Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 22 stycznia 2018 r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, I Wydział Cywilny,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Tomasz Bulkowski

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Karolina Mazan – Berent

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2018 r., w O., na rozprawie,

sprawy z wniosku (...) S.A. z siedzibą w G. Oddziału w O.

z udziałem K. Ł., Gminy S.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia

I.  ustanowić na nieruchomości gruntowej położonej w miejscowości D. gmina S. działka nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadzi księgę wieczystą nr (...) stanowiącej własność uczestniczki K. Ł. służebność przesyłu na rzecz wnioskodawcy (...) Spółka Akcyjna w G. polegającą na obowiązku znoszenia istniejących na nieruchomości urządzeń przesyłowych należących do wnioskodawcy w postaci przyłącza kablowego 0,4kV ze złączem kablowo-pomiarowym długości 23,36 mb, którego przebieg został zaznaczony na mapie, k. 105 akt sprawy stanowiącej integralną część postanowienia oraz prawie korzystania z nieruchomości w pasie o powierzchni 23 m ², w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń przesyłowych lub ich instalacji wraz z prawem wejścia i przejazdu na nieruchomość odpowiednim sprzętem, w celu dokonania wymienionych czynności;

II.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki K. Ł. wynagrodzenie w kwocie 315 (trzysta piętnaście) zł za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w punkcie I;

III.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki K. Ł. kwotę 497 (czterysta dziewięćdziesiąt siedem) zł kosztów postępowania.

SSR Tomasz Bulkowski

Sygn. akt I Ns 112/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawca – (...) S.A. w G. – Oddział w O. – wniósł o ustanowienie na działce gruntu nr (...) położonej w D., gm. S., dla której Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych w O. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) stanowiącej własność K. Ł. służebności przesyłu, której treścią jest znoszenie istniejących na nieruchomości urządzeń przesyłowych należących do wnioskodawcy t.j. przyłącza kablowego 0,4 kV ze złączem kablowo-pomiarowym, wybudowane w 2014 r. oraz prawie uczestnika do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji urządzeń przesyłowych lub ich instalacji wraz z prawem wejścia i przejazdu na nieruchomość odpowiednim sprzętem.

Wnioskodawca zażądał również zasądzenia od uczestniczki na jego rzecz kosztów postepowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że uczestniczka jest właścicielem nieruchomości oznaczonej jako działka gruntu nr (...) położonej w D., gm. S.. Na przedmiotowej działce znajdują się urządzenia elektromagnetyczne należące do wnioskodawcy, wybudowane w 2014r. Wnioskodawca zażądał ustanowienia służebności bez wynagrodzenia z uwagi na uprzednio zawarte porozumienie o nieodpłatnym ustanowieniu służebności na rzecz wnioskodawcy.

Uczestniczka K. Ł. nie oponując wnioskowi co do zasady zażądała ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem. Wskazała, że w dacie złożenia wniosku nie była już właścicielem działki gruntu nr (...), którą zbyła na rzecz Gminy S..

Wezwany do udziału w sprawie uczestnik Gmina S. poparł wniosek. Wraz z wnioskodawcą zobowiązali się do zawarcia ugody w sprawie, którą ostatecznie zawarli i w tym zakresie postępowanie zostało umorzone.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Uczestniczka K. Ł. była właścicielem nieruchomości rolnej obejmującej m.in. działki gruntu nr (...), położonych w D., gm. S., dla której Sąd Rejonowy w Olsztynie prowadził księgę wieczystą o nr (...). Nieruchomość obejmowała grunty stanowiące grunty orne, łąki i pastwiska.

Wnioskodawca, będący przedsiębiorcą przesyłowym zamierzał posadowić na nieruchomości uczestniczki urządzenia elektroenergetyczne w postaci przyłącza kablowego, w związku z realizacją warunków przyłączenia (...). W związku z powyższym w dniu 27 marca 2013r. (...) S.A. w G. – Oddział w O. zawarł z uczestniczką K. Ł. porozumienie nr (...), na mocy którego strony umówiły się co do tego, że uczestniczka ustanowi na rzecz wnioskodawcy nieodpłatną i nieograniczoną w czasie służebność przesyłu polegającą na prawie do korzystania z nieruchomości w zakresie niezbędnym do posadowienia na nich w przyszłości urządzeń elektroenergetycznych w postaci przyłącza kablowego, znoszeniu istnienia posadowionych urządzeń, prawie do korzystania z nieruchomości obciążonych w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii oraz przebudowy urządzeń i instalacji elektroenergetycznych, wraz z prawem wejścia i wjazdu na teren odpowiednim sprzętem przez pracowników przedsiębiorstwa.

Zgodnie z § 2 ust. 3 Porozumienia, ustanowienie przesyłu w formie aktu notarialnego miało nastąpić po podpisaniu porozumienia lub w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia rozpoczęcia robót budowlanych.

