Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2021r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Beata Bihuń
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Beata Bukiejko

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2021 r. w K.

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w B.

przeciwko M. G.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. G. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 5.999,14 zł (pięć tysięcy dziewięćset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i czternaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13.06.2020r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  zasądza od pozwanej M. G. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w B. kwotę 1.900,00 zł (jeden tysiąc dziewięćset złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje pobrać od pozwanej M. G. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kętrzynie kwotę 300,00 zł (trzysta złotych) tytułem brakującej opłaty od pozwu.

Sygn. akt I C 658/20

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. z siedzibą w B. wniósł o zasądzenie od pozwanej M. G. kwotę 5.999,14 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 13.06.2020 r. do dnia zapłaty oraz obciążenie pozwanej kosztami procesu w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Powód podniósł, że pozwana zobowiązała się przez podpisanie weksla w dniu 31.01.2018 r. do zapłaty w dniu 12.06.2020 r. kwoty wskazanej w wekslu, tj. 5.999,14 zł. W dniu 12.05.2020 r. powód wezwał pozwaną do wykupu weksla. Pozwana do dnia wniesienia pozwu nie dokonała żadnej wpłaty.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana zakwestionowała roszczenie zarówno co do zasady jak i wysokości. Zakwestionowała istnienie jak i rozmiar zobowiązania wekslowego, datę wymagalności, a także roszczenie odsetkowe. W uzasadnieniu pozwana zarzuciła, że weksel został wypełniony niezgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy powodem i pozwaną, gdyż pozwana nigdy nie udzieliła upoważnienia do wypełnienia weksla na dochodzona przez powoda kwotę. Ponadto podniosła zarzut, iż powód nie przedstawił szczegółowego wyliczenia dochodzonej pozwem kwoty, w szczególności nie wskazał, jakie pozycje i z jakich tytułów składają się na żądanie pozwu, a jeżeli dochodzi odsetek, to jakiego rodzaju, w jakiej wysokości, od jakich konkretnie kwot i dat zostały wyliczone i według jakiej stopy procentowej. Wskazała również na rażącą dysproporcję pomiędzy wypłaconą kwotą pożyczki, a ciężarami jakimi obciążono pozwaną, tj. kosztami pozaodsetkowymi, które wyniosły 5000 zł, co stanowiło 100% udzielonej kwoty pożyczki. Pozwana zakwestionowała koszty zawarte w umowie pożyczki, w szczególności koszty opłaty przygotowawczej, wynagrodzenia prowizyjnego oraz koszty z tytułu przyznania (...). Zaprzeczyła by powód podjął próby zmierzające do pozasądowego rozwiązania sporu. Powództwo jest w takim wypadku co najmniej przedwczesne.

W odpowiedzi na zarzuty pozwanej powód wskazał, że wniósł pozew na podstawie podpisanego przez pozwaną weksla, którego dokument został do pozwu dołączony w oryginale. Powód nie miał obowiązku wykazywać w pozwie treści stosunku podstawowego, który weksel zabezpiecza. Podniósł, że dochodzący roszczenia z weksla winien jedynie legitymować się dokumentem wekslowym. Weksel został wypełniony w sposób prawidłowy, zgodnie z deklaracją wekslową, która uprawniała do wypełnienia weksla gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie pożyczki przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu. Zakupiona przez pozwaną usługa (...) to fakultatywny element umowy pożyczki. Opłata w wysokości 1100 zł z tytułu wyboru „twojego Pakietu” jest pobierana tylko i wyłącznie od konsumentów, którzy wyrazili na to zgodę we wniosku. Ponadto podniósł, że zgodnie ze stanowiskiem judykatury dysproporcja między wartością określonych w umowie wzajemnych świadczeń stron nie stanowi dostatecznej przesłanki uznania umowy za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 31.01.2018 r. M. G. zawarła z (...) S.A. z siedzibą w B. umowę pożyczki nr (...). Zgodnie z umową całkowita kwota pożyczki wypłacona M. G. wynosiła 5000 zł. M. G. zobowiązała się do spłaty oprócz tej kwoty także opłaty przygotowawczej w kwocie 129 zł, wynagrodzenia prowizyjnego 3771 zł oraz wynagrodzenia z tytułu przyznania na wniosek pożyczkobiorcy „Twojego pakietu” w wysokości 1100 zł. Pożyczka miała być spłacona w 48 miesięcznych ratach. Całkowita kwota do zapłaty przez wynosiła 12.144 zł.

