Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2021 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Anna Podubińska

Protokolant p.o. sekretarka Justyna Maczan

po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2021 r. w Szczytnie

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Szczytnie

sprawy z powództwa E. O.

przeciwko R. O.

o ustanowienie rozdzielno ści majątkowej

powództwo oddala

Sygn. akt III RC 134/21

UZASADNIENIE

Powódka E. O. wniosła przeciwko pozwanemu R. O. pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną tj. z dniem 7 lutego 2020 roku.

W uzasadnieniu powództwa wskazała, iż strony zawarły związek małżeński dnia 30 czerwca 2001 r. w Jedwabnie, żadnych umów małżeńskich nie zawierali.

Pozwany zaciąga pożyczki, których nie spłaca, nie dokłada się do utrzymania domu i rodziny. W dniu 7 lutego 2020 roku zaciągnął pożyczkę w kwocie ponad 25.000 złotych, obciąża ona wspólne konto. 20.000 złotych przelał na na swoje konto firmowe, a pozostała część została ściągnięta przez bank na ubezpieczenie pożyczki, prowizje i inne koszty. Raty pożyczki są ściągane ze wspólnego konta, a powódka nigdy nie wyrażała zgody na zaciągnięcie tej pożyczki.

Powódka pracuje w dwóch miejscach i z wynagrodzenia pokrywa potrzeby domu, wspólnych dzieci stron, pozwany ma własne dochody, z których nie dokłada do potrzeb rodziny i nie spłaca zaciągniętej pożyczki. Ponadto pozwany często spożywa alkohol sam lub z kolegami, z czego mogą powstawać różne zobowiązania na karcie kredytowej.

Ponadto w kwietniu 2020 roku pozwany zawarł umowę o kredyt obrotowy w kwocie 56000 zł na swoją działalność gospodarczą, to dodatkowo obciąża budżet domowy i prowadzi do pogarszania sytuacji finansowej rodziny.

Pozwany R. O. nie złożył formalnej odpowiedzi na pozew. Wskazał na rozprawie, iż powództwo jest częściowo zasadne, chociaż on dokładnie nie wie, co oznacza ustanowienie rozdzielności Podał, że cały czas pracuje, prowadzi działalność gospodarczą jako kierowca, wyniki finansowe są raz lepsze, raz gorsze, rozwiązania z tzw. tarczy antycovidowej nieco polepszyły wynik finansowy, natomiast on nie wie, czy firma zarabia na siebie, ponieważ wszystkim zajmuje się jego żona. Podał, że nie wie, czy z dochodów z działalności firmy spłacane są kredyty, ponieważ wszystkim zajmuje się jego żona, natomiast ona twierdzi, ze tych pieniędzy nie wystarcza, która twierdzi, że nie może przelać pieniędzy z konta firmowego na spłatę kredytu, ponieważ nie wystarczyłoby na inne opłaty i koszty firmowe. Oświadczył, że sam nie robi żadnych przelewów, wszystkimi sprawami finansowymi firmy zajmuje się powódka, on jedynie wypłaca środki, gdy w trasie potrzebne są mu środki na opłaty drogowe, parkingowe, ubranie, czy mandaty.

Wskazał, że z pieniędzy firmowych kupuje czasem coś dla dzieci, bilety do kina, robi drobne zakupy żywieniowe do domu, by odciążyć żonę, która spłaca kredyt, pyta wówczas żonę, co potrzeba. Podał, że kwestię pożyczki konsultował z żoną, która była przeciwna, ale wzięcie jej było koniecznością, bowiem musiał opłacić faktury zaległe za paliwo. Całą kwotę pożyczki przeznaczona była na ten cel. Wskazał, że jego wydatki nieakceptowane przez żonę to papierosy oraz piwo, które pije tylko w weekendy, gdy jest w domu, w ilości kilku dziennie.

Prokurator Rejonowy w Szczytnie, który oświadczył, że zgłasza swój udział w postępowaniu, nie zajął stanowiska co do meritum.

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka E. O. i pozwany R. O. zawarli związek małżeński w Jedwabnie dnia 30 czerwca 2001 r. Żadnych umów małżeńskich nie zawierali.

Strony mieszkają razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Ze związku małżeńskiego mają dwoje dzieci, które nadal są na ich utrzymaniu i które wspólnie wychowują.

Powódka jest nauczycielką i pracuje w dwóch Szkołach Podstawowych w Jedwabnie i T.. Strony mają wspólne konto w (...) i na to konto są przelewane środki z jej wynagrodzenia.

Pozwany do 2018 roku był zatrudniony na umowę o pracę, natomiast po tej dacie rozpoczął działalność gospodarczą w zakresie usług transportowych. W związku z działalnością ma konto firmowe, na które wpływają wszelkie dochody z działalności.

