Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 stycznia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Sławomir Szubstarski
Protokolant:	Starszy sekretarz sądowy Sandra Kozak

po rozpoznaniu w dniu 4 stycznia 2024 r. w Kętrzynie

sprawy z powództwa (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko M. R.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego M. R. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 3 375,14 (trzy tysiące trzysta siedemdziesiąt pięć, czternaście) złotych z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od dnia 9 lutego 2023 roku do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego M. R. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. kwotę 1 117 (jeden tysiąc sto siedemnaście) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie, za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania;

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. w dniu 22 sierpnia 2023 r. wniósł pozew przeciwko pozwanemu M. R. domagając się zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kwoty 3 375,14 zł wraz z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie od kwoty 3 000 zł za okres od dnia 9 lutego 2023 r. do dnia zapłaty, oraz zasądzanie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu żądania powód wskazał, iż zawarł w dniu 9 stycznia 2023 r. z pozwanym umowę pożyczki nr (...) na podstawie której pozwanemu została udzielona pożyczka na kwotę 3 000 złotych. Z tytułu udzielenia pożyczki ozwany został obciążony prowizją w wysokości 324,60 zł oraz odsetkami kapitałowymi w wysokości 50,54 zł. Umowa pożyczki została zawarta na odległość. Pozwany potwierdził wolę zawarcia umowy pożyczki poprzez przelew (...) grosza z własnego konta bankowego zawierającego w tytule oświadczenie o przeczytaniu i akceptacji warunków Regulaminu i Umowy pożyczki od powoda. Powód wykonał własne świadczenie przelewając pozwanemu kwotę 3 000 zł w dniu 9 stycznia 2023 r. Pozwany nie odstąpił od umowy, nie zwrócił również pożyczki. Powództwem w niniejszej sprawie powód dochodził kwoty 3 000 złotych wraz z odsetkami umownymi w wysokości maksymalnych za opóźnienie od 9 lutego 2023 r.; prowizji od udzielonej pożyczki w kwocie 324,60 zł; oraz odsetek kapitałowych w wysokości 50,54 zł.

Pozwany M. R. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Pozwany zakwestionował powództwo co do zasady oraz wysokości. Zakwestionował fakt zawarcia umowy pożyczki pomiędzy stronami, niedochowanie prawem przewidzianej formy dla umowy pożyczki, dalej prawdziwość treści dokumentów, otrzymanie kwoty pożyczki. Następnie zakwestionował wysokość kwoty jakiej domaga się powód, koszt prowizji był nadmierny, sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, co czyni całą umowę nieważną. Postanowienia dotyczące wysokości kosztów nie zostały z pozwanym indywidualnie uzgodnione , a ponieważ kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami uznać je należy za nieważne (art. 385 ¹kc), gdyż bez tych postanowień umowa nie zostałaby zawarta (art. 58 §3 k.c.).

Pismem procesowym z dnia 10 listopada 2023 r. powód odniósł się do zarzutów pozwanego , podtrzymując swoje stanowisko w sprawie.

Sąd ustalił co następuje :

Powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., w dniu 5 stycznia 2023 roku, przygotował warunki umowy pożyczki nr (...). Zgodnie z nimi za udzielenie pozwanemu pożyczki kwoty 3 000 zł na okres 30 dni powód oczekiwał wynagrodzenie odsetkowe w wysokości 20,5 % w stosunku rocznym, w związku z czym wartość odsetek kapitałowych za cały okres kredytowania wyniosła 50,54 zł. Prowizja za udzielenie pożyczki wynosiła 324,60 zł. Zatem całkowity koszt pożyczki wyniósł 375,14 zł , a całkowita kwota do spłaty przez pożyczkobiorcę 3 375,14 zł. Pozwany M. R. zaakceptował warunki umowy przelewając ze swego konta (nr rachunku (...)) w dniu 5 stycznia 2023 r., kwotę 0,01 zł, w tytule którego zawarł oświadczenie o akceptacji warunków regulaminu i umowy pożyczki od firmy (...) sp. z o.o. Kwota pożyczki 3 000 zł została przelana na rachunek bankowy pozwanego w dniu 9 stycznia 2023r.

( dowód : umowa pożyczki nr (...) k. 18, potwierdzenie przelewu kwoty 0,01 zł k. 19, potwierdzenie przelewu pożyczki na rachunek pozwanego k. 20,)

Pozwany nie dokonał spłaty pożyczki w żadnej części .

( dowód : bezsporne)

Sąd zważył, co następuje :

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez powoda dowodów, w tym w szczególności wydruku umowy pożyczki , wydruku potwierdzenia przelewu kwoty pożyczki, które Sąd – oceniając całokształt okoliczności sprawy - uznał za wiarygodne . Wskazać należy, iż wydruki komputerowe i kserokopie dokumentów mogą być uznane za dowód innego rodzaju niż dowód z dokumentu na mocy art. 308 kpc .

Roszczenie powoda zasługiwało na uwzględnienie.

