Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 15 maja 2024 roku

Sąd Rejonowy w Mrągowie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Krzysztof Połomski

Protokolant:

starszy sekretarz sądowy Milena Urbanowicz-Wójcicka

po rozpoznaniu w dniu (...) w Mrągowie

na rozprawie

sprawy z wniosku I. H.

z udziałem B. S.

o ustalenie sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej

postanawia:

I.  ustalić sposób korzystania z nieruchomości położonej w M. przy
ul. (...), stanowiącej zabudowaną działkę gruntu oznaczoną numerem ewidencyjnym (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) w ten sposób, że:

a)  wnioskodawczyni I. H. przyznać do wyłącznego korzystania części wspólne nieruchomości oznaczone literami (...), C, (...), (...), (...) i K na mapach i projektach podziału autorstwa biegłego geodety M. S. (k. 153, k. 154, k. 155, k. 156 i k. 157 (wariant nr 1) akt sprawy) stanowiących załącznik do opinii uzupełniającej biegłego z dnia
22 stycznia 2024 roku, czyniąc przedmiotowe mapy i projekty podziału integralnymi załącznikami niniejszego postanowienia,

b)  uczestniczce postępowania B. S. przyznać do wyłącznego korzystania części wspólne nieruchomości oznaczone literami (...), (...), H, I i (...) na mapach i projektach podziału autorstwa biegłego geodety M. S. (k. 153, k. 154, k. 155, k. 156 i k. 157 (wariant nr 1) akt sprawy) stanowiących załącznik do opinii uzupełniającej biegłego z dnia
22 stycznia 2024 roku, czyniąc przedmiotowe mapy i projekty podziału integralnymi załącznikami niniejszego postanowienia,

c)  pozostawić do wspólnego korzystania część wspólną nieruchomości oznaczoną literą A na mapie autorstwa biegłego geodety M. S. (k. 153 akt sprawy) stanowiącej załącznik do opinii uzupełniającej biegłego z dnia 22 stycznia 2024 roku, czyniąc przedmiotową mapę integralnym załącznikiem niniejszego postanowienia,

II.  nakazać ściągnięcie od wnioskodawczyni I. H. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Mrągowie kwoty 2.546,53 zł (dwa tysiące pięćset czterdzieści sześć złotych i pięćdziesiąt trzy grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

III.  nakazać ściągnięcie od uczestniczki postępowania B. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Mrągowie kwoty 2.546,53 zł (dwa tysiące pięćset czterdzieści sześć złotych i pięćdziesiąt trzy grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

IV.  stwierdzić, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować,

2.  za 7 dni lub z wnioskiem o uzasadnienie,

3.  proszę sporządzić kserokopię map i projektów podziału autorstwa biegłego geodety M. S. (k. 153, k. 154, k. 155, k. 156 i k. 157 (wariant nr 1) akt sprawy) stanowiących załącznik do opinii uzupełniającej biegłego z dnia
22 stycznia 2024 roku, czyniąc przedmiotowe mapy i projekty podziału integralnymi załącznikami niniejszego postanowienia.

M., dnia 15 maja 2024r.

Sygn. akt I Ns 101/22

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni I. H. wystąpiła z wnioskiem o ustalenie sposobu korzystania z części wspólnych budynku mieszkalnego położonego przy
ul. (...) w M. posadowionego na działce gruntu nr (...), dla której
to nieruchomości Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...) w ten sposób, aby:

a)  wnioskodawczyni przyznać wyłączne prawo korzystania z części poddasza budynku (strychu) znajdującej się nad lokalem nr (...) o łącznej powierzchni 24,23m ² oznaczonej kolorem zielonym na załączonej do wniosku mapce,

b)  uczestniczce postępowania przyznać prawo wyłącznego korzystania z części poddasza budynku (strychu) znajdującej się m.in. nad klatką schodową i korytarzem o łącznej powierzchni 17m ² oznaczonej kolorem żółtym na załączonej do wniosku mapce,

c)  uczestniczce postępowania przyznać prawo wyłącznego korzystania z piwnicy budynku o powierzchni 36,25 m ² oznaczonej kolorem zielonym na załączonej
do wniosku mapce,

d)  wnioskodawczyni przyznać prawo wyłącznego korzystania z części budynku gospodarczego o powierzchni 30m ² wraz z nieużytkowanym poddaszem części tego budynku oznaczonej kolorem żółtym na załączonej do wniosku mapce,

zaś pozostałe wspólne części budynku pozostawić do korzystania na zasadach dotychczasowych.

