Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód M. M. (1) domagał się od (...) S.A. w W. zapłaty kwoty 5.608,80 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 23 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości.

W uzasadnieniu pozwu podniósł, że dochodzona przez niego wierzytelność wynika ze szkody, jakiej doznał poszkodowany J. P. w swoim pojeździe marki B. (...) w dniu 27 listopada 2020 roku. Wymieniony zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. (...), według dziennej stawki w kwocie 240 złotych netto za dobę, tj. za 19 dni łącznie 5.608,80 złotych brutto. W dniu 15 grudnia 2020 roku poszkodowany zwrócił pojazd zastępczy, gdyż nie był mu już potrzebny. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany odmówił powodowi wypłaty ww. kwoty, powołując się na okoliczność braku ważnych badań technicznych uszkodzonego pojazdu na dzień wystąpienia szkody.

W odpowiedzi na pozew pozwany ubezpieczyciel wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany zaprzeczył, aby był zobowiązany do wypłaty odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego, albowiem jak wynika z dokumentów zgromadzonych podczas likwidacji szkody pojazd poszkodowanego nie posiadał ważnego okresowego badania technicznego. Powyższe wskazuje, że poszkodowany nie utracił możliwości poruszania się pojazdem, gdyż w dacie zdarzenia nie mógł zgodnie z przepisami poruszać się po drogach publicznych. W dalszej kolejności pozwany podniósł, że działanie poszkodowanego w niniejszej sprawie doprowadziło do nieuzasadnionego zwiększenia rozmiaru szkody, bowiem miał on możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego u pozwanego. W zakresie roszczenia odsetkowego ubezpieczyciel wskazał, iż w przedmiotowej sprawie zasadne jest zasądzenie odsetek ustawowych co najwyżej od chwili wyrokowania.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 27 listopada 2020 roku doszło do zdarzenia drogowego w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód osobowy marki B. (...) o nr rej. (...), należący do J. P..

Sprawca kolizji posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego ubezpieczyciela.

Jeszcze tego samego dnia poszkodowany udzielił M. M. (1) prowadzącemu działalność gospodarczą pod nazwą M. M. (2) M. pełnomocnictwa do wszystkich czynności związanych z kolizją z dnia 27 listopada 2020 roku, w tym do zgłoszenia szkody, wglądu w akta szkody, dosyłania oświadczeń, uczestniczenia w oględzinach pojazdu, przesyłania dokumentów, wystąpienia o udostepnienie i odbiór notatki policyjnej, dotyczącej pojazdu marki B. (...) o nr rej. (...), a także organizacji najmu pojazdu zastępczego.

W związku ze zdarzeniem powód zgłosił szkodę pozwanemu, który rozpoczął postępowanie likwidacyjne. W wiadomości e-mail z dnia 30 listopada 2020 roku ubezpieczyciel poinformował powoda m.in. o możliwości bezgotówkowego wynajęcia pojazdu zastępczego we współpracujących z nim wypożyczalniach pojazdu. W celu ustalenia szczegółów najmu należało skontaktować się z ubezpieczycielem pod wskazanym numerem telefonu.

(okoliczności bezsporne, akta szkody nr 231011698/1 k.87)

Poszkodowany J. P. zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego od dnia 27 listopada 2020 roku do dnia 15 grudnia 2020 roku. W umowie tej stawka za każdą rozpoczętą dobę najmu została ustalona na kwotę 260 złotych netto lub 240 złotych netto dla okresu najmu powyżej 14 dni.

W dniu 15 grudnia 2020 roku wynajmujący wystawił na poszkodowanego fakturę VAT nr (...) z tytułu najmu pojazdu zastępczego na okres 19 dni na kwotę 4.560 złotych netto, 5.608,80 zł brutto. Umową cesji zawartą tego samego dnia J. P. scedował na powoda wierzytelność przysługująca mu od (...) S.A. w związku ze zdarzeniem z dnia 27 listopada 2020 roku z tytułu odszkodowania w części obejmującej zwrot kosztów korzystania z samochodu zastępczego oraz świadczeń z tymi kosztami związanych.

