Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 8 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:		ASR Marcin Borodziuk
Protokolant:	Sekr. Hubert Tomaszewski

po rozpoznaniu w dniu 1 sierpnia 2018 r. w Szczytnie na rozprawie

sprawy z wniosków A. D. i M. D.

z udziałem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. i J. S.

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia spadku

I.  zatwierdza uchylenie się od skutków prawnych niezachowania przez A. D. terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza spadku po dziadku B. D., zmarłym dnia 5 marca 2015 roku w S., ostatnio stale zamieszkałym w S.;

II.  oddala wniosek A. D. w pozostałym zakresie;

III.  zatwierdza uchylenie się od skutków prawnych niezachowania przez M. D. terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu z dobrodziejstwem inwentarza spadku po dziadku B. D., zmarłym dnia 5 marca 2015 roku w S., ostatnio stale zamieszkałym w S.;

IV.  stwierdza, że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 120/18

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 8 sierpnia 2018 roku

Wnioskodawczyni A. D. wniosła o przyjęcie i zatwierdzenie oświadczenia, że uchyla się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po swoich dziadkach, B. D. oraz S. D., a w konsekwencji także oświadczenia, że spadek po swoich dziadkach przyjmuje z dobrodziejstwem inwentarza.

Wnioskodawca M. D. wniósł o przyjęcie i zatwierdzenie oświadczenia, że uchyla się od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po dziadku, B. D., oraz oświadczenia, że spadek po nim przyjmuje z dobrodziejstwem inwentarza.

Uczestniczka J. S. na rozprawie nie sprzeciwiła się wnioskom.

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. nie zajął stanowiska w przedmiocie żądań zgłoszonych przez wnioskodawców, formułując jedynie wnioski dowodowe.

Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia:

S. D. i B. D. byli małżeństwem i wspólnie zamieszkiwali w S. przy ul. (...). Z ich związku narodziło się dwoje dzieci, K. D. i J. S..

(bezsporne)

Ich syn, K. D., zmarł w dniu 6 czerwca 1983 roku w S..

(dowód: akt zgonu K. D., k. 9)

Dziećmi K. D. są A. D. i M. D..

(bezsporne)

A. D. w 2001 roku zawarła związek małżeński i wyprowadziła się ze S. do miejscowości D.. Od tego czasu jej kontakt z dziadkami nie był częstszy, niż jedna wizyta w okresie dwóch miesięcy. Wymieniona będąc w S. nie zawsze odwiedzała swoich dziadków, gdyż w S. mieszkali także inni członkowie jej rodziny, w tym matka.

(dowód: zeznania wnioskodawczyni, 00:10:28-00:25:38)

W ostatnich latach swojego życia S. D. i B. D. żyli skromnie. Poza domem przy ul. (...) w S. nie zgromadzili znaczącego majątku. Nigdy nie mieli swojego samochodu. Utrzymywali się z emerytury, którą S. D. otrzymywała w kwocie ok. 700-800 złotych miesięcznie, a B. D. w kwocie 1.200 złotych miesięcznie. Wymienieni posiadali rachunek bankowy w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej F. S. z siedzibą w G.. Mówili swoim wnukom o tym, że gromadzą oszczędności, które po śmierci obojga dziadków zostaną rozdzielone na ich rzecz w częściach równych.

(dowód: zeznania wnioskodawczyni, 00:10:28-00:25:39, zeznania wnioskodawcy, 00:25:39-00:37:58)

S. i B. D. nie zawierali żadnych umów pożyczki lub czynności prawnych podobnego rodzaju. Jedyny kredyt został przez nich zaciągnięty w latach 60, gdy budowali dom.

(dowód: zeznania J. S., 00:37:59-00:53:17)

W 2006 roku S. i B. D. przekazali swojemu wnukowi M. D. nieruchomość przy ul. (...) w S., w ramach umowy dożywocia.

(dowód: zeznania wnioskodawcy, 00:25:39-00:37:58)

M. D. wspólnie zamieszkiwał ze swoimi dziadkami i opiekował się nimi. Wymieniony ponosił opłaty związane z korzystaniem mieszkania, ale jego dziadkowie dokładali się do nich. W trakcie wspólnego zamieszkiwania z dziadkami zdarzało się, że M. D. odbierał kierowaną do nich korespondencję pochodzącą od (...) im. (...) w G., której nie otwierał i przekazywał ją adresatom.