W uzasadnieniu wskazała, że strony postępowania są współwłaścicielami nieruchomości położonej przy ul. (...) w M., dla której Sąd Rejonowy
w M. IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...). Nieruchomość wspólna stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokalu, w tym między innymi części wspólne budynku mieszkalnego numer (...) – strych i piwnica oraz budynek gospodarczy. Wskazała,
że proponowany sposób korzystania z części nieruchomości wspólnych w budynku wynika
z dotychczasowego sposobu korzystania przez poprzedników prawnych wnioskodawczyni
i uczestniczkę postepowania oraz jej poprzedników prawnych, co miało miejsce przed dniem 25 listopada 2020 roku, kiedy to wnioskodawczyni nabyła prawo własności lokalu numer (...). Zaakcentowała przy tym, że pomieszczenie strychu, w części należącej do poprzedniczki prawnej wnioskodawczyni – A. M. zostało przez nią ocieplone oraz wykonany został otwór okienny wraz z wymianą stolarki w drugim otworze okiennym,
co zostało przedsięwzięte wyłącznie ze środków pieniężnych A. M.
i stanowiło inwestycję, która doprowadziła także do obniżania kosztów ogrzania lokalu numer (...). Wyjaśniła, że po tym jak zmienił się właściciel lokalu numer (...), okazało się,
że dotychczasowy sposób użytkowania części strychu został samowolnie zmieniony przez uczestniczkę postępowania, która bez wiedzy i woli wnioskodawczyni i jej poprzedniczki prawnej dokonała podziału strychu prostopadle do biegnącej wzdłuż budynku ulicy, skutkiem czego zajęła część strychu znajdujący się w całości nad lokalem numer (...) oraz znaczną część ocieploną, pozostawiając do użytku dla wnioskodawczyni część strychu od strony zachodniej, w mniejszej części ocieploną i obejmującą schody. Zaznaczyła, że uczestniczka postępowania korzysta dodatkowo z budynku gospodarczego z wyłączeniem wnioskodawczyni.

Uczestniczka postępowania B. S. (1) w odpowiedzi na wniosek wskazała,
że co do zasady nie sprzeciwia się wnioskowi o ustalenie sposobu korzystania
z nieruchomości wspólnej, jednakże z pewną modyfikacją propozycji przedstawionych przez wnioskodawczynię. Podała, że nie zgadza się na zaproponowany przez wnioskodawczynię sposób przyznania do wyłącznego korzystania z poddasza budynku (strychu). Wyjaśniła,
że taki podział jest niezgodny z dotychczasowym sposobem korzystania z tej części nieruchomości, który ma miejsce począwszy od 1974 roku i wniosła o ustalenie sposobu korzystania według załączonego do odpowiedzi na wniosek załącznika graficznego, jednocześnie wskazując, że schody na strych i przejście do schodów muszą pozostać
we wspólnym użytkowaniu. Podała, że poprzednia właścicielka lokalu nr (...) A. M. bez zgody współwłaścicieli nieruchomości wspólnej, tj. matki uczestniczki J. G. (1), wykonała dwa otwory okienne w dachu budynku mieszkalnego oraz ocielenie
i rusztowanie części dachowej celem adaptacji na cele mieszkaniowe. Następnie dokonując sprzedaży lokalu mieszkalnego nr (...) przez A. M., ta zapewniła wnioskodawczynię, że część północna strychu oznaczona kolorem żółtym na zrzucie strychu należy do jej wyłącznego korzystania, a twierdzenia te nie polegają na prawdzie. W ocenie uczestniczki postępowania wnioskodawczyni w sytuacji nadużycia prawa przez jej poprzednika prawnego nie może wyciągać dla siebie korzystnych wniosków twierdząc, że w chwili obecnej sposób korzystania z nieruchomości wspólnej był taki, jak zostało jej to przedstawione
we wniosku. Odnosząc się zaś do kwestii korzystania z budynku gospodarczego wraz
z poddaszem użytkowym, a także piwnicy wniosła o to, aby był on użytkowany w sposób dotychczasowy.

