Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 20 maja 2025 roku

Sąd Rejonowy I Wydział Cywilny w G. w składzie :

Przewodniczący: SSR Janusz Supiński

Protokolant: Katarzyna Kucharska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 06.05.2025r. sprawy

z wniosku J. G.

z udziałem P. G.

o podział majątku

postanawia:

I.  Dokonać podziału majątku dorobkowego zgromadzonego w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawczyni J. G. i uczestnika postępowania P. G., powstałej wskutek zawarcia związku małżeńskiego w dniu 20.09.1980r. i zniesionej wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 06.05.2011r. sygn. akt VI RC (...) w skład którego to majątku wchodzi;

1.  spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) W. w G., położonego w W. ul. (...) o wartości 256.540,00 zł;

2.  środki pieniężne stanowiące równowartość samochodu marki F. (...) rok produkcji 2006 nr VIN (...) – 6.480,00 zł

w ten sposób, że opisane wyżej prawo i środki pieniężne przyznać na wyłączną rzecz uczestnika postępowania P. G..

II.  Zasądzić od uczestnika postępowania P. G. na rzecz wnioskodawczyni J. G. kwotę 131.510,00 (sto trzydzieści jeden tysięcy pięćset dziesięć) złotych tytułem spłaty, płatną w terminie 6 (sześć) miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek zwłoki w płatności.

III.  W pozostałym zakresie wnioski oddalić.

IV.  Znieść wzajemnie między zainteresowanymi koszty postępowania.

V.  Nakazać pobrać od wnioskodawczyni J. G. oraz uczestnika postępowania P. G. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w G. kwoty po 1.380,73 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo ze środków budżetowych.

Sygn. akt I Ns 317/22

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni – J. G. – wniosła o dokonanie podziału majątku dorobkowego, zgromadzonego w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej wnioskodawczyni z uczestnikiem postępowania P. G.. W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że w skład majątku dorobkowego wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego położonego w W. ul. (...). Wnioskodawczyni wniosła o przyznanie w/w składnika na rzecz uczestnika postępowania z określeniem spłaty na jej rzecz. Nadto wnioskodawczyni domagała się ustalenia nierównych udziałów zainteresowanych w majątku dorobkowym, wskazując, że uczestnik przyczynił się do jego powstania tylko w 15 %, a to z uwagi na nadużywanie alkoholu i częste utraty z tego powodu zatrudnienia.

Uczestnik postępowania – P. G. – przychylił się do wniosku co do zasady oraz co do sposobu podziału majątku dorobkowego, domagał się jedynie ustalenia nierównych udziałów zainteresowanych w majątku dorobkowym, wskazując, że wnioskodawczyni przyczyniła się do jego powstania tylko w 20 %, a to z uwagi na nadużywanie alkoholu przez wnioskodawczynię i zadłużanie rodziny.

Sąd ustalił co następuje:

Wnioskodawczyni J. G. i uczestnik postępowania P. G. zawarli związek małżeński w dniu 20.09.1980r. Wyrokiem z dnia 06.05.2011r. sygn. akt VI RC (...) Sąd Okręgowy w Olsztynie rozwiązał przez rozwód związek małżeński stron.

dowód: bezsporne

W trakcie trwania związku małżeńskiego zainteresowani uzyskali spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego położonego w W. ul. (...) o obecnej o wartości 256.540,00 zł.

W dniu 01.02.2022r. strony złożyły w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) W. w W. oświadczenie, że w/w prawo przypadnie uczestnikowi postępowania P. G.. W wyniku tego oświadczenia Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) W. w W. oraz uczestnik P. G. zawarli umowę w przedmiocie ustanowienia odrębnej własności lokalu położonego w W. ul. (...) i sprzedaży tego lokalu uczestnikowi.

W roku 2006 uczestnik P. G. nabył samochód marki F. (...) rok produkcji 2006 nr VIN (...). Pojazd ten obecnie nie należy do uczestnika. Aktualna wartość tego rodzaju auta to 6.480 zł.

dowód: zeznania wnioskodawczyni k 59v-60, 137v-138

zeznania uczestnika k 138

zeznania świadka P. K. k 58

zeznania świadka L. G. k 58v

zeznania świadka S. G. k 58v-59

zeznania świadka J. K. k 59

odpis k 6-10, 30-35, 70-72

opinia k 87-124, 154-157, 181-201

postanowienie k 34 akt VI RC (...) SO Olsztyn

wyrok k 26 akt VI RC (...) SO Olsztyn

wniosek - akta członkowskie nr 90

W trakcie związku małżeńskiego oboje zainteresowani pracowali zawodowo. Uczestnik postępowania przebywał i pracował czasowo również poza granicami kraju i tam też nabył sporny pojazd m-ki F. (...). Obecnie oboje zainteresowani pobierają świadczenia emerytalne – wnioskodawczyni w wysokości 2.784 zł, a uczestnik – w wysokości 2.700 zł.

dowód: zeznania wnioskodawczyni k 59v-60, 137v-138

zeznania uczestnika k 138

Sąd zważył co następuje:

Bezspornym w sprawie jest ustalony wyżej skład majątku dorobkowego zainteresowanych, wartość owego majątku oraz sytuacja materialna stron. Powyższe ustalenia wynikają zarówno z treści bezsprzecznych dokumentów, opinii biegłej K. P. i R. S., jak i zeznań samych zainteresowanych.