(dowód: umowa pożyczki, k. 64-69)

Na poczet zadłużenia M. G. dokonała wpłaty w kwocie 6077 zł.

(dowód: Zakładka P. dla umowy: (...), k. 62, dowody wpłat – odpowiedź na pozew, k. 31-55)

Zabezpieczeniem pożyczki był weksel własny in blanco nie na zlecenie, którego ważność strony określiły w umowie do momentu spłaty zobowiązań pożyczkobiorcy z tytułu tej umowy. Integralną częścią umowy stanowiła deklaracja wekslowa, regulująca tryb i terminy upoważniające pożyczkodawcę do wypełnienia weksla. Pismem z dnia 12.05.2020 r. (...) S.A. z siedzibą w B. wypowiedział umowę pożyczki, na podstawie deklaracji wekslowej wypełnił weksel i wezwał M. G. do jego wykupu.

(dowód: wypowiedzenie, k. 4, deklaracja wekslowa, k. 5, weksel, k. 10)

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w rozpoznawanej sprawie w ostatecznym kształcie pozostał sporny w całości tak co do zasady, jak i co do wysokości. Pozwana kwestionowała fakt podjęcia próby pozasądowego rozwiązania sporu, fakt skutecznego wypowiedzenia umowy pożyczki, jak i wysokość dochodzonego roszczenia. W konsekwencji sporne pozostały kwestie podnoszone przez pozwaną, a w szczególności stosowanie przez powoda klauzul niedozwolonych w treści umowy będącej źródłem zobowiązania, a także kwestia prawidłowości wypełnienia przez powoda weksla.

Zgodnie z dyspozycją art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Sąd uznał, że brak jest podstaw prawnych by uznać, że umowa na którą powołuje się powód nie została zawarta. Zgodnie art. 60 k.c., że wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej. Potwierdzeniem, że powód przeniósł na pozwaną określoną sumę pieniędzy jest fakt dokonywania przez pozwaną spłat na poczet tego zobowiązania.

Odnosząc się do zarzutu pozwanej, iż powód nie podjął próby pozasądowego rozwiązania sporu oraz, że nigdy nie otrzymała od powoda wezwania do zapłaty, wezwania do wykupu weksla ani zawiadomienia o braku spłaty zadłużenia należy zauważyć, że zgodnie z pkt 8.1. umowy pożyczki pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę pożyczki w przypadku, gdy opóźnienie w płatności kwoty równej jednej racie przekroczy 30 dni po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania (umowa, k. 66). W związku z tym powód mógł dokonać wypowiedzenia umowy, po uprzednim wezwaniu pozwanej do zapłaty zaległości. Takie wezwanie powód skierował do pozwanej na adres podany przez nią w umowie, za pośrednictwem publicznego operatora pocztowego. Powód przedłożył dowód doręczenia pozwanej wezwania do zapłaty, jak i dowód doręczenia wypowiedzenia umowy pożyczki i wezwanie do wykupu weksla (k. 72, 74). Pozwana natomiast nie przeprowadziła żadnego przeciwdowodu mogącego podważyć wiarygodność przedłożonych przez stronę powodową dokumentów. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne. Reasumując należy uznać, że powód skutecznie wypowiedział umowę łączącą go z pozwaną.

