Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2024 r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

Sędzia Małgorzata Kłek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 18 listopada 2024 r. w K.

sprawy z powództwa (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko M. P.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej M. P. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę (...) (cztery tysiące sześćset osiemdziesiąt jeden) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 13.04.2024 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałej części powództwo oddala,

III.  zasądza od pozwanej M. P. na rzecz powoda (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1112,85 zł (jeden tysiąc sto dwanaście złotych i osiemdziesiąt pięć groszy) z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów procesu,

IV.  wyrokowi w pkt I i III nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt I C 462/24

UZASADNIENIE

Powód (...) S.A. w dniu 4 lipca 2024 r. wniósł pozew o zapłatę w postępowaniu upominawczym przeciwko pozwanej M. P. wnosząc o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym i orzeczenie, że pozwana winna zapłacić powodowi kwotę 9 744,01 zł z umownymi odsetkami w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 07.04.2024 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu żądania wskazano, iż pozwana zawarła z powodem umowę (...) zgodnie z postanowieniami regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną. Zgodnie z zawartą umową pożyczki całkowita kwota do zapłaty w wysokości 11 094 zł miała zostać spłacona w ratach po 310 zł każda. Suma wszystkich środków pieniężnych, które powód udostępnił pozwanej w wykonaniu umowy pożyczki wynosi 6 050 zł, natomiast całkowity koszt pożyczki wynosi 5 044 zł. Na dochodzoną pozwem należność składa się suma pozostałych do zapłaty rat pożyczki oraz należne odsetki maksymalne za opóźnienie liczone zgodnie z art. 482 §2 ¹ kc za każdy dzień opóźnienia w płatności każdej z rat. Ze względu na brak realizacji przez pozwaną postanowień umowy pożyczki łączącej strony, powód skierował wezwanie do zapłaty zaległości w terminie 7 dni od dnia jego otrzymania. Następnie powód pismem z dnia 07.03.2024 r. wypowiedział łączącą strony umowę pożyczki. Do dnia wypowiedzenia umowy pożyczki strona pozwana wpłaciła na rzecz powoda kwotę 619 zł . Po wypowiedzeniu umowy pożyczki strona pozwana wpłaciła na konto powoda kwotę 750 zł .

Pozwana M. P. nie złożyła odpowiedzi na pozew i nie zajęła stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 27.09.2023 r. powód (...) S.A. z siedzibą w B. (pożyczkodawca) oraz pozwana M. P. (pożyczkobiorca) zawarli za pomocą środków porozumiewania się na odległość umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Zgodnie z umową całkowita kwota pożyczki wyniosła 6 050 zł natomiast całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę 11 160 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania wyniosła 55,96 % Zgodnie z zapisem punktu 1.4 umowy, pożyczkobiorca w związku z udzieleniem pożyczki został zobowiązany do poniesienia następujących opłat: opłaty przygotowawczej w wysokości 150 zł, prowizji pożyczkodawcy w wysokości 2 271 zł. Całkowity koszt pożyczki wyniósł 5 110 zł. Spłata pożyczki została rozłożona na 36 miesięcznych rat w kwotach po 310 zł. Pozwana do dnia wniesienia pozwu dokonała wpłat na łączną kwotę 1 369 zł.

W związku z zaleganiem spłaty wymaganych rat powód pismem z dnia 08.02.2024 r. wezwał pozwaną do zapłaty zaległych rat pożyczki, a następnie pismem z dnia 08.03.2024 r. wypowiedział umowę pożyczki i zażądał spłaty kwoty 10 494,01 zł.

(dowody: umowa pożyczki z załącznikami k. 5-13, wykaz operacji finansowych na koncie rozliczeniowym klienta k. 14 , potwierdzenie wypłaty kwoty pożyczki k. 15, ostateczne wezwane do zapłaty wraz z dowodem nadania k. 16,18 wypowiedzenie umowy pożyczki wraz z dowodem nadania k. 17, 19 ).

Sąd zważył co następuje :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części .

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów przedłożonych przez powoda w szczególności w postaci umowy pożyczki gotówkowej z załącznikami (k. 5-13), wypowiedzenia umowy oraz wykazu operacji finansowych, które nie były przez pozwaną kwestionowane, nie budziły też zastrzeżeń Sądu co do ich wiarygodności.

