Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 sierpnia 2025r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Magdalena Łukaszewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anita Topa

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 sierpnia 2025 roku

sprawy z powództwa W. D.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

o r z e k a:

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda W. D. na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1817 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Magdalena Łukaszewicz

Sygn. akt I C 229/25

UZASADNIENIE

W. D. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) wytoczył powództwo przeciwko (...) S.A. o zapłatę kwoty 5 493,12 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za szkodę powstałą w dniu 10 kwietnia 2021 roku w mieniu należącym do poszkodowanych.

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że w dniu 10 kwietnia 2021 roku powstała szkoda, w wyniku której uszkodzeniu uległo mienie należące do poszkodowanego A. S.. W chwili zdarzenia mienie objęte było ochroną udzielaną przez pozwanego z tytułu umowy ubezpieczenia mienia – polisa nr (...).

Szkoda została zgłoszona pozwanemu, który przyjął odpowiedzialność i po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił odszkodowanie w łącznej wysokości 1 867,83 złotych.

Na podstawie umowy cesji zwartej 13 stycznia 2022 roku z A. S., powód nabył wszelkie prawa do odszkodowania, które przysługiwały poszkodowanemu wobec pozwanego.

Powód pozwem częściowym z 29 lipca 2022 roku wystąpił przeciwko pozwanemu o zapłatę kwoty 6 133,26 złotych tytułem dalszego częściowego odszkodowania.

Sąd Rejonowy wyrokiem z 15 kwietnia 2024 roku nie wychodząc ponad granicę żądania zasądził od pozwanego na rzecz powoda między innymi kwotę odszkodowania za uszkodzenie nieruchomości w wysokości 6 133,26 złotych

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Spółka Akcyjna wniósł o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany przyznał, że przyjął odpowiedzialność za szkodę poniesioną przez A. S. wskutek pożaru domu.

Pozwany podniósł, że powództwo jest niezasadne na skutek przedawnienia roszczeń.

Sąd ustalił, co następuje:

Nieruchomość budynkowa poszkodowanego A. S. położona w miejscowości K. gmina B. w okresie od 30 sierpnia 2020 roku do 29 sierpnia 2021 roku była objęta ochroną ubezpieczeniową przez (...) Spółkę Akcyjną w ramach ubezpieczenia dobrowolnego mienia (...). Wartość ubezpieczenia wynosiła 200 000 złotych. W ramach ubezpieczenia została wystawiona polisa ubezpieczenia (...) nr (...). W dniu 10 kwietnia 2021 roku na nieruchomości poszkodowanego wybuchł pożar. Szkoda została zgłoszona przez poszkodowanego ubezpieczycielowi 1 czerwca 2021 roku. Szkoda została zrejestrowana przez (...) S.A. pod numerem (...). W dniu 8 czerwca 2021 roku (...) S.A. podjął decyzję o wypłacie odszkodowania poszkodowanemu w wysokości 1867,83 zł.

W dniu 13 stycznia 2022 roku w S. została zawarta umowa cesji pomiędzy W. D. a poszkodowanym, na podstawie której cedent przelał na rzecz cesjonariusza wszelkie prawa do odszkodowania jakie przysługują mu od (...) Zakładu (...) oraz wszystkich innych podmiotów odpowiedzialnych za szkodę z dnia 10 kwietnia 2021 roku.

W. D. 29 lipca 2022 roku wystąpił z pozwem częściowym przeciwko (...) Spółce Akcyjnej o zapłatę kwoty 6 133,26 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 9 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty, tytułem częściowego odszkodowania za uszkodzenia powstałe 10 kwietnia 2021 roku w mieniu położonym w miejscowości (...), (...)-(...) B. należącym do poszkodowanego A. S..

Wyrokiem z 15 kwietnia 2024 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie w sprawie sygn. akt VI C 2029/22 upr zasądził od pozwanego (...) S.A. na rzecz powoda W. D. kwotę 6533,26 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwoty 6133,26 złotych od 2 lipca 2021 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 400 złotych od 29 lipca 2022 roku do dnia zapłaty.

Koszt przywrócenia budynku do stanu sprzed szkody przy zastosowaniu zasobnika (...) wynosi od 13.494,21 zł do 14.689,14 zł.

(dowód: pozew k. 2-6, wyrok z 15.04.2024r. sygn. akt VI C 2029/22 upr k. 272-272v, ustalenia zawarte w uzasadnieniu do wyroku k. 290v-291 znajdujące się w aktach Sądu Rejonowego dl (...) w W. sygn. akt VI C 2029/22)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie z uwagi na przedawnienie roszczenia.

