Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 czerwca 2023r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Sławomir Szubstarski
Protokolant:	starszy sekr. sąd. Beata Bukiejko

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 czerwca 2023 r. w K.

sprawy z powództwa A. K., E. K.

przeciwko J. P., H. S. (1), H. S. (2)

o zniesienie służebności

I.  powództwo oddala

UZASADNIENIE

Powodowie A. K. oraz E. K. wnieśli o zniesienie bez wynagrodzenia, ewentualnie za wynagrodzeniem 200 złotych, służebności gruntowych ustanowionych na nieruchomości opisanej w księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kętrzynie nr (...), pod numerem 1 na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości uprawnionej opisanej w KW (...) oraz pod numerem 2 na rzecz każdoczesnych właścicieli nieruchomości uprawnionych opisanych w KW (...) i (...). Powodowie wnieśli ponadto o zasądzenie od pozwanych na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powodów wskazała, że powodowie są właścicielami nieruchomości składającej się z działek gruntu nr (...). Nieruchomość tę nabyli w drodze przetargu ograniczonego od Gminy Miejskiej K., w dniu 20 lipca 2020 r., ustanawiając na niej jednocześnie nieodpłatną i czasowo nieograniczoną służebność gruntową polegającą na zapewnieniu dostępu do nieruchomości uprawnionej w celu umożliwienia przeprowadzenia na niej prac remontowo – budowlanych oraz innych prac związanych z utrzymaniem nieruchomości w należytym stanie:

- na działce nr (...), na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) położonej przy ul. (...) w K. objętej księgą wieczystą KW nr (...);

- na działce (...), na rzecz każdoczesnych właścicieli działek nr (...) położonej przy ul. (...) w K. objętej księgą wieczystą KW nr (...) położonej przy ul. (...) w K. objętej księgą wieczystą KW nr (...).

Obecnymi właścicielami działki nr (...), położonej przy ul. (...) w K. objętej księgą wieczystą KW nr (...), są pozwani małżonkowie H. i H. S. (3), natomiast działki nr (...), położonej przy ul. (...) w K. objętej księgą wieczystą KW nr (...), jest pozwany J. P..

Zdaniem powodów biorąc pod uwagę treść służebności, cel w którym służebność została ustanowiona oraz społeczno – gospodarcze przeznaczenie nieruchomości władnących, służebność gruntowa obiektywnie i trwale utraciła jakiekolwiek znaczenie. Pozwany J. P. trwale zaprzestał jej wykonywania. Na działce obciążonej rozrosły się krzewy i roślinność. Z kolei pozwani Państwo S. wyłącznie z wygody i upodobania dowolnie przechodzą z własnej nieruchomości przez wolną od obciążenia nieruchomość powodów (sąsiadującą z działkami obciążonymi). Powodowie własnym staraniem od 1998 roku zagospodarowali nieruchomość obciążoną (zakup, zasadzenie i pielęgnowanie krzewów ozdobnych) czym poprawili warunki zagospodarowania własnej nieruchomości mieszkaniowej. Służebność stała się dla powodów szczególnie uciążliwa, gdyż pozwani dokuczliwie rozszerzyli zakres wykonywania służebności, przechodzą przez nieruchomość powodów w celach niezwiązanych z wykonywaniem prac remontowo – budowlanych lub utrzymaniem nieruchomości w należytym stanie, wbijają i pozostawiają w trawniku drewniane kołki, zalewają posesję powodów kierując na nią wody opadowe.

W odpowiedzi na pozew pozwani wyrazili sprzeciw zgłoszonym żądaniom. Na rozprawie sprecyzowali sprzeciw jako wniosek o oddalenie powództwa w całości. Zakwestionowali stanowisko powodów, a mianowicie, aby służebność utraciła wszelkie znaczenie dla nieruchomości władnących, czy też, aby nie była ona wykonywana.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Powodowie od 1998 roku są właścicielami działki nr (...) zabudowanej domem jednorodzinnym, położonej w K., przy ulicy (...). Pozwani H. i H. S. (3) od 1993 roku są użytkownikami wieczystymi nieruchomości oznaczonej działką gruntu nr (...) zabudowaną domem jednorodzinnym w zabudowie szeregowej, położonej przy ul. (...) w K., dla której Sąd Rejonowy w Kętrzynie prowadzi księgę wieczystą nr (...). Pozwany J. P. od 2012 roku jest właścicielem nieruchomości oznaczonej działką gruntu nr (...) zabudowaną domem jednorodzinnym w zabudowie szeregowej, położonej przy ul. (...) w K., dla której Sąd Rejonowy w Kętrzynie prowadzi księgę wieczystą nr (...).

