Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2024r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	sędzia Sławomir Szubstarski
Protokolant:	starszy sekretarz sądowy Sandra Kozak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 stycznia 2024 r. w K.

sprawy z powództwa (...) S.A. Spółki Komandytowej z siedzibą w W.

przeciwko P. O.

o zapłatę

I.  powództwo oddala;

II.  przyznaje adw. R. A. kwotę 442,80 zł (czterysta czterdzieści dwa złote i osiemdziesiąt groszy) tytułem wynagrodzenia za czynności kuratora nieznanego z miejsca pobytu pozwanego.

UZASADNIENIE

Powód (...) Spółka Akcyjna Spółka komandytowa z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego P. O. kwoty 4 411,18 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 13 kwietnia 2022 r. do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz zwrotu kwoty 17 złotych uiszczonej tytułem opłaty skarbowej za pełnomocnictwo.

W uzasadnieniu wskazał, że pozwany w dniu 18 grudnia 2020 r. zawarł ze spółką (...) S.A. umowę pożyczki numer (...), na mocy której pozwany pożyczył kwotę 2 016 złotych. Zawarcie umowy pożyczki odbyło się w obecności doradcy klienta, który skontaktował się z pozwanym po zgłoszeniu przez niego prośby i wstępnej weryfikacji wniosku o udzielenie pożyczki. Pozwany własnoręcznie pokwitował otrzymanie pożyczki. Zobowiązany był do zwrotu pożyczki w 82 ratach tygodniowych. Zaprzestał spłaty i popadł w zwłokę. Pożyczkodawca wypowiedział umowę z zachowaniem 30 dniowego terminu wypowiedzenia wobec czego zobowiązanie objęte pozwem stało się wymagalne w dniu 13 grudnia 2021 roku. Łączne zobowiązanie pozwanego z tytułu pożyczki wynosiło 2 229,49 złotych. Pożyczkodawca doliczył do kwoty odsetki maksymalne za opóźnienie liczone od kwoty 4 095,26 złotych (kwota udzielonej pożyczki powiększona o całkowity koszt pożyczki), za okres od 13 grudnia 2021 r. do dnia poprzedzającego wniesienie pozwu, w wysokości 315,92 złotych. Następnie powód wskazał, że w dniu 19 stycznia 2022 roku nabył od pożyczkodawcy wierzytelność przysługującą mu od pozwanego, o czym pozwany został zawiadomiony.

Adres pobytu pozwanego nie jest znany, kilkukrotne próby doręczenia korespondencji przez sąd, lub komornika okazywały się nieskuteczne wobec nieobecności pozwanego pod ustalonymi adresami pobytu. Mieszkająca pod adresem zameldowania pozwanego jego babcia podała, że pozwany mieszka na ulicy (...) w K., pod którym to adresem doręczenie, w tym komornicze, okazało się nieskuteczne. Na wniosek powoda z 2 sierpnia 2023 r. Sąd ustanowił pozwanemu nieznanemu z miejsca pobytu kuratora w osobie adwokata.

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego wniósł o oddalenie powództwa w całości, o nieobciążanie pozwanego kosztami procesu oraz o zasądzenie na rzecz kuratora kosztów kurateli, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu stanowiska kurator wskazał, że wysokość dochodzonego roszczenia nie odpowiada należnościom wynikającym z Umowy oraz Aneksu nr (...). Z umowy wynika kwota pożyczki 1 490 złotych, natomiast z dokumentów załączonych przez powoda wynika, że pozwany faktycznie otrzymał 1 000 złotych, a kwotą 490 złotych miała zostać przedpłacona karta. Kurator zakwestionował otrzymanie przez pozwanego kwoty 490 złotych. W ocenie kuratora postanowienia umowy dotyczące dodatkowych kosztów i opłat mają na celu wyłącznie obejście przepisów regulujących maksymalną wysokość odsetek. Za rażąco sprzeczne z zasadami współżycia społecznego uznał w szczególności żądanie opłaty przygotowawczej, prowizji za udzielenie pożyczki, opłaty za dostarczanie środków oraz opłatę za usługę terenowej obsługi pożyczki, które nie zostały też wykazane. Zwrócił uwagę na zróżnicowanie (...) między umową (169,44 %), a aneksem (2 178,50 %). Podniósł również zarzut przedawnienia roszczenia.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie albowiem powód nie udowodnił, że przysługuje mu jakiekolwiek roszczenie względem pozwanego. W ocenie Sądu nie wykazał zarówno istnienia wierzytelności w stosunku do wierzyciela pierwotnego, ale przede wszystkim skutecznego jej nabycia, a tym samym własnej legitymacji procesowej.

