Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 29 grudnia 2022 roku

Sąd Rejonowy I Wydział Cywilny w G. w składzie :

Przewodniczący: SSR Janusz Supiński

Protokolant: Katarzyna Kucharska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29.11.2022r.

sprawy z wniosku K. T. (1)

z udziałem K. T. (2), K. T. (3), B. C. (1), M. W. (1)

o zasiedzenie i rozgraniczenie

postanawia:

1.  Stwierdzić, że uczestnicy postepowania K. T. (2) i K. T. (3) nabyli na prawach wspólności ustawowej małżeńskiej przez zasiedzenie w dniu 01 stycznia 1987 roku własność:

a)  części działki gruntu numer geodezyjny (...) o powierzchni 25 m ², oznaczonej na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę G. M. (karta 140 akt), która to mapa stanowi integralną część niniejszego orzeczenia, kolorem łososiowym, położonej w W., zapisanej w księdze wieczystej (...) o obwodnicy wyznaczonej punktami 19-167_19-164_7_6_5_4_2_19-167.

b)  części działki gruntu numer geodezyjny (...) o powierzchni 7 m ², oznaczonej na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę G. M. (karta 140 akt), która to mapa stanowi integralną część niniejszego orzeczenia, kolorem łososiowym, położonej w W., zapisanej w księdze wieczystej (...) o obwodnicy wyznaczonej punktami 19-167_2_3_1_19-167.

2.  Między nieruchomościami położonymi w W. stanowiącymi działki:

- nr 92/2 zapisaną w KW (...)

- nr 95 zapisaną w KW (...)

ustalić granicę według linii biegnącej między punktami 1_3_2 oznaczonymi na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę G. M. (karta 140 akt), która to mapa stanowi integralną część niniejszego orzeczenia.

3.  Między nieruchomościami położonymi w W. stanowiącymi działki:

- nr 92/2 zapisaną w KW (...)

- nr 97/2 zapisaną w KW (...)

ustalić granicę według linii biegnącej między punktami 2_4_5_6_7 oznaczonymi na mapie sytuacyjnej sporządzonej przez biegłego geodetę G. M. (karta 140 akt), która to mapa stanowi integralną część niniejszego orzeczenia.

4.  Nakazać pobrać od wnioskodawcy K. T. (1) na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Giżycku) kwotę 766,06 (siedemset sześćdziesiąt sześć 06/100) złotych tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo e środków budżetowych.

5.  Ustalić, że zainteresowani ponoszą koszty postępowania we własnym zakresie.

Sygn. akt. I Ns 421/20

UZASADNIENIE

Wnioskodawca K. T. (1) domagał się stwierdzenia, że z dniem 1.01.1988 r. jego poprzednicy prawni K. T. (2) oraz K. T. (3) nabyli przez zasiedzenie nieruchomość gruntową o pow. 0,0030 ha, tj. część działki nr (...) położonej w W., zapisanej w księdze wieczystej nr (...), której właścicielem jest B. C. (1) oraz M. W. (1), oraz nieruchomość gruntową o pow. 0,0008 ha, tj. część działki nr (...) położonej w W., zapisanej w księdze wieczystej nr (...), której właścicielem jest B. C. (1). W uzasadnieniu podał, że działka wnioskodawcy, a wcześniej jego poprzedników prawnych była użytkowana według map archiwalnych w granicach, których wschodnia granica biegła wzdłuż ścian budynków położonych na działce nr (...). W ten sposób uczestnicy K. T. (2) i K. T. (3) (a wcześniej ich poprzednicy) użytkowali tę działkę, będąc przekonani, że są właścicielami. Dopiero w okolicach 2005 r. granica ta została przesunięta wzdłuż działki wnioskodawcy, w dotychczasowych granicach zaś (granica wzdłuż ścian budynku) działka była użytkowana od przełomu lat 30 i 40. Jako początkową datę rozpoczęcia biegu zasiedzenia wnioskodawca wskazał lata 50.

