I C 323/21 - zarządzenie, wyrok, uzasadnienie Sąd Rejonowy w Kętrzynie z 2024-07-26
Sygn. akt: I C 323/21
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 lipca 2024r.
Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny
w składzie następującym:
|
Przewodniczący: |
Sędzia Małgorzata Kłek |
|
Protokolant: |
Sekretarz sądowy Kinga Polak |
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lipca 2024 r. w K.
sprawy z powództwa M. K.
przeciwko Towarzystwu (...) S.A z siedzibą w W.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz powódki M. K. kwotę 37 350,64 zł (trzydzieści siedem tysięcy trzysta pięćdziesiąt złotych i sześćdziesiąt cztery grosze) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot :
- 30 000 zł (trzydzieści tysięcy złotych) od dnia 08.05.2020 r. do dnia zapłaty,
- 5 600 zł (pięć tysięcy sześćset złotych) od dnia 05.07.2024 r. do dnia zapłaty,
- 1058,06 zł (jeden tysiąc pięćdziesiąt osiem złotych i sześć groszy) od dnia 28.08.2020 r. do dnia zapłaty,
- 416,35 zł (czterysta szesnaście złotych i trzydzieści pięć groszy) od dnia 28.08.2020 r. do dnia zapłaty,
- 276,23 zł (dwieście siedemdziesiąt sześć złotych i dwadzieścia trzy grosze) od dnia 19.03.2021 r. do dnia zapłaty
II. w pozostałej części powództwo oddala,
III. koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi,
IV. nakazuje pobrać od powódki M. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 3 313,02 zł (trzy tysiące trzysta trzynaście złotych i 2 grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,
V. nakazuje pobrać od pozwanego Towarzystwa (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 3 189,85 zł (trzy tysiące sto osiemdziesiąt dziewięć złotych i osiemdziesiąt pięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.
Sygn. akt I C 323/21
UZASADNIENIE
Pozwem wniesionym w dniu 19.03.2021 r. przeciwko pozwanemu Towarzystwu (...) S.A. z siedzibą w W. powódka M. K. wniosła o :
1) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 30.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 maja 2020 r. do dnia zapłaty;
2) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 1.836,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 maja 2020 r. do dnia zapłaty;
3) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 1.058,06 zł tytułem poniesionych kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;
4) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 416,35 zł tytułem poniesionych kosztów podróży do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty;
5) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 160,49 zł tytułem poniesionych kosztów podróży do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;
6) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 359,77 zł tytułem poniesionych kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;
7) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych;
8) ustalenie odpowiedzialności pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka w dniu 28 marca 2020 r.
W uzasadnieniu żądania powódka wskazała, iż w dniu 28 marca 2018 r. (prawidłowa data to 28 marca 2020 r. - została wskazana w innych częściach pozwu ) na trasie S. - S., wskutek niezachowania należytej ostrożności kierujący samochodem marki F. o nr rejestracyjnym (...) spowodował zderzenie z pojazdem marki O. o nr rejestracyjnym (...), którym poruszała się powódka. Wskutek powyższego wypadku powódka została bezpośrednio z miejsca zdarzenia przewieziona karetką pogotowia do Szpitala (...) w B.. Na miejscu stwierdzono złamanie kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego, otwartą ranę powłok głowy, skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa oraz otarcie naskórka nadgarstka lewej ręki. Na miejscu zaopatrzono powódkę w kołnierz S., zaopatrzono również ranę głowy. Zastosowano farmakoterapię (metamizol). Powódkę w dniu 2 kwietnia 2020 r. wypisano do domu z zaleceniami oszczędzającego trybu życia, utrzymania kołnierza na okres 3 tygodni, kontroli i zdjęcia szwów w terminie 10-12 dni po wypadku. Następnie, wskutek utrzymujących się dolegliwości, powódka kontynuowała leczenie, które z uwagi na zagrożenie epidemiologiczne wywołane wirusem (...)2 nie mogło zostać przeprowadzone bezpośrednio po wypisie ze szpitala. Powódka rozpoczęła leczenie odniesionych urazów w (...). LEKARZE G., K., T. i (...). Mając na uwadze utrzymujące się dolegliwości neurologiczne, powódka korzystała również z pomocy neurologicznej, a w dalszej kolejności, celem rozważenia możliwości leczenia inwazyjnego, również z konsultacji neurochirurgicznej. Obecnie powódka pozostaje pod opieką lekarza z zakresu ortopedii, neurologii oraz neurochirurgii. Oprócz w w. urazu w postaci złamania kości sklepienia czaszki zaniepokojenie wywołuje uraz odcinka szyjnego kręgosłupa, który generuje szereg poważnych objawów neurologicznych, tj. drętwienie barków i ramion, promieniowanie bólu z odcinka szyjnego do ramion. Lekarz z zakresu neurochirurgii zdiagnozował u powódki uraz więzadłowo-kostny kręgosłupa szyjnego bez uszkodzenia rdzenia kręgowego. Z uwagi na zakres tych obrażeń lekarz zalecił powódce noszenie kołnierza ortopedycznego przez okres przynajmniej 6 miesięcy. Ponadto stwierdził konieczność przedłużenia zwolnienia lekarskiego oraz zauważył, iż niepełnosprawność z powodu urazu odcinka szyjnego kręgosłupa może wynosić okres przynajmniej 18-24 miesięcy, zaś powrót do pracy jest niewskazany z uwagi na rodzaj urazu i możliwość pogłębienia zaistniałych zmian. Powódka - zgodnie z wydanym orzeczeniem przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 września 2020 r. - nadal pozostaje niezdolna do pracy. Z uwagi na ten fakt został jej przyznany do dnia 24 marca 2021 r. zasiłek rehabilitacyjny. Z dniem 11 stycznia 2021 r. został rozwiązany z powódką stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia. Jako podstawę pracodawca wskazał przepis art. 53 § pkt 1 lit. b kodeksu pracy. Obrażenia odniesione wskutek zdarzenia spowodowały również powstanie cierpień w sferze psychiki powódki. Sam uraz był dla powódki traumatycznym przeżyciem, objawiającym się ogromnym bólem urażonych miejsc oraz lękiem o stan zdrowia. Przed wypadkiem była ona osobą aktywną, samodzielną, prowadzącą gospodarstwo rolne. Po wypadku jest to, mając na uwadze charakter odniesionych przez nią obrażeń, niemożliwe. Z tego powodu pracę w obejściu wykonuje jej syn, D. K., który wskutek powyższego nie może powrócić do Niemiec gdzie na co dzień pracuje. Po zdarzeniu wskutek towarzyszących dolegliwości bólowych oraz ograniczeń ruchowych powódka do chwili obecnej ma ogromne problemy ze snem. Również samo poruszanie głową stanowi dla powódki znaczący problem. Powyższe wpłynęło na zaniżoną samoocenę powódki, jej ogólne rozdrażnienie, poczucie lęku i winy. Powódka czuje się bezsilna wobec faktu, że wskutek zaistniałego wypadku doznała poważnych obrażeń ciała, a obecnie nie jest w stanie wykonywać prac związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, wskutek czego stała się zależna od osób trzecich. Poza tym, wskutek zdarzenia powódka odczuwa silne bóle głowy, szczęki oraz odcinka szyjnego kręgosłupa. Powódka odczuwa również ograniczenia poruszania się, w szczególności w kierunkach bocznych oraz drętwienie rąk i głowy, co może mieć związek z urazem kręgosłupa szyjnego. Ponadto od momentu zdarzenia do chwili obecnej powódka odczuwa silny lęk przed podróżowaniem pojazdami mechanicznymi, nie wspominając o ich prowadzeniu. Z tego też powodu powódka korzystała z pomocy psychologicznej. Powódka podniosła, iż biorąc pod uwagę skutki jakie przebyty wypadek wywołał w jej życiu , cierpienie fizyczne spowodowane odniesionymi uszkodzeniami ciała, a także niekorzystny wpływ na samopoczucie w sferze emocjonalnej i psychicznej należy stwierdzić, iż dochodzona kwota zadośćuczynienia jest adekwatna i spełnia swoją funkcję kompensacyjną. Powódka wniosła również o wypłatę kwoty 1.836,00 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich. Zarówno w początkowym okresie po wypadku powódką opiekował się jej syn D. K.. Pomoc ta przejawiała się w dowożeniu jej do placówek medycznych, robieniu zakupów i załatwianiu spraw powódki oraz pomocy w prowadzeniu gospodarstwa rolnego. Z tego tytułu powódka wnosi o wypłatę odszkodowania za sprawowaną opiekę przez osoby trzecie w kwocie 1.836,00 zł zgodnie z rozliczeniem: od 2 kwietnia 2020 r. do 28 kwietnia 2020 r. =27 dni x 4 godziny dziennie x17 zł/godzinę = 1836,00 zł. Powódka wskazała, iż przy ustalaniu roboczo godziny, uwzględniając art. 322 k.p.c., pomocniczo został przyjęty miernik najniższego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej, która zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz. U. Z 2019 r. Poz. 1778) wynosi 17 zł. Powódka dochodzi również zwrotu kwoty 1.058,06 zł tytułem kosztów poniesionego leczenia. Na wskazana kwotę składają się: przeprowadzone badanie diagnostyczne rezonansu magnetycznego (faktura Vat nr (...)), zakupione leki (faktura Vat nr (...)), konsultacja lekarska (faktura Vat nr (...), faktura Vat nr (...), faktura Vat nr (...), faktura Vat nr (...)). Powyższe uzasadniają roszczenie zawarte w pkt 3 pozwu. Kolejna kwota w wysokości 359,77 zł z tytułu poniesionych kosztów leczenia powstała po zajęciu przez pozwaną stanowiska na złożoną reklamację. Składają się na nią konsultacja lekarska (rachunek nr (...)) oraz zakup leków (faktura VAT nr (...), faktura VAT nr (...), faktura VAT nr (...), faktura VAT nr (...)). Powódka podniosła , iż zgodnie z treścią art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Powódka podniosła, iż ma możliwość wyboru, w jakim systemie organizacyjno-prawnym może dojść do poddania się przez nią odpowiednim czynnościom leczniczym i rehabilitacyjnym, bowiem świadczenie ubezpieczyciela w ramach umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje także uzasadnione i celowe koszty leczenia oraz rehabilitacji poszkodowanego niefinansowane ze środków publicznych. Powódka wnosi również o zwrot kosztów przejazdów wykonanych w związku z prowadzonym leczeniem w kwocie 416,35 zł. W związku z prowadzonym leczeniem powódka poruszała się przez okres pierwszych 3 tygodni pojazdem zastępczym marki H. o pojemności skokowej silnika 1600 cm ( 3), a następnie pojazdem marki V. (...) o pojemności skokowej silnika 1900 cm ( 3). Tym samym powódka ustalając koszty podróży posłużyła się przyjęciem następującego równania: liczba kilometrów stanowiąca odległość od miejsca rozpoczęcia podróży do miejsca leczenia x 2 (droga do miejsca leczenia oraz droga powrotna) x ilość wizyt w danym miejscu (jeżeli wizyty się powtarzały) x 0, (...) (koszty używania pojazdu o pojemności skokowej powyżej 900 cm ( 3) silnika zgodnie z treścią § 2 pkt 1 lit. b Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania" zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli, i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz. U. z 2002 r. Nr 27, poz. 271 z późn. zm.) Tym samym na wskazany koszt składają się następujące trasy:
