Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2021 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący:	sędzia Jakub Błesiński
Protokolant:	sekretarz sądowy Paula Milewska

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2021 r. w Piszu

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko M. K.

o zapłatę

o r z e k a :

I.  Zasądza od pozwanego M. K. na rzecz powoda M. J. kwotę 4.137,32 zł (cztery tysiące sto trzydzieści siedem złotych 32/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 października 2020 roku do dnia zapłaty.

II.  Oddala powództwo co do kwoty 998,35 zł (dziewięćset dziewięćdziesiąt osiem złotych 35/100).

III.  W pozostałym zakresie postępowanie umarza.

IV.  Koszty postępowania pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt I C 454/20

UZASADNIENIE

W dniu 20 października 2020 roku M. J. wytoczył powództwo przeciwko M. K. o zapłatę kwoty 10 271,50 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty. Nadto powód wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 5 sierpnia 2013 roku powód wraz ze swoim ojcem J. J. oraz małżonkami H. i M. P. sprzedali pozwanej całość swoich udziałów w zabudowanej nieruchomości stanowiącej działki gruntu o nr geod. 548/3 i 548/4, położonej w P. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...). Cenę sprzedaży strony ustaliły na kwotę 190 000 zł, z której M. J. miał otrzymać kwotę 23 750 zł płatną w dwóch równych ratach po 11 875 zł, z których pierwsza miała być uiszczona do 10.09.2013r., a druga do 30.09.2013r. na rachunek bankowy należący do powoda i jego ojca. Powód wykonał umowę i zgodnie z jej § 8 przekazał nieruchomość na rzecz pozwanej. Natomiast pozwana pomimo upływu obu terminów płatności, nie zapłaciła na rzecz powoda nawet części ww. ceny. Z uwagi na bezskuteczny upływ ww. terminów, powód wystąpił do Sądu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 5 sierpnia 2013 roku, a następnie skierował tytuł wykonawczy do egzekucji. W postępowaniu egzekucyjnym komornik wyegzekwował i przekazał powodowi jedynie kwotę 2 030,63 zł. Pozostałej kwoty pozwana do chwili obecnej nie zapłaciła. W dniu 7 lipca 2020 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty łącznie kwoty 10 271,50 zł tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych za czas opóźnienia w terminie do 20 lipca 2020 roku. Wezwanie pozostało bezskuteczne.

Powód wskazał, że w związku z opóźnieniem pozwanej w płatności na rzecz powoda ww. ceny nabycia, niniejszym pozwem dochodzi skapitalizowanych odsetek ustawowych liczonych:

- od kwoty 9 954,37 zł (11 875 zł - 2 030,63 zł) od 05.08.2013r. do 05.07.2020r. – w wysokości 4 722,37 zł,

- od kwoty 11 875 zł od 01.10.2013r. do 05.07.2020r. – w wysokości 5 549,04 zł,

a ponadto w oparciu o art. 482 k.c. domaga się zasądzenia odsetek od dochodzonych odsetek liczonych od dnia wytoczenia niniejszego powództwa.

Pozwana M. K. w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Podniosła zarzut przedawnienia roszczenia, podnosząc, że odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowią przykład świadczeń okresowych i ulegają 3-letniemu terminowi przedawnienia.

Ponadto wskazała, że w umowie sprzedaży z dnia 5 sierpnia 2013 roku strony nie zastrzegły, że w przypadku opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, kupująca będzie zobowiązana do zapłaty odsetek. Dopiero pismem z dnia 12 lipca 2020 roku (odebranym przez pozwaną 31 lipca 2020 roku) powód wezwał pozwaną do zapłaty odsetek. Dlatego, zdaniem pozwanej, powodowi należą się odsetki dopiero od dnia 1 sierpnia 2020 roku do dnia zapłaty.

Nadto pozwana podniosła, że w dniu 27 listopada 2020 roku zapłaciła na rzecz powoda kwotę 21 000 zł oraz w dniu 1 grudnia 2020 roku kwotę 1 119,16 zł, a zatem łącznie kwotę 22 119,16 zł, na którą składa się należność główna oraz odsetki ustawowe za opóźnienie liczone od dnia 1 sierpnia 2020 roku do dnia zapłaty.

