacji, gdy kredytodawca przekazuje wszystkie istotne informacje przy zawarciu umowy niepotrzebnie komplikowałoby treść umowy, a dla pożyczkobiorcy byłoby informacją zbędną. Podkreślenia wymaga, iż w sytuacji zachowania wymogów z art. 30 u.k.k. obie podstawy odstąpienia aktualizują się tego samego dnia, a zatem zbiorcze ich określenie w umowie, należy uznać za prawidłowe.

O kosztach procesu sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy wyrażoną w 98 § 1 k.p.c., zasądzając od powoda na rzecz pozwanej kwotę 387 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Na zasądzoną kwotę składała się kwota 100 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, kwota 270 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych) oraz kwota 17,00 złotych tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa (k. 49).