Uczestnik postępowania B. C. (2) wniósł o oddalenie wniosku w całości. W uzasadnieniu zaprzeczył, by poprzednicy prawni wnioskodawcy władali częścią jego nieruchomości, albowiem nigdy nie byli jej posiadaczami samoistnymi, ani nie sprawowali nad nią władztwa. Dodał, że mapy archiwalne dołączone do wniosku nie dowodzą sprawowania przez poprzedników prawnych wnioskodawcy władztwa nad nieruchomością, albowiem nie zawierają nawet naniesionych na nie budynków.

Uczestnicy postępowania K. T. (2), K. T. (3) i M. W. (2) nie oponowali złożonemu przez wnioskodawcę wnioskowi.

Sąd ustalił, co następuje:

Wnioskodawca K. T. (1) na mocy umowy darowizny z dnia 1.03.2011 r., Rep. A nr (...) jest właścicielem działki nr (...), położonej w W., zapisanej w księdze wieczystej nr (...). Działka ta graniczy z nieruchomością uczestnika B. C. (2) – działką nr (...), zapisaną w księdze wieczystej nr (...) oraz działką nr (...) należącą do uczestników B. C. (2) i M. W. (1) zapisaną w księdze wieczystej nr (...). Działki nr (...) przylegają bezpośrednio do ulicy (...), zaś z drugiej strony działka nr (...) wraz z działką nr (...) przylega do ulicy (...). Na działce nr (...) w okolicach styku działek nr (...) z działką nr (...) znajduje się budynek mieszkalny, a także budynek gospodarczy, na działce nr (...) znajduje się budynek gospodarczy, który częściowo również wchodzi w obręb działki nr (...). Na działce nr (...) położony jest budynek mieszkalny.

/dowód: akt notarialny rep. A Nr (...) – k. 44-45v

treść księgi wieczystej nr (...) – k. 177-182/

Granica pomiędzy w/w działkami według map katastralnych z lat 1869, 1931 i 1938 przebiegała w linii prostej od strony linii kolejowej i na wysokości budynku gospodarczego należącego do B. C. (2) skręcała patrząc na ulicę (...) łagodnie w prawo.

W roku 2005 wykonano modernizację operatu ewidencji gruntów wsi W.. Nastąpiło wówczas ustalenie granic pomiędzy działką nr (...) a działkami nr (...) na podstawie zgodnego ustalenia stron w postaci linii prostej od ulicy (...) do ulicy (...). W punkcie 19-164 osadzono znak graniczny trwały, punkt 19-488 oznaczono palikiem. Od czasów powojennych do czasów obecnych granica geodezyjna pomiędzy działką nr (...) (po wywłaszczeniu nr 92/2) a działkami nr (...) (po wywłaszczeniu nr 97/2) oraz działką nr (...) z drugiej strony przebiega w linii prostej od ulicy (...) (punkt graniczny nr 19-488) do ulicy (...) (punkt graniczny nr 19-164). Punkt 19-167 znajduje się na tej linii.

/dowód: opinia biegłego sądowego G.M. – k. 121-140/

Od ulicy (...) do rogu budynku mieszkalnego należącego do B. C. (2) znajdującego się na działce nr (...) co najmniej od 1945 r. znajdował się płot z drewnianych desek. Płot kończył się na rogu budynku, wzdłuż budynku mieszkalnego płotu nie było. Z kolei pomiędzy domem mieszkalnym znajdującym się na działce nr (...) a budynkiem gospodarczym było ogrodzenie z bramką przez którą do 1970 r. poprzednicy prawni uczestnika B. C. (2) chodzili po wodę na działkę nr (...). Później za tymże ogrodzeniem był ogródek. Wzdłuż budynku gospodarczego B. C. (2) nie było żadnego ogrodzenia. W 2005 r. w efekcie prowadzonych prac geodezyjnych został posadowiony nowy płot, który został przesunięty w kierunku działki nr (...) należącej do wnioskodawcy, a który do chwili obecnej nie zmienił już swego położenia.