Pismem procesowym z dnia 28 lutego 2021 roku i 15 lipca 2021 roku oraz na rozprawie w dniu 18 sierpnia 2021 roku, w związku z przedawnieniem się roszczenia za okres przed dniem 21 października 2017 roku oraz w związku z uiszczeniem przez pozwaną po wytoczeniu niniejszego powództwa pozostałej do zapłaty należności głównej w kwocie 21 829,37 zł, powód cofnął częściowo pozew i wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej kwoty 5 263,45 zł – tytułem skapitalizowanych odsetek ustawowych liczonych od kwoty 21 829,37 zł za okres od 21 października 2017 roku do dnia poprzedzającego dzień złożenia pozwu w niniejszej sprawie – wraz z odsetkami należnymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Przy czym powód wskazał, że:

- za okres od 21.10.2017r. do 17.03.2020r. – dochodzi stawki odsetek 7%,

- za okres od 09.04.2020r. do 08.04.2020r. – dochodzi stawki odsetek 6,5%,

- za okres od 09.04.2020r. do 28.05.2020r. – dochodzi stawki odsetek 6%,

- za okres od 29.05.2020r. do 19.10.2020r. – dochodzi stawki odsetek 5,6%.

Sąd ustalił, co następuje:

Na podstawie umowy sprzedaży zawartej w dniu 5 sierpnia 2013 roku J. J., M. J. oraz M. i H. małżonkowie P. sprzedali M. K. całe należące do nich udziały w prawie własności zabudowanej nieruchomości położonej w P. przy ulicy (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Cenę ww. prawa własności strony ustaliły na kwotę 190 000 zł, z której M. K. zobowiązała się zapłacić M. J. kwotę 23 750 zł w dwóch równych ratach po 11 875 zł, przy czym pierwszą w terminie do 10 września 2013 roku, a drugą w terminie do 30 września 2013 roku na rachunek bankowy należący do M. J. i jego ojca J. J. (§ 7 umowy).

Zgodnie z § 8 ww. umowy sprzedaży, wydanie nieruchomości w posiadanie M. K. nastąpiło w dniu podpisania umowy, tj. 5 sierpnia 2013 roku.

M. K. nie zapłaciła ww. rat w umówionych terminach, w związku z czym M. J. wystąpił do Sądu z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu z dnia 5 sierpnia 2013 roku w zakresie § 7, a następnie wystąpił do Komornika Sadowego przy Sądzie Rejonowym w Piszu W. M. z wnioskiem o wszczęcie egzekucji przeciwko M. K. w oparciu o ww. tytuł wykonawczy (sygn. akt Km 1299/13 i Km 817/14). W wyniku przeprowadzonego postępowania egzekucyjnego komornik wyegzekwował i przekazał M. J. kwotę 2 030,63 zł.

Pismem z dnia 12 lipca 2020 roku M. J. wezwał M. K. do zapłaty kwoty 10 271,50 zł tytułem odsetek ustawowych od nieuregulowanej ceny nabycia nieruchomości, w nieprzekraczalnym terminie do dnia 20 lipca 2020 roku. Odpis tego pisma został doręczony M. K. w dniu 30 lipca 2020 roku. Zakreślony w piśmie termin upłynął bezskutecznie.

W dniu 27 listopada 2020 roku M. K. zapłaciła na rzecz M. J. kwotę 21 000 zł i w dniu 1 grudnia 2020 roku kwotę 1 119,16 zł - tytułem pozostałej do zapłaty ceny sprzedaży (21 829,37 zł) i odsetek ustawowych za opóźnienie (289,79 zł).

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa sprzedaży z 05.08.2013r. k. 10-16; wezwanie do zapłaty z 12.07.2020r. wraz z potwierdzeniem odbioru k. 101-103; dowód wpłaty k. 104 i 105; zeznania powoda k. 89v; zeznania pozwanej k. 89v-90; tytuł wykonawczy k. 15 akt komorniczych Km 1299/13; tytuł wykonawczy k. 3 akt komorniczych Km 817/14; zaświadczenie Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piszu W. M. o dokonanych wpłatach k. 34)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powoda jest częściowo zasadne.

Ustalony w sprawie stan faktyczny był między stronami bezsporny. Spór koncentrował się na ustaleniu zasadności roszczenia powoda, jego wysokości oraz okresu, za który należne są odsetki.

Zgodnie z art. 476 k.c., dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony, gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Nie dotyczy to wypadku, gdy opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Nie budzi wątpliwości, że zawierając umowę sprzedaży w dniu 5 sierpnia 2013 roku pozwana zobowiązała się do zapłaty m.in. na rzecz powoda kwoty 11 875 złotych w terminie do 10 września 2013 roku oraz kwoty 11 875 złotych w terminie do 30 września 2013 roku, których to terminów nie dotrzymała, dopuszczając się zwłoki w spełnieniu świadczenia.

Faktem jest, że w umowie z dnia 5 sierpnia 2013 roku brak jest zapisów co do ewentualnych odsetek w razie opóźnienia w płatności umówionych kwot. Nie stanowi to jednak żadnej przeszkody w domaganiu się ich przez wierzyciela.

Zgodnie z treścią przepisu art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odsetki należne w razie uchybienia przez dłużnika terminowi świadczenia pieniężnego pełnią funkcję kompensacyjną, stanowiąc wynagrodzenie za przedłużone i pozbawione podstaw prawnych korzystanie z cudzych pieniędzy. Inaczej rzecz ujmując, jest to odszkodowanie za pozbawienie wierzyciela możliwości dysponowania kapitałem, a tym samym pozbawienie go spodziewanych z tego tytułu korzyści (np. przez korzystną lokatę). Głównym motywem legislacyjnym uregulowania takiego jak w art. 481 § 1 k.c. jest uznanie, że wierzyciel ponosi przez opóźnienie co najmniej szkodę w postaci odsetek, na jakie mógłby ulokować otrzymaną w terminie sumę. Odsetki zatem są kompensatą tego, że wierzyciel nie mógł z pieniędzy skorzystać wcześniej. Prowadzi to do konkluzji, że odsetki otrzymane na podstawie wyroku z tytułu opóźnienia dłużnika w spełnieniu świadczenia pieniężnego stanowią odszkodowanie dotyczące korzyści, które wierzyciel mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Pozwana nie podnosiła i nie dowodziła, że opóźnienie w spełnieniu przedmiotowego świadczenia było następstwem okoliczności, za które nie ponosi ona odpowiedzialności.

Rację miała pozwana podnosząc, że pierwotne roszczenie powoda uległo częściowemu przedawnieniu. Roszczenie o odsetki powstaje z każdym dniem i, w odróżnieniu od świadczenia głównego, ma charakter okresowy. Przewidziany w art. 118 k.c. 3-letni termin przedawnienia dla roszczeń o świadczenia okresowe, ma zatem zastosowanie także do roszczeń o odsetki za opóźnienie. Zatem roszczenie powoda o zapłatę odsetek za opóźnienie za okres ponad 3 lat przed wniesieniem niniejszego powództwa uległo przedawnieniu.

Wobec powyższego, w związku z dopuszczeniem się przez pozwaną zwłoki w spełnieniu świadczenia i mającym zastosowanie w niniejszej sprawie 3-letnim terminem przedawnienia oraz zważywszy na datę wniesienia pozwu w przedmiotowej sprawie - 20 października 2020 roku - domaganie się przez powoda zasądzenia od pozwanej odsetek za opóźnienie od dnia 21 października 2017 roku do dnia wniesienia pozwu, należało uznać za w pełni zasadne.

W myśl art. 481 § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2016r., jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Od zaległych odsetek można żądać odsetek za opóźnienie dopiero od chwili wytoczenia o nie powództwa, chyba że po powstaniu zaległości strony zgodziły się na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy (art. 482 § 1 k.c.).

Stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, w związku z czym powodowi należą się odsetki ustawowe. Odsetki ustawowe za opóźnienie od kwoty długu 21 829,37 złotych za okres od 21 października 2017 roku do 19 października 2020 roku wynoszą 4 427,11 złotych, z czego, jak bezspornie ustalono, pozwana uiściła po wytoczeniu przez powoda niniejszego powództwa kwotę 289,79 zł.

W związku z powyższym, na podstawie powołanych wyżej przepisów, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4 137,32 złotych (4 427,11 zł - 289,79 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Żądanie powoda zasądzenia odsetek za opóźnienie od zaległych odsetek od dnia wniesienia o nie powództwa, nie łamie zakazu anatocyzmu i znajduje podstawę w art. 482 § 1 k.c.

W zakresie kwoty 6 536,30 zł, co do której powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew, Sąd na podstawie art. 355 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. biorąc pod uwagę uwzględnienie żądań powoda prawie w połowie oraz zapłatę przez pozwaną długu i części roszczenia o odsetki po wytoczeniu przez powoda niniejszego powództwa.