Strony posiadają kredyt hipoteczny, którego spłata pokrywana jest ze środków na wspólnym koncie.

Pozwany pracuje w trasach, jest poza domem przez cały tydzień, wraca na weekendy. Do niedawna, około 3 miesiące wstecz, także na wyjazdy powódka wyposażała go w wyżywienie na cały tydzień, potem doszło do kłótni i od tego czasu pozwany w trasie kupuje sobie sam wyżywienie. Ze środków z działalności wypłacanych gotówkowo z konta kupuje także swoje ubrania, robi wszelkie niezbędne w trasie opłaty, a nadto po przyjeździe do domu robi drobne zakupy spożywcze uzgadniane z powódką, a także kupuje dzieciom czasem ubrania, czy funduje wyjścia do kina. Z pieniędzy tych kupuje też papierosy oraz piwo, w okresach, gdy jest w domu. Te wydatki są powodem sporów między stronami.

Całą obsługą konta firmowego pozwanego zajmuje się powódka, robi ona przelewy koniecznych opłat, reguluje faktury, pozwany w niewielkim stopniu orientuje się w kwestiach rozliczeń.

Wynik finansowy firmy pozwanego w 2019 roku był ujemny, powstało w tym okresie dużo zaległych płatności. W lutym 2020 roku pozwany wystąpił do (...) o pożyczkę gotówkową, którą przyznano mu w kwocie nieco ponad 25.000 zł. Kwota pożyczki została przelana na wspólne konto stron po potrąceniu prowizji i ubezpieczenia, zgodnie z umową z tego konta są pobierane raty spłaty. Pozostała część tj. 20.000 złotych została przelana na konto firmowe pozwanego i z tej kwoty powódka dokonała spłat zaległych faktur za paliwo.

Następnie w kwietniu 2020 roku pozwany zawarł umowę o kredyt obrotowy w wysokości 56.000 złotych, cała kwota została przeznaczona na działalność firmy.

Bilans działalności firmy za 2020 był dodatni, zysk wyniósł 20.000 zł, jednak środki z działalności nie są wystarczające na spłatę pożyczki gotówkowej z (...), wobec tego powódka spłaca ją ze swojego wynagrodzenia.

/dowód: odpis aktu małżeństwa k. 5, wyjaśnienia powódki k.,71-72 wyjaśnienia pozwanego k. 71v, umowa pożyczki k. 6-12, dowody przelewów k. 13-55, aneks do umowy kredytu obrotowego K 56-61/.

S ąd zważył co następuje:

Żądanie jest nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 52 § 1 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej.

Okoliczności sprawy istotne z punktu widzenia przedmiotu sprawy w większości są bezsporne i wiarygodne. Strony nadal mieszkają razem, tworzą małżeństwo, prowadzą wspólne gospodarstwo, podejmują razem decyzję odnośnie wspólnego majątku, razem korzystają ze wszystkich składników tego majątku.

Kwestią sporną w sprawie są okoliczności związane ze skalą nadużywania alkoholu przez pozwanego w okresie przed 2020 rokiem, pozwany zaprzeczył bowiem twierdzeniom powódki, jakoby miał urządzać libacje alkoholowe, jednak są to okoliczności niezwiązane z przedmiotem sprawy, bowiem dotyczą okresu nieobjętego żądaniem pozwu.

Natomiast za niewiarygodne sąd uznał twierdzenia powódki, iż ta nie wiedziała o zaciągnięciu pożyczki gotówkowej przez pozwanego, jak również, że jeśli wykonuje operacje finansowe dot. firmy pozwanego to zawsze na konkretne polecenie męża i wyłącznie w ramach konkretnych dyspozycji z jego strony. Pozwany stwierdził, ze to powódka wykonuje wszelkie czynności rozliczeniowo księgowe jego firmy, robi wszelkie przelewy, podejmuje decyzje o kolejności przelewów, rozliczeń, on sam nie jest nawet dobrze zorientowany, jakie jest saldo tej działalności, wie jedynie to, co przekazuje mu żona. Sąd uznał jego wyjaśnienia w tej części za wiarygodne, częściowo powódka w swoich wyjaśnieniach niektóre okoliczności przyznała, jednak w ocenie sądu minimalizuje ona swój udział w działalności męża i swoją wiedzę z uwagi na przedmiot niniejszego postępowania. Zeznania pozwanego są spójne i logiczne, z uwagi na tryb pracy nie sposób, by sam się zajmował wszelkimi rozliczeniami.