S. D. zmarła w dniu 18 czerwca 2009 roku w S..

(dowód: akt zgonu spadkodawczyni, k. 21)

W ostatnich latach życia B. D. w większym stopniu utrzymywał kontakt ze swoją córką, J. S.. Jednocześnie pogorszyły się jego relacje z wnukiem M. D., który zarzucał swojej ciotce, że otrzymywała od B. D. pieniądze.

(dowód: zeznania wnioskodawcy, 00:25:39-00:37:58)

Nakazem zapłaty z dnia 29 lipca 2014 roku w sprawie VI Nc-e (...) Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie zasądził od B. D. na rzecz Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej (...) S. z siedzibą w G. kwotę 1.302,82 złotych. Nakaz ten został następnie zaopatrzony w klauzulę wykonalności postanowieniem tego samego Sądu z dnia 5 listopada 2014 roku.

(dowód: nakaz zapłaty z 29.7.2014 r., k. 15, postanowienie z 5.11.2014 r., k. 15v)

B. D. zmarł w dniu 5 marca 2015 roku w S., jako wdowiec.

(dowód: akt zgonu spadkodawcy, k. 20)

Pismem z dnia 9 października 2017 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zwróciła się do A. D. z informacją, że na podstawie umowy powierniczej przelewu wierzytelności zawartej z (...) s.a.r.l. nabyła wierzytelność wobec B. D., z tytułu umowy jaką wymieniony zawarł ze Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową (...) S. w G..

(dowód: pismo (...) sp. z o.o. z 9.10.2017 r., k. 12)

Pismo o zbliżonej treści w październiku 2017 r. zostało skierowane także do M. D. i J. S.. Wcześniej żaden podmiot nie domagał się od nich zapłaty jakiejkolwiek kwoty z tytułu zobowiązań zaciągniętych przez B. D..

(dowód: zeznania wnioskodawczyni, 00:10:28-00:25:38, zeznania wnioskodawcy, 00:25:39-00:37:58, zeznania J. S., 00:37:59-00:53:17)

Następnie pismem z dnia 30 listopada 2017 r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. zwróciła się do A. D. z informacją, że B. D. zawarł ze (...) im. (...) w G. umowę pożyczki o nr (...).

(dowód: pismo (...) sp. z o.o. z 30.11.2017 r., k. 13)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w przeważającej mierze w oparciu o dowód z przesłuchania wnioskodawców i uczestniczki J. S.. Zeznania tych osób w zakresie przedmiotowo istotnym dla nijedniejszej sprawy były logiczne i korespondowały ze sobą. Zwrócić należy uwagę na okoliczność, że uczestniczka J. S. potwierdziła okoliczności podane przez wnioskodawców, pomimo tego iż stwierdziła, że z wnioskodawcą M. D. pozostaje w konflikcie, albowiem wymieniony zarzuca jej, że przed śmiercią B. D. przejęła bliżej nieustaloną kwotę pieniędzy.

Pomimo jednoznacznie negatywnego stosunku do siebie wymienionych osób, podawały one te same okoliczności dotyczące trybu życia spadkodawców, posiadanych przez nich przedmiotów majątkowych oraz źródeł dochodów. Wnioskodawcy i uczestniczka zgodnie zeznali, że spadkodawcy nie mieli w zwyczaju zaciągać zobowiązania wykraczające poza standardowe, bieżące wydatki. J. S. wskazała przy tym, że jedynym kredytem jej rodziców, o jakim miała wiedzę, było zobowiązanie zaciągnięte w związku z budową domu w latach 60.

Depozycje wymienionych osób pozwoliły ustalić całokształt relacji rodzinnych, zaś ich wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu. Podkreślić należy przy tym, że J. S. nie miała żadnego osobistego interesu we wspieraniu wersji A. D. i M. D., albowiem postępowanie w sprawie z jej wniosku o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza po B. D. zostało prawomocnie zakończone.