Ostatecznie wnioskodawczyni N.-H. – wobec ustaleń opinii biegłego sądowego M. S. – rozszerzyła wniosek, domagając się ustalenie sposobu korzystania
z części wspólnych budynku mieszkalnego położonego przy ul. (...) w M. posadowionego na działce gruntu numer (...), dla której to nieruchomości Sąd Rejonowy
w M. IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...)
w ten sposób, aby:

a)  wnioskodawczyni przyznać wyłączne prawo do korzystania z części oznaczonej jako
(...) o powierzchni 265 m ² i części oznaczonej jako C o powierzchni 168 m ² przedstawionych na mapie podziału do korzystania z nieruchomości wspólnego autorstwa biegłego sądowego M. S. stanowiącej załącznik do opinii uzupełniającej z dnia 22 stycznia 2024 roku,

b)  uczestniczce postępowania przyznać wyłączne prawo do korzystania z części oznaczonej jako (...) o powierzchni 433 m ² przedstawionej na mapie podziału
do korzystania z nieruchomości wspólnego autorstwa biegłego sądowego M. S. stanowiącej załącznik do opinii uzupełniającej z dnia 22 stycznia 2024 roku,

c)  pozostawić do wspólnego korzystania części wspólne nieruchomości oznaczone literą
A o powierzchni 147 m ² na mapie podziału do korzystania z nieruchomości wspólnego autorstwa biegłego sądowego M. S. stanowiącej załącznik
do opinii uzupełniającej z dnia 22 stycznia 2024 roku.

Uczestniczka postępowania B. S. (1) ustosunkowując się do modyfikacji wniosku wskazała, że wnosi o ustalenie sposobu korzystania zgodnie z dotychczasowym sposobem użytkowania części wspólnych nieruchomości. W ocenie uczestniczki część
do wspólnego korzystania powinna być większa niż przedstawił to biegły w opinii uzupełniającej z dnia 21 stycznia 2024 roku.

Sąd ustalił, co następuje:

Dla nieruchomości stanowiącej gruntu nr (...), położonej w M. przy
ul. (...) IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...). Nieruchomość ta jest zabudowana budynkiem mieszkalnym, w którym znajdują się dwa lokale mieszkalne oraz budynkiem gospodarczym, budynkiem garażowym,
a także urządzeniami – szambem i ogrodzeniem. Budynek mieszkalny oraz budynek gospodarczy o powierzchni 28 m ² powstały w 1930 roku, zaś budynek garażowy
o powierzchni 19 m ² w 1990 roku. B. S. (1) jest właścicielką lokalu mieszkalnego numer (...) znajdującego się w budynku mieszkalnym posadowionym na działce gruntu numer (...), dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...). Z prawem własności tego lokalu związany jest udział w nieruchomości wspólnej w wysokości 1/2 części. Wcześniej prawem własności przedmiotowego lokalu legitymowała się matka B. S. – J. G. (1). I. H. jest właścicielką lokalu mieszkalnego numer (...) znajdującego się
w budynku mieszkalnym posadowionym na przedmiotowej działce, dla którego to lokalu Sąd Rejonowy w Mrągowie IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (...). Z prawem własności tego lokalu związany jest udział w nieruchomości wspólnej w wysokości 1/2 części. Wcześniej właścicielką lokalu numer (...) była A. M.. Lokal numer (...) składa się z czterech izb na pierwszej kondygnacji budynku, a jego powierzchnia użytkowa wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych wynosi 74 m ². Lokal numer (...) składa się z trzech pokoi, jednej kuchni, jednej łazienki
i jednego przedpokoju na drugiej kondygnacji budynku, a jego powierzchnia użytkowa wraz
z powierzchnią pomieszczeń przynależnych wynosi 74 m ². Częściami wspólnymi budynku mieszkalnego, którego nie służą wyłącznie do użytku właścicielem poszczególnych lokali,
są dach i komin, fundamenty, ściany nośne, elewacja, instalacje w budynku, parterowy wiatrołap, klatka schodowa, korytarze na parterze i piętrem, piwnica, pralnia na parterze oraz strych. Częściami wspólnymi są zaś grunt, brama, ogrodzenie i budynek gospodarczy.