1. S. - B. - 36 km x 2 x 5 x 0, (...) = 300,89 zł (podróże do placówki Ort - (...) G., K.,T. i (...));
2. S. - P. - 111 km x 2 x 0, (...) = 185,55 zł (podróż celem wykonania badaniu rezonansu magnetycznego w S.-med, pracownia rezonansu magnetycznego - P.);
3. S. - G. - 63 km x 2 x 0, (...) = 105,31 zł (podróż celem skorzystania z konsultacji lekarskiej lekarza neurologa);
4. S. - K. - 34 km x 2 x 2 x 0, (...) - 113,67 zł (podróże celem skorzystania z porady psychologicznej oraz konsultacji neurochirurgicznej);
5. S. - B. (rehabilitacja) 14 km x 2 x 10 x 0, (...) = 133,73 zł (podróże do gabinetu fizjoterapeutycznego A. D. (1), J. D. (1), P. D. (1) gabinet fizjoterapii s.c.);
Mając na uwadze powyższe pierwotne roszczenie powódki o zwrot kosztów dojazdu do placówek medycznych opiewało na kwotę 839,15 zł. Decyzją z dnia 27 sierpnia 2020 r. pozwana przyznała powódce na ten cel kwotę 422,80 zł, zatem zwrot kosztów z tego tytułu winien oscylować na kwotę 416,35 zł. Po zajęciu przez pozwaną stanowiska na złożoną reklamację, powódka odbyła konsultację neurologiczną w K. w następujących dniach: 4.12.2020 r., 26.01.2021 r.,. Stąd też należy jej się zwrot za poniesione z tego tytułu koszty dojazdu w wysokości 113,69 zł obliczone w następujący sposób : S. - K. - 34 km x 4 x 0, (...) = 113,69 zł. Kolejno, korzystała ze świadczeń rehabilitacyjnych w gabinecie fizjoterapeutycznym A. D. (1), J. D. (1), P. D. (1) gabinet fizjoterapii s.c. w następujących dniach: 14.12.2020 r. oraz 12.02.2021 r. Z tego tytułu, zwrot kosztów dojazdu przedstawia się następująco: S. - (...) km x 4 x 0, (...) = 46,80 zł. Łączna kwota należna powódce z tytułu zwrotu kosztów dojazdu do placówek medycznych, po wydaniu decyzji przez pozwaną, opiewa na kwotę 160,49 zł. Dalej powódka podniosła , iż w dniu 28 kwietnia 2020 r. dokonała zgłoszenia szkody pozwanej, żądając zapłaty stosownego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, odszkodowania tytułem kosztów opieki osób trzecich. Już w dniu 30 kwietnia 2020 r. pozwana wypłaciła powódce kwotę 4.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Powódka, nie zgadzając się z wysokością wypłaconej kwoty, reklamacją z dnia 13 sierpnia 2020 r. wniosła o wypłatę dalszych kwot zadośćuczynienia, dalszą wypłatę kosztów opieki osób trzecich oraz o wypłatę kwoty 1.122,49 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz kwoty 839,15 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu do placówek medycznych. Decyzją z dnia 27 sierpnia 2020 r. pozwana dopłaciła kwotę 400 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 64,43 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia oraz kwotę 422,80 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu. Powódka podniosła też , że posiada interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności strony pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, albowiem mając na uwadze rodzaj i stopień skomplikowania odniesionych urazów, w tym również negatywnych przeżyć psychicznych, nie można wykluczyć sytuacji, że u powódki pojawi się w przyszłości nowa szkoda w postaci powikłań obecnego stanu zdrowia, co w konsekwencji zdeterminuje również powstanie kolejnych kosztów leczenia. Jak już wcześniej wskazano, powódka w dalszym ciągu kontynuuje leczenie.
Pozwany Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany przyznał, iż na mocy umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawartej z posiadaczem pojazdu, którym wyrządzono szkodę jest zobowiązany do jej naprawienia. W związku z powyższym pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe przyznało i wypłaciło na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwotę 4400, -zł natomiast tytułem odszkodowania kwotę 487,23 zł. Określając wysokość zadośćuczynienia uwzględniono zarówno stopień natężenia cierpień fizycznych i psychicznych, ich długotrwałość, dające się przewidzieć negatywne następstwa wypadku komunikacyjnego, a także procentową wycenę okoliczności, sporządzoną według klasyfikacji I.. W ocenie pozwanego urazy doznane podczas wypadku, jak i ich konsekwencje zostały przez stronę powodową znacznie wyolbrzymione. Z dokumentacji SPZOZ wynika, że po zdarzeniu poszkodowana poddana została obserwacji i diagnostyce, w wyniku której stwierdzono stłuczenie głowy, złamanie kości potylicznej, ranę tłuczoną okolicy ciemieniowej i skręcenie kręgosłupa szyjnego. Odniesione w wypadku obrażenia były tego rodzaju, że nie stanowiły zagrożenia dla życia powódki. Ubezpieczyciel w toku postępowania likwidacyjnego zlecił sporządzenie opinii medycznej specjaliście z zakresu chirurgii i torakochirurgii dr K. P., który w orzeczeniu z dnia 26.08.2020 r. wskazał, że przedłużające się dolegliwości bólowe kręgosłupa szyjnego mają związek ze zmianami dyskopatyczno-zwyrodnieniowymi. Dolegliwości doznane przez powódkę zgodnie z opinią tego specjalisty nie powodowały przewlekłych dolegliwości bólowych, a jedynie ból przejściowy o średnim nasileniu bezpośrednio po wypadku. Na podstawie zgromadzonej dokumentacji medycznej nie stwierdzono też nadmiernej uciążliwości leczenia, ani nieodwracalności następstw wypadku. Pozwany podniósł, iż określone w art. 445 k.c. zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny i powinno zmierzać do złagodzenia cierpień poszkodowanego, powstałych wskutek zdarzenia powodującego szkodę. Świadczenie to powinno być przyznane w kwocie „odpowiedniej”, a więc adekwatnej do indywidualnie określonych okoliczności danego przypadku. Wymagane jest, by przedstawiało ono ekonomicznie odczuwalną wartość, jednakże nie może prowadzić do bezpodstawnego wzbogacenia się poszkodowanego. W ocenie pozwanego uzyskane przez poszkodowaną świadczenie stanowi sumę adekwatną, uwzględniającą całokształt występujących w sprawie okoliczności. Odnośnie zgłoszonych w pozwie żądań odszkodowawczych pozwany wskazał, iż zrefundował wszystkie uzasadnione wydatki mające związek z wypadkiem, zaliczając do nich zakup leków na kwotę 64,43 zł na podstawie rachunku nr (...) i koszty przejazdu do placówek medycznych w okresie od 28.03.2020 r. do 17.07.2020 r. w kwocie 422,80 zł biorąc pod uwagę ilość kilometrów - (...) średnie spalanie pojazdu 7l/100 km x średnia cena paliwa 5 zł. Dalsze żądania z tytułu odszkodowania pozwany zakwestionował jako bezzasadne. Co do ustalenia odpowiedzialności na przyszłość , pozwany podniósł, iż powódka nie posiada interesu prawnego w żądaniu ustalenia takiej odpowiedzialności.
Pismem z dnia 24 września 2021 r. (nadanym w Urzędzie Pocztowym tego samego dnia ) powódka rozszerzyła powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki:
a) ponad dochodzoną, wskazaną w pkt 3) i 4) pozwu kwotę 1.334,29 zł dalszych 329,98 zł tytułem poniesionych kosztów leczenia od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty;
b) ponad dochodzoną, wskazaną w pkt 5) i 6) pozwu kwotę 473,18 zł dalszych 254,08 zł tytułem poniesionych kosztów podróży do placówek medycznych od dnia rozszerzenia powództwa do dnia zapłaty. Powódka przedłożyła jednocześnie kolejne rachunki oraz dokumentację medyczną z dalszego leczenia mającego miejsce już po wniesieniu pozwu wskazując , iż rozszerza powództwo o koszty leczenia oraz koszty przejazdów. Powódka wskazała koszt wyliczenia przejazdów :
1. S. - K. - 34 km x 2 x 2 x 0, (...) = 113,67 zł (podróże celem skorzystania z konsultacji neurologicznych);
2. S. - B. (rehabilitacja) 14 km x 2 x 6 x 0, (...) = 140,41 zł (podróże do
gabinetu fizjoterapeutycznego A. D. (1), J. D. (1), P. G. fizjoterapii s.c.).
Kolejny raz powódka rozszerzyła powództwo pismem z dnia 26 czerwca 2024 r. (nadanym w Urzędzie Pocztowym 5 lipca 2024 r. ) wnosząc o:
l) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki ponad dochodzoną, wskazaną w pkt 1) pozwu kwotę 30.000,00 zł dalszych 42.000,00 zł tj. łącznie kwoty 72 000,00 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:
- -
-
od kwoty 30.000,00 złotych od dnia 1 maja 2020 r. do dnia zapłaty,
- -
-
od kwoty 42.000,00 złotych od dnia wniesienia niniejszego pisma do dnia zapłaty,
2) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 1 836 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 maja 2020 r. do dnia zapłaty,
3) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki ponad dochodzoną, wskazaną w pkt 3) pozwu kwotę 1.058,06 zł , dalszych 312,79 zł tytułem poniesionych kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi w następujący sposób:
- od kwoty 1.058,06 zł od dnia 28 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty,
- od kwoty 312,79 zł od dnia wniesienia niniejszego pisma do dnia zapłaty,
4) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 416,35 zł tytułem poniesionych kosztów podróży do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 sierpnia 2020 r. do dnia zapłaty,
5) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 160,49 zł tytułem poniesionych kosztów podróży do placówek medycznych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,
6) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 359,77 zł tytułem poniesionych kosztów leczenia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,
7) zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych;
8) ustalenie odpowiedzialności pozwanej na przyszłość za skutki wypadku, jakiemu uległa powódka w dniu 28 marca 2020 r.
W uzasadnieniu rozszerzenia powództwa powódka wskazała, iż rozszerzenie powództwa determinowane jest opiniami sporządzonymi w toku procesu przez biegłych. Powódka powołując się na wnioski opinii biegłych z zakresu ortopedii oraz z zakresu neurologii wskazała, iż w wyniku przedmiotowego wypadku samochodowego doznała łącznie 22% uszczerbku na zdrowiu z przyczyn ortopedycznych oraz neurologicznych. Powódka powołując się na opinie biegłej z zakresu psychologii podniosła, iż na skutek wypadku z dnia 28 marca 2020 r. doznała cierpień psychicznych o wysokim nasileniu, które wiążą się przede wszystkim z doświadczeniem zagrożenie utraty życia , co skutkowało objawami urazu psychicznego. Powódka podniosła, iż utrzymujące się dolegliwości bólowe , trauma po wypadku oraz bardzo zły stan psychiczny powódki mający związek z wypadkiem , któremu uległa w dniu 28 marca 2020 r. powodują, że doznana krzywda jest bardzo poważna i znacznych rozmiarów, wobec czego dochodzone w pozwie na tej podstawie zadośćuczynienie winno zostać zasądzone w kwocie wyższej w wysokości określonej w piśmie rozszerzającym powództwo jako adekwatnej do rozmiaru doznanej przez powódkę krzywdy.