Na uwagę zasługuje przede wszystkim brak zastrzeżeń stron do opinii biegłych K. P. i R. S., którzy to biegli dokonali wyceny obu składników majątku wspólnego. Wobec braku zastrzeżeń stron oraz uwzględniając fakt, że Sąd nie dopatrzył się w owych opiniach żadnych braków i błędów, które podważałyby oba opracowania biegłych, należało przyznać tym pracom przymiot fachowości i rzetelności. Tym samym opinie te mogą w ocenie Sądu stanowić solidną podstawę orzeczenia.

Odnotować też trzeba, że zainteresowani zgodni byli co składu majątku dorobkowego podlegającego podziału w niniejszym postępowaniu, w szczególności w zakresie lokatorskiego spółdzielczego prawa do lokalu. W tym kontekście warto od razu zaznaczyć, że przedmiotem podziału masy wspólnej było owo spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, mimo, że obecnie (już po zniesieniu wspólności ustawowej małżeńskiej) zostało ono przekształcone i feralny lokal stanowi przedmiot odrębnej własności. Istotny bowiem jest stan na chwilę ustania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej stron, a to nastąpiło z dniem 28.05.2011r. czyli datą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Wspomniana data 28.05.2011r.jest też istotna z innego jeszcze punktu widzenia. Otóż bowiem wyartykułować należy, że skoro ustawowa wspólność majątkowa małżeńska stron trwała aż do dnia 28.05.2011r., to wszystkie przedmioty nabyte w okresie od dnia ślubu stron do w/w dnia 28.05.2011r. automatycznie wchodziły w skład majątku dorobkowego stron. Stąd też, skoro uczestnik P. G. nabył w roku 2006 samochód marki F. (...), to oczywistym jest, że wszedł on w skład majątku wspólnego zainteresowanych. Konsekwencją tego była konieczność ustalenia wartości tego pojazdu, skoro w toku postępowania uczestnik poprzestał na stwierdzeniu, że nie dysponuje obecnie owym pojazdem. Zresztą auto to było w posiadaniu P. G. po dacie 28.05.2011r., co strony przyznały. Niezależnie zatem od tego, co się ostatecznie stało z omawianym pojazdem, jego wartość podlegała rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

W efekcie powyższego Sąd ustalił, że w skład majątku dorobkowego wchodzą dwa składniki tj. spółdzielcze prawo do lokalu oraz równowartość pojazdu m-ki F. (...).

W tym miejscu odnieść się jeszcze należy do twierdzeń uczestnika postępowania, jakoby do przyznania stronom spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu doszło wyłącznie z uwagi na posiadanie przez tegoż uczestnika książeczki mieszkaniowej. Książeczka ta miałaby być założona przez uczestnika w okresie przed zawarciem związku małżeńskiego z wnioskodawczynią. Twierdzenia uczestnika w tym zakresie nie znalazły żadnego potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy. Ani bowiem dokumentacja członkowska w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) nie zawiera żadnej wzmianki w tej materii, ani żaden inny dokument bądź osobowy materiał dowodowy nie potwierdził tezy lansowanej przez uczestnika. Sam fakt, że uczestnik był pracownikiem firmy (...), a spółdzielnia mieszkaniowa, w której strony uzyskały prawo do lokalu działała przy tej firmie, nie przesądza w żaden sposób, by istniała owa książeczka mieszkaniowa i jeszcze by pochodziła sprzed ślubu stron. W takiej sytuacji Sąd przyjął, że przedmiotowe spółdzielcze prawo do lokalu strony uzyskał wspólnie.

Kolejną kwestią wymagającą pochylenia się i analizy są wnioski obu stron o ustalenie nierównych udziałów zainteresowanych w majątku wspólnym. Kwestia ta rzutowała na całokształt ustaleń i następnie decyzji Sądu w niniejszej sprawie. Zgodnie z art. 43 § krio oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym (§ 1 ). Jednakże z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku (§ 2). Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (§ 3). „Przyczynianie się małżonków do powstania majątku wspólnego polega na staraniach każdego z małżonków o należyte funkcjonowanie i zaspokajanie potrzeb założonej przez nich rodziny. Chodzi zatem nie tylko o wysokość uzyskiwanych dochodów, ale także o sposób gospodarowania nimi, w tym racjonalność wydatków czy należyte gospodarowanie poszczególnymi przedmiotami majątkowymi (zob. J.St. Piątowski, Udziały małżonków..., s. 291)… Przyczynianie się do powstania majątku wspólnego nie ogranicza się do osiągania wymiernych korzyści ekonomicznych, ale może polegać także na podjęciu innych starań o należyte funkcjonowanie rodziny. Wynika to jednoznacznie z art. 47 § 3, nakazującego przy określaniu stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego uwzględniać także osobistą pracę przy wychowaniu dzieci i prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Małżonkowie mogą bowiem porozumieć się co do podziału obowiązków, jakie obciążają każdego z nich (np. jedno z małżonków poświęca się karierze artystycznej czy naukowej, a drugie prowadzi gospodarstwo domowe i wspiera małżonka w jego działalności)… Ocena stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego nie może mieć zatem charakteru czysto rachunkowego; nie można także wymagać, aby - przy uzyskiwaniu dochodów przez oboje małżonków - każde z nich przyczyniało się do powiększania majątku wspólnego w równym stopniu” [tak: W. J. (red.), B. W., M. M., S. J., S.-B. E., T. B., T.-S. E.., Z. R., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, LexisNexis, 2014]. W kontekście przytoczonych powyżej przepisów oraz stanowiska literatury wskazać jeszcze należy, że „Zgodnie z art. 6 k.c. ciężar wykazania istnienia przesłanek warunkujących ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym spoczywa na tym, kto zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów (postanowienie SN z 2 października 1997 r., II CKN 348/97, niepubl.)” [tak: P. K. (red.), C. H., Czech B., D. T., K. S., S. M., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz., LexisNexis, 2011].