(dowód: wydruk KW (...) – k. 8-12, wydruk KW (...) – k. 13-17, wydruk KW (...) – k. 18-22, a także dane elektroniczne z (...) oraz opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji M. S. – k. 99-114, opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu geodezji M. S. – k. 150)

A. M. zamieszkiwała w lokalu numer (...) od listopada 1997 roku
do listopada 2020 roku. W okresie, gdy właścicielką lokalu numer (...) była J. G. (1), a lokalu numer (...) – A. M., nie było sporu co do korzystania z części wspólnych budynku mieszkalnego oraz budynku gospodarczego. Sposób korzystania
z budynku gospodarczego, składającego się z trzech pomieszczeń był ustalony w ten sposób, że J. G. (1) korzystała z pomieszczenia znajdującego po lewej stronie, A. M. z pomieszczenia po prawej stronie, zaś trzecie pomieszczenie (środkowe) było pozostawione do wspólnego korzystania. A. M. korzystała z pomieszczenia budynku gospodarczego w ten sposób, że składowała w nim opony. Z kolei strych pomieszczenia gospodarczego był podzielony do korzystania odwrotnie do stanu korzystania z pomieszczeń budynku. Prawa strona strychu należała do J. G. (1), zaś lewa do A. M.. Obecny sposób korzystania z budynku gospodarczego odzwierciedla sposób korzystania z przedmiotowego budynku uzgodniony przez poprzednich właścicieli lokali numer (...), tj. odpowiednio J. G. (2) i A. M.. I. H. korzysta z połowy powierzchni w budynku gospodarczego obejmującej małe pomieszczenie z wejściem w ścianie szczytowej, pomieszczenie z wejściem w ścianie frontowej po prawej stronie budynku oraz prawą połowę pomieszczenia środkowego. B. S. (1) korzysta zaś z lewej części środkowego pomieszczenia budynku gospodarczego na wprost drzwi wejściowych oraz pomieszczenia po lewej stronie budynku. Wejście na strych budynku gospodarczego jest możliwe jedynie za pośrednictwem drabiny.
W okresie, gdy właścicielką lokalu numer (...) była J. G. (1), a lokalu numer (...) – A. M., sposób korzystania z piwnicy budynki mieszkalnego był ustalony w ten sposób, że A. M. korzystała z mniejszej części pomieszczenia piwnicy znajdującego się po lewej stronie schodów od piwnicy (od strony ulicy), zaś z pozostałych pomieszczeń korzystała J. G. (1). Obecnie z pomieszczeń po lewej stronie schodów do piwnicy (od strony ulicy) o powierzchni użytkowej 13,32 m ² korzysta I. H., a z pozostałych pomieszczeń o powierzchni użytkowej 22,93 m ² – B. S. (1).
W okresie, gdy właścicielką lokalu numer (...) była J. G. (1), a lokalu numer (...) – A. M., sposób korzystania z części wspólnych budynku mieszkalnego przedstawiał się w następujący sposób:

a)  z pralni położonej na parterze budynku korzystała wyłącznie J. G. (1),

b)  na piętrze, wzdłuż barierki przy schodkach znajduje się szafka, z której korzystała A. M.,

c)  z pomieszczenia po lewej stronie schodów do piwnicy (od strony ulicy) o powierzchni 13,32 m ² korzystała A. M., a z pozostałych pomieszczeń
o powierzchni użytkowej 22.93 m ² – J. G. (1).

Sposób korzystania z części wspólnych nieruchomości a)-c) pozostał taki sam. Sposób korzystania ze strychu budynku mieszkalnego nie był precyzyjnie ustalony. A. M. korzystała z 1/4 części strychu, która została przez nią odremontowana, ocieplona i w ramach której przeprowadzono wymianę okien dachowych, zaś z pozostałej części korzystała J. G. (1). A. M. wraz z aktualnym mężem M. M. dokonała remontu części strychu, z której korzystała za zgodą J. G. (1). Remont nie został jednak skończony z uwagi cofnięcie zgody na dalsze przeprowadzenia prac remontowych. Obecnie strych jest użytkowany odmiennie. B. S. (1) zaczęła korzystać z 1/4 części strychu, który według ustaleń poprzednich właścicieli oddany był do wyłącznego korzystania A. M..

(dowód: zeznania świadka J. K. – k. 77-77v, zeznania świadka M. M. –
k. 78-78v, zeznania świadka A. M. – k. 78v-79v, zeznania świadka A. F. – k. 85-86v, zeznania świadka E. B. – k. 86-87, przesłuchanie wnioskodawczyni I. H. – k. 178-179, przesłuchanie uczestniczki postępowania B. S. – k. 179-179v)

I. H. i B. S. (1) prowadziły negocjacje co do sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej, które nie przyniosły jednak pozytywnego efektu.