Pozwany Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. w odpowiedzi na rozszerzenie powództwa wniósł o oddalenie rozszerzonego powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych . Pozwany podniósł, iż powódka nie wykazała, iż od dnia wniesienia pozwu jej stan zdrowia uległ takiej zmianie, aby uzasadniał dochodzenie tytułem zadośćuczynienia i odszkodowania kwoty 76 143,46 zł. Powódka występując z roszczeniem dokonała oceny rozmiaru krzywdy i ustaliła, iż kwota , która w jej ocenie kompensowałaby doznaną krzywdę wynosi 30 000 zł. Rozszerzenie żądania jest wynikiem oceny uszczerbku na zdrowiu , który to obiektywnie sam przez się rozmiaru cierpień i krzywdy nie powiększa. Powódka nie dowiodła, by stan jej zdrowia pogorszył się znacznie , ani nie udowodniła, by rozmiar bólu czy cierpienia związanego z wypadkiem pomiędzy dniem wniesienia pozwu , a dniem rozszerzenia powództwa zwiększył się drastycznie . Rozszerzone żądanie pozwu jest nadmierne w stopniu rażącym , co więcej podstawą rozszerzonych żądań są wyłącznie opinie biegłych , nie zaś nowe okoliczności faktyczne , które mogłyby stanowić fundament ewentualnych dalszych roszczeń.
Sąd ustalił co następuje :
W dniu 28 marca 2020 r. na trasie S. - S. miał miejsce wypadek drogowy, podczas którego kierujący samochodem marki F. o nr rejestracyjnym (...) wskutek niezachowania należytej ostrożności spowodował zderzenie z pojazdem marki O. o nr rejestracyjnym (...), którym kierowała powódka. W wyniku wypadku obrażenia odniosła powódka kierująca samochodem marki O. (...) nr rej (...). Samochód sprawcy wypadku w dacie zdarzenia był ubezpieczony w pozwanym Towarzystwie (...) S.A. z siedzibą w W..
( dowód : akta szkody – płyta CD załączona do odpowiedzi na pozew k.89 , zeznania powódki M. K. k. 104-105, bezsporne)
Po wypadku powódka została bezpośrednio z miejsca zdarzenia przewieziona karetką pogotowia do Szpitala (...) w B.. Na miejscu stwierdzono u powódki złamanie kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego, otwartą ranę powłok głowy, skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa oraz otarcie naskórka nadgarstka lewej ręki. Na miejscu zaopatrzono powódkę w kołnierz S., zaopatrzono również ranę głowy. Zastosowano farmakoterapię. Powódkę w dniu 2 kwietnia 2020 r. wypisano do domu z zaleceniami oszczędzającego trybu życia, utrzymania kołnierza na okres 3 tygodni, kontroli i zdjęcia szwów w terminie 10-12 dni po wypadku. Następnie powódka rozpoczęła leczenie odniesionych urazów w (...). LEKARZE G., K., T. i (...). Powódka korzystała również z pomocy neurologicznej, a w dalszej kolejności, również z konsultacji neurochirurgicznej. Powódka korzystała także z wizyt u psychologa. Powódka uczęszczała też na zabiegi rehabilitacyjne w G. Fizjoterapii s.c A. D., J. D., P. D. w B. w okresie od 09.06.2020 r. do 23.06.2020 r. oraz od 03.08.2020 r. do 14.08.2020 r.
(dowód : dokumentacja z leczenia powódki k. 14-41, informacja z (...) Fizjoterapii s.c. A. D., J. D., P. D. w B. k. 115, zeznania powódki M. K. k. 104-105)
W dniu 15 maja 2020 r. powódka wykonała w pracowni w P. badanie rezonansem – MR kręgosłupa C , w wyniku którego nie stwierdzono u powódki zmian pourazowych , stwierdzono zmiany zwyrodnieniowe , dyskopatia z odwodnieniem świadczącym o przewlekłym procesie degeneracji krążka , zniesiona fizjologicznie lordoza.
(dowód : opis badania radiologicznego – MR z dnia 15.05.2020 r. k. 23, opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej, (...) z dnia 11.07.2022 r. k.183- 189, opinia biegłego z zakresu neurologii dr n. med. Ł. S. z dnia 28.01.2024 r. k. 289- 305)
Leczenie ortopedyczne powódki związane z wypadkiem z dnia 28 marca 2020 r. zostało zakończone w dniu 18 czerwca 2020 r. Leczenie powódki związane bezpośrednio z urazem trwało do 6 miesięcy po wypadku .
( dowód : opinii biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej, (...) z dnia 11.07.2022 r. k.183- 189, opinia biegłego z zakresu neurologii dr n. med. Ł. S. z dnia 28.01.2024 r. k. 289- 305)
Po wypadku powódka przez pół roku przebywała na zwolnieniu lekarskim.
(dowód : druki (...) k. 42-46, świadectwo pracy k. 58 , zeznania powódki M. K. k. 104-105 )
Orzeczeniem lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 września 2020 r. powódka została uznana za niezdolną do pracy. Zostało przyznane jej świadczenie rehabilitacyjne na okres do dnia 24.03.2021 r. , które zostało przedłużone do końca czerwca 2021 r.
(dowód : decyzja ZUS z dnia 21.09.2020 r. k. 60 , zeznania powódki M. K. k. 104-105 )
Z dniem 11 stycznia 2021 r. został rozwiązany z powódką stosunek pracy bez zachowania okresu wypowiedzenia na podstawie przepisu art. 53 § pkt 1 lit. b kodeksu pracy.
(dowód : świadectwo pracy k. 58 )
Na skutek wypadku z dnia 28 marca 2020 r. powódka doznała złamania kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego, otwartej rany powłok głowy, skręcenia i naderwania odcinka szyjnego kręgosłupa, oparzenia termicznego I stopnia nadgarstka i ręki lewej. Powyższe skutkuje trwałym uszczerbkiem na zdrowiu powódki w wysokości 10 %, przy czym 5% w związku ze złamaniem kości potylicznej po stronie prawej, 5% w związku z zespołem korzeniowym szyjnym i ograniczeniem ruchomości kręgosłupa C, przy uwzględnieniu występujących samoistnych zmian zwyrodnieniowych oraz dyskopatii.
( dowód : opinii biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej, (...) z dnia 11.07.2022 r. k.183- 189, opinia biegłego z zakresu neurologii dr n. med. Ł. S. z dnia 28.01.2024 r. k. 289- 305)
Powódka kontynuuje leczenie u lekarza neurologa i lekarza neurochirurga. Okresowo też korzysta z zabiegów rehabilitacyjnych.
(dowód: dokumentacja medyczna k. 110- 122, 138, 190- 198, k. 239-244)
W dacie wypadku powódka miała ukończone 44 lata. Czuła się zdrowa, była osobą aktywną i samodzielną. Pracowała w sklepie na dziale mięsnym, z czym związane było m.in. dźwiganie towaru. Otrzymywała wynagrodzenie w wysokości około 2 200 – 2 300 zł miesięcznie. Dodatkowo prowadziła gospodarstwo rolne - hodowała bydło w ilości 9 sztuk, przy którym wykonywała wszystkie czynności związane z hodowlą . Sama też kosiła ciągnikiem 12 ha posiadanych łąk. Często spotykała się ze znajomymi. Po wypadku życie powódki zmieniło się w istotny sposób . Bezpośrednio po wypadku po wyjściu ze szpitala powódka odczuwała ból wszędzie , drętwiały jej ręce, nie mogła się ubrać , z tego powodu przyjmowała leki przeciwbólowe. Objawy te z czasem złagodniały, jednak nadal powódka nie może podnosić rąk i głowy , ma zawroty , gdy ma odchyloną głowę to ją boli. Powódka w dalszym ciągu leczy się u neurologa, przyjmuje przepisane jej leki . Okresowo korzysta też z rehabilitacji. Bezpośrednio po wypadku powódka nie wymagała pomocy przy prostych czynnościach , sama przygotowywała sobie posiłki , robiła pranie, sprzątała po sobie. Natomiast przez okres około pół roku po wypadku powódka korzystała z pomocy córki J. K. przy wykonywaniu cięższych prac domowych typu prasowanie, sprzątanie, mycie okien, pranie firan, robienie zakupów. Z czasem powódka zaczęła robić podstawowe zakupy nie wymagające noszenia ciężarów. Po wypadku powódka nie może sama zajmować się gospodarstwem rolnym. Przy hodowli bydła i koszeniu łąk pomagają jej szwagier , córka lub syn . Po wypadku powódka zdradzała lęk przed jazdą samochodem , nie jeździła sama samochodem w dłuższa trasę , do lekarzy woziła ją córka, podczas jazdy powódka panikowała. Z czasem powódka zaczęła kierować samochodem na krótszych trasach – z miejsca zamieszkania do B.. Powódka korzystała z pomocy psychologa. Po wypadku powódka była „przygaszona”, przestała spotykać się ze znajomymi przez okres około pół roku. Obecnie spotyka się ze znajomymi rzadziej niż w wcześniej , około raz w miesiącu. Po wypadku powódka straciła pracę i dochód. Do czerwca 2021 r. otrzymywała z ZUS świadczenie rehabilitacyjne w wysokości 1050 zł, następnie została zarejestrowana jako osoba bezrobotna.
(dowód : zeznania świadka J. K. k. 103-104, zeznania powódki M. K. k. 104-105)
Szkoda na osobie powódki została zgłoszona pozwanemu jako ubezpieczycielowi sprawcy szkody w dniu 03.04.2020 r. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego w dniu 30.04.2020 r. pozwany Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. przyznał powódce zadośćuczynienie w wysokości 4 000 zł w związku z wypadkiem z dnia 28.03.2020 r. Pismem z dnia 28.04.2020 r. , otrzymanym przez pozwanego 30.04.2020 r. , powódka wezwała pozwanego do zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 35 000 zł oraz kwoty 1 836 zł tytułem odszkodowania za sprawowanie opieki przez osoby trzecie. Po złożeniu przez powódkę reklamacji pismem z dnia 13 sierpnia 2020 r. pozwany przyznał powódce dodatkowo w dniu 27.08.2020 r. kwotę 400 zł tytułem zadośćuczynienia, kwotę 64,43 zł za zakup leków na podstawie rachunku nr (...) oraz kwotę 422,80 zł tytułem zwrotu kosztów przejazdu.
(dowód: akta szkody – płyta CD k. 89 , pismo pozwanego z dnia 30.04.2020 r. pismo pozwanego z dnia. 22.05.2020 r. k.64 , pismo pozwanego z dnia 27.08.2020 r. k. 69, pisma powódki – zgłoszenia szkody k. 61-63, reklamacja k. 65-68 ).