(dowód: umowa najmu samochodu k. 22, regulamin wypożyczalni k. 24-25, cennik usług wypożyczalni k. 26, protokół zdawczo – odbiorczy k. 23, faktura VAT k.17, umowa przelewu wierzytelności k. 18)

Decyzją z dnia 18 grudnia 2020 roku (...) Towarzystwo (...) S.A. odmówiło wypłaty świadczeń z tytułu pokrycia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, argumentując, iż pojazd poszkodowanego na dzień zdarzenia nie posiadał ważnych badań technicznych, w związku z czym nie był dopuszczony do ruchu drogowego zgodnie z art. 81 ustawy Prawo o ruchu drogowym. Stanowisko to pozwany podtrzymał również w piśmie z dnia 11 stycznia 2021 roku.

(dowód: decyzja z dn. 18.12.2020r. k. 29-30, pismo z dn. 11.01.2021r. k. 27-28)

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu przedmiotowe powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie stan faktyczny co do zasady pozostawał bezsporny. Niekwestionowane były okoliczności zdarzenia szkodowego, wina sprawcy i odpowiedzialność cywilna strony pozwanej jako ubezpieczyciela OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Sporna była natomiast kwestia pojazdu zastępczego z którego korzystał poszkodowany w stawce dobowej oferowanej przez powoda.

W pierwszej kolejności należało rozstrzygnąć kwestię braku ważności okresowych badań technicznych pojazdu poszkodowanego i jego wpływu na odpowiedzialność pozwanego. Obowiązek przeprowadzania badań technicznych pojazdów wynika wprost z ustawy - Prawo o ruchu drogowym. Poruszanie się samochodem bez ważnego przeglądu technicznego jest więc niezgodne z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Ważne badanie techniczne trzeba posiadać nie tylko dlatego, że wymagają tego normy prawne. Badanie to jest również potwierdzeniem, że samochód jest sprawny i może uczestniczyć w ruchu drogowym. Bezsporne pomiędzy stronami było, iż uszkodzony w wyniku zdarzenia z dnia 27 listopada 2020 roku, pojazd nie posiadał ważnych badań technicznych, lecz w toku niniejszego postępowania pozwany nie wykazał, że okoliczność ta miała jakikolwiek wpływ na powstanie szkody i konieczność korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego, a to na pozwanym w tym zakresie spoczywał ciężar dowodu. Podkreślić bowiem należy, iż zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą rozkładu ciężaru dowodu ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Nie budzi przy tym wątpliwości, że ciężar wykazania faktów prawotamujących oraz prawoniweczących zasadniczo spoczywa na stronie pozwanej, albowiem ona z tych okoliczności wywodzi korzystane dla siebie skutki prawne. Tymczasem zaoferowany materiał dowodowy nie potwierdza zarzutów pozwanego, aby brak badań technicznych pojazdu poszkodowanego miał jakikolwiek wpływ ma zaistnienie szkody i w konsekwencji możliwość korzystania przez poszkodowanego z pojazdu zastępczego. Ponadto zauważyć należy, iż w toku postępowania likwidacyjnego ubezpieczyciel nie wskazywał na tę okoliczność jako wyłączającą jego odpowiedzialność za skutki przedmiotowego zdarzenia i wypłacił poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej w pojeździe w kwocie 4.495 złotych.

Niewątpliwie utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego jest normalnym następstwem szkody w rozumieniu art. 361 § 1 k.c. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej już samo tylko zaciągnięcie przez poszkodowanego zobowiązania do zapłaty czynszu najmu pojazdu zastępczego stanowi szkodę w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., pozostającą w związku przyczynowym z wypadkiem. Przyjęte orzecznictwo sądów powszechnych, wskazuje, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego nie służącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego (uchwała SN z 17.11.2011r., III CZP 5/11, OSNC 2012/3/28). Jednakże, jak trafnie wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przywołanej uchwały, nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane. Istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów ( art. 354 § 2 k.c. , art. 362 k.c. i art. 826 § 1 k.c. ). Na ubezpieczycielu ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Zwrócić należy uwagę, że nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji gwarancyjnej ubezpieczyciela. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku (III CZP 20/17, OSNC 2018/6/56), jeśli ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy wskazał, że jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela.