(bezsporne, a nadto dowód: przesłuchanie wnioskodawczyni I. H. –
k. 178-179, przesłuchanie uczestniczki postępowania B. S. (2) – k. 179-179v)

Istnieje obiektywna i racjonalna możliwość ustalenia podziału korzystania z części nieruchomości wspólnej stanowiącej:

1)  niezbudowany teren działki na 4 części, w sposób następujący:

a)  część A o powierzchni 147 m ² do wspólnego korzystania,

b)  cześć (...) o powierzchni 265 m ² oraz cześć C o powierzchni 168m ²
z przeznaczeniem dla wnioskodawczyni,

c)  część (...) o powierzchni 433 m ² z przeznaczeniem dla uczestniczki postępowania,

2)  budynek gospodarczy z linią podziału przecinającą środkowe pomieszczenie na dwie części o jednakowej szerokości, z jednoczesnym podziałem poddasza pokrywającym się
z płaszczyźnie pionowej z podziałem środkowego pomieszczenia na parterze budynku,
w tym część (...) do korzystania przez wnioskodawczynię, część (...) do korzystania przez uczestniczkę postępowania,

3)  piwnic w budynku mieszkalnym na dwie części zgodne z dotychczasowym sposobem korzystania:

a)  część (...) o powierzchni 13,32 m ² z przeznaczeniem dla wnioskodawczyni

b)  część H o powierzchni 22,93 m ² z przeznaczeniem dla uczestniczki postępowania,

4)  części wspólne na parterze i piętrze budynku mieszkalnego w ten sposób, że uczestniczka będzie korzystała z pomieszczenia pralni na parterze o powierzchni 1 m ²,
a wnioskodawczyni z powierzchni 0,5 m ² korytarza na piętrze zajętej przez szafę (J) oraz
z powierzchni 0,5 m ² zajętej przez pralkę i wieszak.

5)  strych na części do korzystania przez wnioskodawczynię oznaczone literą K oraz
do korzystania przez uczestniczkę oznaczone literą (...) w dwóch wariantach, tj. wariancie I część K o powierzchni 54,7 m ² oraz część (...) o powierzchni 44,2 m ², a w wariancie II część K o powierzchni 49,5 m ² oraz część (...) o powierzchni 47,5 m ².

Przedstawiony sposób podziału części nieruchomości wspólnej uwzględnia następujące okoliczności i założenia:

a)  przysługujące stronom udziały w nieruchomości wspólnej, które po analizie
i uwzględnieniu dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości nie mogą być ściśle zastosowane,

b)  założenie, że w wyniku zaproponowanego sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej nastąpi jej najkorzystniejsze wykorzystanie przy minimalnych nakładach środków i pracy, które strony miałyby ewentualnie ponieść,

c)  okoliczność, że korzystanie ze wskazanych części działki i budynków ograniczy
do minimum powierzchnie konieczne do wspólnego korzystania.

Przedstawiony podział części nieruchomości wspólnej stanowiącej niezbudowany grunt zapewnia najlepsze warunki manewrowania samochodem osobowym oraz swobodny dostęp do kranu z wodą. W kwestii podziału piwnicy nie ma możliwości opracowania sposobu korzystania z piwnicy zadowalającego strony postępowania. W przypadku podziału tej części nieruchomości wspólnej istnieją tylko dwie możliwości – dotychczasowy podział wynikający z wieloletniego użytkowania i konieczność pogodzenia się stron z istniejącymi urządzeniami wspólnymi albo w piwnicy nie będą wyznaczone części do korzystania. W kwestii strychu najlepszym rozwiązaniem jest wydzielenie części o korzystnych proporcjach (kwadrat, prostokąt). Projektowanie części wydłużonych i nieregularnych niepotrzebnie ogranicza możliwości racjonalnego wykorzystania powierzchni.