Innymi słowy ujmując, strony domagając się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym obowiązane są wykazać, że druga strona w sposób rażący, uporczywy, pomimo posiadanych sił oraz możliwości zarobkowych, nie przyczyniała się odpowiednio do tych możliwości do powstania majątku wspólnego bądź w taki właśnie sposób trwonił ów majątek. W niniejszym postępowaniu zainteresowani nie udźwignęli tego ciężaru. Z zeznań świadków P. K., L.G., S. G. i J. K. wyłonił się obraz, w którym to oboje zainteresowani w trakcie trwania ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej z jednej strony pracowali i osiągali dochody, a z drugiej – spożywali alkohol. I wprawdzie uczestnik postępowania bardzo często zmieniał zakłady pracy, a z niektórych był albo zwalniany dyscyplinarnie, albo najczęściej umowa zawarta na czas określony wygasała wskutek upływu czasu, to jednak nie zmienia to postaci rzeczy, że pracował i osiągał mniejsze czy większe dochody. Ostatecznie zresztą uczestnika wyjechał zarobkowo za granicę, a pracując tamże spłacał m.in. powstające okresowo zadłużenie wspólnego mieszkania. Wnioskodawczyni zaś nie tylko w omawianym okresie pracowała zawodowo, ale także zajmowała się wychowaniem dwójki dzieci. W takiej sytuacji trudno jest mówić o nierównomiernym przyczynianiu się do powstania majątku wspólnego i to pomimo tego, że oboje zainteresowani często i gęsto spożywali alkohol, co przecież stanowiło obciążenie budżetu domowego. Takie obciążenia budżetu nie stanowi jeszcze automatycznie spełnienia przesłanej określonych w cytowanym wyżej art. 43 § 2 krio.

Sumując - Sąd stanął na stanowisku, że wnioski zainteresowanych o ustalenie nierównych udziałów stron w zgromadzonym majątku wspólnym nie zasługuje na aprobatę, a w sprawie winne znaleźć zastosowanie normy określone w art. 43 § 1 krio.

Przechodząc do kwestii spłaty należy stwierdzić, że do obliczenia wysokości przedmiotowej spłaty Sąd uwzględnił wartości: lokalu wskazaną przez biegłą K. P. i ruchomości wskazaną przez biegłego R. S.. W efekcie powyższego Sąd dokonał obliczeń rachunkowych (dzielenie wartości wskazanych przez biegłych przez 2), uzyskując wartość udziału każdej ze stron w masie majątku dorobkowego. W oparciu o powyższe można było sformułować pkt II postanowienia. Zasądzając spłatę Sąd uwzględnił, że uczestnik postępowania nie dysponuje (wedle jego oświadczenia) stosowną kwotą pozwalającą na jednorazowe dokonania zapłaty. Stąd też w ocenie Sądu zasadnym jest odroczenie terminu spłaty o 6 miesięcy i umożliwienie w tym czasie uczestnikowi podjęcie czynności zmierzających do zapewnienia środków na ową spłatę (np. poprzez zaciągnięcie zobowiązań kredytowych, uruchomienie oszczędności itp.). Okres 6 miesięczny jest – jak się zdaje – wystarczający do przeprowadzenia owych czynności, a z drugiej strony nie spowoduje realnego uszczerbku wartości ekwiwalentu należnego wnioskodawczyni.

O kosztach postępowania należało orzec po myśli art. 520 § 1 kpc, a to wobec stanowisk zajmowanych przez zainteresowanych w toku postępowania oraz istoty zasady ogólnej, wyrażonej we wspomnianym przepisie. Jednocześnie, zgodnie z dyspozycją art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07. 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu, należało orzec jak w pkt V postanowienia. Mając na uwadze fakt, że w toku postępowania Skarb Państwa poniósł tymczasowo wydatki w wysokości 2.761,47 zł, a udział zainteresowanych pozostaje równy, Sąd sformułował wskazany wyżej pkt V postanowienia.