Sąd oparł się także na dowodach z dokumentów, których autentyczność i rzetelność nie były kwestionowane, a Sąd także z urzędu nie znajduje podstaw do ich podważenia. W szczególności na podstawie pism (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. Sąd ustalił, że wnioskodawcy nie wiedzieli o zadłużeniu spadkodawcy wcześniej, niż w październiku 2017 roku. Zwrócić należy uwagę, że uczestnik (...) sp. z o.o. w S. został zarządzeniem z dnia 16 lipca zobowiązany do złożenia odpisu umowy pożyczki z dnia 22 listopada 2013 r., oraz ewentualnej korespondencji kierowanej do spadkodawcy, pod rygorem uznania że uczestnik odmawia przedstawienia dowodów. Zarządzenie to zostało doręczone 20 lipca 2018 r. (k. 39) i pozostało bez odpowiedzi uczestnika. W tej sytuacji Sąd w oparciu o art. 233 § 2 k.p.c. uznał, że do wnioskodawców nie była kierowana inna korespondencja, oraz że nie było pism które odbieraliby osobiście, poza wyraźnie przyznanym przez M. D. faktem, że zdarzało mu się odbierać listy kierowane do B. D. przez (...) im. (...) w G..

Wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku.

Wnioski w części dotyczącej spadkodawcy B. D. zasługiwały na uwzględnienie. Jeżeli zaś chodzi o wniosek A. D. w części dotyczącej spadkodawczyni S. D., jest on niezasadny.

Jak wynika z art. 1012 k.c. i art. 1015 § 1 k.c., spadkobierca może odrzucić spadek lub przyjąć go (wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza) w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swego powołania do spadku. Stosownie do art. 1018 § 3 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub notariuszem.

W stanie prawnym obowiązującym przed 18 października 2015 r. brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w art. 1015 § 1 k.c. był jednoznaczny z przyjęciem spadku wprost. Jedynie gdy spadkobiercą była osoba nie mająca pełnej zdolności do czynności prawnych albo osoba, co do której istnieje podstawa do jej całkowitego ubezwłasnowolnienia, albo osoba prawna, brak oświadczenia spadkobiercy w terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Tak stanowił bowiem art. 1015 § 2 k.c.

Przepis ten znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie. Jakkolwiek na mocy ustawy z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2015.539 z dnia 2015.04.17) uległ on zmianie, należy odwołać się do art. 6 ustawy nowelizującej, zgodnie z którym przepisów ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Takie unormowanie jest konsekwencją ogólnej reguły, wyrażonej w art. LI ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny, zgodnie z którą do spraw spadkowych stosuje się prawo obowiązujące w chwili śmierci spadkodawcy.

W tym kontekście należy odnieść się do argumentacji zawartej we wnioskach. Wnioskodawcy powołując się na art. 1015 § 2 k.c. w brzmieniu od 18 października 2015 roku, stosownie do którego brak złożenia oświadczenia w przedmiocie przyjęcia lub odrzucenia spadku w ustawowym terminie jest równoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, twierdzili, że zmiana wskazanego przepisu powinna mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Sąd odrzuca powyższy pogląd w całości jako sprzeczny z art. 6 ustawy nowelizującej. Brak jakiejkolwiek podstawy prawnej, która pozwalałaby na częściowe stosowanie ustawy w brzmieniu poprzednim, a częściowo w brzmieniu obecnym. Zgodnie z art. 3 k.c. ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że to wynika z jej brzmienia lub celu. Odwołanie się do celu ustawy, co uczynili wnioskodawcy, jest możliwe tylko wówczas, gdy do odmiennych wniosków nie prowadzi samo jej brzmienie.

Wśród dyrektyw wykładni językowej niekwestionowane jest bowiem pierwszeństwo reguł wykładni językowej. Obywatele mają prawo działać w zaufaniu przede wszystkim do tego, co zostało w tekście prawnym wprost wysłowione, i jedynie szczególnie ważne racje uzasadniają odstępstwo od tej reguły (zob. L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Toruń 2006, s. 68). Treść art. 6 ustawy nowelizującej nie pozostawia żadnych wątpliwości, że jej przepisy nie znajdują choćby posiłkowego zastosowania do spadków otwartych przed dniem jej wejścia w życie.

Zgodnie z art. 1019 § 1 k.c. (w brzmieniu niezmiennym), jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Zgodnie zaś z § 2 tego przepisu, spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. Według jego § 3 uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.

Powyższa norma modyfikuje ogólne przepisy dotyczące wad oświadczenia woli, które także wymagają w tym miejscu przytoczenia.

Zgodnie z art. 84 § 1 zdanie pierwsze k.c. w razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Stosownie do § 2 tego przepisu, można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny). Zgodnie zaś z art. 88 § 2 k.c. uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu - z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby – z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.