Ustanowione przez ustawodawcę wszystkie terminy przedawnienia, tak podstawowe statuowane przez art. 118 k.c., jak i wynikające z przepisów szczególnych, podlegają wszystkim ogólnym regułom dotyczącym biegu terminu przedawnienia, co w szczególności oznacza, że może on ulegać zarówno zawieszeniu jak i przerwaniu. Istotą przerwania biegu przedawnienia jest po pierwsze to, że termin przedawnienia przestaje upływać z chwilą zaistnienia okoliczności powodującej przerwę i nie biegnie przez cały czas jej trwania, po drugie zaś to, że po ustaniu tej okoliczności termin przedawnienia biegnie od początku, w całej swej długości, tak jakby wcześniej nie upłynęła żadna jego część. Głównym założeniem tego rozwiązania jest zmotywowanie wierzyciela do dochodzenia swojego roszczenia w okresie biegu terminu przedawnienia. Przerwanie biegu terminu przedawnienia ma skutek niweczący w stosunku do biegu tego terminu; oznacza to, że czas terminu przedawnienia, który upłynął do czasu zaistnienia przerwy, uważa się za niebyły (inaczej niż przy zawieszeniu biegu terminu przedawnienia, w przypadku którego po ustaniu przyczyny zawieszenia, termin przedawnienia biegnie w dalszym ciągu, jako dalsza część czasu, który upłynął do momentu zawieszenia). Wierzyciel po przerwaniu biegu terminu przedawnienia znajduje się w takim położeniu prawnym, jaki istniał, gdy jego roszczenie stało się wymagalne; bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się bowiem od początku, od następnego dnia po zakończeniu przerwy (art. 124 k.c.). Przerwanie biegu terminu przedawnienia może wynikać wyłącznie z zachowania wierzyciela lub dłużnika. Przyczynami przerwania biegu terminu przedawnienia mogą być zarówno zdarzenia (czynności) w znaczeniu materialno-prawnym (uznanie roszczenia), jak i o charakterze procesowym (wniesienie powództwa w celu dochodzenia roszczenia).

Roszczenia wynikające z umowy ubezpieczenia są roszczeniami majątkowymi, przy czym przepis art. 819 k.c. wprowadza wyjątki od ogólnej zasady przedawnienia roszczeń wynikającej z art.118 k.c. Co do zasady, roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem 3 lat. Zgodnie z ogólną zasadą, początkiem biegu terminu przedawnienia jest dzień wymagalności roszczenia. Oprócz tego w sposób odmienny od reguł ogólnych uregulowano także zagadnienie przerwania biegu terminu przedawnienia. Norma § 4 art. 819 k.c. przewiduje, bowiem szczególną podstawę do przerwania biegu przedawnienia roszczenia o świadczenie ubezpieczyciela. Termin ten przerywa się także (a zatem poza sytuacjami opisanymi w art. 123 k.c.) przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem, co zasadniczo daje podstawy do wyznaczenia terminu płatności świadczenia ubezpieczyciela. Tym samym przerwanie następuje także przez jednostronną czynność wierzyciela dokonaną wobec dłużnika (por. wyrok SN z dnia 9 sierpnia 2005 r., IV CK 157/05, opubl. baza prawna L.; podobnie wyrok SN z dnia 21 maja 2009 r., V CSK 444/08, opubl. baza prawna L.). Po takim przerwaniu bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia (art. 819 § 4 zd 2 k.c.). Dopóki, zatem postępowanie likwidacyjne nie skończy się definitywnie, oświadczenie ubezpieczyciela nie nosi waloru oświadczenia kończącego to postępowanie.