/dowód: zeznania świadka M. R. – k. 100-100v,

zeznana świadka A. P. – k. 100v-101,

zeznania stron – k. 101-102, 175-175v/

Postanowieniem z dnia 27.08.2020 r. wszczęto na wniosek B. C. (2) administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe gruntu o nr ewidencyjnym 95 o pow. 0,0837 ha oraz nr 97/2 o pow. 0,0397 ha z przyległymi gruntami składającymi się z działki nr (...) (należącymi do wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie). Sprawa na podstawie art. 36 ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne (Dz.U.2020, poz. 276 ze zm.) została przekazana do rozpoznania tut. Sądowi jako właściwemu do przeprowadzenia rozgraniczenia.

/dowód: postanowienie z dnia 27.08.2020 r. – k. 33/

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w sprawie jest nakreślony wyżej stan faktyczny, który nie był kwestionowany przez żadnego z zainteresowanych w sprawie. Wynika on z twierdzeń samych zainteresowanych, a także z zeznań świadków M. R. i A. P. i zgromadzonych w sprawie dokumentów. W szczególności poza sporem pozostawała okoliczność posadowienia przez wnioskodawcę w 2005 r. ogrodzenia, które zostało przesunięte w stronę działki wnioskodawcy. Do tej chwili bowiem granica biegła wzdłuż ścian budynków położonych na działce nr (...). W tym kontekście niepoślednie znaczenie również miała treść opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji G.M., który m.in. wskazał zmiany granic geodezyjnych pomiędzy działkami nr (...) na przestrzeni lat 1945-2021, określił rzeczywisty geodezyjny przebieg granicy pomiędzy działkami a także wskazał na mapie obszar objęty sporem. Konkluzje biegłego sądowego nie były kwestionowane przez żadnego z zainteresowanych w sprawie, co sugeruje, że strony zaaprobowały wnioski zeń płynące.

Sporną okazała się być kwestia wyłącznego korzystania z w/w oznaczonego obszaru spornego przez poprzedników prawnych wnioskodawcy, a w konsekwencji zasadność wniosku wnioskodawcy o zasiedzenie spornej części nieruchomości. Uczestnik postępowania B. C. (2) zaprzeczył bowiem, by poprzednicy prawni wnioskodawcy byli jej posiadaczami samoistnymi, a także by sprawowali nad nią władztwo.

Zgodnie z regulacją art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. Na mocy zaś § 2 tego artykułu, po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze. Należy wskazać, iż celem zasiedzenia jest korekta stanu prawnorzeczowego w związku z niezgodnością pomiędzy stanem rzeczywistym, a stanem prawnym. Instytucja zasiedzenia jest wymierzona przeciwko właścicielowi nieruchomości, który przez znaczny okres czasu (20-30 lat) nie wykonuje uprawnień właścicielskich w stosunku do swojej własności.

