Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2021r r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący SSR Lidia Merska

Protokolant sekretarz sądowy Joanna Kucharska

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2021 r. w Giżycku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. (1)

przeciwko J. S. (2)

o stwierdzenie nieważności umowy

1.  Powództwo oddala.

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. B. wynagrodzenie w kwocie 2950,00 (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt) złotych, a kwota ta zawiera stawkę podatku VAT.

3.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. K. W. wynagrodzenie w kwocie 2950,00 (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt) złotych, a kwota ta zawiera stawkę podatku VAT.

4.  Nie obciąża powódki J. S. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów wynagrodzenia pełnomocników ustanowionych z urzędu.

Sygn. akt I C 713/19

UZASADNIENIE

Powódka J. S. (1), działając przez pełnomocnika ustanowionego w urzędu, zwróciła się do Sądu Rejonowego (...) z pozwem przeciwko J. S. (2) o stwierdzenie, że umowa częściowego podziału majątku dorobkowego – po rozwodzie 22 stycznia 2006 sporządzona w formie aktu notarialnego przed notariuszem B. M. w Kancelarii Notarialnej w G. za rep. A nr (...), na który składały się działki gruntu o numerze geodezyjnym (...) o łącznej powierzchni 1ha 28ar 04m ^{( 2)} o ówczesnej wartości 20.000,00zł przez przyznanie ich na wyłączną własność J. S. (2) bez żadnej spłaty na rzecz J. S. (1), jest nieważna. Powódka wniosła również m.in. o dopuszczenie dowodu z opinii lekarza psychiatry na okoliczność, że w dacie zawarcia umowy cierpiała ona na chorobę psychiczną lub zaburzenia psychiczne oraz czy w dacie zawarcia umowy powódka była w stanie wyłączającym swobodne i świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli. W uzasadnieniu pozwu podano, że małżeństwo stron zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w. (...) dnia 08.06.2005r sygn. akt VI RC 3442/04. Dnia 12.01.2006r powódka zwarła z pozwanym umowę w formie aktu notarialnego częściowego podziału majątku wspólnego – repert. A nr (...), bez żadnej spłaty na rzecz powódki. Zdaniem pełnomocnika powódki w dacie zawarcia umowy J. S. (1) pozostawała w trudnych relacjach z mężem. Od 2005r cierpiała na depresję, stany lękowe i bezsenność. Już wówczas korzystała z pomocy psychologa i psychiatry. W okresie zawarcia umowy stwierdzono u niej chorobę psychiczną: zaburzenia depresyjne nawracające. W dacie zawierania umowy była lękliwa, napięta, miała trudności z podejmowaniem decyzji, potrzebowała czasu aby zrozumieć co się do niej mówi. Przejawiała objawy ofiary przemocy domowej.

W odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa, a także złożył wnioski dowodowe. W uzasadnieniu swojego stanowiska podał, że w dacie sporządzenia aktu notarialnego powódka była zdolna do zawarcia takiej umowy, a notariusz sporządzający dokumenty na pewno zauważyłby, że stan psychiczny powódki wyłącza możliwość zawarcia umowy o podział majątku dorobkowego.

Sąd Rejonowy w. (...) ustalił i zważył, co następuje:

Wyrokiem Sądu Okręgowego w. (...) z dnia 08.06.2005r małżeństwo J. S. (1) i J. S. (2) zostało rozwiązane – sygn. akt VI RC 3442/04 (akta sprawy VI RC 3442/04).

Aktem notarialnym zawartym dnia 12.01.2006r w Kancelarii Notarialnej B. M. J. S. (2) i J. S. (1) zawarli umowę częściowego podziału majątku wspólnego po rozwodzie. Umowa dotyczyła zabudowanej nieruchomości rolnej składającej się z działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) o łącznej powierzchni gruntu 1ha 28a i 04m ² położonej obręb S. gm. W., powiat (...). Nieruchomość ta była zabudowana stodołą drewnianą krytą papą – oświadczenie byłych małżonków. Właścicielem powyższej nieruchomości stał się J. S. (2) bez żadnej spłaty na rzecz J. S. (1) (umowa k. 5 – 6).