Sąd zważył, co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części .
Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów w tym przedłożonej przez powódkę dokumentacji medycznej z jej leczenia po zdarzeniu z dnia 28 marca 2020 r. oraz zgłoszenia szkody a także akt szkody , albowiem dowody te nie były kwestionowane przez strony , nie budziły też wątpliwości Sądu. Ponadto za podstawę dokonanych ustaleń Sąd przyjął zeznania przesłuchanego w sprawie świadka oraz zeznania powódki, którym Sąd dał generalnie wiarę jako zgodnym, spójnym, logicznym, konsekwentnym , znajdującym potwierdzenie w dokumentacji z leczenia powódki.
W konsekwencji Sąd dał wiarę zeznaniom J. K. , córki powódki , co do okoliczności i rodzaju obrażeń doznanych przez powódkę w wyniku wypadku z dnia 28 marca 2020 r. Z zeznań tego świadka wynika w szczególności , iż po wypadku powódka nie wymagała pomocy przy prostych czynnościach, sama przygotowywała sobie posiłki , robiła pranie, sprzątała po sobie. Natomiast powódka nie robiła zakupów , bo nie mogła dźwigać . Zakupy robiła jej świadek , która również wykonywała inne czynności w domu powódki tj. myła okna , prała firany , odkurzała. Ponadto z zeznań J. K. wynika, iż po wypadku powódka nie mogła pracować w gospodarstwie rolnym , składającym się z 12 ha ziemi i 10 sztuk bydła, w prowadzeniu gospodarstwa pomagali jej szwagier powódki , córka z partnerem oraz syn. Po wypadku powódka nie mogła również pracować, wcześniej pracowała w sklepie w dziale mięsnym , gdzie musiała dźwigać towar. Po wypadku powódka przebywała na zwolnieniu , a następnie straciła pracę. Na wiarę zasługują też zeznania świadka co podejmowanego przez powódkę po wypadku leczenia, co do przyjmowanych leków jak i utrzymujących się nadal dolegliwości bólowych głowy , kręgosłupa i szyi. Powódkę do lekarzy woziła świadek lub jej brat m.in. z uwagi na lęk powódki przez jazdą samochodem. Jak zeznała świadek , powódka nie jeździ samochodem w dłuższa trasę , boi się . Z zeznań tych wynika także , iż po wypadku powódka potrzebowała pomocy psychologa, była przygaszona , bała się kierować , wsiąść do samochodu , podczas jazdy panikowała. Po wypadku powódka przestała spotykać się ze znajomymi przez okres około pół roku.
Na wiarę zasługują też, w ocenie Sądu, zeznania powódki co do okoliczności wypadku , doznanych obrażeń ,podejmowanego leczenia oraz funkcjonowania powódki po wypadku. W szczególności z zeznań tych wynika, iż bezpośrednio po wypadku, po wyjściu ze szpitala, powódka odczuwała ból „wszędzie” , drętwiały jej ręce, nie mogła się ubrać , z tego powodu przyjmowała leki przeciwbólowe. Powódka nadal ma problemy z ubieraniem , nie może podnosić rąk i głowy , ma zawroty , gdy odchyla głowę, to ją boli. Objawy z czasem złagodniały, ale nadal przyjmuje leki przepisane jej przez neurologa. Do końca czerwca 2021 r. powódka otrzymywała świadczenie rehabilitacyjne , później została zarejestrowana jako osoba bezrobotna. Z zeznań powódki wynika, iż przed wypadkiem sama prowadziła gospodarstwo rolne, posiada 12 ha łąk , sama je kosiła. Przed wypadkiem wykonywała też wszystkie czynności przy hodowli bydła – 9 sztuk. Po wypadku czynności te wykonywał jej szwagier. Natomiast córka przez pół roku pomagała jej w cięższych pracach typu pranie, prasowanie, sprzątanie robienie, zakupów. Obecnie powódka sama robi lżejsze zakupy podstawowych produktów, zaczęła jeździć samochodem jedynie do B., przed dalszą jazdą odczuwa lęk. Z zeznań powódki wynika także , iż przed wypadkiem często spotykała się z ludźmi .Po wypadku przez okres około pół roku siedziała w domu, nie mogła się odnaleźć, zaczęła się spotykać ale rzadziej niż wcześniej ,około raz w miesiącu. .
Wskazać w tym miejscu należy, iż dając generalnie wiarę zeznaniom świadka i powódki w tym w szczególności co do dolegliwości bólowych i ograniczeń powódki w życiu codziennym - w zestawieniu z opiniami biegłych, w tym w szczególności biegłego z zakresu neurologii dr. n. med. Ł. S., z której wynika , iż uraz kręgosłupa szyjnego doznany w wyniku wypadku z dnia 28 marca 2020 r. wyzwolił/zaostrzył u powódki wcześniej istniejące zmiany chorobowe w postaci zmian zwyrodnieniowych oraz dyskopatii, należy mieć na uwadze , iż przesłuchane osoby, świadek i powódka, nie uświadamiają sobie powyższej zależności , wiążąc wszystkie dolegliwości bólowe i ograniczenia wyłącznie z urazem w postaci skręcenia i naderwania odcinka szyjnego kręgosłupa podczas wypadku z dnia 28 marca 2020 r. Natomiast z zasługującej na podzielenia opinii biegłego z zakresu neurologii dr. n. med. Ł. S. wynika, iż leczenie związane bezpośrednio z urazem powinno trwać maksymalnie do 6 miesięcy . W konsekwencji należy przyjąć, iż dalsze leczenie powódki – po upływie 6 miesięcy od zdarzenia związane było ze zwyrodnieniem odcinka C kręgosłupa oraz dyskopatią , które to dolegliwości wypadek jedynie wyzwolił/ zaostrzył.
Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie – określenia skutków wypadku z dnia 28 marca 2020 r. dla zdrowia powódki i doznanej w związku z tym krzywdy miały opinie powołanych w sprawie biegłych .
Biegły sądowy z zakresu traumatologii i narządów ruchu L. G. w opinii wydanej po przeprowadzeniu badań powódki w dniu 23.11.202lr. (k. 139) rozpoznał u powódki przewlekły zespól bólowy kręgosłupa szyjnego. Stwierdził, iż powódka w wyniku wypadku z dnia 28 marca 2020 r. w zakresie narządu ruchu doznała skręcenia kręgosłupa szyjnego. Zdarzenie wygenerowało dolegliwości bólowe trwające do dnia dzisiejszego. Wypadek spowodował długotrwałą niezdolność do pracy w charakterze sprzedawcy, kasjera . Proces chorobowy nadal jest w okresie umiarkowanego zaostrzenia, który jednak nie powoduje istotnego ograniczenia w życiu codziennym, towarzyskim i rodzinnym. Nie wymagała pomocy osób trzecich. Biegły wskazał , iż choroba dyskowa kręgosłupa potwierdzona badaniem (...) jako schorzenie samoistne spowodowane jest procesem zwyrodnieniowym. Uraz wygenerował dolegliwości bólowe, które obecnie wymagają dalszej kontroli w poradni neurologicznej. Wymaga opinii biegłego z zakresu neurologii. Powódkę zaliczono w zakresie narządu ruchu do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym, okresowo do 10.2023r.bez związku z przedmiotową sprawą. Biegły przyznał 7% długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w/g tabeli norm pkt.94a według załącznika do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002r.
W opinii uzupełniającej z dnia 19.01.2022 r. (k. 152 ) biegły sądowy z zakresu traumatologii i narządów ruchu L. G. wyjaśnił, iż opinii podstawowa dotyczyła tylko urazu w zakresie narządu ruchu jakim było przebyte skręcenie kręgosłupa szyjnego. Stan miejscowy odpowiada wysokości przyznanego uszczerbku na zdrowiu , który ma charakter długotrwały . Biegły wskazał, iż uraz w obrębie głowy leży w kompetencji biegłego z zakresu neurologii. Zgłaszane obecnie dolegliwości bólowe w obrębie kręgosłupa szyjnego na tle choroby dyskowej wymagają dalszej kontroli w poradni neurologicznej i mogą w przyszłości ulec poprawie. Powódka jest osobą bezrobotną i może podjąć prace ostatnio wykonywane. Powódka w trakcie unieruchomienia w kołnierzu szyjnym miała sprawne kończyny i nie wymagała pomocy osób trzecich. (...) ds. orzekania o Niepełnosprawności zaliczył powódkę okresowo do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym bez związku z przedmiotową sprawą.
W opinii kolejnego biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej, ortopedii i traumatologii powołanego w niniejszej sprawie A. M. z dnia 11.07.2022 r. (k.183- 189) powódka na skutek zdarzenia z dnia 28 marca 2020 r. doznała obrażeń w postaci : złamanie kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego, otwarta rana powłok głowy, uraz skrętny kręgosłupa szyjnego, oparzenie termiczne I stopnia nadgarstka i ręki. Biegły opierając się na załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002 w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu zakwalifikował doznane przez powódkę obrażenia :
- ranę powłok głowy- bez trwałego uszczerbku na zdrowiu
- złamanie kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego- poz. A/2- 5%
0 - uraz skrętny kręgosłupa szyjnego- do oceny biegłego z zakresu neurologii (w związku ze współistniejącą chorobą zwyrodnieniowo- dyskopatyczną kręgosłupa szyjnego)
- oparzenie termiczne I stopnia nadgarstka i ręki- bez trwałego uszczerbku na zdrowiu.
Biegły wskazał, iż leczenie powódki w (...) trwało do 18.06.2020 roku i ze strony ortopedycznej leczenie to zostało zakończone. Potem powódka pozostawała pod opieką neurologa i neurochirurga. Z opinii biegłego wynika, iż bezpośrednio po wypadku powódka nie była zmuszona korzystać z pomocy osób trzecich. Biegły wskazał też na potrzebę powołania biegłego neurologa dla oceny skutków wypadku dla zdrowia powódki.
Biegły sądowy z zakresu neurologii G. P. w opinii z dnia 04.01.2023 r. (k. 223-225) rozpoznał u powódki w związku ze zdarzeniem z dnia 28 marca 2020 r. : przebyty uraz kręgosłupa szyjnego oraz przebyty uraz głowy ze złamaniem kości potylicznej po strome prawej. Biegły wskazując na badania dodatkowe powódki w postaci : TK głowy ( 28.03.2020r.): obraz TK mózgowia bez istotnych odchyleń od stanu prawidłowego oraz (...) kręgosłupa C ( 11.05.2020r.) : dyskopatia C3/C4,C5/C6,C6/C7 bez cech stenozy opierając ocenę na Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 18.12.2002r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania , stwierdził, iż w wyniku wypadku komunikacyjnego doszło do obrażeń ciała, które skutkują powstaniem długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 7% ( siedem procent) - poz. J 94 a, lecz z uwagi na współistniejącą chorobę zwyrodnieniowo - dyskopatyczną obniżono uszczerbek na zdrowiu o połowę - suma : 3,5% (trzy i pół procent; poz. J 94a). Biegły wskazał, iż powódka w wyniku przebytego urazu doznała urazu kręgosłupa szyjnego oraz głowy, ze złamaniem kości potylicznej po stronie prawej. W przyszłości, u powódki mogą występować dolegliwości bólowe głowy i kręgosłupa szyjnego wymagające okresowego przyjmowania leków przeciwbólowych oraz okresowego korzystania z zabiegów fizjoterapii. Stwierdzone neurologiczne następstwa wypadku wymagały udzielania powódce opieki ze strony osób trzecich - w okresie hospitalizacji, a opiekę te sprawował personel Szpitala.