Do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie niezbędne jest istnienie łącznie dwóch przesłanek - samoistnego posiadania oraz upływu stosownego okresu takiego posiadania. Posiadaczem samoistnym rzeczy jest tylko ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel tj. faktycznie może korzystać z rzeczy z wyłączeniem innych osób (art. 140 k.c.). Od właściciela odróżnia go jedynie brak stosownego tytułu. Na posiadanie samoistne składa się element fizyczny – corpus, czyli faktyczne, fizyczne władztwo nad rzeczą i element psychiczny – animus - tj. zamiar władania rzeczą dla siebie. Istotne jest także, by posiadanie, które ma prowadzić do zasiedzenia było jawne.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy nie może budzić wątpliwości, że poprzednicy prawni wnioskodawcy korzystali z całego spornego obszaru w działce nr (...) oraz w działce nr (...) zgodnie z granicami biegnącymi wzdłuż ścian budynków położonych na tych działkach. W tym kontekście Sąd dostrzegł treść zeznań świadków M. R. i A. P., którzy spójnie wskazali, że pierwotne ogrodzenie znajdowało się wzdłuż ścian budynków położonych na działkach nr (...). M. R., który mieszka w bezpośrednim sąsiedztwie spornych nieruchomości od 1945 roku, zaś nieruchomość wnioskodawcy należała niegdyś do jego dziadków – podał, że sporna część nieruchomości użytkowana była przez wnioskodawcę i jego poprzedników prawnych od 50 lat, a nawet dłużej. Świadek A. P. (również sąsiad zainteresowanych) w zakresie spornej części nieruchomości podał, że ten ogródek należy do T. od czasów powojennych. Uczestniczka postępowania K. T. (3) podała, że na nieruchomości stanowiącej działkę nr (...) mieszka od urodzenia, czyli od 1956 roku i potwierdziła sposób, w jaki na przestrzeni lat ogrodzona była nieruchomość, z której korzystała wraz z uczestnikiem K. T. (2). Jak podała na spornych częściach działek był ogródek, jej babcia trzymała kury, miała warzywa, cały kawałek był uprawiany od strony ulicy aż do chlewika znajdującego się na działce wnioskodawcy. Od 1961 r. był tam ogród warzywny, później po śmierci dziadka uczestniczki jej matka sadziła tam tylko kwiaty. Taki sposób korzystania ze spornych części działek potwierdził także uczestnik K. T. (2), mąż uczestniczki K. T. (3). Strony zgodne były co do tego, że nowy płot został przesunięty w stronę działki wnioskodawcy. W konsekwencji, w ocenie sądu w stosunku do poprzedników prawnych wnioskodawcy należy przyjąć, że posiadanie niewątpliwie miało miejsce i miało charakter samoistny. Posiadanie samoistne ma miejsce nie tylko wtedy, gdy posiadacz jest przekonany o swoich uprawnieniach właściciela, ale także wtedy, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać rzecz tak, jakby nim był (wyrok Sądu Najwyższego z 07.04.1994r., (...) 18/94). W ocenie sądu zeznania wnioskodawcy i uczestników postępowania oraz świadków są wystarczającymi dowodami do uznania, iż małżonkowie K. i K. T. (3) posiadali tę nieruchomość samoistnie, jak też użytkowali ją nieprzerwanie. Dostrzec należy przy tym, że z dużą dozą prawdopodobieństwa sporne części działek do chwili obecnej użytkowane byłyby w dotychczasowy sposób, albowiem przesunięcie ogrodzenia w stronę działki wnioskodawcy było wyłącznie efektem dokonywanych w granicach 2005 roku pomiarów geodezyjnych. Uczestnik B. C. (2) w żaden sposób nie wykazał, by wnioskodawcy i jego poprzednikom prawnym na przestrzeni lat zgłaszane były jakiekolwiek sprzeciwy co do korzystania z części działek nr (...).