Pomiędzy byłymi małżonkami została zawarta kolejna umowa o przeniesienie własności udziałów w nieruchomościach w zamian za zwolnienie z długu dnia 22.02.2010r w formie aktu notarialnego przez notariuszem B. M. w G. za Rep. A 1055/2010, której nieważność stwierdził Sąd Rejonowy w. (...) w wyroku z dnia 16 października 2017r – sygn. akt IC 1001/16 (k. 31 odpis wyroku). Z akt tej sprawy wynika, iż dopuszczono dowód z opinii biegłego psychiatry A. B. na okoliczność stanu zdrowia psychicznego powódki J. S. (1) w chwili zawierania umowy w dniu 22.01.2010r, w szczególności czy świadomie i swobodnie podjęła decyzję i wyraziła swoją wolę przy zawieraniu umowy k. 97 akt. Z opinii biegłej sporządzonej 07.08.2017r wynika, że w dacie zawarcia umowy rozpoznała u niej chorobę psychiczną – zaburzenia depresyjne nawracające; łagodne zaburzenia procesów poznawczych; stan po przebytym udarze w 2008r. Biegła stwierdziła, że w dacie zawarcia umowy z powodu stanu psychicznego oraz trudnej sytuacji rodzinnej (znęcanie się przez byłego męża) powódka była w stanie wyłączającym swobodne i świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli (k. 107 – 115 w/w akt). Jednocześnie zaznaczyć należy, iż postępowanie w tej sprawie dotyczyło późniejszej umowy zawartej w formie aktu notarialnego przez strony. Z akt tej sprawy wynika również, iż dnia 07.12.2005r J. S. (1) była pacjentką lekarza psychiatry V. P. (historia choroby k. 59 – 64) w/w akt). Podkreślić należy, iż J. S. (1) dnia 12 stycznia 2006r (data zawarcia aktu notarialnego, o którego unieważnienie wnosi powódka), była na wizycie u psychiatry W. P.. Lekarz zanotowała, że na skutek zażywania leków stan zdrowia powódki uległ poprawie. Miała dobry nastrój, aktywniejsza, radziła sobie z codziennymi obowiązkami. Lekarz psychiatra została przesłuchana w niniejszej sprawie podała, że powódka mogła podejmować życiowe, normalne decyzje bez problemu. Znajdowała się wówczas w stanie przygnębienia, rozumiała co robiła, chociaż nieco dłużej zastanawiała się nad podjęciem decyzji (zeznania świadka k. 133 – 133v). W tym czasie powódka była w stanie subdepresyjnym – zmuszała się do aktywności, była przygnębiona i zniechęcona, ale nie cierpiała na żadną chorobę psychiczną, miała zaburzenia w postaci zespołu nerwicowego. Lekarz psychiatra podała, że osoba z zaburzeniami nerwicowymi jest zdolna do podejmowania świadomych decyzji. Leki, które zażywała wówczas powódka nie wpływały na jej poczytalność.

Sąd ocenił zeznania świadka jako wiarygodne, rzetelne i jednoznaczne co do oceny stanu psychicznego powódki w dacie podpisania umowy. Świadek przez wiele lat pracowała jako lekarz psychiatra, sporządzała również opinie sądowo – psychiatryczne, a zdaniem Sądu nie ma żadnych wątpliwości odnośnie wiedzy i doświadczenia zawodowego świadka.

Świadek notariusz – B. M. – podała, że za każdym razem kiedy strony były umówione na podpisanie aktu notarialnego, powódka miała wątpliwości. Pozwany nie upierał się na podpisanie aktu notarialnego i do jego zawarcia dochodziło za kilka miesięcy. W rozmowie powódka była ospała, wymagała dłuższego czasu do namysłu. Te spostrzeżenia świadka są zgodne z tym, co mówiła lekarz psychiatra odnośnie stanu zdrowia powódki w tamtym czasie. Powódka udzielała odpowiedzi wolniej, ale były jasne i zrozumiałe. Notariusz oceniła, iż strony wyraziły swoją zgodna wolę w sposób jasny i nie budzący wątpliwości, dlatego też akt notarialny został sporządzony. Sąd ocenił zeznania świadka jako wiarygodne, a dodatkowo potwierdzone zeznaniami lekarza psychiatry – V. P..

W 2008r i 2011r powódka przeszła dwa udary niedokrwienne mózgu (dokumentacja medyczna z 1.08.2014r – k. 13 akt IC 1001/16), które niewątpliwie wywarły wpływ na jej obecny stan zdrowia. Tylko, że w 2006r nie cierpiała na choroby psychiczne, nie była w stanie który wyłączałby świadome podjęcie przez nią decyzji. Co więcej, już w 2016r kwestionowała zawarcie umowy w formie aktu notarialnego ze swoim byłym mężem w 2010r, a dopiero w 2019r wniosła kolejny pozew o unieważnienia aktu notarialnego zawartego w 2006r. Niewątpliwie powódka była ofiarą przestępstwa znęcania się ze strony byłego męża J. S. (2), co wynika wprost z wyroków karnych, ale zdaniem Sądu nie może to stanowić samoistnej przesłanki do uwzględnienia powództwa.

Mając na względzie powyższe ustalenia, Sąd oddalił powództwo oraz zasądził stosowne wynagrodzenia na rzecz pełnomocników stron ustanowionych z urzędu.

Zgodnie z dyspozycją art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.07. 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2010, Nr 90, poz.594), kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Sąd ocenił, iż powódka nie jest w stanie ponieść zwrotu kosztów ustanowionych w sprawie pełnomocników z urzędu ze względu na jej sytuację materialną.