Powód domagał się zasądzenia od pozwanej kwoty 9 744,01 zł z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 07.04.2024 r. do dnia zapłaty. Dochodzona pozwem należność wynika z wiążącej strony umowy pożyczki z dnia 27.09.2023 r. (...) r. W związku z powstaniem zaległości z tytułu tej umowy, powód wypowiedział umowę w dniu 08.03.2024 r. i zażądał spłaty kwoty 10 494,01 zł. Pozwana po wypowiedzeniu umowy pożyczki dokonała wpłaty na rzecz powoda kwoty 750 zł.

W niniejszej sprawie pozwana nie negowała zawarcia umowy pożyczki wskazanej w pozwie. W ocenie Sądu wobec przedstawienia przez powoda wydruku umowy pożyczki gotówkowej zawartej za pomocą środków porozumiewania się na odległość wraz potwierdzeniem zawarcia umowy pożyczki gotówkowej oraz dowodu przelewu kwoty pożyczki (k. 15) fakt zawarcia umowy pożyczki wskazanej w pozwie oraz wykonania jej przez powoda nie budzi wątpliwości .

Natomiast istotne w niniejszej sprawie jest istnienie – w ocenie Sądu - w umowie pożyczki zawartej przez powodową spółkę klauzul abuzywnych, jak też obowiązek Sądu meriti do zbadania z urzędu, czy postanowienia stosowane w umowach zawieranych z konsumentami nie stanowią nieuczciwych warunków umownych tak, by nie mogły one wywołać wiążącego skutku wobec konsumenta.

Wskazać należy, iż sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich mają nieuczciwy charakter , a także do tego, aby dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, o ile sąd ów posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego (podobnie wyroki: z dnia 21 kwietnia 2016 r., R. i R., C-377/14, EU:C:2016:283, pkt 52 i przytoczone tam orzecznictwo, z dnia 21 grudnia 2016 r. 2016 r. ., G.N. i in. , C-154/15, C- 307/15 i C – 308/15, EU : C:2016:980, pkt 58). Ma to istotne znaczenie w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 września 2018 r. w sprawie C 176- 17.

W niniejszej sprawie powód wykazał zawarcie przez pozwaną z powodem umowy pożyczki wskazanej w pozwie. Wykonanie tej umowy nie było przez pozwaną kwestionowane, nie była w sprawie sporna wysokość wpłat dokonanych przez pozwaną z tytułu zaciągniętej pożyczki określona przez powoda na kwotę 1369 zł (zestawienie wpłat k. 14). Umowa pożyczki łącząca strony, została zawarta w dniu 27 września 2023 r. na okres 36 miesięcy. Całkowita kwota pożyczki wynosiła 6050 zł, całkowita kwota do zapłaty przez pozwaną jako pożyczkobiorcę wynosiła 11 160 zł. Na podstawie umowy pozwana była zobowiązana do poniesienia kosztów opłaty przygotowawczej – 150 zł oraz prowizji pożyczkodawcy – 2 271zł. W sumie opłaty dodatkowe wyniosły łącznie 2 421zł. Wskazuje to, iż suma pozaodsetkowych kosztów kredytu przekroczyła limit określony w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim.

Powód wykazał, iż wierzytelność wynikająca z w/w umowy pożyczki stała się w całości wymagalna na skutek wypowiedzenia umowy pożyczki .

W ocenie Sądu w łączącej strony umowie zostały zawarte przez powodową spółkę klauzule abuzywne.

Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Stosownie do treści art. 385 ¹ § 2 kc jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie. § 3 cytowanego przepisu stanowi natomiast, iż nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

W niniejszej sprawie bezspornym jest , iż pozwanej przysługiwał przymiot konsumenta. Pojęcie „główne świadczenia stron” należy rozumieć wąsko i odnieść do essentialia negotii umowy, a więc takich jej elementów konstrukcyjnych, bez których uzgodnienia nie doszłoby do zawarcia umowy pożyczki. Chodzi więc o klauzule regulujące świadczenia typowe dla danego stosunku prawnego, stanowiące te jego elementy, które konstytuują istotę danego porozumienia. Mając na względzie treść art. 720 §1 k.c. prowizja od pożyczki nie jest świadczeniem głównym stron umowy pożyczki.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że zapisy umowy nakładające na pozwaną obowiązek zapłaty opłat dodatkowych (opłaty przygotowawczej oraz prowizji) nie zostały z pozwaną uzgodnione indywidulanie. Zgodnie z treścią art. 385 ¹ § 3 k.c. nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W piśmiennictwie wskazuje się, że postanowieniami indywidulanie uzgodnionymi będą tylko takie, które były w sposób rzeczywisty negocjowane lub włączone do umowy wskutek propozycji zgłoszonej przez konsumenta. Dla oceny umowy stron w kontekście nieważności postanowień umowy istotne jest również porównanie wartości świadczenia, które ze względu na wysokość ustalonej prowizji pożyczkodawca zamierzał uzyskać ze świadczeniem , jakie pozwana otrzymała w wyniku jej zawarcia. Wskazać przy tym należy , iż stosownie do treści art. 385 ¹ § 4 kc ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidulanie, spoczywa na tym , kto się na to powołuje.