(dowód: protokół z oględzin – k. 66-76, opinia biegłego sądowego z zakresu geodezji M. S. – k. 99-114, opinia uzupełniająca biegłego sądowego M. S. – k. 150, k. 181)

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek co do zasady zasługiwał na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 210 kc, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności, jeżeli umownie nie wyłączono tego uprawnienia. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 211 kc, każdy ze współwłaścicieli może żądać, żeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub
ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo, że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

Ustawowy wzorzec sposobu korzystania z rzeczy wspólnej zaprezentowany jest
w art. 206 kc zawierającym ogólną normę, zgodnie z którą każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli. Ogólnikowość tej normy wskazuje na dużą swobodę w zakresie kształtowania sposobu korzystania z rzeczy wspólnej przyznaną przez ustawodawcę jej współwłaścicielom. Zasadą bowiem jest, że forma korzystania z rzeczy wspólnej jest określana przez współwłaścicieli w drodze zawartego pomiędzy nimi konsensusu. Ingerencja sądu w powyższy zakres uprawnień współwłaścicieli jest traktowana jako wyjątek
i ma miejsce jedynie wówczas, gdy współwłaściciele nie potrafią sami porozumieć się
co do ustalenia sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, bądź przynajmniej jeden z nich nie stosuje się do zawartego w tym względzie porozumienia (które może mieć także charakter dorozumiany), sprzeciwiając się tym samym normie zawartej w art. 206 kc.

W niniejszej sprawie wystąpił niewątpliwie pierwszy z w/w przypadków. Bez wątpienia okoliczność w postaci braku porozumienia stron co do uregulowania kwestii sposobu korzystania z części nieruchomości wspólnej doprowadziła do konieczności jego określenia
w drodze postępowania sądowego.

Wobec powyższego podkreślić należy, że zarówno uczestniczce postępowania, jak
i wnioskodawczyni, przysługują równe udziały w nieruchomości wspólnej. Fakt ten nie uległ w żadnym stopniu zmianie w wyniku wydania przez Sąd postanowienia o ustaleniu sposobu korzystania z rzeczy wspólnej. Postępowanie niniejsze bowiem nie dotyczyło kwestii zniesienia współwłasności, dlatego jego skutkiem nie mogła być jakakolwiek zmiana udziałów wnioskodawczyni i uczestniczki postępowania w nieruchomości wspólnej. Nadto trzeba zaznaczyć, że z przepisów kodeksu cywilnego regulujących współwłasność nie wynika, aby współwłaściciel miał uprawnienie do korzystania tylko z takiej części wspólnej rzeczy, która odpowiada wielkości jego udziału ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia
2001 roku sygn. III CKN 21/99, publ. LEX nr 52366).

Ustalając sposób korzystania z nieruchomości wspólnej stron postępowania Sąd powinien kierować się (co uczynił w niniejszej sprawie) przede wszystkim tym, by zapewnić taki sposób korzystania z niego przez współwłaścicieli, który pozwoliłby na możliwie skuteczne „użytkowanie” rzeczy wspólnej przez wszystkich współwłaścicieli. W tym celu poddano analizie materiał dowodowy zebrany w toku postępowania oraz dokonano porównania i oceny propozycji sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej przedstawionej przez wnioskodawczynię, uczestniczkę postępowania i propozycji podziału wysuniętej przez biegłego sądowego z zakresu geodezji i kartografii M. S. w opinii z dnia 7 grudnia 2023 roku oraz sporządzonej do tej opinii – opinii uzupełniającej z dnia 22 stycznia
2024 roku. W jej wyniku Sąd doszedł do przekonania, że najbardziej optymalną, racjonalną
i logiczną, a zarazem najdogodniejszą, jak i najłatwiejszą (pod względem generacji kosztów) do realizacji jest propozycja podziału zaproponowana przez w/w biegłego na mapach
i projektach podziału stanowiących załącznik do opinii uzupełniającej biegłego z dnia
22 stycznia 2024 roku (k. 153-155, k. 157 – wariant nr 1).

Przemawia za tym kilka zasadniczych powodów. Po pierwsze, strony korzystać będą
z części nieruchomości, które można wykorzystywać racjonalnie i zgodnie z ich potrzebami. Po drugie, rozwiązanie to umożliwia możliwie bezkonfliktowe korzystanie przez współwłaścicieli, co w sytuacji napiętych relacji pomiędzy nimi może mieć istotne znaczenie. Po trzecie zaś, przyjęty sposób podziału w przeważającej części odzwierciedla faktyczne korzystanie z nieruchomości przez strony, a uczestniczka postępowania w żaden sposób nie próbowała nawet wykazać, że przyjęty sposób podziału w jakikolwiek sposób naruszałby jej obiektywne interesy. Ponadto stwierdzić należy, że przyjęty przez Sąd sposób korzystania
z poddasza przyznaje stronom zakres korzystania ze strychu w zakresie zbliżonym
do posiadanych udziałów w nieruchomości wspólnej, wobec czego trudno uznać, by przyjęty podział w sposób krzywdzący traktowałby uczestniczkę postępowania.