(...) przy ulicy (...) są zabudowane budynkiem szeregowym, przechodzącym przez poszczególne nieruchomości, po całej ich szerokości. Południowa część poszczególnych nieruchomości, patrząc od frontu znajdująca się za budynkiem, nie ma zewnętrznego połączenia z ulicą (...), a dotarcie za budynek możliwe jest wyłącznie wnętrzem budynku szeregiem pomieszczeń oraz krętą klatką schodową.

Dowód: bezsporne; 1. odpisy KW nr (...), (...) – k.18-22; 2. wyrys z mapy ewidencyjnej - k.15; 3. oględziny nieruchomości – k. 79-84.

Nieruchomość służebna leży pomiędzy nieruchomościami mieszkalnymi stron, stanowi około 2,5 metrowej szerokości pas gruntu, biegnący wzdłuż południowych granic działek władnących, następnie wzdłuż północnej granicy działki (...) (nieruchomości mieszkalnej powodów), prowadzący do ulicy (...). Jej kształt i umiejscowienie zapewnia pozwanym zewnętrzny dostęp z ulicy (...) do południowych części ich nieruchomości, znajdujących się z tyłu budynku mieszkalnego.

Na granicy nieruchomości służebnej z ulicą (...) poprzednik prawny powodów urządził furtkę, która wizualnie stanowi jednolitą całość z ogrodzeniem całej nieruchomości przy ulicy (...). Z kolei wewnętrzna granica z nieruchomością powodów została ogrodzona jedynie częściowo, mianowicie od działki (...) wzdłuż budynku powodów do wysokości linii zabudowy działki nr (...). Pozostałą część nieruchomości służebnej, w części od ulicy (...) do bramy garażowej budynku mieszkalnego powodów, z przyczyn estetycznych powodowie wkomponowali w działkę nr (...), posadzili ozdobne drzewa, krzewy, kwiaty. Przed furtką do działki (...) powódka postawiła kubły na odpady komunalne.

Dowód: bezsporne; 1. odpis KW nr (...); 2. zdjęcia k.23-30; 3. zdjęcia k. 49-50; 4. oględziny nieruchomości – k. 79-84; 5. przesłuchanie stron – k. 97-99;

Do dnia 20 lipca 2020 roku nieruchomość ta należała do Gminy Miejskiej K.. Wobec jej wykorzystywania wyłącznie przez ograniczone grono właścicieli nieruchomości przyległych Gmina Miejska K. przeznaczyła wskazane działki do sprzedaży w drodze przetargu ograniczonego do właścicieli nieruchomości przy ulicy (...) (pozwanych) i Świerkowej 10 oraz (...) (powodów). Sprzedaż nieruchomości została uwarunkowana obowiązkiem zapewnienia właścicielom nieruchomości przy ulicy (...) prawa przechodu od zapleczy ich budynków z ulicy (...). Zamiar sprzedaży spotykał się z obawami właścicieli nieruchomości przy ulicy (...) o utrudnianie im korzystania z pasa gruntu przez nabywcę nieruchomości. Powodowie z kolei uzależniali swoje przystąpienie do przetargu od zagospodarowania przez właścicieli nieruchomości przy ulicy (...) wód opadowych we własnym zakresie.

Dowód: bezsporne; 1. korespondencja powodów oraz pozwanych z Burmistrzem Miasta K. – k. 31-33v i 52-59;

W dniu 24 czerwca 2020 roku przeprowadzono przetarg na sprzedaż działek nr (...), w którym udział wzięli wyłącznie powodowie. Przed przystąpieniem do licytacji powodowie zostali zapoznani z warunkami sprzedaży nieruchomości. Zgodnie z ustaleniami zbywane działki miały zostać obciążone służebnością gruntową w zakresie zapewnienia dostępu od ulicy (...) do nieruchomości przy ulicy (...) w celu umożliwienia przeprowadzenia na nich prac remontowo – budowlanych oraz innych prac związanych z utrzymaniem nieruchomości w należytym stanie, przy czym działka (...) miała zostać obciążona na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) (ul. (...)), natomiast działka (...) miała zostać obciążona na rzecz każdoczesnych właścicieli działek nr (...) (ul. (...)). W wyniku przetargu powodowie zostali wyłonieni nabywcami trzech działek, za cenę 8 118 złotych.

Dowód: protokół nr (...).6840.2.32.2020 – k.8-9.

W dniu 20 lipca 2020 roku Gmina Miejska K. sprzedała powodom nieruchomość składającą się z działek nr (...), którzy jednocześnie ustanowili:

- na rzecz każdoczesnego właściciela działki nr (...) przy ulicy (...), na nieruchomości oznaczonej jako działka (...), nieodpłatną i na czas nieokreślony służebność gruntową polegającą na zapewnieniu dostępu do działki uprawnionej w celu umożliwienia przeprowadzenia na niej prac remontowo – budowlanych oraz innych prac związanych z utrzymaniem nieruchomości w należytym stanie;

- na rzecz każdoczesnych właścicieli działek nr (...) przy ulicy (...) przy ulicy (...), na nieruchomości oznaczonej jako działka (...), nieodpłatną i na czas nieokreślony służebność gruntową polegającą na zapewnieniu dostępu do działki uprawnionej w celu umożliwienia przeprowadzenia na niej prac remontowo – budowlanych oraz innych prac związanych z utrzymaniem nieruchomości w należytym stanie.

Dowód: 1. umowa sprzedaży wraz z oświadczeniem o ustanowieniu służebności gruntowej - akt notarialny notariusz R. K. z 20 lipca 2020 r. rep. A.(...) – k.10-14; 2. odpis KW nr (...) – k. 16-17;

Pozwani korzystają z przejścia do ulicy (...), przy czym na odcinku zagospodarowania działki służebnej nr (...) pozwani przechodzą po działce powodów (dz. nr. (...)) utwardzonym podjazdem do garażu. Korzystanie z przejścia do ulicy (...), w szczególności przez pozwanego S., jest powodem konfliktu sąsiedzkiego. Zdaniem powodów prawo to jest nadużywane, gdyż pozwany przechodzi przy każdej okazji, nawet niezwiązanej z treścią służebności, czym zakłóca spokój i bezpieczeństwo powodów. Z kolei pozwani uważają, że są w przysługującym im uprawnieniu bezprawnie ograniczani.

Dowód: przesłuchanie stron k. 97-99.

Sąd zważył co następuje.

Zasadniczo ustalony stan faktyczny był pomiędzy stronami bezsporny, a nadto potwierdzony został dokumentami urzędowymi w postaci odpisów z ksiąg wieczystych dotyczących nieruchomości obciążonej oraz uprawnionych, które korzystały z waloru prawdziwości treści w nich zawartych, a także na podstawie wydruku mapy z portalu ewidencyjnego oraz korespondencji stron, albowiem strony nie zaprzeczyły ich prawdziwości oraz że złożyły oświadczenia w nich zawarte.

Podstawę prawną powództwa głównego stanowił przepis art. 295 k.c., zgodnie z którym jeżeli służebność gruntowa utraciła dla nieruchomości władnącej wszelkie znaczenie, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności bez wynagrodzenia. Podstawą powództwa alternatywnego był z kolei art. 294 k.c., zgodnie z którym właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zniesienia służebności gruntowej za wynagrodzeniem, jeżeli wskutek zmiany stosunków służebność stała się dla niego szczególnie uciążliwa, a nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

Jak wskazuje się w judykaturze przepis art. 295 k.c. ma na uwadze przede wszystkim użytek gospodarczy służebności dla nieruchomości władnącej. Przepis ten uzależnia możliwość zniesienia służebności od utraty „wszelkiego jej znaczenia”. Utrata znaczenia służebności w rozumieniu art. 295 k.c. zachodzi jedynie wtedy, gdy służebność przestanie przynosić jakąkolwiek korzyść gospodarczą nieruchomości władnącej. Miałoby to miejsce wówczas (z wyłączeniem jednak działań właścicieli nieruchomości służebnej, sprzecznych z treścią służebności gruntowej), gdyby przesłanki, dla których nastąpiło ustanowienie służebności, przestały istnieć (por. wyrok SN z dnia 28 listopada 1997r., II CKN 478/97, publ. Lex).

Podobnie kwestię tę ujmuje się w doktrynie. Zwolnienie nieruchomości służebnej od ciężaru służebności będzie mogło mieć miejsce dopiero wtedy, gdy służebność gruntowa nie zwiększa w żaden sposób użyteczności nieruchomości władnącej, nie przynosi jej żadnych korzyści. Zasada ta wynika z ogólnego założenia, że służebność gruntowa, która ogranicza cudze prawo własności jest usprawiedliwiona tylko wtedy, gdy zwiększa użyteczność nieruchomości władnącej (art. 285 § 2 k.c.) (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 8, Warszawa 2017).

Okoliczność utraty wszelkiego znaczenia służebności gruntowej dla nieruchomości władnącej powinna zostać wykazana przez właściciela nieruchomości obciążonej. Ocena jednak, czy przesłanka "utraty wszelkiego znaczenia służebności gruntowej" rzeczywiście występuje, powinna być dokonywana z perspektywy każdoczesnego właściciela nieruchomości władnącej. Przy ocenie utraty wszelkiego znaczenia służebności gruntowej dla nieruchomości władnącej powinno się uwzględniać w szczególności treść służebności, cel, w którym została ona ustanowiona, oraz społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości władnącej. Z dorobku orzecznictwa wynika, że "utrata wszelkiego znaczenia" tylko wtedy stanowi podstawę zniesienia służebności gruntowej na podstawie art. 295 k.c., gdy ma charakter obiektywny i trwały. Utrata wszelkiego znaczenia służebności gruntowej nie występuje, gdy zwiększa ona użyteczność nieruchomości władnącej chociażby przez krótki okres w roku (por. K. Osajda, Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. 17, 2017). Utrata wszelkiego znaczenia służebności może wyrażać się w trwałym zaprzestaniu jej wykonywania (por. M. Gutowski (red.), Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz. Art. 1-44911. Warszawa, 2016).

Z kolei przepis art. 294 k.c. ustanawia następujące przesłanki roszczenia o zniesienie służebności za wynagrodzeniem:

1) zmiana stosunków, wskutek której służebność stała się dla właściciela nieruchomości obciążonej szczególnie uciążliwa, oraz

2) brak konieczności dalszego istnienia służebności do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

Czasowym punktem odniesienia zmiany stosunków jest data powstania służebności, co oznacza, że chodzi tu o zmiany powstałe później. O tym, czy okoliczności takie zachodzą i czy służebność przestała być w związku z nimi konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej, decyduje ocena z punktu widzenia społeczno-gospodarczego przeznaczenia obu nieruchomości, a w szczególności zmienionych stosunków.

W wyroku z 8 stycznia 1999 r., I CKN 946/97, Sąd Najwyższy uznał, że szczególna uciążliwość służebności w zmienionych stosunkach, o czym mowa w art. 294 k.c., może pozostawać w związku tylko z naturą tej służebności, a nie sposobem jej wykonywania. Natomiast w wyroku z dnia 10 lutego 1998 r., II CKN 606/97, LEX nr 78420, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przez zmianę stosunków w znaczeniu art. 294 k.c. należy rozumieć zarówno zmianę okoliczności, związanych z wykonywaniem konkretnej służebności gruntowej, jak i ogólną zmianę stosunków społeczno-gospodarczych.

Nie jest konieczne, aby szczególna uciążliwość, o której mowa w art. 294 k.c., była związana ze sposobem wykonywania służebności; wystarczy, że w zmienionych stosunkach konkretna służebność stała się z racji jej rodzaju szczególnie uciążliwa dla właściciela nieruchomości obciążonej, a przy tym nie jest konieczna do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej. Zmiana stosunków, o których mowa w powołanym przepisie, musi pozostawać „w bezpośrednim związku przyczynowym z wytworzeniem stanu rzeczy szczególnie uciążliwego dla właściciela nieruchomości obciążonej i z reguły dotyczy sfery gospodarczej” (wyrok SN z dnia 8 kwietnia 1999 r., II CKN 286/98, LEX nr 1212992).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy w pierwszym rzędzie należało rozważyć, czy służebność gruntowa, której zniesienia powodowie się domagali, utraciła wszelkie znaczenie dla nieruchomości władnących, a w przypadku odpowiedzi negatywnej rozważyć należało, czy w okresie istnienia służebności zaszły zmiany, w świetle których dalsze istnienie tegoż prawa stanowi dla powodów szczególną uciążliwość, a dalsze istnienie służebności nie jest konieczne do prawidłowego korzystania z nieruchomości władnącej.

Powodowie nabywając w lipcu 2020 roku własność nieruchomości obejmującej między innymi działki (...), ustanowili dobrowolnie na rzecz pozwanych nieokreślone w czasie służebności, których treść sprowadza się do zapewnienia dostępu do działek uprawnionych w celu umożliwienia przeprowadzenia na nich prac remontowo – budowlanych oraz innych prac związanych z utrzymaniem nieruchomości w należytym stanie. Ustanowienie służebności gruntowej ukształtowało nowy stan prawny, powodując nawiązanie między nowym właścicielem nieruchomości obciążonej i właścicielami nieruchomości władnących stosunku cywilnoprawnego charakteryzującego się trwałością i ciągłością, zbliżonym do użyczenia.

W dacie ustanawiania służebności gruntowej nieruchomości władnące były zabudowane identycznie jak obecnie. Największym defektem tych nieruchomości jest brak samodzielnego zewnętrznego połączenia jej południowej części z drogą publiczną, przez co wykonywanie na tej części prac remontowo – budowlanych lub innych wymagających użycia narzędzi albo urządzeń wielogabarytowych, jest niemożliwe lub co najmniej znacząco utrudnione. W tym celu działki (...) zostały wyodrębnione fizycznie na gruncie, a ich sprzedaż uwarunkowana od ustanowienia służebności gruntowej.

Przeprowadzone oględziny nieruchomości potwierdziły aktualność użyteczności spornej służebności gruntowej. Zniesienie służebności pozbawiłoby pozwanych zewnętrznego dostępu do południowej części nieruchomości. Jedyny dostęp z drogi publicznej na tę część nieruchomości wiedzie pomieszczeniami wewnętrznymi, co uniemożliwia przeniesienie wielogabarytowych narzędzi lub urządzeń potrzebnych na przykład do remontu elewacji kilkukondygnacyjnego domu. Konieczność skorzystania ze służebności wyniknęła zresztą w trakcie wykonywania przez pozwanego J. P. robót związanych z zagospodarowywaniem wód opadowych. Będąc do tego zobowiązany musiał on zainstalować na części tylnej nieruchomości tysiąc litrowy zbiornik na wodę opadową (zdjęcie k.51), którego nie byłby w stanie przenieść przez drzwi pomieszczeń wewnętrznych. Istnienie tej użyteczności nie jest ostatecznie kwestionowane również przez powodów, skoro powódka przyznaje, że przy takich robotach nie sprzeciwia się ona zapewnieniu dostępu przez nieruchomość obciążoną (przesłuchanie powódki k. 97v). W tych okolicznościach w ocenie Sądu jednoznacznie stwierdzić należy, że przedmiotowa służebność gruntowa nie utraciła znaczenia dla nieruchomości władnących. Obiektywnie jest ona użyteczna w rozumieniu art. 285 § 2 k.c., ale i konieczna dla przeprowadzenia większych prac remontowych budynku lub porządkowych. Bez znaczenia pozostaje kwestia incydentalności potrzeby zewnętrznego dostępu, czy brak obecnych widoków na taką potrzebę. Zewnętrzny dostęp z drogi publicznej zapewniono w związku z zabudowaniem nieruchomości władnących na całej ich szerokości, dlatego użyteczność służebności należy oceniać w perspektywie okresu istnienia takiej zabudowy. Przesłanki jej ustanowienia nadal zatem istnieją, co stanowi przeszkodę do jej zniesienia w trybie art. 295 k.c.

W ocenie Sądu nie zaistniały również przesłanki warunkujące zniesienie służebności za wynagrodzeniem. W okresie od lipca 2020 roku do dnia wyrokowania nie nastąpiły jakiekolwiek zmiany ani w zabudowie nieruchomości władnących, ani w zagospodarowaniu nieruchomości służebnej, a w konsekwencji także w sposobie korzystania przez pozwanych z prawa przejścia do ulicy (...).

Jak wyżej wskazano niesporną jest konieczność zapewnienia zewnętrznego dostępu do tylnej części nieruchomości władnących w przypadku potrzeby przeprowadzenia prac budowlanych, ewentualnie innych, wymagających użycia wielogabarytowych narzędzi lub urządzeń. Powodowie deklarowali grzecznościowe zapewnienie pozwanym dostępu do ich nieruchomości, co w żadnej mierze nie mogło skutkować uznaniem służebności za niekoniecznej. P. jest bowiem relacją czysto faktyczną, a nie stosunkiem prawnym (wyrok SN z 13.09.2001 r., IV CKN 425/00, LEX nr 52801).

Już z tego względu roszczenie zniesienia służebności za wynagrodzeniem nie mogło zostać uwzględnione. Natomiast dodatkowego odniesienia się wymaga akcentowana przez powodów szczególna uciążliwość istniejącej służebności.

Pochylając się nad tą kwestią zwrócić należy uwagę, że powodowie są właścicielami dwóch nieruchomości, z których tylko jedna jest obciążona służebnością gruntową. Przeniesienie uciążliwości wynikającej z wykonywania służebności na nieruchomość mieszkalną powodów nastąpiło wyłącznie wskutek zagospodarowania przez powodów części działki obciążonej (...). Powodowie celem zwiększenia estetyki własnego otoczenia urządzili tam bowiem kompozycję drzew, krzewów i roślin, a przed furtką postawili pojemniki na odpady, czym sprowadzili przechód uprawnionych na własną, niczym nieobciążoną nieruchomość. Pozwani omijając kompozycję przechodzą na tym odcinku przez nieruchomość mieszkalną powodów, przez bramę wjazdową i utwardzony podjazd do garażu.

Wywołany przez siebie skutek i jego następstwa powodowie w chwili obecnej podnoszą jako uciążliwość szczególnego stopnia, bo ingerującą w ich spokój życia. Należy jednak podkreślić, że niewątpliwie występująca uciążliwość nie jest związana z ustanowieniem i wykonywaniem służebności, której treść i przedmiot ograniczone są do zapewnienia dostępu w konkretnym celu i wyłącznie przez działki nr (...). Uciążliwość powodów nie wynika zatem z prawidłowego wykonywania ustanowionej służebności gruntowej, ale z samowolnie wprowadzonych przez powodów zmian trasy przejścia. Bez względu na stopień uciążliwości nie może ona stanowić przesłanki zniesienia służebności albowiem uciążliwość nie ma bezpośredniego związku z jej istnieniem, czy wykonywaniem.

Podobnie uciążliwość wywołana nadużywaniem prawa przechodu (w ocenie Sądu udokumentowanego zdjęciami na k.85-96) nie ma znaczenia dla oceny sprawy, gdyż nadużywanie przysługującego prawa rzeczowego nie mieści się w przesłankach określonych art. 294 k.c. Ta ostatnia okoliczność może natomiast stanowić podstawę roszczeń negatoryjnych, które jednakże nie zostały zgłoszone.

Mając na względzie powyższe okoliczności stwierdzić należy, że przywrócenie stanu zagospodarowania nieruchomości służebnej do zgodnego z treścią ustanowionej służebności winna wyeliminować zgłaszaną uciążliwość, a ewentualne nadużywanie przez uprawnionych przysługującego im prawa rzeczowego może być usuwane w postępowaniu negatoryjnym. Natomiast istniejące prawo jest konieczne dla prawidłowego korzystania z nieruchomości uprawnionych, co stanowiło przeszkodę uwzględnienia roszczenia powodów. Z tego też względu nieistotnym dla rozstrzygnięcia był dowód z opinii biegłego na okoliczność ustalenia wartości służebności gruntowych, a jego przeprowadzenie niepotrzebnie podnosiłoby powodom finansowy ciężar prowadzenia procesu, dlatego na podstawie art. 2352 §1 pkt 2 kpc wniosek ten należało pominąć.