Wnioskodawcy na rozprawie złożyli oświadczenia wymagane z uwagi na treść art. 1019 § 1 k.c. Co prawda oświadczenie M. D. nie zostało w pełni wciągnięte do załącznika do protokołu rozprawy, jednakże wyraźnie stwierdził on ustnie przed sądem, że chce uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia co do przyjęcia spadku po B. D. z dobrodziejstwem inwentarza (00:04:00).

W niniejszej sprawie zastosowanie znajduje art. 1019 § 2 k.c., który jako przepis szczególny umożliwia uchylenie się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie. Bezspornie wnioskodawcy nie złożyli takiego oświadczenia. Sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku po S. D. upłynął 18 grudnia 2009 roku, zaś w odniesieniu do spadkodawcy B. D. w dniu 5 września 2015 roku. Uchybili zatem terminowi określonemu w art. 1015 § 1 k.c. i złożyli oświadczenia wymagane przez art. 1019 § 1 k.c. Jednocześnie wnioski zostały złożone przed upływem roku od wykrycia błędu, który miał polegać na tym, że wnioskodawcy nie mieli żadnej wiedzy o długach B. D.. Pisma dotyczące zadłużenia spadkodawcy datowane są bowiem na październik 2017 roku. Tym samym uprawnienie wnioskodawców do uchylenia się od skutków prawnych swojego zaniechania nie wygasło.

W tej sytuacji rozważyć należało, czy wnioskodawcy rzeczywiście pozostawali w błędzie i czy był to błąd istotny, tj. uzasadniający przypuszczenie że gdyby nie działali pod wpływem błędu i oceniali sprawę rozsądnie, złożyliby oświadczenie co do przyjęcia lub odrzucenia spadku.

W tym kontekście przytoczyć należy pogląd z orzecznictwa, zgodnie z którym błędem istotnym nie jest nieznajomość przedmiotu spadku pozostająca w związku przyczynowym z niedołożeniem przez spadkobiercę należytej staranności w ustaleniu rzeczywistego majątku spadkowego. O błędzie co do przedmiotu spadku można mówić wtedy, gdy brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego nie jest wynikiem braku staranności spadkobiercy, czy też, mówiąc inaczej, jest on usprawiedliwiony okolicznościami sprawy. Poprzestanie na pozbawionym konkretnych podstaw przypuszczeniu, dotyczącym stanu majątku spadkowego, nie może być uznane za błąd istotny, lecz za lekkomyślność, która nie stanowi podstawy uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia (niezłożenia oświadczenia) woli na podstawie przepisów o wadach oświadczenia woli (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 listopada 2017 roku, IV CSK 28/17, LEX nr 2439125).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie wnioskodawcy pozostawali w istotnym błędzie co do składu spadku po B. D.. Nie budzi wątpliwości, że wnioskodawcy nie mieli wiedzy o jakichkolwiek długach B. D.. Co prawda wiedzieli oni o tym, że B. D. miał rachunek bankowy w Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo-Kredytowej F. S., jednakże sama ta okoliczność nie pozwala na przyjęcie istnienia świadomości, że w banku tym spadkodawca zaciągnął jakiekolwiek zobowiązania.

Należy zwrócić uwagę, iż ze zgromadzonego materiału dowodowego w sposób niezbity wynika, że oboje spadkodawcy żyli skromnie, utrzymując się z niewysokiej emerytury, jednakże byli osobami oszczędnymi i nie mieli żadnych nadzwyczajnych zakupów (jak chociażby kupno samochodu), które mogłyby wzbudzić podejrzenie wnioskodawców co do tego, czy B. D. było stać na ponoszone przez niego wydatki. Wymieniony nie miał także zadłużenia w żadnym innym podmiocie prywatnym lub publicznym, a ostatni kredyt zaciągnął w latach 60 w celu wybudowania domu. Sposób życia spadkodawcy nie dawał zatem jakichkolwiek podstaw do przypuszczeń, że mógłby zaciągnąć zobowiązanie w instytucji pożyczkowej.

Bez znaczenia w tym zakresie jest fakt odbierania korespondencji, kierowanej do spadkodawcy, przez wnioskodawcę M. D.. Wymieniony zeznał, że do domu przychodziła korespondencja, której nadawcą była Spółdzielcza (...) w G.. Zwrócić należy jednak uwagę, że był to podmiot, w którym spadkodawca miał rachunek bankowy, wobec czego otrzymywanie listów pochodzących od (...) nie stanowiło żadnej wyjątkowej okoliczności, która miałaby wzbudzić przypuszczenie, że spadkodawca ma długi. Wnioskodawca nie czytał korespondencji kierowanej do spadkodawcy, a jedynie mu ją przekazywał.