Jednocześnie w orzecznictwie utrwalony jest pogląd, że przerwanie biegu przedawnienia następuje tylko w granicach żądania będącego przedmiotem procesu. Innym słowy przerwaniu ulega bieg przedawnienia roszczenia objętego żądaniem i to w takim rozmiarze, jaki został zgłoszony w żądaniu. Jeżeli powód dochodzi pozwem części roszczenia, to wniesienie pozwu nie przerywa biegu przedawnienia co do tej części roszczenia, która nie została nim objęta. Przerwanie przedawnienia rozszerzonego roszczenia może nastąpić dopiero z chwilą rozszerzenia powództwa (tak SN w wyroku z dnia 25 listopada 2009 r., V CSK 238/06). Z tego też względu wytoczenie powództwa ograniczonego do części roszczenia, nie przerywa biegu przedawnienia co do nieobjętej powództwem części roszczenia (zob. wyrok SN z dnia 6 kwietnia 2011 r., I CSK 684/09, opubl. LEX Nr 951732; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 listopada 2004 r., I ACa 198/2004, opubl. Wokanda Nr 2/2006 poz. 37; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 czerwca 2013 r., I ACa 192/13, opubl. LEX nr 1331002). Rzeczone zagadnienie nabiera niezwykle doniosłego znaczenia, z uwagi na treść przywołanego już art. 819 § 4 k.c., który zawiera szczególną regulację kwestii przerwania biegu przedawnienia i jego wznowienia, odnoszącą się jedynie do umowy ubezpieczenia i wprowadzającą – obok ogólnej regulacji z art. 117 – 125 k.c. – dodatkowe sytuacje, w których zdarzenia te następują. Istotą tego przepisu, jest zaś to, że w danym układzie faktycznym może on zostać zastosowany tylko raz, bowiem oczywistym jest, że do przerwania biegu przedawnienia wystarczające jest jednokrotne zgłoszenie konkretnej szkody. Zatem po jednokrotnym zgłoszeniu przez poszkodowanego szkody oraz otrzymaniu przez niego od ubezpieczyciela stosownego oświadczenia i po ponownym w związku z tym rozpoczęciem biegu przedawnienia, zastosowanie do przerwania biegu przedawnienia znajdą ogólne przepisy normujące instytucję przedawnienia, tj. art. 117 – 125 k.c. Zgodnie z przywołanym na wstępie art. 123 § 1 pkt 1 k.c. bieg przedawnienia przerywa się na skutek zainicjowania sprawy sądowej. Skuteczne wytoczenie powództwa wymaga m. in., by obejmujący je pozew odpowiadał wymaganiom wskazanym w art. 187 k.p.c., w szczególności, by zawierał dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna (§ 1 pkt 1 art. 187 k.p.c.). Jeśli połączyć to wymaganie z treścią art. 321 k.p.c., stanowiącym, że sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie, to oczywistym jest, iż sąd rozpatruje daną sprawę m. in. w granicach zgłoszonego i dokładnie określonego żądania. Wobec tego przyjąć należy, iż wniesienie pozwu przerywa bieg przedawnienia tylko co do konkretnych roszczeń objętych pozwem, ponieważ sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty żądaniem ani zasądzać ponad to żądanie. Oczywiście w toku postępowania dopuszczalna jest zmiana powództwa poprzez rozszerzenie pierwotnego żądania (art. 193 k.p.c.), niemniej takie rozszerzenie traktować należy jako nowe żądanie, o którym sąd może rozstrzygać dopiero od chwili jego zgłoszenia. Tak więc przerwanie przedawnienia rozszerzonego roszczenia może nastąpić dopiero z chwilą skutecznego rozszerzenia powództwa. Trudno bowiem uznać, by zgłoszenie w toku postępowania nowego w istocie żądania, w tym także podwyższenie początkowo dochodzonej kwoty, mogło wywrzeć skutki związane z wniesieniem pozwu wstecznie, tj. w dacie pierwotnego wytoczenia powództwa i na odwrót – by zgłoszenie części roszczenia w powództwie wywoływało skutki związane z wniesieniem pozwu w odniesieniu do części roszczenia nim nieobjętej, a zgłoszonej później. Przyjęcie takiej koncepcji nie znajduje normatywnego oparcia, a oprócz tego prowadziłoby do osłabienia pewności i stabilności obrotu prawnego, czemu przecież przeciwdziałać ma instytucja przedawnienia. W takiej bowiem sytuacji, wierzyciel mógłby w zasadzie w nieskończoność występować przeciwko dłużnikowi z cząstkowymi powództwami, za każdym razem przerywając bieg przedawnienia co do pozostałej części żądania. W konsekwencji więc należy powtórzyć i podzielić pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 stycznia 2007 r., III PK 90/06: „Pozew, w którym powód nie wystąpił z całym przysługującym mu w stosunku do pozwanego żądaniem (pozew zawierający świadome lub nieświadome ograniczenie żądania), nie przerywa biegu przedawnienia co do tej części roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym, która pozostała poza żądaniem tego pozwu. Ryzyko związane z dochodzeniem jedynie części przysługującego powodowi roszczenia obciąża jego samego. Decydując się na dochodzenie roszczenia jedynie w części, wierzyciel musi pamiętać o tym, że wytoczenie powództwa przerywa bieg terminu przedawnienia jedynie w stosunku do tej części wierzytelności, której dochodzi pozwem. W stosunku do pozostałej części roszczenie może ulec przedawnieniu, jeżeli zostanie ona zgłoszona dopiero w toku postępowania. Przerwanie biegu przedawnienia następuje tylko w granicach żądania będącego przedmiotem procesu; przerwaniu ulega bieg przedawnienia roszczenia objętego żądaniem i w takim rozmiarze, jaki został zgłoszony w żądaniu.”

Odnosząc powyższe uwagi do realiów niniejszej sprawy należy uznać, że wcześniejsze postępowanie sądowe o sygn. VI C 2029/22 przerwało bieg przedawnienia, ale tylko i wyłącznie co do dochodzonej w nim kwoty 6 133,26 złotych.

Postępowanie likwidacyjne w sprawie szkody powstałej 10 kwietnia 2021 roku zakończyło się 8 czerwca 2021 roku, kiedy to pozwany podjął decyzję o wypłacie odszkodowania poszkodowanemu w kwocie 1 867,83 złotych. Zgodnie z wyżej już wspominanym art. 819 § 1 k.c. roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech.

Nawet, gdyby Sąd zastosował ogólną zasadę wynikającą z art. 118 k.c., zgodnie z którą termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata, przy czym jego upływ następuje z końcem roku kalendarzowego, powództwo należało oddalić. W niniejszej sprawie termin wynikający z powołanej wyżej zasady upłynąłby z dniem 31 grudnia 2024 roku. Tymczasem powód wniósł pozew dopiero w kwietniu 2025 roku.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis § 2 pkt 4) rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1935 z późn. zm.) oraz art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. W tym przypadku jest to kwota 1800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwota 17 zł tytułem zwrotu opłaty od udzielonego pełnomocnictwa, łącznie 1817 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Magdalena Łukaszewicz