Ustalony zakres korzystania z pomieszczeń piwnicznych odzwierciedla fakt, iż strony aktualnie użytkują na wyłączność po jednej piwnicy, a korzystanie przez nie z piwnic w ten sposób zasadniczo nie generowało nowych konfliktów.

Podkreślenia wymaga, że uczestniczka postępowania zasadniczo nie była w stanie przedstawić alternatywnej koncepcji rozwiązania problemu w zakresie korzystania
z nieruchomości wspólnej, skupiając się przede wszystkim na kwestionowaniu rozwiązań proponowanych przez wnioskodawczynię.

Na marginesie wskazać należy, że w świetle powyższych ustaleń bezprzedmiotowym byłoby prowadzenie postępowania dowodowego zgodnie z wnioskiem uczestniczki
o przeprowadzenie z zakresu budownictwa na okoliczność możliwości wykonania zgodnie
z zasadami prawa budowlanego otworu drzwiowego wraz z wykonaniem schodów prowadzących na strych budynku gospodarczego po stronie uczestniczki postępowania celem umożliwienia jej korzystania ze strychu, w sytuacji pionowego podziału budynku gospodarczego. W sprawach dotyczących ustalenia sposobu korzystania z części nieruchomości wspólnej Sąd jest związany zastanym stanem faktycznym, a nie zaś hipotetycznym. Nie jest rolą Sądu ingerencja w istniejący stan rzeczy zakładając pewne zmiany o charakterze budowlanym, w tym in concreto analiza budowy schodów na poddasze budynku gospodarczego, których i tak dotychczas tam nigdy nie było.

Konkludując należy z całą mocą podkreślić, że dokonany przez Sąd podział rzeczy wspólnej do korzystania nie ma charakteru definitywnego, a jego dokonanie w niniejszym postępowaniu w żadnym razie nie oznacza zniesienia współwłasności. Współwłaściciele nadal bowiem pozostają w stosunku współwłasności, a dokonany w niniejszym postępowaniu podział nie wywiera bezpośredniego wpływu na ten stosunek, dotyczy on bowiem nie kwestii podziału prawa własności, lecz kwestii ustalenia sposobu korzystania z rzeczy wspólnej.
W zależności od zmienionych okoliczności podział przyjęty w niniejszym postępowaniu może ulec stosownej zmianie w drodze porozumienia współwłaścicieli ( vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 1973 roku sygn. akt III CRN 188/73, publ. OSNC 1974/11/183). Zaakcentować należy również, że wydane postanowienie o podziale rzeczy wspólnej pozostaje bez wpływu na fakt, że każdemu ze współwłaścicieli na podstawie
art. 210 kc przysługuje uprawnienie do wystąpienia w dowolnym czasie z żądaniem zniesienia współwłasności. We wszczętym w tym zakresie postępowaniu o zniesienie współwłasności zastosowany tymczasowy podział rzeczy wspólnej do korzystania ( quoad usum) w żaden sposób nie wiąże ani stron, ani sądu orzekającego ( vide: E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze 2001).

Mając powyższe na uwadze – na podstawie art. 206 kc – orzeczono jak w punkcie
I postanowienia.

O kosztach postępowania (pkt IV postanowienia) orzeczono zgodnie z ogólną regułą ponoszenia kosztów w postępowaniu nieprocesowym wyrażoną w art. 520 § 1 kpc.

W punktach II i II postanowienia – na podstawie art. 520 § 1 kpc w zw. z art. 113
ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – w ślad za przyjętą regułą orzekania o kosztach postępowania – Sąd nałożył na wnioskodawczynię oraz uczestniczkę postępowania obowiązek uiszczenia kwot po 2.546,53 złotych od każdej
z nich tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Kwoty te łącznie stanowią nieuiszczone dotychczas koszty związane ze sporządzeniem opinii biegłego sądowego, które zostały tymczasowo poniesione przez Skarb Państwa.

/-/ sędzia Krzysztof Połomski