Na gruncie niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż zapisy umowne przewidujące obowiązek zapłaty przez pozwaną dodatkowych opłat w wysokości wyższej aniżeli ustawowy limit, nie były indywidualnie uzgodnione z pozwaną. Przedmiotowe opłaty zostały określone we wzorcu umowy przygotowanym przez powoda i następnie przesłanym pozwanej do zatwierdzenia .

W ustawie o kredycie konsumenckim ustawodawca przewidział co prawda, że oprócz odsetek stanowiących wynagrodzenie za korzystanie z kapitału przez pożyczkodawcę w umowie o kredycie konsumenckim mogą pojawić się dodatkowe koszty, przy czym w treści art. 36a ustawy określono maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, którą oblicza się według wskazanego w tym przepisie wzoru. Przepis art. 36a odnosi się do dodatkowych kosztów niezbędnych dla uzyskania i obsługi kredytu. Może to być np.: koszt rozpoznania wniosku, koszt uzyskania informacji, koszt ubezpieczenia kredytu, koszt zawiadomień, monitów, koszt przeprowadzenia czynności poza lokalem przedsiębiorstwa, koszt osobistego odbioru raty itd. Muszą to być jednak koszty rzeczywiste. W przeciwnym bowiem razie inne „opłaty” będą musiały być traktowane jako obejmujące wynagrodzenie, to zaś podlega limitom odsetek maksymalnych (art. 33a). Przepis art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim nie może prowadzić wprost do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych. Oznaczałoby to bowiem uprzywilejowaną pozycję instytucji udzielających kredyty w stosunku do innych obywateli, których regulacje dotyczące odsetek maksymalnych bezwzględnie obowiązują (wyrok SO w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 28.12.2018 roku o sygn. akt II Ca 433/18 i z 03.07.2017 roku w sprawie II Ca 369/17).W niniejszej sprawie nie wskazano w umowie co składa się na wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu określonych w umowie, co pozwala przyjąć , iż określona w umowie ogólna wysokość kosztów ( bliska ustawowej granicy maksymalnych kosztów pozaodsetkowych) nie odnosi się do rzeczywistych kosztów pożyczkodawcy poniesionych w związku z udzieleniem konkretnej pożyczki, ale została ustalona w sposób automatyczny, zgodnie z ustawowym wzorem limitującym ich maksymalną wysokość.

Kolejnym warunkiem uznania za abuzywne danego postanowienia umownego w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. jest kształtowanie przez sporne postanowienie umowne praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, przy czym na skutek tej sprzeczności musi dojść do rażącego naruszenia jego interesów. W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż istotą dobrego obyczaju jest szeroko rozumiany szacunek do drugiego człowieka, sprzeczne z obyczajami będą więc takie działania, które zmierzają do niedoinformowania, dezinformacji, wykorzystania naiwności lub niewiedzy klienta. Natomiast termin „interesy konsumenta” należy rozumieć szeroko, nie tylko jako interes ekonomiczny, ale również przy uwzględnieniu aspektu zdrowia konsumenta i jego bliskich oraz dyskomfortu konsumenta, spowodowanego takimi czynnikami jak strata czasu, dezorganizacja życia, niewygoda, nierzetelne traktowanie, przykrości, naruszenie prywatności, doznanie zawodu, itd.

W ocenie Sądu nałożenie na pozwaną opłat oderwanych od rzeczywistych kosztów związanych z udzieleniem jej pożyczki, przewyższających dopuszczalny ustawą limit kosztów, jest rażącym naruszeniem dobrych obyczajów, rzetelności kupieckiej i uczciwości, przy czym godzi w interes finansowy pozwanej jako konsumenta.

W tym zakresie należy podkreślić, iż skutkiem uznania klauzuli za abuzywną nie może być jej częściowa bezskuteczność ani „miarkowanie” abuzywności . Brak mocy wiążącej dotyczy całości klauzuli niedozwolonej, nie jest więc dopuszczalne uznanie, że jest ona skuteczna w zakresie w jakim nie naruszałaby kryterium określonego w art. 385 ¹ § 1 kc . W szczególności wniosek o częściowej bezskuteczności postanowień uznanych za abuzywne nie wypływa z art. 385 ¹ § 2 kc. Przepis ten przewiduje jedynie, że jeżeli postanowienia umowy zgodnie z §1 nie wiążą konsumenta , strony są związane umową w pozostałym zakresie . Prawidłowa wykładnia powołanego przepisu prowadzi do wyeliminowania całej klauzuli , a nie ograniczeniu zakresu jej obowiązywania ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 lipca 2-18 r. VACa 542/17 , wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 1 marca 2019 r., IX Ca 259/19 ) .

W konsekwencji stwierdzić należy, iż umowa pożyczki wskazana w pozwie jest ważna, natomiast te postanowienia umowy w zakresie opłat dodatkowych – opłaty przygotowawczej oraz prowizji w łącznej kwocie 2 421 zł jako nieważne, nie wiążą pozwanej , a strony związane są umową w pozostałym zakresie.

Pozwana nie była zatem zobowiązana do spłaty na rzecz powoda kwoty 2 421 zł jako opłat dodatkowych wynikających z niedozwolonych postanowień umownych i które w ocenie Sądu powodowi się nie należą. W konsekwencji pozwana była zobowiązana do zwrotu kwoty udzielonej pożyczki w wysokości 6050 zł oraz wskazanych w umowie odsetek. Pozwana nie kwestionowała dokonania spłaty pożyczki w wysokości wskazanej przez powoda w łącznej kwocie 1 369 zł. Jednocześnie z uwagi na brak odpowiednich danych nie jest możliwe ustalenie przez Sąd wysokości odsetek należnych powodowi od kwoty udzielonej pozwanej pożyczki (6050 zł). W tej sytuacji całą uiszczoną przez pozwaną dotychczas kwotę 1 369 zł należało zaliczyć na poczet spłaty kapitału pożyczki. Pozwanej pozostała zatem do zapłaty na rzecz powoda z tytułu udzielonej mu pożyczki kwota 4 681 złotych, którą Sąd zasądził w punkcie I wyroku wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13.04.2024 r. W pozostałym zakresie powództwo jako bezzasadne podlegało oddaleniu.

W ocenie Sądu powód błędnie określił datę wymagalności kwoty dochodzonej pozwem na dzień 07.04.2024 r. Powód pismem z dnia 08.03.2024r. (k.17) wypowiedział pozwanej umowę pożyczki. Pismo to zostało doręczone pozwanej w dniu 13.03.2024 r. (wydruk śledzenia przesyłek k. 19). Zgodnie z zapisem zawartym w pkt 7.1 umowy pożyczkodawca zobowiązany jest do zachowania 30 dniowego okresu wypowiedzenia warunków umowy. Termin ten w ocenie Sądu należy liczyć od dnia doręczenia pożyczkobiorcy oświadczenia powoda o wypowiedzeniu umowy, co w niniejszej sprawie nastąpiło w dniu 13.03.2024 r. W konsekwencji za dzień wymagalności dochodzonego pozwem roszczenia należy uznać dzień 13.04.2024 r.

Wskazać przy tym należy , iż nie można było w przedmiotowej sprawie uznać, że pozwana nie przedstawiając swojego stanowiska w rzeczywistości uznała powództwo. Powód reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika procesowego, winien przejawiać staranność w wykazaniu zasadności powództwa. Brak merytorycznego zaprzeczenia jego twierdzeń przez pozwaną nie zwalniał go od wykazania podstawowych okoliczności wskazujących na zasadność żądania. Sąd jest zobligowany do uznania twierdzeń powoda przy bezczynności pozwanej jedynie w przypadku braku wątpliwości co do zasadności pozwu.

O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. obciążając nimi pozwaną stosunkowo do stopnia zasadności zgłoszonego przez powoda żądania. Powód wygrał proces w 48,03 % wobec czego Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1112,85 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. O odsetkach od zasądzonych kosztów procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 §1 ¹ k.p.c.

Na podstawie art. 333 §1 pkt 3 kpc Sąd nadał postanowieniom wyroku zasądzającym świadczenie na rzecz powoda klauzulę natychmiastowej wykonalności.

ZARZĄDZENIE

1.  (...);

2.  (...),

3.  (...).

K., 02.12.2024 r.

Sędzia Małgorzata Kłek