W opinii uzupełniającej z dnia 17.03.2023 r. (k. 258) biegły sądowy z zakresu neurologii G. P. podtrzymując w całości opinię podstawową wskazał, iż załączone badania (...) kręgosłupa szyjnego od C3 do C6 nie wykazuje zmian pourazowych . Powódka w wyniku przebytego zdarzenia nie doznała urazu kręgosłupa L-S.
Kolejny powołany w sprawie biegły (spoza listy biegłych sądowych) dr n. med. Ł. S. specjalista neurolog w opinii z dnia 28.01.2024 r. (k. 289- 305) wskazał, iż w wyniku wypadku z dnia 28.03.2020 r. powódka doznała następujących urazów: złamanie kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego, otwarta rana powłok głowy, skręcenie i naderwanie odcinka szyjnego kręgosłupa, oparzenie termiczne I stopnia nadgarstka i ręki lewej. Biegły ocenił w oparciu o Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18.12.2002r, iż trwały uszczerbek na zdrowiu wynosi:
0% z punktu la - niewielka rana tłuczona głowy, blizna w owłosionej skórze głowy,
5% z punktu 2a - złamanie kości potylicznej po stronie prawej,
5% z punktu 94a - zespół korzeniowy szyjny, ograniczenie ruchomości kręgosłupa C. Przyjęto najniższy możliwy wymiar ze względu na występujące zmiany zwyrodnieniowe oraz dyskopatię.
W opinii biegłego leczenie związane bezpośrednio z urazem powinno trwać do max. 6 miesięcy. Aktualnie powódka nadal leczy się z powodu dolegliwości bólowych (kręgosłupa) C, jednakże aktualnie rehabilitacja i leczenie przeciwbólowe ma związek ze zwyrodnieniem odcinka C kręgosłupa oraz dyskopatią. Rokowanie związane z urazem na przyszłość jest dobre. Powódka najpewniej będzie odczuwać dolegliwości bólowe nadal. Odnośnie utrudnień w codziennym życiu powódki wywołanych przedmiotowym wypadkiem biegły wskazał, iż powódka po urazie musiała chodzić przez kilka tygodnii w kołnierzu S., przyjmować leki przeciwbólowe, odbywać rehabilitację. Była przez 6 miesięcy na L4, następnie na świadczeniu rehabilitacyjnym. Była i jest samodzielna w czynnościach dnia codziennego. Powódka ze szpitala wychodziła chodząca, bez objawów ogniskowych, nie wymagała pomocy osób trzecich. Skutki wypadku nie powinny ujawniać się w przyszłości. Leczenie związane z urazem zostało zakończone. Powódka po urazie nadal zgłasza dolegliwości bólowe odcinka szyjnego kręgosłupa. Jednakże w badaniach dodatkowych (MR C) - nie stwierdzono zmian pourazowych, a jedynie zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne. Powódka do czasu urazu nie skarżyła się na dolegliwości bólowe odcinka C kręgosłupa, zatem należy uznać, że uraz wyzwolił/zaostrzył u powódki wcześniej istniejące zmiany chorobowe a skutki tego są nieodwracalne. Jednocześnie w odpowiedzi na pytanie dotyczące rodzaju struktur i funkcji uszkodzonych w wyniku zdarzenia z dnia 28.03.2020r. i odpowiadających im wartości punktowych biegły odwołując się do klasyfikacji I. wskazał na uraz struktura kręgosłupa (s7600), Kręgosłup - odcinek szyjny (s76000, (...).1), Ruchomość wielu stawów (b7101) , ruchomość stawów kręgosłupa w odcinku C ( b7101.2). W odpowiedzi na pytanie dotyczące związku pomiędzy doznanymi obrażeniami ciała w wyniku zdarzenia, a możliwością podejmowania aktywności i angażowania się w określone sytuacje życiowe biegły wskazał na:
- umiarkowane trudności (bariery) w odniesieniu do podnoszenia i przenoszenia przedmiotów,
- nieznaczne trudności (bariery) w odniesieniu do realizowania dziennego rozkładu zajęć, przygotowywania posiłków, wykonywanie prac domowych,
- brak trudności (barier) w pozostałych sytuacjach życiowych jak utrzymywanie pozycji ciała, przemieszczanie się, pielęgnowanie poszczególnych części ciała , ubieranie się, nabywanie dóbr i usług , kontakty towarzyskie, rekreacja i organizacja czasu wolnego .
W ocenie Sądu na podzielenie w całości zasługuje opinia biegłego z zakresu neurologii dr n. med. Ł. S. z dnia 28.01.2024 r. (k. 289- - 305) . Opinia te jest jasna, pełna, logiczna , zgodna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, oparta na dokumentacji medycznej powódki związanej z leczeniem doznanego urazu , jak też na badaniu aktualnego stanu jego zdrowia, zakres specjalizacji biegłego potwierdza dysponowanie przez biegłego odpowiednią wiedzą medyczną w badanym zakresie. Wnioski opinii są jednoznaczne, sformułowane w sposób przystępny i zrozumiały, w sposób wyczerpujący i logiczny umotywowane . Opinia nie była kwestionowana przez strony . Biegły w sposób logiczny i zgodny z zasadami wiedzy określił i wyjaśnił zakwalifikowanie doznanych przez powódkę urazów jako trwałego uszczerbku na zdrowiu i stopień przyznanego uszczerbku.
W ocenie Sądu na podzielenie , jako jasna, pełna, logiczna, zgodna z zasadami wiedzy, zasługuje też opinia biegłego sądowego z zakresu chirurgii ogólnej, (...) z dnia 11.07.2022 r. (k.183- 189). Opinii ta pokrywa się z opinią biegłego z zakresu neurologii dr. n. med. Ł. S. z dnia 28.01.2024 r. odnośnie rodzaju i charakteru obrażeń doznanych w wyniku wypadku . Biegły ten podobnie też ocenił i zakwalifikował złamanie kości potylicznej po stronie prawej w pobliżu szwu węgłowego jako odpowiadający 5% trwałego uszczerbku na zdrowiu . Biegły A. M. , w ocenie Sądu , zasadnie też w okolicznościach niniejszej sprawy przy uwzględnieniu schorzeń samoistnych powódki wskazał, iż uraz skrętny kręgosłupa szyjnego należy do oceny biegłego z zakresu neurologii (w związku ze współistniejącą chorobą zwyrodnieniowo- dyskopatyczną kręgosłupa szyjnego). Stanowisko to znajduje pokrycie w dokumentacji medycznej leczenia ortopedycznego powódki , z której wynika, iż była leczona z rozpoznaniem zasadniczym złamanie kości sklepienia czaszki. Leczenie to zostało zakończone w dniu 18 czerwca 2020 r.
Wskazać należy , iż w tym zakresie zachodzi rozbieżność pomiędzy biegłymi z zakresu ortopedii opiniującymi w niniejszej sprawie L. G. a A. M. . Pierwszy z biegłych – L. G. uznał się właściwym do oceny urazu powódki w postaci skręcenia kręgosłupa szyjnego wskazując, iż uraz w obrębie głowy leży w kompetencji biegłego z zakresu neurologii. Drugi biegły - A. M. odwrotnie uznał się właściwym do oceny urazu powódki w postaci złamania kości potylicznej pozostawiając uraz w postaci skręcenia kręgosłupa szyjnego do oceny biegłego z zakresu neurologii (w związku ze współistniejącą chorobą zwyrodnieniowo- dyskopatyczną kręgosłupa szyjnego). W ocenie Sądu prawidłową oceną , w okolicznościach niniejszej sprawy , jest ocena dokonana przez biegłego z zakresu ortopedii A. M., jako zgodna z zasadami wiedzy i znajdująca oparcie w dokumentacji medycznej leczenia powódki . Jak wynika z badań rezonansem – MR kręgosłupa C wykonanych u powódki , po zdarzeniu z dnia 28 marca 2020 r. nie stwierdzono u niej zmian pourazowych , stwierdzono zmiany zwyrodnieniowe , dyskopatia z odwodnieniem świadczącym o przewlekłym procesie degeneracji krążka , zniesiona fizjologicznie lordoza. Uraz wyzwolił/zaostrzył u powódki wcześniej istniejące zmiany zwyrodnieniowe i dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego. W konsekwencji Sąd nie podzielił opinii biegłego z zakresu ortopedii L. G. co do kwalifikacji skręcenia kręgosłupa szyjnego jako odpowiadającego 7 % trwałego uszczerbku na zdrowiu . Biegły nie uzasadnił takiej kwalifikacji. Ponadto, w ocenie Sądu, prawidłowa kwalifikacja tego urazu w związku z istniejącymi u powódki zmianami zwyrodnieniowymi i dyskopatycznymi kręgosłupa szyjnego wymagała oceny przez biegłego z zakresu neurologii.
W ocenie Sądu wątpliwości co do prawidłowości kwalifikacji uszczerbku na zdrowiu doznanego przez powódkę budzi także opinia biegłego z zakresu neurologii G. P. wydana w dniu 04.01.2023 r. Biegły prawidłowo ( w świetle dokumentacji medycznej i opinii pozostałych biegłych) rozpoznał u powódki w związku ze zdarzeniem z dnia 28 marca 2020 r. : przebyty uraz kręgosłupa szyjnego oraz przebyty uraz głowy ze złamaniem kości potylicznej po strome prawej. Biegły dokonał jedynie kwalifikacji doznanych przez powódkę w wyniku wypadku komunikacyjnego obrażeń ciała, które skutkują powstaniem długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 7% ( siedem procent) – według poz. J 94 a w/w rozporządzenia , a wiec jedynie w zakresie urazu kręgosłupa szyjnego. Biegły z uwagi na współistniejącą chorobę zwyrodnieniowo - dyskopatyczną obniżył uszczerbek na zdrowiu o połowę - suma : 3,5% (trzy i pół procent; poz. J 94a). W ocenie Sądu – w zestawieniu z opinią biegłego z zakresu neurologii Ł. S. za prawidłową należy uznać kwalifikację dokonaną przez tego ostatniego biegłego - urazu kręgosłupa szyjnego jako 5% z punktu 94a - zespół korzeniowy szyjny, ograniczenie ruchomości kręgosłupa C, przy czym biegły przyjął najniższy możliwy wymiar ze względu na występujące zmiany zwyrodnieniowe oraz dyskopatię. Wskazać należy , iż biegły z zakresu neurologii Ł. S. wydawał opinię nie tylko na podstawie zgromadzonej w sprawie dokumentacji medycznej, ale także po przeprowadzeniu badań powódki , podczas gdy biegły G. P. dysponował jedynie dokumentacją medyczną znajdująca się w aktach sprawy . Wobec powyższego za trafną należy przyjąć opinię biegłego z zakresu neurologii Ł. S. co do stopnia długotrwałego uszczerbku na zdrowiu urazów doznanych przez powódkę w wyniku wypadku z dnia 28 marca 2020 r.