W okolicznościach niniejszej sprawy w ocenie Sądu zasadny był zarzut strony pozwanej w kwestii przyczynienia się poszkodowanego (a w zasadzie powoda będącego jego pełnomocnikiem) do zwiększenia rozmiarów szkody.

W realiach sprawy niewątpliwym jest, że poszkodowany nie skorzystał z możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego w przedsiębiorstwie współpracującym z pozwanym, a koszt wynajęcia przez poszkodowanego pojazdu zastępczego znacznie przewyższał ten zaproponowany przez ubezpieczyciela. Informacja o możliwość skorzystania z pojazdu zastępczego, warunkach i stawkach najmu została przesłana powodowi jako pełnomocnikowi poszkodowanego oraz jemu samem, co znajduje potwierdzenie w aktach szkody. W takich okolicznościach obowiązkiem strony poszkodowanej był kontakt z ubezpieczycielem we wskazany przez niego sposób i zapoznanie się z jego ofertą najmu. Wprawdzie strona powodowa wskazywała na korespondencję mailową prowadzoną z ubezpieczycielem w sprawie najmu pojazdu zastępczego, jednakże nie można tracić z pola widzenia okoliczności, iż powód zawodowo zajmuje się prowadzeniem w imieniu swoich klientów procesem likwidacji szkód, a jednocześnie oferuje usługi wynajmu pojazdów zastępczych. Powód, dysponując odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, nie wykazał, iż skorzystał ze ścieżki, jaką wskazywał ubezpieczyciel w celu wynajęcia pojazdu zastępczego – nie nawiązał telefonicznego kontaktu z pozwanym, aby poinformować go jakiego pojazdu oczekuje poszkodowany, tak aby możliwe było przygotowanie oferty odpowiadającej jego wymaganiom. Od podmiotu, który na co dzień zajmuje się kwestią odszkodowań komunikacyjnych, oczekiwać należy wyższego poziomu staranności i rzetelności w toku podejmowanych czynności, aniżeli od osoby, która pierwszy raz doznaje szkody na skutek zdarzenia komunikacyjnego i najczęściej zleca zgłoszenie szkody i przeprowadzenie dalszych czynności właśnie podmiotowi profesjonalnemu. Działania powoda, polegające na tworzeniu korespondencji mailowej do pozwanego, Sąd ocenił jedynie jako czynności pozorowane, zmierzające do podważenia przyszłego zarzutu braku współdziałania w celu zmniejszenia szkody.

Reasumując, w ocenie Sądu, w przedmiotowym stanie faktycznym, w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, trudno uznać, iż koszty powstałe tytułem najmu pojazdu zastępczego, objęte wystawioną przez powoda fakturą VAT, były celowe i ekonomicznie uzasadnione, skoro strona powodowa, pomimo poinformowania przez ubezpieczyciela przy zgłoszeniu szkody, że ma prawo wynająć pojazd zastępczy oraz o współpracujących z ubezpieczycielem wypożyczalniach pojazdów i stosowanych przez nie stawkach, zdecydowała się kontynuować najem w oparciu o stawkę ponad dwukrotnie wyższą, od przedstawionej przez pozwanego propozycji (240 zł netto względem 110 zł netto). Powyższe implikuje jednoznaczną konstatację, iż poszkodowany nie współdziałał z pozwanym, aby zminimalizować rozmiary szkody, choć do powyższego obligowała go treść art. 354 § 2 k.c. Nie budzi przy tym wątpliwości, że powinność wykazania, iż objęte fakturą koszty wynajmu pojazdu zastępczego były celowe i ekonomicznie uzasadnione obciążała powoda, jeśli z faktów tych chciał wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne (art. 6 k.c., art. 232 k.p.c.). Powinności tej powód nie zdołał sprostać. Oczywiste jest również, że sam fakt, iż stawka dobowa przyjęta przez powoda mieści się w granicach stawek rynkowych, co wynika ze sporządzonej w sprawie opinii biegłego M. D., jest niewystarczający do uznania roszczenia za uzasadnione.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów Sąd oddalił powództwo jako niezasadne.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w oparciu o art. 98 k.p.c. Strona pozwana wygrała proces w całości, dlatego też była uprawniona do żądania zwrotu kosztów procesu w pełnej wysokości, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 1.800 złotych (§ 2 pkt 4) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

S., (...)