Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wnioskodawca O. S. wystąpił z wnioskiem o stwierdzenie, że nabył
z dniem 9 sierpnia 2021 roku – przez zasiedzenie – prawo własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...).

W uzasadnieniu wskazał, że właścicielka nieruchomości stanowiącej działkę gruntu
o numerze ewidencyjnym (...), położonej w P., dla której Sąd Rejonowy
w M. IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) – E. C. zmarła w dniu 8 sierpnia 1991 roku, zaś wnioskodawca po jej śmierci – jako jej jedyny krewny – osobiście zajmował się w/w nieruchomością, w tym zlecał jej nadzorowanie osobom trzecim, a obecnie zależy mu na uregulowaniu stanu prawnego przedmiotowej nieruchomości. W ocenie wnioskodawcy posiada on samoistnie nieruchomość objętą żądaniem wniosku nieprzerwanie od chwili śmierci E. C., posiadanie to było w dobrej wierze, a tym samym jego wniosek jest w pełni zasadny.

Kurator ustanowiony dla nieznanych z miejsca pobytu uczestników postępowania H. S., H. W., M. W., H. G. i Christa B.
w odpowiedzi na wniosek wniósł o oddalenie wniosku.

W uzasadnieniu kurator wskazał, że wnioskodawca należy do potencjalnego kręgu spadkobierców po E. C..

Sąd ustalił, co następuje:

E. C. wpisana jest w księdze wieczystej (...) – prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych – jako właścicielka nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...), położonej w P..

(dowód: wydruk (...) – k. 33-37 i k. 62-63, a także dane elektroniczne
z (...))

E. C. zmarła w dniu 8 sierpnia 1991 roku. Po spadkodawczyni nie było dotychczas przeprowadzane postępowanie spadkowe. W chwili śmierci była wdową
po F. C.. O. S. jest synem siostry F. C..

(bezsporne, a nadto dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 30 listopada 2023r. sygn. akt I Ns 165/22 – k. 26, zeznania świadka S. B. – k. 65-65v, zeznania świadka A. D. – k. 65v, przesłuchanie wnioskodawcy O. S. – k. 65v-66)

E. C. zamieszkiwała na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu
o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości P., do chwili swojej śmierci. Obecnie na przedmiotowej nieruchomości zamieszkuje natomiast nieznana wnioskodawcy kobieta z dziećmi. O. S. nie wyrażał zgody na jej zamieszkanie tam, ani nawet początkowo nie miał w tym zakresie żadnej wiedzy.

(dowód: zeznania świadka S. B. – k. 65-65v, zeznania świadka A. D. – k. 65v, przesłuchanie wnioskodawcy O. S. – k. 65v-66)

Po śmierci E. C. nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...) doglądał syn znajomej E. C. – K. S.. Klucze do przedmiotowej nieruchomości K. S. wręczyła jeszcze
za życia E. C..

(dowód: zeznania świadka S. B. – k. 65-65v, zeznania świadka A. D. – k. 65v, przesłuchanie wnioskodawcy O. S. – k. 65v-66)

O. S. nigdy nie zamieszkiwał na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...). W latach 70-tych wyjechał do Niemiec, gdzie zamieszkuje do dnia dzisiejszego. Do Polski wracał zaś jedynie sporadycznie, na krótkie okresy czasu. W trakcie swoich pobytów w Polsce nie przejawiał żadnej aktywności
w stosunku do nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...). Jego ostatni pobyt na przedmiotowej nieruchomości miał miejsce jeszcze za życia E. C.. Ostatnio w Polsce był dwa lata temu, wcześniej bywał prawie raz do roku.

(dowód: zeznania świadka S. B. – k. 65-65v, zeznania świadka A. D. – k. 65v, przesłuchanie wnioskodawcy O. S. – k. 65v-66)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, a także
w oparciu o dowody z zeznań świadków S. B. oraz A. D., jak
i dowodu z przesłuchania wnioskodawcy. Dowodom z dokumentów dano wiarę, nie znajdując podstaw do odmówienia im wiarygodności i autentyczności. Zeznania świadków oraz informacje uzyskane od wnioskodawcy zasługują na wiarę, są spójne, korelują ze sobą,
a drobne różnice w szczegółach są w pełni zrozumiałe z uwagi na upływ czasu.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek był niezasadny i nie zasługiwał na uwzględnienie.