Zgodnie z § 2 ust. 5, uczestniczka zobowiązała się, że nie będzie występowała przeciwko wnioskodawcy z roszczeniami z tytułu posadowienia i istnienia na jej nieruchomości urządzeń elektroenergetycznych.

W dniu 21 marca 2014r., tj. rok po zawarciu z uczestniczką Porozumienia, wnioskodawca dokonał odbioru wykonanego na należącej do K. Ł. nieruchomości przyłącza kablowego 0,4 kV ze złączem kablowo-pomiarowym. Odbiór stwierdzono protokołem Nr (...). Uczestniczka nie była obecna przy odbiorze urządzeń. Z uwagi na fakt, że jej nieruchomości nie stanowiły siedliska, uczestniczka w ogóle nie wiedziała o rozpoczęciu przez wnioskodawcę prac instalacyjnych i odbiorze urządzeń przesyłowych.

Pismem z dnia 1 kwietnia 2014r. wnioskodawca zwrócił się do uczestniczki z wnioskiem o zawarcie umowy o ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości uczestniczki. Wezwanie ponowił pismem z dnia 24 czerwca 2015r. Uczestniczka uznała, że wobec upływu czasu określonego w porozumieniu z dnia 27 marca 2013r. w § 2 ust. 3, warunki porozumienia już jej nie wiążą i nie jest zobowiązana wobec wnioskodawcy do ustanowienia służebności nieodpłatnie. Domagała się ustalenia wynagrodzenia.

W dniu 2 grudnia 2016r. uczestniczka zbyłą część nieruchomości gruntowej, tj. działkę gruntu nr (...) na rzecz Gminy S..

W celu niezakłóconego korzystania z urządzeń przesyłowych na działce gruntu nr (...) niezbędne jest ustanowienie służebności przesyłu na powierzchni 13 m ², natomiast na działce nr (...) m ². Wynagrodzenie za ustanowienie na nieruchomości w części działki gruntu nr (...) na długości 23,36 mb i powierzchni 23 m ² służebności przesyłu polegającej na korzystaniu z gruntu uczestników przez wnioskodawcę w sposób umożliwiający ewentualną konserwację infrastruktury elektroenergetycznej oraz jej niezakłócone działaniem uczestniczki funkcjonowanie wynosi 315 zł.

(bezsporne; dokumenty zawarte w aktach KW nr (...), (...), wydruki z KW – k. 8-33, 62-66, Porozumienie nr (...) z 27.03.2013r. – k. 34, mapka – k. 35, 42, protokół odbioru przyłącza – k. 36, wezwanie do podpisania aktu – k. 37, 39, warunki przyłączenia – k. 40-41, opinie biegłego z zakresu energetyki, inż. M. D. – k. 103-109, opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, P. S. – k. 124-151)

W dniu 22 stycznia 2018r. uczestnik Gmina S. zawarł z wnioskodawcą (...) S.A. ugodę na mocy której ustanowiono nieodpłatną służebność przesyłu na działce gruntu nr (...).

(bezsporne; ugoda – k. 167-168)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych w sprawie ustaleń wniosek należało uwzględnić.

Dokonując powyższego rozstrzygnięcia Sąd oparł się na dokumentach przedłożonych przez strony, których prawdziwości nie zakwestionowano, oraz na opinii powołanego w sprawie biegłego.

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu geodezji, kartografii i szacowania nieruchomości – mgr inż. M. D. i P. S..

Opinie biegłych jak i sam stan faktyczny nie były sporne pomiędzy uczestnikami.

Zgodnie z art. 305 ¹ K.c. nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 k.c., prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Ustanowienie takiej służebności ma zwykle większe znaczenie dla przedsiębiorcy wykonującego działalność gospodarczą związaną ze świadczeniem usług związanych z dostarczeniem mediów. W związku z tym, iż przesyłane za pomocą urządzeń „produkty” maja charakter niezbędnego dla ogółu ludności „dobra” uznano, że wykonywane w tym zakresie usługi mają charakter quazi publiczny. To powoduje zaś, że istnieje konieczność ograniczenia właścicieli nieruchomości w zakresie wyłącznego korzystania z tych nieruchomości.

W przedmiotowej sprawie bezsporna pomiędzy uczestnikami była potrzeba uregulowania tytułu prawnego wnioskodawcy do korzystania z nieruchomości uczestników w zakresie posadowienia i korzystania z urządzeń przesyłowych. Uczestnik Gmina S. poparł wniosek w całości i zawarł z wnioskodawcą ugodę przed Sądem. Z tego też względu wydanie orzeczenia w sprawie okazało się zbędne i na zasadzie art. 355 § 1 k.p.c. w zw. Z art. 13 § 2 k.p.c. postępowanie w tej części należało umorzyć.

Uczestniczka K. Ł. stała na stanowisku, że ustanowienie służebności przesyłu winno nastąpić za wynagrodzeniem, nie kwestionując tego wskazanego przez biegłego (315 zł). Wnioskodawca z kolei uznał, że skoro uczestniczka zrzekła się wynagrodzenia na mocy porozumienia z 2013r., to prawo w tym zakresie jej nie przysługuje.

Zasadność ustanowienia służebności wypływa z brzmienia przepisu art.305 ²§1k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.

W przedmiotowej sprawie nie ulega wątpliwości, że wnioskodawca i uczestniczka nie byli w stanie dojść do porozumienia w przedmiocie umowy, o której mowa we wskazanym przepisie.

W związku z powyższym, należało obciążyć nieruchomość uczestniczki służebnością przesyłu na rzecz wnioskodawcy, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji.

Zasadniczo spór pomiędzy uczestnikami dotyczył samej zasady ustalenia jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności.

W ocenie Sądu strony umowy o ustanowienie służebności przesyłu mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego (art.353 ¹k.c.). Z tego też względu możliwym było, aby wnioskodawca wraz z uczestniczką na mocy porozumienia nr (...) z dnia 27 marca 2013r. zawarli umowę przewidującą ustanowienie służebności przesyłu nieodpłatnie. Podobnie też Sąd nie widział przeszkód, aby wnioskodawca wraz z uczestnikiem Gminą S. zawarli ugodę której przedmiotem było ustanowienie nieodpłatnej służebności. Odmiennie jednak ustawodawca ukształtował możliwość ustanowienia służebności przesyłu na drodze sądowej. Zgodnie z art. 305 ² § 1 k.c., przedsiębiorcy przesyłowemu na skutek odmowy zawarcia umowy przysługuje do sądu roszczenie o ustanowienie służebności za odpowiednim wynagrodzeniem. A contrario, roszczenie o ustanowienie nieodpłatnej służebności mu nie przysługuje. Wnioskodawca upatrywał źródła w możliwości ustanowienia służebności przesyłu bez wynagrodzenia we wspomnianym uprzednio porozumieniu, niemniej nie jest ono źródłem praw i obowiązków uczestników. Porozumienie miało na celu stworzenie ram do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu. Nie miało ono też bezterminowego charakteru. Uczestniczka wyraziła zgodę na ustanowienie nieodpłatnej służebności ale interpretując jej oświadczenie w zgodzie z pozostałymi postanowieniami porozumienia, zgoda ta nie była bezterminowa, a wiązała uczestniczkę maksymalnie w okresie nie dłuższym niż 30 dni od dnia rozpoczęcia robót budowalnych związanych ze wniesieniem infrastruktury przesyłowej na nieruchomości uczestniczki. Bezspornym jest, że ów termin minął bezskutecznie. Wnioskodawca nie informował uczestniczki w stosownym czasie o rozpoczęciu biegu terminu. Nie wiedziała ona, kiedy rzeczywiście rozpoczęto budowę. Co więcej, nie była też poinformowana o dokonaniu odbioru technicznego, a pierwsze wezwanie do zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu datuje się na dzień 1 kwietnia 2014r., tj. ponad rok od podpisania Porozumienia i ponad tydzień od dokonania odbioru technicznego urządzeń. Podkreślić przy tym trzeba, że na nieruchomości uczestniczki została posadowiona linia podziemna, zatem logicznym jest, że mogła ona nie wiedzieć o rozpoczęciu i zakończeniu prac. Nie sposób zatem wywodzić po stronie uczestniczki obowiązku do zrzeczenia się wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, skoro uprawnienie do jego otrzymania wynika z przepisów prawa. Bez znaczenia jest również i to, że ustalone przez Sąd odpowiednie wynagrodzenie przedstawia się w symbolicznej kwocie 315 zł.

Mając na uwadze powyższe, na zasadzie art. 305 ² § 1 k.c., orzeczono jak w pkt II.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 520 § 1 k.p.c. każdy z uczestników postępowania nieprocesowego ponosi koszty postępowania związane ze swoim uczestnictwem w sprawie. Stosownie zaś do treści art. 520 § 2 k.p.c., jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.

Zważyć trzeba, że postanowienie o ustanowieniu służebności przesyłu służyło zasadniczo interesom wnioskodawcy, to jest uregulowaniu stanu prawnego odnośnie sieci i urządzeń przesyłowych przebiegających i posadowionych na nieruchomości uczestniczki. Spór w przedmiotowej sprawie dotyczył przede wszystkim tego, czy ustanowienie służebności winno nastąpić za wynagrodzeniem, czego chciał wnioskodawca. Uczestniczka deklarowała wolę ugodowego zakończenia sprawy w razie ustanowienia służebności za wynagrodzeniem. Stanowisko wnioskodawcy okazało się nieuzasadnione, a zatem uznać należało, że to on powinien ponieść koszty postępowania i zwrócić również koszty poniesione przez uczestniczkę w kwocie 497 zł, w tym koszty zastępstwa prawnego 480 zł.

SSR Tomasz Bulkowski