Wskazać przy tym należy , iż opiniujący w sprawie biegli z zakresu ortopedii i neurologii byli zgodni co do istnienia u powódki przed wypadkiem schorzenia samoistnego spowodowanego zmianami zwyrodnieniowymi i dyskopatycznymi kręgosłupa szyjnego , aktualnego leczenia powódki właśnie w związku z tym schorzeniem. Biegli zgodnie też twierdzili, iż powódka po wyjściu ze szpitala w B. nie wymagała opieki osób trzecich. W konsekwencji we wskazanym zakresie wszystkie wskazane opinie zasługują na podzielenie , jako spójne , jasne, uwzgledniające zgromadzoną w aktach dokumentację medyczną powódki , zgodne z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego.
Celem ustalenia cierpień psychicznych, jakich doznała powódka w związku z wypadkiem komunikacyjnym z dnia 28 marca 2020 r. , Sąd dopuścił dowód z opinii biegłej sądowej z zakresu psychologii E. S. . Biegła w wydanej w dniu 20 kwietnia 2024 r. opinii psychologicznej (k. 359- 366) stwierdziła , iż powódka na skutek wypadku z dnia 28.03.2020 r. doznała cierpień psychicznych o wysokim nasileniu. W okresie po wypadku, ale również obecnie, cierpienie emocjonalne wiązało się w dużym stopniu z cierpieniem fizycznym, ból fizyczny jest istotnym czynnikiem stresogennym dla organizmu i przekłada się na odczuwanie bólu emocjonalnego. Historia choroby pokazuje, że powódka odbywała kolejne wizyty lekarskie motywowane odczuwanym bólem głowy i kręgosłupa w odcinku szyjnym, a z czasem również lędźwiowym. Widocznym jest, że jej stan pogarszał się w czasie. W maju 2020 r. lekarz neurolog zalecił leczenie neurologiczne i ortopedyczne oraz fizjoterapię, wprowadził też farmakoterapię; stwierdził on naderwanie i skręcenie odcinka szyjnego kręgosłupa. W czerwcu 2020 r. neurochirurg stwierdził uraz więzadłowo kostny kręgosłupa, wymagający rehabilitacji, prognozowany czas niepełnosprawności przy obrazie przebytego urazu minimum 18-24 miesiące., powrót do pracy przeciwwskazany z uwagi na przebyty uraz i ryzyko zmian przy przeciążeniu podczas pracy. Biegła podkreśliła , że utrata zdrowia jest źródłem silnego stresu, u powódki wiązała się ona z utratą możliwości wykonywania pracy, była to zatem nie tylko utrata dobrostanu fizycznego, ale również sprawności i niezależności. Biegli sądowi wskazują na to, iż ból fizyczny będzie wciąż rzeczywistością powódki, również w przyszłości i że skutki urazu są nieodwracalne. Powódka określiła odczuwany na co dzień ból fizyczny na 8 punktów (na skali (...), gdzie 0 oznacza brak bólu a 10 bardzo wysoki), co świadczy o nasilonym doświadczaniu bólu fizycznego, a co z tym związane stresu emocjonalnego. Oprócz bólu fizycznego i utraty zdrowia również utrata pracy jest obszarem generującym silne cierpienie powódki. Niemożność zarobkowania pozbawiła powódkę istotnego obszaru życia, jakim była aktywność zawodowa, czynnik bardzo istotny dla zachowania poczucia bezpieczeństwa i poczucia wartości. W styczniu 2021 r. powódka została zwolniona z pracy, w której była nieobecna od 28.03.2020 r. W tamtym czasie utraciła też zasiłek rehabilitacyjny, pozostała bez dochodu i tak jest do dziś. Ta sytuacja mocno narusza podstawową dla równowagi emocjonalnej potrzebę, jaką jest potrzeba bezpieczeństwa, powódka czuje się zagrożona tym, że nie będzie miała za co żyć, jest to naruszenie bardzo elementarnych potrzeb życiowych i emocjonalnych. O jej wysokim poczuciu zagrożenia świadczy fakt, iż pomimo tego, że neurochirurg wskazuje na konieczność operacji kręgosłupa szyjnego, powódka nie chce się jej poddać, dopóki nie znajdzie pracy, obawia się, że jeśli coś źle pójdzie, nie będzie miała prawa do zasiłku chorobowego. To obrazuje trudną sytuację powódki, która jest blisko dwóch wielkich zagrożeń: utraty zdrowia i utraty środków do życia. Generuje to bardzo wysoki poziom cierpienia emocjonalnego związanego głównie z przeżywaniem strachu o przyszłość. Test Niedokończonych Zdań oddaje charakter bólu emocjonalnego powódki związanego z żalem, strachem i smutkiem, które wyraźnie mają swoje źródło w bólu fizycznym i strachu o swoją przyszłość. Wypowiedzi w teście są spójne z uzyskanymi w wywiadzie, gdzie powódka bardzo mocno skoncentrowana była na problemie braku pracy, określała ona swój stan jako przeżywanie traumy i jako załamanie. O sile cierpienia świadczą również pojawiające się myśli samobójcze, których jednak powódka nie oceniła jako istotnie zagrażających jej życiu, wskazała ona na wciąż istniejącą w niej nadzieję na zmianę życia, co dla niej oznacza znalezienie pracy. Dla powódki brak pracy jest kluczowym problemem, w jej narracji znalezienie pracy rozwiąże wszystkie kłopoty. Nie musi to być jednak wniosek prawdziwy, ponieważ cierpienie powódki nie ma powiązania jedynie z tym czynnikiem. Biegła wskazała, iż na powódkę oddziałuje wciąż doświadczone zdarzenie traumatyczne, jakim był wypadek komunikacyjny z dnia 28.03.2020 r. Zdarzenie traumatyczne oznacza zagrożenie utratą życia i ze względu na to pozostawia silny ślad w psychice. U powódki zaznaczają się objawy stresu pourazowego w tym, jak unika bodźców związanych z wypadkiem, czyli jeżdżenia samochodem w dłuższe trasy do miasta, również w tym, że całymi dniami myśli o wypadku i wciąż wraca do niej obraz z wypadku, wrażenie jakby wjeżdżała w tunel. Świadczy to o nieprzetworzonej poprawnie traumie. Utknięcie w traumie podsycane wydaje się być przez to, jak bardzo zmieniła ona życie powódki, wygląda to tak, jakby unieruchomiła powódkę na wielu poziomach. Powódka utknęła w traumie (wypadek wciąż ją absorbuje, powraca do niej); powódka doświadcza ograniczonej ruchomości na skutek urazów fizycznych; jest też unieruchomiona w domu, jakby poza nurtem życia, ponieważ utraciła pracę i nie może znaleźć innej. Obecny stan powódki daje obraz depresyjny, ostateczna diagnoza należy jednak do lekarza psychiatry. Na tym etapie konsultacja psychiatryczna byłaby wskazana i decyzja co do wsparcia farmakoterapią, tym bardziej, że inne formy pomocy, tzn. psychoterapia są dla powódki niedostępne ze względu na wysokie ceny (usługi psychoterapeutyczne świadczone są głównie na rynku prywatnym). Wyniki testów psychologicznych potwierdzają depresyjny obraz, wskazują one na doświadczanie bardzo wysokiego lęku, niskiej aktywności i unikania stymulacji społecznej, małej motywacji do działania. Powódka zauważa, że jej stan z czasem pogarsza się i takie są rokowania, jeśli powódka nie otrzyma wsparcia. Biegła stwierdzała , iż na skutek wypadku z dnia 28.03.2020 r. powódka doznała cierpień psychicznych o wysokim natężeniu. Wiązały się one przede wszystkim z doświadczeniem zagrożenia utraty życia, co skutkowało objawami urazu psychicznego, takimi jak: wysoki lęk związany z jazdą samochodem, unikanie tej czynności, powracanie obrazu z wypadku, myślenie o wypadku, przy czym na temat tego, czy objawy osiągnęły poziom (...) powinien wypowiedzieć się biegły psychiatra. Cierpienie psychiczne generowane było również przez ból fizyczny, którego powódka doświadczała po wypadku. Utrata zdrowia i sprawności wiązały się z silnym stresem, przekładając się na niezgodę na taki stan rzeczy, strach o siebie i swoją przyszłość, całkowitą zmianę życia, gdzie z osoby zaangażowanej w pracę i niezależnej, powódka stała się niezdolna do pracy, następnie ją utraciła; zaś z osoby zdrowej, stała się niepełnosprawną. Powódka utraciła więc zdrowie i środki utrzymania, co istotnie wzmagało jej poczucie zagrożenia.
Sąd podzielił opinię biegłej z zakresu psychologii, uznając ją za jasną , pełną , logiczną , zgodną z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego , uwzgledniającą przeprowadzone badania powódki oraz zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. Opinia ta nie była kwestionowana przez strony.
Przechodząc do wyjaśnienia podstawy prawnej dochodzonego roszczenia wskazać należy, że stosownie do treści art. 822§1 kc, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłaty określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim , względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Zgodnie z §2 umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody , o których mowa w §1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia. Paragraf 4 cytowanego artykułu stanowi zaś , że uprawniony do odszkodowania może go dochodzić bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń.
Wskazać należy , iż bezsporna była odpowiedzialność pozwanego towarzystwa ubezpieczeń jako ubezpieczyciela sprawcy szkody. Pozwany przyznał, że w dacie kolizji z dnia 28 marca 2020 r. był ubezpieczycielem w zakresie ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu, którego kierowca był sprawcą kolizji. Przyznał też przyjęcie od powódki zgłoszenia szkody i przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego, w wyniku którego przyznał i wypłacił powódce zadośćuczynienie w kwocie 4 400 zł oraz tytułem odszkodowania kwotę 487,23 zł. Spór stron dotyczył zatem wysokości zadośćuczynienia i odszkodowania należnego powódce.
Stosownie do art. 444§1 kc w zw. z art. 445§1 kc, w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Przy ustaleniu wysokości należnego powódce zadośćuczynienia Sąd kierował się przyjętymi w orzecznictwie kryteriami oceny rozmiaru krzywdy takimi jak rozmiar, rodzaj i okres trwania cierpień fizycznych i psychicznych, ich nasilenie, liczbę i czasokres pobytów w szpitalach, liczbę i stopień inwazyjności ewentualnych zabiegów medycznych, nasilenie i czas trwania ewentualnych dolegliwości bólowych, a nadto trwałość skutków czynu niedozwolonego, wpływ na dotychczasowe życie poszkodowanego, ogólną sprawność fizyczną i psychiczną poszkodowanego oraz prognozy poszkodowanego na przyszłość. Sąd wziął również pod uwagę, że zadośćuczynienie ma przede wszystkim kompensacyjny charakter, stąd nie może być ono symboliczne, lecz powinno przedstawiać realną, ekonomicznie odczuwalną wartość (vide m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2013r., I CSK 667/12, LEX nr 1391106).