Pozwany kwestionował zawarcie umowy pożyczki jak też formę zawartej umowy pożyczki. Zarzuty te nie zasługiwały na uwzględnienie .

W niniejszej sprawie zastosowanie do zawartej przez pozwanego umowy pożyczki (kredytu konsumenckiego) mają przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, która dopuszcza zawieranie umowy o kredyt konsumencki (w tym umowy pożyczki) za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta. Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Wymóg wprowadzony w tym przepisie może być odczytywany przede wszystkim przez pryzmat art. 78 kc jako wskazanie na zwykłą formę pisemną. Oznacza to, że – przynajmniej prima facie – wymóg wprowadzony w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim może być odczytywany jako zastrzeżenie zwykłej formy pisemnej, rozumianej zgodnie z art. 78 kc. W literaturze silnie reprezentowane jest jednak stanowisko o konieczności interpretowania art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia "formy pisemnej" z art. 78 kc. Rozstrzygającym argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.4.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE L Nr 133 z 22.5.2008 r., s. 66 ze zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem. Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający (por. Komentarz do ustawy o kredycie konsumenckim red. Osajda 2018, wyd. 2) .

Wymaganie, jakie wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, trzeba interpretować przede wszystkim jako nakaz – skierowany do kredytodawcy – sporządzenia dokumentu obejmującego treść oświadczeń woli złożonych przez kredytodawcę oraz konsumenta i utrwalenia tego dokumentu w odpowiedniej formie. Wykładnia językowa art. 29 ust. 1 w/w ustawy sugeruje, że minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, chyba że przepisy odrębne przewidują inną formę szczególną. Istotne argumenty przemawiają jednak za stanowiskiem, aby – oprócz formy pisemnej – dopuścić formę „trwałego nośnika" (zdefiniowanego w art. 5 pkt 17 w/w ustawy). W szczególności przekonuje o tym wykładnia prounijna. Art. 10 ust. 1 dyrektywy (...) jednoznacznie stanowi, że umowy sporządza się w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku. Ponadto stanowisko to wspiera wykładnia celowościowa. Aby zapewnić odpowiednią ochronę interesom konsumenta nie jest konieczna wyłącznie forma pisemna. Do ochrony takiej wystarczy zastosowanie trwałego nośnika. Wykładnia ta uwzględnia aktualne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, które wynikają z postępu technicznego oraz potrzeb gospodarki elektronicznej, w szczególności odnośnie do umów zawieranych na odległość (por. Tomasz Czech Komentarz do art.29 ustawy o kredycie konsumenckim ).

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy uznać, że umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku. W myśl powyższej interpretacji – nie jest konieczne opatrzenie dokumentu umowy przez strony własnoręcznym podpisem albo podpisem elektronicznym. Forma, jakiej wymaga art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (z uwzględnieniem wykładni prounijnej oraz celowościowej), jest zachowana również wtedy, gdy treść oświadczeń woli spisano na dokumencie papierowym, ale nie zamieszczono pod nim własnoręcznych podpisów albo umieszczono faksymile lub innego rodzaju podpis powielony mechanicznie. Stosownie do prounijnego oraz celowościowego kierunku interpretacji komentowanego przepisu dopuszczalne są różnorodne sposoby dochowania wymaganej formy przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki. Sposobem takim może być m.in. złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej), a następnie spisanie postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku komputerowego), bez własnoręcznych podpisów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy w ocenie Sądu, powód wykazał, że w niniejszej sprawie spełnił wymóg zawarcia umowy o kredyt konsumencki w formie pisemnej. Brak własnoręcznych podpisów stron pod przedłożoną przez powoda umową pożyczki (kredytu konsumenckiego) z dnia 9 stycznia 2023 r. nie uchybia wymogom określonym w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie zachowania formy pisemnej.

Nie można mieć wątpliwości co do faktu związania się umową przez pozwanego. Pozwany przelał bowiem na rzecz powoda, kwotę 0,01 zł z własnego rachunku bankowego, czym potwierdził własną tożsamość. W tytule przelewu zawarł oświadczenie akceptujące postanowienia regulaminu oraz umowy pożyczki od powoda. Temu faktowi pozwany nie zaprzeczył, nie wykazał też, aby padł ofiarą cudzego działania, na które nie miał wpływu. Następnie powód wykazał wykonanie własnego świadczenia przelewem na ten sam rachunek pozwanego umówioną kwotę 3 000 zł. Pozwany nie wykazał, aby kwotę niewątpliwie otrzymaną zwrócił jako nienależną, omyłkowo otrzymaną.

Pozwany nie przeprowadził żadnego przeciwdowodu mogącego podważyć wiarygodność przedłożonych przez stronę powodową dokumentów, np. poprzez przedstawienie wydruku historii jego rachunku bankowego z okresu zawarcia umowy, który potwierdzałby brak wpływu z tytułu przedmiotowej umowy pożyczki.

Podkreślenia wymaga spoczywający na stronach obowiązek przedstawiania dowodów (art.3kpc) dla wykazania faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc), spoczywający na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 k.c. jest przepis art. 232 k.p.c., w myśl którego strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Tymczasem w stanowisku pozwanego charakterystyczna była kaskadowść zaprzeczeń, prowadząca w ocenie Sądu do częściowej wewnętrznej konfliktowości (umowy nie zawarłem i pożyczki nie otrzymałem, ale zwracać nie muszę z uwagi na nadmierność naliczonych przez pożyczkodawcę kosztów).

Przechodząc w tym miejscu do podnoszonej abuzywności postanowień umownych, Sąd nie uwzględnił także zarzutu pozwanego w zakresie określenia prowizji należnej pożyczkodawcy w związku z udzieleniem pozwanemu pożyczki.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 2 kc jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. Postanowienie §3 cytowanego przepisu stanowi natomiast, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W niniejszej sprawie bezspornym jest , iż pozwany miał przymiot konsumenta. Odnosząc się do pojęcia „główne świadczenia stron” wskazać należy , iż pojęcie to należy rozumieć wąsko i odnieść do essentialia negotii umowy, a więc takich jej elementów konstrukcyjnych, bez których uzgodnienia nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki. Chodzi więc o klauzule regulujące świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego, stanowiące te jego elementy, które konstytuują istotę danego porozumienia. Mając na względzie treść art. 720 §1 kc będą to kapitał pożyczki z jednej strony oraz wynagrodzenie za jego korzystanie (odsetki kapitałowe) z drugiej. Prowizja od pożyczki jako koszt pozaodsetkowy nie jest świadczeniem głównym stron umowy pożyczki.

W ocenie Sądu zapisy umowy nakładające na pozwanego obowiązek zapłaty opłaty dodatkowej - prowizji w kwocie 324,60 zł faktycznie nie zostały z pozwanym uzgodnione indywidulanie. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 3 kc nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. Wskazać przy tym należy , iż stosownie do treści art. 385 ¹ § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidulanie, spoczywa na tym , kto się na to powołuje.

Kolejnym warunkiem uznania za abuzywne danego postanowienia umownego w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc jest kształtowanie przez sporne postanowienie umowne praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, przy czym na skutek tej sprzeczności musi dojść do rażącego naruszenia jego interesów. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka, sprzeczne z obyczajami będą więc takie działania , które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta. Natomiast termin „interesy konsumenta” należy rozumieć szeroko , nie tylko jako interes ekonomiczny , ale również przy uwzględnieniu aspektu zdrowia konsumenta i jego bliskich oraz dyskomfortu konsumenta, spowodowanego takimi czynnikami jak strata czasu, dezorganizacja życia, niewygoda, nierzetelne traktowanie, przykrości , naruszenie prywatności , doznanie zawodu , itd.

W ocenie Sądu nałożenie na pozwanego opłaty – prowizji w kwocie 324, 60 zł, która wynosi nieco ponad 10 % kwoty udzielonej pożyczki nie stanowi rażącego naruszenia dobrych obyczajów, rzetelności kupieckiej i uczciwości, stąd brak jest podstaw do uznania postanowień umowy z dnia 9 stycznia 2023 r. w zakresie ustalenia wysokości prowizji za abuzywne.

Również odsetki kapitałowe, choć z całą pewnością nie były niskie, to jednak mieściły się w granicy maksymalnych, zarówno w dniu zawarcia umowy jak również przez cały okres jej trwania. Pozwany decydując się na pożyczkę oferowaną w sektorze pozabankowym godził się na ich poniesienie, nie odstąpił od umowy, nie zwrócił też kwoty pożyczki.

Mając powyższe na względzie Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz ze wskazanymi w wyroku odsetkami zgodnymi z żądaniem pozwu .

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Zgodnie z treścią art. 481§ 2 ¹ kc maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie).

Powód żądał zasądzenia od kwoty udzielonej pożyczki tj. 3 000 zł odsetek umownych w wysokości ustawowych odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 9 lutego 2023 r. do dnia zapłaty. Zgodnie z treścią umowy pożyczki łączącej pozwanego z powodem, roczna stopa odsetek za opóźnienie została ustalona na poziomie 24.50 %, w związku z czym pozwany zobowiązany jest do zapłaty maksymalnych odsetek za opóźnienie, które naliczane są w wysokości maksymalnych ustawowych odsetek za opóźnienie. Dzień spłaty pożyczki został w umowie określony na dzień 8 lutego 2023 r. zatem pierwszym dniem zwłoki jest 9 lutego 2023 r. od którego powód żądał zasądzenia odsetek.

Mając na uwadze, iż pozwany od dnia 9 lutego 2023 r. pozostawał w zwłoce ze zwrotem udzielonej pożyczki i prowizji od niej, żądanie powoda w świetle wyżej powołanych przepisów zasługiwało na uwzględnienie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 i 3 kpc, uznając , iż pozwany jako strona przegrywająca proces jest zobowiązany zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu w kwocie 1 117 zł , na które składa się opłata od pozwu w wysokości 200 zł , koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900 zł ustalone zgodnie z treścią §2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.