Uznając skuteczność wypowiedzenia należy odnieść się do zarzutu nieprawidłowego wypełnienia weksla. W rozpoznawanej sprawie zabezpieczenie stanowił weksel wystawiony in blanco nie na zlecenie, a zasady jego wypełnienia zostały uregulowane w deklaracji wekslowej. Zgodnie z deklaracją pożyczkodawca może wypełnić weksel na sumę odpowiadającą zadłużeniu pożyczkobiorcy. Ponadto deklaracja stanowi upoważnienie dla pożyczkodawcy do wypełnienia weksla m.in. gdy opóźnienie w płatności kwoty równej wartości jednej pełnej raty przekroczy 30 dni, po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy do zapłaty należności w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Zatem zgodnie z zapisami deklaracji oraz pkt 8.2 umowy pożyczki powód był upoważniony do wypełnienia weksla po uprzednim wezwaniu pozwanej do zapłaty należności w terminie 7 dni od daty otrzymania wezwania. Ponadto zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 27 marca 2014 r., sygn. akt III CSK 100/13 przepis art. 10 ustawy z 1936 r. - Prawo wekslowe obciąża dłużnika wekslowego ciężarem udowodnienia okoliczności w nim wymienionych w celu zwolnienia się z zobowiązania wekslowego. Ugruntowany jest też pogląd w myśl którego ciężar dowodu, że weksel in blanco został wypełniony w sposób sprzeczny z porozumieniem spoczywa na dłużniku wekslowym, który zarzut podniósł. Pozwana na poparcie swoich zarzutów nie przedstawiła żadnych argumentów.

Pozwana podniosła, że ciążące na niej zobowiązanie w całości wygasło. Jednakże na poparcie twierdzeń dołączyła dowody wpłat jedynie na kwotę 6.077, zł, a podpisując przedmiotową umowę pożyczki zaakceptowała konieczność zwrotu kwoty 12.144,00 zł.

Pozwana podniosła również zarzut rażąco wygórowanych opłat, tj. opłaty przygotowawczej, prowizji oraz opłaty za (...).

W odniesieniu do podniesionych przez pozwaną zarzutów w pierwszej kolejności przypomnieć należy, że obowiązujące przepisy prawa nie zabraniają stronom stosunku zobowiązaniowego dużej swobody w jego kształtowaniu, w szczególności umawiania się co do wysokości prowizji i opłat, które obok odsetek stanowią wynagrodzenie dla pożyczkodawcy z tytułu udostępnienia pożyczkobiorcy środków finansowych i są powszechnie stosowane nie tylko przez podmioty oferujące pożyczki krótkoterminowe, ale także instytucje bankowe. Całkowita kwota do zapłaty podana jest na pierwszej stronie umowy, w jej części B i wyniosła 12.144,00 zł.

Naliczona przez powoda prowizja za udzielenie pożyczki w kwocie 3771,00 zł, opłata przygotowawcza w kwocie 129,00 zł i opłata z tytułu wynagrodzenia za przyznanie na wniosek pożyczkobiorcy (...) w kwocie 1100,00 zł, mieszczą się w limicie pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianych art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. W myśl tego przepisu, maksymalna wysokość wspomnianych kosztów jest ustalana poprzez dodanie dwóch wartości: 25% całkowitej kwoty kredytu oraz 30% całkowitej kwoty kredytu obliczonej stosownie do długości okresu spłaty, przy czym wymieniona wartość 30% obowiązuje dla okresu jednego roku. W praktyce oznacza to, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą w skali 6 miesięcy przekroczyć 40% całkowitej kwoty kredytu (25% + 15%), w skali roku 55% (25% + 30%), w skali 2 lat 85% (25% + 60%), a w każdym wypadku 100% całkowitej kwoty kredytu, stosownie do art. 36a ust. 2 przywołanej ustawy.

Podkreślić należy, że wybór odpowiedniego pożyczkodawcy zależy wyłącznie od woli pożyczkobiorcy, to on decyduje u kogo i na jakich warunkach chce się zadłużyć. Chociaż pozaodsetkowe koszty kredytu w przedmiotowej umowie z całą pewnością nie były niskie, to jednak pozwana decydując się na pożyczkę oferowaną w sektorze pozabankowym godziła się na ich poniesienie. Przypomnieć także należy, że pożyczkobiorca miał możliwość odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, co wygenerowałoby wyłącznie koszty odsetkowe, a więc obiektywnie niewysokie (pkt 7.1 – 7.4 umowy k. 66). Bezsprzeczne jest także, że skoro ustawodawca wprowadził możliwość naliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości przewidzianej w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, a równocześnie brak jest przepisów prawa, które zakazywałyby stronom stosunku zobowiązaniowego do umawiania się na prowizję, a także opłaty przygotowawcze za udzielenie pożyczki, nie można uznać, że ustalając sporne opłaty powód działał w sposób sprzeczny z ustawą lub dążył do jej obejścia.

Powyższe konstatacje wykluczają uznanie za zasadne dalszych zarzutów formułowanych przez pozwaną o stosowaniu przez wierzyciela niedozwolonych postanowień umownych. Zawierając umowę pożyczki pozwana doskonale zdawała sobie sprawę z warunków, na jakich pożycza pieniądze, godziła się z tym, całkowicie aprobowała treść umowy i dzięki temu uzyskała środki. Jeżeli pozwana dobrowolnie narażała się na konsekwencje wynikające z umowy wiedząc, że te nastąpią, to nie może w tym zakresie podnosić zarzutów przeciwko pożyczkodawcy.

W ocenie Sądu, podnoszenie przez pozwaną zarzutu stosowania przez pożyczkodawcę niedozwolonych postanowień umownych dopiero na etapie dochodzenia przez powoda zwrotu pożyczonych środków jest działaniem przemyślanym i świadomym, obliczonym wyłącznie na uniknięcie wymaganej spłaty. W tutejszym sądzie przeciwko pozwanej toczy się wiele spraw o zapłatę nie spłaconych przez nią zobowiązań z tytułu umów pożyczki, co jednoznacznie wskazuje na fakt, że pozwana jest osobą obeznaną z zapisami stosowanymi w takich umowach i jest wstanie dokonać świadomego wyboru pożyczkodawcy i zrozumieć zasady, na jakich proponuje jej zawarcie umowy pożyczki.

Zarzuty pozwanej były jedynie polemiką i ogólnymi twierdzeniami nie popartymi żadnym materiałem dowodowym. Natomiast dokumenty przedłożone przez stronę powodową wskazują, że kwota dochodzona pozwem wynika z pożyczki zaciągniętej przez pozwaną i została pomniejszona o wpłaty dokonane przez pozwaną w wysokości 6077,00 zł.

W odniesieniu do żądania przez powoda odsetek w przedmiotowej sprawie wskazać należy, że w oparciu o regulację zawartą w art. 48 prawa wekslowego zasadnym było zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty 5.999,14 zł. W literaturze przedmiotu utrwalony jest pogląd, że w przypadku weksli płatnych w oznaczonym dniu (z terminem płatności) oprocentowanie kapitału, w sytuacji gdy zostało to przez strony ustalone musi zostać uwzględnione z góry, przy oznaczeniu sumy wekslowej, co oznacza, że wierzyciel oblicza odsetki od kapitału i dolicza je do niego, co łącznie stanowi sumę wekslową, dokładnie w wekslu oznaczoną. Natomiast czym innym są odsetki za opóźnienie w zapłacie sumy wekslowej, których wierzyciel może żądać na podstawie art. 48 pkt 2 prawa wekslowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 lipca 2015 r., V Aca 8/15, OSA/Kat.2015 Nr 4, poz. 3, L.). Wypływająca z art. 5 prawa wekslowego klauzula oprocentowania ma zastosowanie tylko do weksli płatnych za okazaniem lub pewien czas po okazaniu. Żądanie zasądzenia odsetek w wysokości przewyższającej odsetki ustawowe za opóźnienie jako niedopuszczalne podlegało oddaleniu, o czym orzeczono jak w pkt II sentencji.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 98§1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Stosownie do treści art. 98 § 3 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę prawnego zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach, wydatki jednego pełnomocnika, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Mając powyższe na względzie Sąd orzekł jak na wstępie.