Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 grudnia 2024r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Magdalena Łukaszewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anita Topa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2024 roku

sprawy z powództwa (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Gminie O.

o zapłatę

o r z e k a:

I.  Zasądza od pozwanej Gminy O. na rzecz powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 32015,13zł (trzydzieści dwa tysiące piętnaście złotych 13/100 groszy) z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 16 662,09 zł od dnia 21.08.2024r. do dnia zapłaty - zastrzegając pozwanej Gminie O. prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności do wartości ustalonego w spisie inwentarza lub wykazie inwentarza stanu czynnego spadku po H. K. zmarłym 11.12.2018r. w P..

II.  Zasądza od pozwanej Gminy O. na rzecz powoda (...) Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1022,54 zł (jeden tysiąc dwadzieścia dwa złote 54/100 groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wystąpił z powództwem przeciwko Gminie P. o zapłatę kwoty 32 015,13 złotych wraz z odsetkami maksymalnymi liczonymi od kwoty 16 662,09 złotych od dnia 21 sierpnia 2024 roku.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 12 kwietnia 2017 roku zawarł z H. K. umowę nr (...). Kredyt został wypłacony na rachunki wskazane w umowie. H. K. zmarł w dniu 11 grudnia 2018 roku. W związku ze śmiercią kredytobiorcy na spadkobierców przeszły obowiązki zmarłego z tytułu niespłacenia kwoty wynikającej z umowy.

Zgodnie z postanowieniem o stwierdzenie nabycia spadku z 18 maja 2023 roku spadek po zmarłym H. K. na podstawie ustawy nabyła Gmina O..

Przedmiotowa umowa pożyczki została zawarta na okres kredytowania 54 miesięcy. Termin ostatniej raty przypadł na dzień 12 października 2021 roku. Pozwana nie dokonała spłaty zadłużenia, co spowodowało, że całe zadłużenie z tytułu zawartej umowy wraz z odsetkami i należnymi opłatami stało się zadłużeniem przeterminowanym i wymagalnym, od którego naliczane były odsetki za opóźnienie w wysokości wskazanej powyżej.

Przed wytoczeniem powództwa powód wezwał pozwanego do zapłaty pismem z 29 maja 2024 roku. Pozwany nie dokonał jednak spłaty zadłużenia. Między stronami nie doszło do zawarcia ugody lub porozumienia.

W odpowiedzi na pozew pozwana Gmina O. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Pozwana podniosła również zarzut przedawnienia roszczenia o zasądzenie odsetek.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwana podała, że na mocy postanowienia z 18 maja 2023 roku nabyła spadek po zmarłym H. K. z dobrodziejstwem inwentarza. Gmina O. przystąpiła do sporządzenia spisu inwentarza po zmarłym kierując wniosek do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piszu W. S., sprawa prowadzona jest pod sygn. akt Km 47/24. Pozwana podkreśliła, że wskazanie w spisie inwentarza aktywów pozostawionych przez zmarłego determinuje zakres odpowiedzialności majątkowej pozwanej. Nie jest możliwe, aby pozwana odpowiadała z mocy prawa ponad wartość aktywów.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 12 kwietnia 2017 roku pomiędzy (...) Bankiem (...) Spółką Akcyjną z siedzibą w W., a H. K. została zawarta umowa pożyczki nr (...) w kwocie 24 478,24 złotych. Oprocentowanie pożyczki ustalone było według zmiennej stopy procentowej – w dniu zawarcia umowy oprocentowanie wynosiło 9,99%. W przypadku niespłacenia przez kredytobiorcę części lub całości raty, należność z tego tytułu stawała się zadłużeniem przeterminowanym, od którego powodowi należne są odsetki w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Spłata pożyczki wraz z należnymi odsetkami miała nastąpić w miesięcznych ratach płatnych bez wzywania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty pożyczki. Ostatnia rata pożyczki przypadała na dzień 12 października 2021 roku.

(dowód: umowa pożyczki k. 9-11v, potwierdzenie uruchomienia kredytu k. 12, harmonogram spłat pożyczki k. 15-15v)

Pożyczkobiorca H. K. zmarł 11 grudnia 2018 roku. Spadek po nim z dobrodziejstwem inwentarza nabyła Gmina O. w całości.