Sąd miał na uwadze, iż doznane przez powódkę uszkodzenia ciała w wyniku zdarzenia z dnia 28 marca 2028 r. skutkowały trwałym uszczerbkiem na jej zdrowiu w wysokości 10 %. W tym zakresie Sąd w całości podzielił wnioski opinii biegłego z zakresu neurologii Ł. S. z dnia 28 stycznia 2024 r. kwalifikujące uraz w postaci złamania kości potylicznej po stronie prawej jako 5% trwałego uszczerbku na zdrowiu oraz uraz w postaci zespołu korzeniowego szyjnego z ograniczeniem ruchomości kręgosłupa C jako 5 % trwałego uszczerbku na zdrowiu . Opinia ta pokrywa się w zakresie kwalifikacji urazu w postaci złamania kości potylicznej po stronie prawej jako 5% trwałego uszczerbku z opinią biegłego z zakresu ortopedii A. M. z dnia 11 lipca 2022 r. Wskazać przy tym należy , iż uraz ten został zakwalifikowany jednakowo przez obu wskazanych biegłych a fakt , iż ocena była dokonywana była przez biegłych różnych specjalności nie może powodować , iż przyznany przez każdego z nich uszczerbek na zdrowiu ( jednakowo zakwalifikowany) będzie podlegał sumowaniu.
Wskazać przy tym należy , że w postępowaniu sądowym biegli sądowi stopień uszczerbku na zdrowiu określają w oparciu o załącznik do Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. Tabele te przewidują minimalny i maksymalny poziom uszczerbku na zdrowiu w danym schorzeniu , a lekarz w oparciu o swoją wiedzę medyczną określa stopień uszkodzenia czy zaawansowania choroby i na jej podstawie wydaje swoje orzeczenie. Jednakże należy mieć na względzie , iż procentowo określony uszczerbek na zdrowiu ma jedynie charakter orientacyjny i pomocniczy , a nie wyznaczający wysokość zadośćuczynienia ( Wyrok Sadu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 11 lutego 2015 r. w sprawie (...)) , w związku z czym nie może być przyjmowany przez sąd jako jedyna przesłanka ustalenia wysokości zadośćuczynienia ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10.04.1974 r. sygn. akt II Cr 123/74). Wskazać należy , iż w ramach art. 445§ 1 kc uwzględniane są okoliczności, które składają się na pojęcie krzywdy i jej rozmiar . Stąd posługiwanie się jedynie tabelami procentowego uszczerbku na zdrowiu i stawkami za każdy procent trwałego uszczerbku dla rozstrzygnięcia zasadności roszczenia o zadośćuczynienie i jego wysokości , znajduje jedynie orientacyjne zastosowanie i nie wyczerpuje oceny ( Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie I A Ca 715/97 OSA 1999 , nr 2, poz 7 ).
W niniejszej sprawie precyzyjna ocena skutków wypadku, któremu uległa powódka w dniu 28 marca 2020 r. w szczególności negatywnych następstw dla życia i zdrowia powódki jest utrudniona z uwagi na „nałożenie” doznanego w wypadku urazu w postaci skręcenia / naderwania kręgosłupa szyjnego na istniejące przed wypadkiem ( i nieuświadamianym przez powódkę) schorzeniem w postaci zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego oraz dyskopatii. Powódka nadal zgłasza dolegliwości bólowe i podejmuje leczenie neurologiczne oraz rehabilitację , jednak jak wynika z opinii biegłych w tym w szczególności z opinii biegłego neurologa Ł. S. aktualnie rehabilitacja i leczenie przeciwbólowe ma związek ze zwyrodnieniem odcinka C kręgosłupa oraz dyskopatią. Biegły ten wskazał jednocześnie , iż leczenie związane bezpośrednio z urazem powinno trwać do maksymalnie 6 miesięcy. W konsekwencji w ocenie Sądu , w niniejszej sprawie jako skutki związane z wypadkiem należy przyjęć dolegliwości bólowe doznawane przez powódkę i ograniczenia w życiu codziennym , które miały miejsce jedynie w cezurze czasowej zakreślonej przez biegłego tj. do 6 miesięcy po wypadku . Należy zatem przyjąć, iż gdyby powódka nie posiadała w dacie wypadku schorzeń w postaci zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego i dyskopatii, w ciągu 6 miesięcy od wypadku jej leczenie byłoby zakończone i ustąpiłyby zarówno dolegliwości bólowe jak i ograniczenia w życiu codziennym – w tym związane z niemożnością zarobkowania. Tak więc dalsze dolegliwości bólowe i ograniczenia w funkcjonowaniu powódki – po upływie 6 miesięcy od zdarzenia należy przyjąć jako będące wynikiem choroby samoistnej powódki i nie mające związku z wypadkiem.
Sąd ustalając wysokość należnego powódce zadośćuczynienia miał na uwadze jej cierpienia fizyczne i psychiczne, rodzaj doznanych przez powódkę obrażeń ciała w wyniku wypadku z dnia 28 marca 2020r., stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku doznanych urazu , fakt przebywania przez powódkę w Szpitalu w okresie 28.03.2020 r. do 02.04.2020 r. , znaczne dolegliwości bólowe w szczególności w okolicy głowy i kręgosłupa szyjnego utrzymujące się przez okres 6 miesięcy ( w tym okresie jako skutki związane z wypadkiem) i w związku z tym przyjmowanie leków w tym przeciwbólowych , podejmowane przez powódkę leczenie w poradni ortopedycznej, neurologicznej ,neurochirurgicznej , odbytą rehabilitację w czerwcu i sierpniu 2020 r. Powódka po zdarzeniu musiała chodzić przez kilka tygodni w kołnierzu S., przyjmować leki przeciwbólowe, odbywać rehabilitację, była przez 6 miesięcy na zwolnieniu . Sąd uwzględnił także ograniczenia powódki w życiu codziennym , w tym konieczność korzystania z pomocy osób bliskich przy wykonywaniu cięższych prac domowych, robieniu zakupów czy dojazdów do lekarzy i na rehabilitację, przy hodowli krów i prowadzeniu gospodarstwa rolnego, utratę zdolności do pracy. Sąd miał także na uwadze , iż na skutek wypadku z dnia 28.03.2020 r. powódka doznała cierpień psychicznych o wysokim natężeniu, które wiązały się przede wszystkim z doświadczeniem zagrożenia utraty życia, utrzymujący się wysoki lęk związany z jazdą samochodem, utrzymujący się ból fizyczny, całkowitą zmianę życia, gdzie z osoby zaangażowanej w pracę i niezależnej, powódka stała się niezdolna do pracy, zaś z osoby zdrowej, stała się niepełnosprawną. Po wypadku powódka była „przygaszona”, przestała spotykać się ze znajomymi przez okres około pół roku.
Sąd miał także na uwadze , iż doznane przez powódkę uszkodzenia ciała nie wiązały się z koniecznością dłuższego pobytu w szpitalu, ani przechodzenia długotrwałych i skomplikowanych zabiegów leczniczych. Powódka była i jest samodzielna w czynnościach dnia codziennego. Powódka ze szpitala wyszła chodząca, bez objawów ogniskowych, nie wymagała pomocy osób trzecich. Leczenie związane z urazem zostało zakończone a skutki wypadku nie powinny ujawniać się w przyszłości. Ograniczenie aktywności powódki w życiu codziennym dotyczy w szczególności umiarkowanych trudności przy podnoszeniu i przenoszeniu przedmiotów, nieznacznych trudności w odniesieniu do realizowania dziennego rozkładu zajęć, przygotowywania posiłków, wykonywania prac domowych.
W tych okolicznościach Sąd uznał, iż kwota 40 000 zł zadośćuczynienia od pozwanego na rzecz powódki w okolicznościach sprawy jest kwotą adekwatną w rozumieniu art. 445§1 kc w zw. z art. 444§1 kc do doznanej przez powódki krzywdy na skutek uszkodzenia ciała w wyniku kolizji z dnia 28 marca 2020r . Z uwagi, iż pozwane towarzystwo ubezpieczeniowe uznając swoją odpowiedzialność za skutki wypadku powódki z dnia 28 marca 2020 r. wypłaciło powódce kwotę 4 400 zł tytułem zadośćuczynienia Sąd zasądził od pozwanego towarzystwa ubezpieczeń kwotę 35 600 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Dalej idące w tym zakresie żądania powódki Sąd oddalił jako zbyt wygórowane i nie mające uzasadnienia w okolicznościach sprawy, w szczególności w rozmiarze doznanej krzywdy.
Rozstrzygając co do żądania pozwu w zakresie zwrotu kosztów opieki przez osoby najbliższe Sąd uznał żądanie powódki za nieuzasadnione , ze zgodnych w tym zakresie opinii powołanych w sprawie biegłych z zakresu ortopedii i neurologii , wynika, iż powódka po wyjściu ze szpitala nie wymagała opieki ze strony osób trzecich. Powyższe potwierdziła też córka powódki , która w swoich zeznaniach wskazała , iż powódka po wypadku nie wymagała pomocy przy prostych czynnościach życia codziennego, sama przygotowywała posiłki, sprzątała po sobie , robiła pranie. Natomiast wykonywanie cięższych czynności czy pomoc w prowadzeniu gospodarstwa , z której powódka zmuszona była korzystać po wypadku , nie mieści się w pojęciu „opieki”. Dodatkowo twierdzenia pozwu , w których wskazano, iż powódką w początkowym okresie po wypadku opiekował się jej syn, nie zostały w żaden sposób udowodnione.
Rozstrzygając co do żądania pozwu w zakresie zwrotu wydatków poniesionych przez powódkę na zakup środków farmakologicznych, opłaty za wizyty u lekarzy specjalistów, zwrotu kosztów dojazdu na wizyty lekarskie i na rehabilitację, Sąd miał na względzie treść art. 444§1 kc. Jak wskazuje się w orzecznictwie zgodnie z art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Chodzi zatem o wszelkie wydatki pozostające w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, jeżeli są one konieczne (niezbędne) i celowe . W ocenie Sądu stosownie do wcześniejszych ustaleń i rozważań , powódce przysługuje jedynie zwrot wskazanych kosztów poniesionych w okresie do 6 miesięcy po wypadku , albowiem w tym okresie leczenie związane bezpośrednio z urazem powinno być zakończone .
W konsekwencji Sąd uznał , iż powódce należy się zwrot wydatków w wysokości 1 058,06 zł (żądanie z pkt 3 pozwu ) , na którą składają się:
- 370 zł - przeprowadzone badanie diagnostyczne rezonansu magnetycznego w dniu 11.05.2020 r. (faktura Vat nr (...) k. 48)
- 68,06 zł - zakup leków (faktura Vat nr (...) z dnia 13.07.2020 r. k. 49),
- 120 zł - konsultacja lekarska z dnia 12.05.2020 r. – lekarz neurolog (faktura Vat nr (...) k. 47)
- 300 zł – konsultacja lekarska z dnia 10.06.2020 r. – lekarz neurochirurg ( faktura Vat nr (...) k. 50)
- 100 zł- konsultacja lekarska z dnia 26.06.2020 r. – lekarz neurolog ( faktura Vat nr (...) k. 51)
- 100 zł- konsultacja lekarska z dnia 03.08.2020 r. – lekarz neurolog (faktura Vat nr (...) k. 52).