Ubocznie należy zwrócić uwagę na wysokość długu, który w przybliżeniu odpowiadał miesięcznej emeryturze spadkodawcy. W ocenie Sądu jest to na tyle nieznaczna kwota, że wnioskodawcy faktycznie mogli o niej nie wiedzieć. Doświadczenie życiowe przekonuje przy tym, że osoby starsze rzadko dzielą się z członkami rodziny informacją o swoich sprawach finansowych, które są dla nich krępujące.

W niniejszej sprawie istotne znaczenie ma fakt, że spadkodawcy jeszcze za życia rozporządzili jedynym znaczącym składnikiem swojego majątku, tj. nieruchomością przy ul. (...) w S., na rzecz wnioskodawcy. Skoro nie mieli oni innych wartościowych przedmiotów, które mogłyby wejść w skład spadku, nie dziwi postawa wnioskodawców, którzy zaniechali składania oświadczeń co do przyjęcia lub odrzucenia spadku po dziadkach. Nie mieli bowiem informacji o jakichkolwiek aktywach lub pasywach, które istniałyby na chwilę otwarcia spadku po B. D.. Co prawda spadkodawca mówił im o pieniądzach, jakie mieli otrzymać po jego śmierci, jednakże okazało się, że na rachunku bankowym znajdowała się jedynie kwota kilkudziesięciu złotych. Wynika z tego, że spadkodawca nie informował rzetelnie swoich wnuków o własnej sytuacji majątkowej, zaś oni, nie mając informacji o majątku spadkowym, mogli zaniechać złożenia oświadczenia spadkowego.

Jednocześnie podzielić należy pogląd z orzecznictwa, zgodnie z którym nie ma podstaw do przyjęcia, iż przy braku pewności co do stanu spadku, spadkobierca powinien złożyć profilaktycznie "odpowiednie" oświadczenie spadkowe, które zabezpieczałoby go od ponoszenia odpowiedzialności za ewentualne długi spadkowe. Zatem przedmiotem oceny winno być to, czy spadkodawcy można zarzucić brak należytej staranności w ustalaniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego (zob. postanowienie Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 6 maja 2011 roku, III Ca 1573/10, LEX nr 1713719).

W powyższych okolicznościach zdaniem Sądu nie sposób zarzucić wnioskodawcom braku należytej staranności w ustalaniu składu spadku po B. D.. Nie mieli bowiem jakichkolwiek informacji, które wskazywałyby na zaciągnięcie zobowiązania przez spadkodawcę, ani też podstaw do dochodzenia, czy takie zobowiązania były. Takie informacji uzyskali dopiero w październiku 2017 r., co stanowiło wykrycie błędu w rozumieniu art. 88 § 2 k.c.

Z tych względów Sąd orzekł jak w pkt I i III postanowienia.

W pkt III należało oddalić wniosek A. D. w części dotyczącej zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza po S. D.. Wnioskodawczyni w ogóle nie pozostawała w błędzie co do składu spadku po spadkodawczyni, w rozumieniu art. 1019 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 84 § 1 i 2 k.c. Jedynie na wszelki wypadek chciała złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, co nie jest dopuszczalne w świetle wskazanych przepisów prawa. Spadkobierca nie musi na wszelki wypadek składać oświadczenia co do przyjęcia lub odrzucenia spadku, ale też nie może uchylać się od skutków niezłożenia tego oświadczenia tylko na wypadek, gdyby dopiero w przyszłości miało się okazać, że pozostawał w błędzie.

Należy przy tym zwrócić uwagę, że S. D. zmarła w 2009 r., a więc kilka lat przed B. D.. Otwarcie spadku po S. D. nastąpiło przed zaciągnięciem przez B. D. zobowiązania wobec Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej im. F. S. w G., co oznacza, że spadkodawczyni nie była solidarnie zobowiązana do zapłaty z tego tytułu na podstawie art. 30 § 1 k.r.o.

W pkt IV Sąd, kierując się ogólną zasadą określoną w art. 520 § 1 k.p.c., stwierdził że wnioskodawcy i uczestnicy ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...) (...) sp. z o.o. w S.,

3.  (...)

S., (...)