(fakt bezsporny, dowód: postanowienie z 18 maja 2023 roku w sprawie sygn. akt I Ns 156/22 k. 19v)

(...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. pismem z 29 maja 2024 roku wezwała Gminę O. do zapłaty kwoty 31 162,62 złotych z tytułu nieuregulowania zobowiązania. Pismo zostało doręczone Gminie O. 3 czerwca 2024 roku.

(dowód: wezwanie do zapłaty z 29.05.2024r. k. 17, potwierdzenie odbioru k. 18)

Gmina O. wystąpiła do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Piszu W. S. o sporządzenie spisu inwentarza.

(fakt bezsporny, dowód: wydruk wiadomość elektronicznej k. 34)

Na dzień 20 sierpnia 2024 roku, do spłaty z tytułu umowy pożyczki zawartej 12 kwietnia 2017 roku pozostawała łącznie kwota 32 015,13 złotych, na którą składają się:

- kwota 16 662,09 zł – niespłacony kapitał,

- kwota 15 353,04 zł – odsetki od udzielonej pożyczki liczone do dnia 20 sierpnia 2024 roku.

(dowód: szczegółowe rozliczenie pożyczki k. 13-14v)

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie powód oparł swoje roszczenie na art. 720 k.c. w zw. z art. 922 § 1 k.c., art. 1030 k.c. i art. 1023 § 1 i § 2 k.c. wskazując, iż pozwana jako spadkobierczyni po zmarłym H. K. odpowiada za długi spadkowe, w tym za niespłaconą pożyczkę.

W myśl art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Zgodnie z art. 922 § 1 k.c. prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej kodeksu cywilnego. Nie ulega więc wątpliwości, że w skład spadku wchodzą długi spadkowe powstałe za życia spadkodawcy w kategorii których mieszczą się także długi spadkodawcy ze stosunków zobowiązaniowych. Należy też podkreślić, że z zasady spadkobierca wstępuje w sytuację prawną zmarłego, staje się on więc dłużnikiem osobistym lub rzeczowym z tytułu danego długu i jego też obciąża obowiązek uregulowania niezaspokojonych przez spadkobiercę wierzytelności.

Zgodnie z art. 925 k.c. spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. W myśl natomiast art. 1023 k.c. Skarb Państwa ani gmina nie mogą odrzucić spadku, który im przypadł z mocy ustawy. Skarb Państwa ani gmina nie składają oświadczenia o przyjęciu spadku, a spadek uważa się za przyjęty z dobrodziejstwem inwentarza.

W myśl art. 1030 k.c. do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. Na podstawie art. 1031 § 2 k.c. w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nieistniejące długi.

W sprawie udowodnione zostało, iż H. K. zawarł umowę z powodem, jak również, iż otrzymał kwotę 24 478,24 złotych tytułem kredytu. Ponadto Sąd zważył, iż powód wykazał również przedkładając postanowienie Sądu Rejonowego w Piszu, iż pozwana jest spadkobierczynią pożyczkobiorcy. Na mocy przepisu art. 1023 § 2 k.c. uważa się, że gmina przyjęła spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Zgodnie z art. 1031 § 2 zdanie pierwsze k.c. w takim przypadku pozwana ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w spisie inwentarza lub wykazie stanu czynnego spadku, jednak stosownie do art. 1030 k.c. z całego swojego majątku.

Należy bowiem zaznaczyć, że strona ponosi wprawdzie odpowiedzialność ze swojego majątku osobistego za przedmiotowy dług, odpowiedzialność ta ma jednak charakter ograniczony do wartości inwentarza spadkowego. Ostatecznie więc konieczność spełnienia dochodzonych przez powoda wierzytelności nie powinna powodować uszczerbku w majątku strony.

W związku z powyższym powództwo zasługiwało na uwzględnienie co do zasady. Sąd zważył również, iż wysokość żądania ostatecznie nie była sporna pomiędzy stronami. Co prawda pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia o zasądzenie odsetek, jednak reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie przedstawiła w tym zakresie żadnych szczegółowych twierdzeń i wyliczeń. Sąd analizując zgromadzane dokumenty uznał, iż powód w sposób prawidłowy i nie budzący wątpliwości wykazał zasadność i wysokość należnego świadczenia. Sąd nie dopatrzył się, aby roszczenie o zasądzenie odsetek uległo przedawnieniu. Z tych też względów sąd uznał, iż powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią przepis art. 319 k.p.c. jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności.