Instytucję zasiedzenia wprowadzono do systemu prawnego w celu zapewnienia pewnego usankcjonowania długotrwałych stosunków faktycznych. Nabycie prawa w drodze zasiedzenia jest nabyciem prawa pierwotnym, translatywnym i polegającym na przejęciu konkretnego, istniejącego już wcześniej prawa przez podmiot, który prawo to faktycznie wykonuje. Instytucja ta uregulowana jest w art. 172 § 1 kc, który stanowi, iż posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie
w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 kc). Stosownie do treści
art. 172 kc w celu nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości konieczne jest kumulatywne spełnienie następujących przesłanek: nieprzerwanego samoistnego posiadania oraz upływu czasu – 20 lub 30 lat, w zależności od istnienia dobrej lub złej wiary w chwili nabycia posiadania. Przy czym zasiedzieć można tylko prawo rzeczowe,
co do którego przepis prawa przewiduje taką możliwość. Prawem podlegającym zasiedzeniu jest przede wszystkim prawo własności rzeczy – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości.

Zgodnie z normą wyrażoną w art. 6 kc, ciężar wykazania faktu posiadania samoistnego oraz upływu wymaganego ustawa czasu w przedmiotowej sprawie spoczywa
na stronie wnioskującej, która musi wykazać, że po jej stronie było władztwo faktyczne nad rzeczą.

Kodeks cywilny w art. 336 rozróżnia posiadanie samoistne i zależne. Stosownie
do treści art. 336 kc, posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Użyte w art. 336 kc określenie posiadania nie jest zupełnie identyczne z pojęciem posiadania używanym w języku potocznym. Przepis ten odróżnia posiadanie rzeczy (possessio rei) od tzw. posiadania praw (possessio iuris, quasi possessio). W myśl tego przepisu posiadaczem rzeczy jest wyłącznie ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), i tylko takie posiadanie prowadzi do zasiedzenia, ten zaś, kto rzeczą faktycznie włada w zakresie odpowiadającym treści innego prawa,
z którym łączy się władza nad rzeczą, jest posiadaczem tego prawa (posiadacz zależny). Takie posiadanie nie prowadzi do zasiedzenia.

O samoistnym charakterze posiadania decydują przede wszystkim okoliczności faktyczne o charakterze zewnętrznym. Posiadanie cudzej rzeczy, aby mogło być uznane
za samoistne, a więc wywołujące skutek prawny zasiedzenia, nie może ograniczać się
do wewnętrznego przekonania posiadacza, lecz musi być dostrzegalnym z zewnątrz jego postępowaniem z rzeczą jak właściciel. Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niezależny od woli innej osoby stan władztwa. Posiadaczem samoistnym jest więc ten, którego zakres faktycznego władania rzeczą jest taki sam, jak właściciela i który znajduje się w położeniu pozwalającym na korzystanie z rzeczy w taki sposób, jak może to uczynić właściciel ( vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2016 roku sygn. akt I CSK 504/15).

W realiach niniejszej sprawy wnioskodawca domagał się stwierdzenia zasiedzenia prawa własności nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...), położonej w miejscowości P., dla której Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) z uwagi na fakt nieprzerwanego samoistnego posiadania tej nieruchomości oraz upływu wymaganego – przy założeniu dobrej wiary posiadacza – dwudziestoletniego terminu.

W ocenie Sądu w realiach niniejszej sprawy nie doszło do spełnienia nawet podstawowych przesłanek zasiedzenia. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sposób było uznać, by wnioskodawca kiedykolwiek posiadał samoistnie nieruchomość objętą żądaniem wniosku. Sam wnioskodawca w toku przesłuchania przyznał bowiem, że nigdy nie zamieszkiwał oraz nie przebywał przez dłuższy czas na nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...), jak i nie zajmował się nią
w jakikolwiek sposób. W zasadzie – zarówno za życia właścicielki nieruchomości objętej żądaniem wniosku, jak i po jej śmierci – nigdy nie miał on swobodnego dostępu do tej nieruchomości, nie miał żadnego wpływu na to, co dzieje się z nieruchomością, kto na niej bywa, czy mieszka. Okoliczności te potwierdzają także zeznania świadków. Żaden
z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie wykazał zatem, by wnioskodawca kiedykolwiek przejawiał jakąkolwiek aktywność w odniesieniu do nieruchomości stanowiącej działkę gruntu o numerze ewidencyjnym (...), położonej P., a co dopiero by posiadał wolę samoistnego posiadania tej nieruchomości. W ocenie Sądu in concreto nie można nie tylko mówić o posiadaniu samoistnym nieruchomości przez wnioskodawcę, ale w ogóle o jej jakimkolwiek posiadaniu przez wnioskodawcę.

Mając na względzie powyższe zapatrywania prawne oraz ustalenia uznać należało,
że wnioskodawca nie wykazał kluczowej do skutecznego zasiedzenia przesłanki samoistnego posiadania nieruchomości, a tym samym brak było podstaw do uwzględnienia jego wniosku.

Mając powyższe na uwadze – na podstawie art. 172 § 1 i 2 a contrario kc – orzeczono jak w punkcie I postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z ogólną regułą ponoszenia kosztów
w postępowaniu nieprocesowym wyrażoną przez art. 520 § 1 kpc (pkt II postanowienia).

/-/ sędzia Krzysztof Połomski