Ustalenie legitymacji stron procesu poprzedza materialne badanie powództwa. Legitymacja procesowa bowiem to uprawnienie wypływające z prawa materialnego (konkretnego stosunku prawnego) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu konkretnemu podmiotowi, dlatego też fakty, z których wywodzone jest dochodzone roszczenie (tworzące prawo podmiotowe), powinien co do zasady dowieść powód. Zwłaszcza w sytuacji, gdy jak w niniejszej sprawie powództwo zostało wytoczone przez podmiot, który nie zawierał bezpośrednio z pozwanym umowy, z której wywodzony jest obowiązek zapłaty. Rolą Sądu w procesie jest dokonanie z urzędu oceny istnienia legitymacji procesowej strony w chwili orzekania co do istoty sprawy, a w wypadku stwierdzenia braku legitymacji procesowej (zarówno czynnej, jak i biernej), na Sądzie spoczywa obowiązek wydania wyroku oddalającego powództwo.

W kwestii umowy przelewu wierzytelności wskazać należy, że stosownie do treści art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (art. 509 § 2 k.c.). Jak stanowi art. 510 § 1 k.c., umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania (art. 510 § 2 k.c.). W myśl art. 511 k.c., jeżeli wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony. Według treści art. 517 § 1 k.c., przepisów o przelewie nie stosuje się do wierzytelności związanych z dokumentem na okaziciela lub zbywalnym przez indos.

Jak wskazuje treść powyższych regulacji, co do zasady nie ma określonej szczególnej formy prawnej dla zawarcia umowy przelewu wierzytelności, poza tym, że w sytuacji, gdy wierzytelność jest stwierdzona pismem, przelew tej wierzytelności powinien być również pismem stwierdzony. A co do ograniczeń ustawowych dotyczących przelewu wierzytelności, to dotyczą one wyłącznie wierzytelności wynikających z dokumentów na okaziciela

Na gruncie przedmiotowej sprawy zwrócić należy uwagę, że z przedstawionych przez powoda dokumentów na okoliczność nabycia wierzytelności wynikającej z umowy między (...) FINANSE S.A. w P., a pozwanym P. O., wynika, że umowa przelewu wierzytelności została zawarta w dniu 19 stycznia 2022 roku. Nie budzi wątpliwości Sądu sam fakt zawarcia umowy przelewu wierzytelności, potwierdzony dokumentem umowy (umowa k. 13-15), czy też prawidłowość reprezentacji poszczególnych stron umowy (odpis KRS Zbywcy k. 16-17, odpis KRS Nabywcy k.20). Jednakże z treści §2 ust. 4 umowy wynika, że nastąpienie skutku przeniesienia własności wierzytelności zostało uwarunkowane zapłatą przez Nabywcę ceny określonej w tej umowie na warunkach w niej wskazanych. Jednocześnie pełnomocnik powoda utajnił postanowienie umowy określające wysokość ceny sprzedaży, natomiast z treści postanowienia §4 ust. 2 wynika, że cena miała zostać zapłacona w terminie nie dłuższym niż 10 dni.

Spełnienia warunku skuteczności umowy przelewu wierzytelności pełnomocnik w żadnej mierze nie wykazał. Zgodnie z regułą dowodzenia z art. 6 k.c. na powodzie spoczywał ciężar dowodzenia w zakresie twierdzeń będących podstawą sformułowanego w pozwie żądania, w szczególności to powód powinien udowodnić skuteczne nabycie spornej wierzytelności. Przedłożone przez stronę powodową dokumenty nie były wystarczające do uznania skuteczności nabycie wierzytelności, a tym samym zasadności wytoczonego powództwa. Nie wskazywały bowiem wysokości ustalonej ceny, ani nie potwierdzały faktu jej uiszczenia w terminie zastrzeżonym umową – 10 dni.

Z tego względu nie można bez żadnej wątpliwości przesądzić przeniesienia własności przedmiotowej wierzytelności, a tym samym legitymacji procesowej powoda w niniejszej sprawie. Jak wyżej wskazano w takim przypadku na Sądzie spoczywa obowiązek wydania wyroku oddalającego powództwo.

W związku z powyższym już wyłącznie na marginesie należy również wskazać, że powód nie wykazał także faktu zawarcia przez pozwanego umowy pożyczki ze spółką FINANSE (...) S.A. w P.. Zarówno z treści uzasadnienia pozwu, jak również z załączonych wydruków umowy pożyczki oraz Aneksu nr (...) (wydruk umowy pożyczki i aneksu k. 22-27) wynika, że podpis pozwanego został odwzorowany elektronicznie (faksymile). Powód powołał się przy tym na treść §15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 6 maja 2020 roku w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pismo sądowych w postępowaniu cywilnym.

Jest rzeczą oczywistą, że zawarcie umowy między dwoma podmiotami nie stanowi czynności w postępowaniu cywilnym, o jakim mowa w art. 1 k.p.c. Wskazana przez pełnomocnika powoda norma prawna odnosi się do doręczania pism sądowych w toku sądowego postępowania cywilnego, i nie ma zastosowania do czynności prawnej, jaką jest zawarcie umowy pożyczki (art. 720 k.c.).

Jak wynika z treści art. 78 ¹ k.c., kwalifikowany podpis elektroniczny jest równoważny podpisowi własnoręcznemu, a dokument nim podpisany spełnia kryterium formy pisemnej.

Definicja podpisu elektronicznego została zawarta w art. 3 pkt 12 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr (...) z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę nr (...) (tzw. Rozporządzenie eIDAS). Zgodnie z tym przepisem "kwalifikowany podpis elektroniczny" oznacza zaawansowany podpis elektroniczny, który jest składany za pomocą kwalifikowanego urządzenia do składania podpisu elektronicznego i który opiera się na kwalifikowanym certyfikacie podpisu elektronicznego. Walidacji, a więc weryfikacji i potwierdzenia ważności kwalifikowanego podpisu elektronicznego, dokonuje kwalifikowany dostawca usług zaufania, który spełnia określone w powołanym Rozporządzeniu wymagania i któremu status kwalifikowany nadaje odpowiedni organ nadzoru (art. 3 pkt 41, art. 32, art. 33 eIDAS). Podmioty uprawnione do walidacji kwalifikowanego podpisu elektronicznego są wpisane do rejestru Ministra do Spraw Informatyzacji i Cyfryzacji prowadzonego przez (...) Centrum (...) (www.nccert.pl).

Wygenerowane elektronicznie pisma, nie zawierające podpisu, nie mogą być uznane za dokumenty prywatne w rozumieniu art. 245 k.p.c. Elementem konstytutywnym dokumentu prywatnego i urzędowego jest m.in. podpis. Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym jako „inny środek dowodowy”, przewidziany w art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c. Brak jednak podstaw do uznania, że oświadczenie, zawarte w takim wydruku jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy. Ten środek dowodowy świadczy jedynie o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku. (por. B. Kaczmarek-Templin, Moc dowodowa dokumentu elektronicznego w postępowaniu cywilnym, M. Praw. 2008, nr 5, str. 248 i nast.; D. Szostek, M. Świerczyński, Moc dowodowa dokumentu elektronicznego w postępowaniu cywilnym, M. Praw. 2007, nr 17, str. 935 i nast.). Jednocześnie powód nie przedstawił jakiegokolwiek innego dowodu spełnienia przez siebie świadczenia (wypłaty pozwanemu pożyczki), ani chociaż dowodu częściowej spłaty rat pożyczki przez pozwanego pomimo, że na okoliczność taką pełnomocnik powoda wskazywał w uzasadnieniu pozwu.

W konsekwencji w ocenie Sądu powód nie wykazał również faktu zawarcia umowy między (...) FINANSE S.A, a pozwanym, i z tych wszystkich względów powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na podstawie § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 9 marca 2018 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej, Sąd przyznał adwokat R. A. – kuratorowi ustanowionemu dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu wynagrodzenie w wysokości 108,00 zł netto (132,84 zł brutto), o czym orzekł w punkcie II wyroku.