Termin zasiedzenia Kodeks cywilny uzależnia od dobrej lub złej wiary posiadacza. W orzecznictwie przyjmuje się, iż posiadaczem w dobrej wierze jest osoba, która pozostaje w mylnym, lecz uzasadnionym okolicznościami przekonaniu o przysługującym jej prawie do władania rzeczą jakie faktycznie wykonuje. Dobra wiara posiadacza występuje wtedy, gdy z przyczyn usprawiedliwionych (a więc bez niedbalstwa) nie wie on o tym, że nie przysługuje mu prawo własności. W realiach niniejszej sprawy nie było sporu co do złej wiary poprzedników prawnych wnioskodawcy. Dostrzec należało w tym zakresie twierdzenia K. T. (3), która mieszka w budynku położonym przy ul. (...) na działce nr (...), należącej aktualnie do wnioskodawcy od urodzenia, tj. od 1956 r. Jako początkową datę rozpoczęcia biegu zasiedzenia wnioskodawca zatem należało uznać 1.01.1957 r., przy czym niewątpliwie jeszcze przed tą datą sporne części działek użytkowane były wedle wersji lansowanej przez wnioskodawcę i jej poprzedników prawnych. Bieg terminu zasiedzenia rozpoczął się przed wejściem w życie przepisów kodeksu cywilnego, a pod rządem obowiązującego wówczas dekretu z 11.10.1946 r. prawo rzeczowe (Dz.U.57 poz.319, 1946r.). Art. 50 prawa rzeczowego stanowił, że kto posiada nieruchomość przez lat dwadzieścia, nabywa jej własność, chyba że w chwili objęcia nieruchomości w posiadanie był w złej wierze (zasiedzenie). Termin zasiedzenia w złej wierze wynosił 30 lat. Mając na uwadze, że bieg terminu zasiedzenia spornej nieruchomości dla ich posiadaczy rozpoczął się 1.01.1957 r. i wynosił 30 lat – upłynął on w dniu 1.01.1987 r. W celu ustalenia przebiegu granicy wyznaczającej obszar faktycznego korzystania przez wnioskodawcę oraz jego poprzedników prawnych, a także ustalenia współrzędnych geodezyjnych określających położenie punktów granicznych wyznaczających obszar części działek, będących przedmiotem zasiedzenia tut. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu geodezji G.M.. Biegły ów wyznaczył na mapie stanowiącej integralną część niniejszego orzeczenia obszar zasiedzenia, który to obszar zaznaczono na mapie w kolorze łososiowym (vide: k. 140). Wskazane części działek poprzednicy prawni wnioskodawcy – K. T. (2) i K. T. (3) zasiedzieli z dniem 1.01.1987 r., co znalazło odzwierciedlenie w pkt 1 a i b sentencji postanowienia. Marginalnie wskazać należy, że Sąd Najwyższy w uchwale z 11.06.2015r. III CZP 112/14, podjętej w składzie 7 sędziów, zaaprobowanej w piśmiennictwie przesądził, że stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości może nastąpić tylko na rzecz osoby wskazanej przez wnioskodawcę lub innego uczestnika postępowania.

Pismem z dnia 8.01.2021 r. Wójt Gminy W. na podstawie art. 36 ustawy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne (Dz.U.2020, poz. 276) przekazał Sądowi Rejonowemu w Giżycku sprawę nr KK.6830.1.2020 w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości składającej się z działki nr (...) z gruntami nieruchomości sąsiedniej – działki nr (...). W tym kontekście należy wskazać, iż postępowanie rozgraniczeniowe toczące się przed sądem cywilnym na podstawie art. 153 k.c. poprzedza etap postępowania administracyjnego uregulowanego w przepisach ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 2020 r., poz. 2052). Przepis art. 36 w/w ustawy, stanowi, iż Sąd, przed którym toczy się sprawa o własność lub o wydanie nieruchomości albo jej części, jest właściwy również do przeprowadzenia rozgraniczenia, jeżeli ustalenie przebiegu granic jest potrzebne do rozstrzygnięcia rozpatrywanej sprawy. W tym wypadku sąd w orzeczeniu zamieszcza również rozstrzygnięcie o rozgraniczeniu nieruchomości. Mając to na uwadze, a przy tym również naniesione przez biegłego sądowego G.M. na mapę punkty graniczne i wskazanie obszaru objętego sporem granicznym należało orzec jak w pkt 2 i 3 sentencji postanowienia.

Na podstawie art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, Sąd nakazał pobrać od wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Giżycku kwotę 766,06 złotych tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych. O powyższym orzeczono jak w pkt 4 sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania Sąd orzekł jak w pkt 5 sentencji postanowienia na podstawie art.520 § 1 k.p.c., który stanowi, że uczestnik postępowania ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Sąd uznał, że strony w równym stopniu były zainteresowane wynikiem postępowania co uprawnia do rozstrzygnięcia o kosztach w myśl powyższej zasady.