Przedmiotowy przepis ustanawia szczególną zasadę wyrokowania przewidzianą dla przypadków, w których pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo odpowiedzialność ograniczoną do wartości określonych przedmiotów majątkowych. Z odpowiedzialnością z określonych przedmiotów majątkowych mamy do czynienia w przypadku odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe do chwili przyjęcia spadku (art. 1030 k.c.). Odpowiedzialność do wysokości wartości określonych przedmiotów majątkowych występuje np. w przypadku odpowiedzialności spadkobiercy w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1031 § 2 k.c.).

Wynikająca z art. 319 k.p.c. obligatoryjność zamieszczenia z urzędu w wyroku uwzględniającym powództwo zastrzeżenia, że pozwanemu przysługuje prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności, jest uzasadnioną zasadą, według której dłużnik może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności tylko wówczas, gdy ograniczenie to zostało zastrzeżone w tytule wykonawczym (art. 837 k.p.c.).

Art. 319 k.p.c. zwalnia sąd orzekający od badania i oznaczania w wyroku szczególnej masy majątkowej, z której odpowiada zasądzony pozwany (por. wyrok SN z dnia 9 września 1976 r., IV PR 135/76, OSNC 1977, nr 4, poz. 80).

W realiach niniejszej sprawy Sąd, uwzględniając wniosek strony pozwanej, zastrzegł jej prawo powoływania się w toku egzekucji na ograniczenie jej odpowiedzialności, a mianowicie do wysokości spadku nabytego po H. K.. Zastrzeżenie dokonane na podstawie art. 319 k.p.c. nie oznacza wiążąco zakresu odpowiedzialności, lecz stanowi klauzulę umożliwiającą na etapie postępowania wykonawczego zweryfikowanie rzeczywistego zakresu, w jakim dłużnik jest zobowiązany spełnić świadczenie wynikające z prawomocnego orzeczenia. Ocena, jak daleko sięga odpowiedzialność dłużnika, następuje na podstawie przepisów materialnoprawnych.

Zatem uwzględnienie wniosku pozwanej, zawartego w odpowiedzi na pozew, o zawieszenie postępowania do czasu sporządzenia spisu inwentarza przez Komornika Sądowego W. S. zmierzałoby jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka Ż. M. na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. Ż. M. miała zeznawać na fakt czynności podjętych celem ustalenia majątku spadkowego pozostawionego przez H. K., informowania powoda o toczącym się postępowaniu o dokonanie spisu inwentarza. Należy podkreślić, że fakt ten nie był sporny. Jednocześnie nie był istotny dla rozstrzygnięcia sprawy. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka Ż. M. prowadziłoby również do przedłużenia postępowania.

W związku z powyższym, Sąd nie miał wątpliwości aby uznać zasadność roszczenia pozwu. Wysokość zobowiązania pozwanej została należycie przez powódkę udokumentowana, a strona przeciwna nie przedstawiła dowodów kwestionujących wyliczenia powódki.

W konsekwencji Sąd na podstawie przepisów art. 720 § 1 k.c. i umowy pożyczki z dnia 12 kwietnia 2017 roku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę dochodzoną pozwem, tj. 32 015,13 złotych wraz z maksymalnymi za opóźnienie od kwoty 16 662,09 złotych od dnia 21 sierpnia 2024 roku do dnia zapłaty. Jednocześnie Sąd zastrzegł pozwanej Gminie O. prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na organicznie odpowiedzialności do wartości ustalonego w spisie inwentarza lub wykazie inwentarza stanu czynnego spadku po H. K. zmarłym 11 grudnia 2018 roku w P..

Mając na uwadze wynik procesu, Sąd rozstrzygnął o kosztach procesu w oparciu o przepis art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W tym przypadku jest to kwota 1000 złotych tytułem zwrotu uiszczonej przez powoda opłaty sądowej od pozwu, kwota, kwota 17 zł tytułem zwrotu opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa oraz kwota 5,54zł tytułem innych kosztów poniesionych przez powoda – koszty odpisu poświadczonego notarialnie pełnomocnictwa.