Nie sposób zatem uznać, by pozwany podejmował decyzję obciążające majątek wspólny bez wiedzy i konsultacji z powódką. Ponadto należy uznać, że nie można uznać, by dochodziło do marnotrawienia majątku, główne zobowiązanie, które motywowało powódkę do wystąpienia z pozwem wszczynającym postępowanie w tej sprawie zostało w całości przeznaczone na zaległe zobowiązania związane z działalnością firmy, a brak podstaw do przyjęcia, by te zobowiązania powstały z uwagi na nieracjonalne decyzje powoda. Są one wynikiem zwykłego ryzyka w działalności gospodarczej, która to była prowadzona dla zdobycia środków na funkcjonowanie rodziny.

Ponadto strony nadal mieszkają razem, prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, pozwany w miarę możliwości dokonuje zakupów także na wspólne potrzeby.

Aktualnie istnienie wspólności majątkowej służy rodzinie, którą nadal tworzą strony, natomiast jedynym powodem wystąpienia z powództwem jest chęć uniknięcia spłaty z majątku wspólnego podjętego przez pozwanego na potrzeby firmy zobowiązania – zawartej z (...) umowy pożyczki gotówkowej.

Wskazać tu trzeba, że zgodnie utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego sąd każdorazowo z urzędu musi rozważyć, czy powództwo nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków. Taka sytuacja mogłaby wystąpić w niniejszej sprawie, bowiem jak twierdzi powódka, co także przyznaje pozwany, dochody z jego firmy nie są wystarczające, by pokryć z nich raty pożyczki zawartej z (...) i dlatego jest ona spłacana ze środków, które w ramach wynagrodzenia otrzymuje powódka.

Można wskazać na następujące orzeczenia SN - z 26.07.2000 r., I CKN 293/00, LEX nr 51332, gdzie stwierdzono - do zniesienia wspólności ustawowej dochodzi w drodze kształtującego orzeczenia sądowego. Fakt, że drugi małżonek godzi się z żądaniem, nie zwalnia sądu od obowiązku ustalenia, czy istnieją «ważne powody» zniesienia i czy istniały wcześniej, wobec zgłoszenia żądania zniesienia wspólności z datą wsteczną. Wiąże się to z tym, że w odróżnieniu od umownego wyłączenia wspólności ustawowej (art. 47 § 2 k.r. i op.) sądowe zniesienie wspólności majątkowej wywołuje skutki wobec osób trzecich (art. 435 § 1 k.p.c. w związku z art. 452 k.p.c.), a ponadto skutki te mogą zostać rozciągnięte w czasie na okres poprzedzający wyrok sądu. Dlatego w postępowaniu o zniesienie wspólności majątkowej sąd musi nadto rozważyć, czy powództwo nie zmierza do pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków”. Na możliwość pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków Sąd Najwyższy zwrócił uwagę także w innych rozstrzygnięciach. Zgodnie z tezą wyroku SN z 24.04.1996 r., I CRN 62/96, niepubl.: „W sprawach o zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej nie można oprzeć rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności faktycznych, nie można też wydać wyroku zaocznego, a przesłuchanie strony nie może się ograniczyć do jej wysłuchania w tzw. trybie informacyjnym”. Prawdopodobieństwo pokrzywdzenia wierzycieli jest o tyle większe, że zgodnie z poglądem SN wyrażonym w wyroku z 19.10.1995 r., III CRN 40/95, LEX nr 23706: „Czynności procesowe w postaci uznania przez dłużnika (pozwanego) powództwa o zniesienie wspólności ustawowej majątkowej nie podlegają zaskarżeniu przez jego wierzyciela w drodze skargi pauliańskiej (art. 527 i nast. k.c.)”.

Warto też wskazać, że w wyroku z 24.05.1994 r., I CRN 61/94, OSP 1995/4, poz. 96, Sąd Najwyższy uznał, że: „Rodzina korzystająca z dochodów związanych z działalnością gospodarczą jednego ze współmałżonków musi też ponosić ujemne skutki takiej działalności”. Powyższe stanowisko zaaprobował SN w wyroku z 7.12.1994 r., I CRN 155/94, LEX nr 852451, J. G., Kodeks..., s. 178, podkreślając, że „ważnym powodem” w rozumieniu art. 52 k.r.o. nie może być poniesienie strat z prowadzonej działalności gospodarczej, akceptowanej przez współmałżonka (zob. także wyrok SN z 6.10.1995 r., I CRN 172/97, J. Gudowski, Kodeks..., s. 179; wyrok SN z 15.11.1995 r., I CRN 170/95, OSNC 1996/3, poz. 45). Instytucja z art. 52 k.r.o. nie może służyć, co podkreślił SN w wyroku z 6.12.1995 r., I CRN 215/95, LEX nr 852452, J. G., Kodeks..., s. 180, do obejścia przepisów regulujących odpowiedzialność majątkiem wspólnym oraz do pokrzywdzenia wierzycieli jednego z małżonków.

Z tych względów na podstawie art. 52§1 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego Sąd orzekł jak sentencji.