W ocenie Sądu na tej samej podstawie powódce należy się zwrot wydatków w wysokości 276,23 zł (w ramach żądania z pkt 6 pozwu ) , na którą składają się:
- 100 zł - konsultacja lekarska z dnia 15.09.2020 r. – lekarz neurolog (rachunek nr (...) k. 53),
- 79,84 zł - zakup leków (faktura VAT nr (...), k. 54, wprawdzie brak jest daty faktury, ale numer faktury jest poprzedzający kolejną fakturę VAT nr (...) z dnia 23.09.2023 r.)
- 96,39 zł – zakup leków (faktura VAT nr (...) z dnia 23.09.2020 r. k. 55)
Wskazać przy tym należy , iż pozwany kwestionując zasadność zakupów leków na wskazanych wyżej fakturach nie wskazał powodów, dla których je kwestionuje. Sąd przyjął za zasadne twierdzenia pozwu , iż powódka w związku z dolegliwościami bólowymi będącymi następstwami urazów doznanych w wypadku z dnia 28 marca 2020 r. była uprawniona do poszukiwania pomocy u lekarzy specjalistów : neurologa i neurochirurga w ramach wizyt prywatnych , faktem bowiem powszechnie znanym jest długi termin oczekiwania na wizytę u lekarzy specjalistów w ramach świadczeń finansowanych przez NFZ. Pozwany jest zatem zobowiązany zwrócić powódce poniesione przez nią koszty leczenia dolegliwości związanych z urazem w okresie 6 miesięcy od zdarzenia z dnia 28 marca 2020 r.
Za zasadne Sąd uznał także żądanie pozwu w kwocie 416,35 zł tytułem zwrotu kosztów podróży powódki do placówek medycznych (pkt 4 pozwu ), akceptując także sposób wyliczenia tej należności przez odwołanie się do treści § 2 pkt 1 lit. b Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania" zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli, i motorowerów niebędących własnością pracodawcy , poprzez przyjęcie równania: * liczba kilometrów stanowiąca odległość od miejsca rozpoczęcia podróży do miejsca leczenia x 2 (droga do miejsca leczenia oraz droga powrotna) x ilość wizyt w danym miejscu (jeżeli wizyty się powtarzały) x 0, (...) (koszty używania pojazdu o pojemności skokowej powyżej 900 cm 3 silnika).
Tym samym Sąd przyjął , iż na wskazany koszt składały się następujące trasy:
1. S. - B. - 36 km x 2 x 5 x 0, (...) = 300,89 zł (podróże do placówki Ort - (...) G., K.,T. i (...) w okresie od kwietnia do czerwca 2020 r. )
2. S. - P. - 111 km x 2 x 0, (...) = 185,55 zł (podróż celem wykonania badaniu rezonansu magnetycznego w S.-med. w dniu 11.05.2020 r. , pracownia rezonansu magnetycznego - P.);
3. S. - G. - 63 km x 2 x 0, (...) = 105,31 zł (podróż celem skorzystania z konsultacji lekarskiej lekarza neurologa w dniu 12 maja 2020 r. );
4. S. - K. - 34 km x 2 x 2 x 0, (...) - 113,67 zł (podróże celem skorzystania z porady psychologicznej w dniu 18 kwietnia 2020 r. oraz konsultacji neurochirurgicznej w dniu 10.06.2020 r. );
5. S. - B. (rehabilitacja) 14 km x 2 x 10 x 0, (...) = 234,02 zł (podróże do gabinetu fizjoterapeutycznego A. D. (1), J. D. (1), P. D. (1) gabinet fizjoterapii s.c. – w czerwcu i sierpniu 2020 r. );
W ocenie Sądu łączny koszt dojazdów powódki do wskazanych placówek medycznych wyniósł 939,44 zł. Pozwany wypłacił powódce z tego tytułu kwotę 422,80 zł , powód żądał z tego tytułu zwrotu kosztów dojazdu w kwocie 416,35 zł , wobec czego Sąd będąc związany tym żądaniem, taką kwotę zasądził na rzecz powódki.
Dalsze roszczenia powódki z tytułu odszkodowania za poniesione koszty leczenia jak też koszty dojazdu do placówek medycznych zgłoszone w pozwie oraz w pismach rozszerzających powództwo Sąd oddalił jako nieuzasadnione wobec przyjęcia , iż leczenie urazów powódki związanych z wypadkiem powinno być zakończone maksymalnie w ciągu 6 miesięcy od wypadku , gdyby powódka nie miała samoistnych schorzeń kręgosłupa.
W tym miejscu wskazać należy , iż powódka nie wykazała , aby przedłożone przez nią orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 14.02.2024 r. ( kopia k. 420) wiązało się z urazami doznanymi przez nią w wypadku z dnia 28 marca 2020 r. Jak wskazał biegły z zakresu ortopedii L. G. w odniesieniu do wcześniejszego orzeczenia - (...) ds. orzekania o Niepełnosprawności zaliczył powódkę okresowo do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym bez związku z przedmiotową sprawą.
Sąd oddalił roszczenie powódki w zakresie ustalenia odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za skutki i następstwa wypadku z dnia 28 marca 2020 r. W ocenie Sądu powódka nie wykazała w tym zakresie interesu prawnego, zgodnie z art. 189 kpc, albowiem jak wynika z opinii biegłego z zakresu neurologii Ł. S. leczenie powódki związane bezpośrednio z urazem powinno trwać do max. 6 miesięcy. Aktualnie powódka nadal leczy się z powodu dolegliwości bólowych (kręgosłupa) C, jednakże aktualnie rehabilitacja i leczenie przeciwbólowe ma związek ze zwyrodnieniem odcinka C kręgosłupa oraz dyskopatią. Ewentualne ujawnienie się nowej szkody lub okoliczności uzasadniających odpowiedzialność pozwanego w szerszym zakresie pozwoli powódce na wystąpienie z kolejnym skonkretyzowanym powództwem o zapłatę.
Rozstrzygając w przedmiocie żądania pozwu co do zasądzenia odsetek od zasądzonej na rzecz powódki należności Sąd miał na uwadze , iż szkoda osobowa w wyniku wypadku została zgłoszona pozwanemu w dniu 3 kwietnia 2020 r. ( akta szkody – płyta CD załączona do odpowiedzi na pozew k. 89) . Pozwany decyzją z dnia 30 kwietnia 2020 r. przyznał powódce zadośćuczynienie w kwocie 4000 zł. W tym samym dniu pozwany otrzymał pismo powódki z dnia 28 kwietnia 2020 r. (k.61- 63) - zgłoszenie szkody osobowej wraz z żądaniem zapłaty kwoty 35 000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w związku z wypadkiem z dnia 28 marca 2020 r. W piśmie tym wezwano pozwanego do wypłaty należnego powódce zadośćuczynienia bez wskazania terminu spełnienia roszczenia. Zgodnie z treścią art. 455 kc jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Zważywszy , iż w niniejszej sprawie szkoda osobowa została zgłoszona w dniu 3 kwietnia 2020 r. a pozwany decyzją z dnia 30 kwietnia 2020 r. przyznał powódce kwotę 4000 zł zadośćuczynienia, w relacjach poszkodowany – towarzystwo ubezpieczeń jako ubezpieczyciel sprawcy szkody należy przyjąć , iż niezwłoczny termin na spełnienie świadczenia po wezwaniu dłużnika wynosi tydzień. W konsekwencji pozwany pozostawał w zwłoce z zapłatą zadośćuczynienia w kwocie 30 000 zł żądanej pozwem od dnia 08.05.2020 r. i od tego dnia należą się powódce odsetki za opóźnienie od tej kwoty. Natomiast wobec rozszerzenia powództwa o dalszą kwotę zadośćuczynienia do kwoty 72 000 zł pismem z dnia 26.06.2024 r. wniesionym w dniu 05.07.2024 r. do Sądu ( data nadania w Urzędzie Pocztowym) należało uznać , iż odsetki od kwoty 5 600 zł zasadzonej tytułem zadośćuczynienia (ponad kwotę 30 000 zł pierwotnie dochodzoną) , należą się od dnia 05.07.2024 r.
W zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot zasądzonych tytułem odszkodowania za zakup leków, konsultacje lekarskie i badania w wysokości 1058,06 zł i za zwrot kosztów przejazdu w kwocie 416,35 zł, Sąd uznał za zasadne żądanie pozwu zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 28 sierpnia 2020 r. , albowiem powódka zgłosiła pozwanemu żądanie w tym zakresie pismem z dnia 13 sierpnia 2020 r. (k. 65-68) otrzymanym przez pozwanego w dniu 19 sierpnia 2020 r. Pozwany pismem z dnia 27 sierpnia 2020 r. przyznał powódce dodatkowe zadośćuczynienie w kwocie 400 zł oraz odszkodowanie za zakup leków w kwocie 64,43 zł i zwrot kosztów przejazdu do placówek medycznych w kwocie 422,80 zł odmawiając roszczeniom powódki w pozostałym zakresie. W konsekwencji pozwany pozostawał w zwłoce z zapłatą roszczeń powódki w zakresie zapłaty kwot 1058,06 zł i 416, 35 zł (pkt 3 i 4 pozwu) od dnia 28 sierpnia 2020 r.
W zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwoty zasądzonej tytułem odszkodowania za zakup leków i konsultacje lekarskie w wysokości 276,23 zł ( w związku z częściowym uwzględnieniem żądania z pkt 6 pozwu) Sąd uznał za zasadne żądanie pozwu zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu tj. d dnia 19 marca 2021 r.
W pozostałej części żądania zasądzenia odsetek ustawowych za opóźnienie Sąd oddalił jako nieuzasadnione.
O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 kpc znosząc koszty procesu wzajemnie pomiędzy stronami mając na względzie uwzględnienie żądań stron w podobnej części (powódka wygrała proces w 49,05 %) .
Jednocześnie Sąd stosownie do treści art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obciążył strony kosztami sądowymi związanymi z kosztami opinii biegłych . Łącznie koszt związany z wydanymi przez biegłych opiniami w sprawie wynosił 8 502,87 zł , kwota 2000 zł została pokryta z zaliczek uiszczonych przez powódką i pozwanego w kwotach po 1000 zł . Do uiszczenia pozostała kwota 6 502,87 zł. Sąd obciążył strony wynikającymi stąd kosztami sądowymi zgodnie z zasadami obowiązującymi przy zwrocie kosztów procesu w stosunku w jakim każda ze stron przegrała proces - powódka 50,95 % , pozwany 49,05 %.
ZARZĄDZENIE
1. (...);
2. (...) ,
3. (...).
K., 11.08.2024 r.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Rejonowy w Kętrzynie
Osoba, która wytworzyła informację: Sędzia Małgorzata Kłek
Data wytworzenia informacji: