Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2025 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Janusz Supiński

Protokolant: Katarzyna Kucharska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15.06.2025 r. w G.

sprawy z powództwa W. Z. (1)

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.

o ustalenie

I.  Ustala, że powódka W. Z. (1) wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego położonego w G. Osiedle (...)/(...) z mocy prawa z dniem 10 maja 2024 roku w miejsce zmarłej W. Z. (2).

II.  Zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 1.117 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt. I C 464/24

UZASADNIENIE

Powódka W. Z. (1) wniosła o ustalenie, że wstąpiła w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) (...) L. W. (...) w G. w miejsce zmarłej najemczyni W. Z. (2). Nadto domagała się od pozwanej Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu powódka wskazała, że jej zmarłą matkę W. Z. (2) łączyła z pozwaną spółdzielnią umowa najmu lokalu mieszkalnego; W. Z. (2) w lutym 2024 zachorowała i trafiła do szpitala, a po wypisaniu jej z tej placówki wymagała stałej opieki; opiekę taką zapewniła powódka, która od dnia 17.04.2024r. zamieszkała z matką w spornym lokalu, który też stał się z tą datą centrum spraw życiowych powódki; W. Z. (2) zmarła w dniu 10.05.2024r.

Pozwana Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) w G. nie uznała powództwa i wniosła o jego oddalenie. W uzasadnieniu pozwana zaprzeczyła, by powódka zamieszkiwała razem z matką, co wynikało ze skłócenia obu pań. Nadto pozwana podała, że jeszcze w maju 2024r. powódka wskazywała swojemu pracodawcy adres zamieszkania w G. przy ul. (...), a nie adres zmarłej matki. Wreszcie pozwana podniosła, że art. 691 kc wymaga, by osoba bliska najemcy stale zamieszkiwała z owym najemcą, lokal objęty umową najmu z najemcą stanowił centrum spraw życiowych osoby bliskiej najemcy, a ta osoba nie posiadała żadnego innego lokalu.

Sąd ustalił, co następuje:

W. Z. (2) była matką powódki V. Z.. Była też (od dnia 03.08.2000r.) najemcą lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) (...) W. (...) W lokalu tym w latach 2011-2012 zamieszkiwała również powódka wraz ze swoją córką D. S. (1) oraz synem K. W..

W dniu 18.04.2012r. W. Z. (2) wniosła do Sądu Rejonowego w Giżycku pozew przeciwko powódce V. Z. o nakazanie wydania lokalu, wskazując w uzasadnieniu, że powódka usiłowała otruć W. Z. (2), a także okradła ją. Wyrokiem z dnia 05.12.2012r. w sprawie I C 257/12 Sąd Rejonowy w Giżycku oddalił powyższe powództwo. Niezależnie od powyższego V. Z. wyprowadziła się w roku 2012 ze spornego lokum.

W lutym 2024r. stan zdrowia W. Z. (2) uległ znacznemu pogorszeniu, w wyniku czego została ona hospitalizowana w miejscowym szpitalu. Powyższą placówkę medyczną W. Z. (2) opuściła w dniu 17.04.2024r. W tym czasie powódka wynajmowała od świadka E. Z. (1) mieszkanie położone w G. przy ul. (...). Umowa najmu była zawarta na czas określony tj. do końca maja 2024r.

Po opuszczeniu szpitala (...) pozostawała osobą wymagającą stałej opieki. Wówczas to powódka ustaliła z siostrą R. L., że dochodząco będą opiekowały się chorą matką, a także wesprą się opiekunkami z MOPS. Taki system opieki nad W. Z. (2) trwał około 2 tygodni. W tym czasie, z uwagi na zbliżający się koniec obowiązywania umowy najmu lokalu przy ul. (...) doszło do rozmowy świadka E. Z. (2) z powódką co do dalszego trwania owej umowy najmu, na nowych już warunkach. Powódka stwierdziła podczas tej rozmowy, że nie będzie jej stać na owe nowe warunki umowy najmu lokalu przy ul. (...).

Z końcem kwietnia 2024r. powódka przeniosła się wraz z synem do mieszkania matki, położonego przy ul. (...) (...) (...)/(...). Przeprowadzka wynikła z konieczności zapewnienia W. Z. (2) lepszej opieki, aniżeli w systemie dochodzącym, a w szczególności konieczności zapewnienia opieki całodobowej. Od 30.04.2024r. powódka zatem zamieszkała na stałe w spornym lokalu wraz z synem. Powódka spała z chorą matką w jednym pokoju, a syn powódki w drugim. Z uwagi jednak na to, że sporny lokal był z jednej strony mały, a z drugiej - wyposażony we wszystkie meble, powódka pozostawiła swoje meble w mieszkaniu przy ul. (...) z zamiarem ich zbycia przed upływem terminu zakończenia umowy najmu lokalu przy ul. (...).

W. Z. (2) zmarła w dniu 10.05.2024r.

dowód: zeznania powódki k 80

zeznania świadka D. S. k 79

zeznania świadka E. Z. k 79v-80

akty stanu cywilnego k 10- 11

odpis k 12-40, 51-63

wyrok k 79 akt I C 257/12 SR Giżycko

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w sprawie jest ustalony powyżej stan faktyczny. Owa bezsporność wynika nie tylko z zeznań powódki oraz świadków, ale przede wszystkim z treści dokumentów zalegających w aktach sprawy niniejszej oraz I C 257/12 SR Giżycko). O ile odnośnie treści owych dokumentów nie ma wątpliwości co do ich zakresu oraz autentyczności, o tyle parę słów należy poświęcić depozycjom powódki i zeznaniom świadków D. S. i E. Z..

Po pierwsze zeznania te nie były w żadnej mierze kwestionowane przez stronę pozwaną.

Po drugie treść zeznań świadków D. S. i E. Z. korelowała w ocenie Sądu nie tylko z twierdzeniami samej powódki, ale przede wszystkim z dokumentami, stanowiącymi dowody w sprawie. W tym zakresie warto dostrzec zbieżność faktu, że Sąd Rejonowy w Giżycku oddalił w roku 2012 powództwo W. Z. (2) o nakazanie eksmisji V. Z. z zeznaniami D. S. co do tego, że konflikt zmarłej W. Z. (2) z córką (powódką) był przejściowy, wynikał z terapii środkami psychotropowymi, jakiej poddawana byłą W. Z. (2), a cały epizod konfliktowy zakończył się wzajemnym pojednaniem i odnowieniem rodzinnych relacji.

Dalej warto dostrzec, że zeznania powódki oraz świadka D. S. co do przebiegu i charakteru schorzeń W. Z. (2) oraz procesu jej leczenia znalazły całkowite potwierdzenie w zgromadzonej dokumentacji medycznej. Z owej też dokumentacji wynikała konieczność zapewnienia W. Z. (2) stałej opieki osób postronnych (pracownicy MOPS) i bliskich. Nie wdając się w szczegóły medyczne (bo nie one stanowią istotę problemu niniejszej sprawy) trzeba jednakowoż zauważyć zapisy epikryzy oraz zaleceń lekarskich (k 32v), gdzie dość wyraźnie zaznaczono, że W. Z. (2) wymagała opieki osób drugich, wypisano wniosek o zabiegi pielęgnacyjne oraz wniosek do zakładu opiekuńczo-leczniczego o objęcie taką opieką W. Z. (2). Logicznym w takiej sytuacji są zeznania powódki oraz świadka D/S., że początkowe założenia powódki oraz innych członków rodziny W. Z. (2) co do dochodzącego charakteru opieki nad chorą okazały się być niewystarczające dla zapewnienia właściwej opieki, co w efekcie końcowym wymusiło na powódce decyzję o zamieszkaniu wraz z W. Z. (2) w spornym lokalu.

Po trzecie wreszcie zeznania powódki oraz świadków D. S. i E. Z. nie tylko nie wykluczały się wzajemnie, ale wręcz uzupełniały się, tworząc logiczne odtworzenie przebiegu zdarzeń. Logicznym i zgodnym z zasadami doświadczenia życiowego bowiem jest, że powódka, która przejęła obowiązek opieki nad chorą matką, opieki wymagającej zamieszkania wraz z podopieczną na miesiąc przed zakończeniem umowy najmu łączącej ją z E. Z. i w sytuacji zaproponowania jej przez E. Z. nowych, mniej korzystnych warunków przedłużenia owego najmu, przekraczających możliwości finansowe powódki, po przeniesieniu się do mieszkania matki postanowiła wykorzystać pozostający jej miesiąc posiadania lokalu przy ul. (...) na uporządkowanie spraw i opieki nad matką, i mebli pozostawionych w mieszkaniu przy ul. (...), i spokojnego przeniesienia oraz rozlokowania w małym mieszkaniu matki swoich i swojego syna rzeczy (ubrania, zabawki itp.), i wreszcie całościowego „ogarnięcia” (jakby to określili współcześni młodzieńcy swoistą gwarą) swojej nowej sytuacji. Trudno z tego typu racjonalnego sposobu myślenia i podejmowania decyzji przez powódkę czynić jej obecnie jakikolwiek zarzut. Odwrotnie – w sytuacji, w jakiej znalazła się powódka stwierdzić należy, że jej decyzje cechowały się racjonalnością i odpowiedzialnością za los swój i swoich bliskich. Co więcej – przenosząc się do mieszkania swojej matki powódka podejmowała trud nieokreślonej w czasie opieki nad matką, co ma podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia tej sprawy.

„Do wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy, oprócz należenia do kręgu osób wskazanych w art. 691 § 1 KC, konieczne jest stałe zamieszkiwanie z najemcą w chwili jego śmierci. Stałe zamieszkiwanie polega na tym, że w zajmowanym lokalu znajduje się centrum życiowe danej osoby (w szczególności K. Pietrzykowski, w: Pietrzykowski, Komentarz, 2015, t. II, art. 691 KC, Nb 16, s. 521; A. Doliwa, Najem lokali, 2014, art. 691 KC, Nb 12, s. 154; P. Rola, Problematyka prawna, s. 14; M. Nazar, Nabycie prawa, s. 169; F. Zoll, Najem lokali, s. 123; G. Matusik, Wstąpienie, s. 18). Pojęcie stałego zamieszkania wyjaśniano w judykaturze. Trafne i reprezentatywne, również w obecnym stanie prawnym, pozostaje stanowisko SN zaprezentowane w wyr. z 6.5.1980 r. (III CRN 61/80, L.), w którym wskazano, że przez stałe zamieszkanie, stanowiące przesłankę nabycia praw najmu na podstawie art. 691 KC, należy rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu i tej miejscowości skupia się życie osobiste i działalność osoby bliskiej najemcy. Z reguły nie stanowi stałego zamieszkania pobyt osoby bliskiej w celu udzielenia doraźnej, choćby nawet dłużej trwającej pomocy najemcy mieszkania. W tym samym duchu wypowiadał się SN akcentując, że stałe zamieszkanie zaistnieje wtedy gdy cała życiowa działalność danej osoby zostanie ześrodkowana w danym lokalu w ten sposób, że stanie się on jej centrum życiowym, tzn. gdy w mieszkaniu tym będą koncentrowały się wszystkie jej sprawy osobiste i majątkowe (tak SN w wyr. z 12.9.2001 r., V CKN 1827/00, L.; por. też wyr. SN z 16.9.1998 r., II CKN 889/97, L.; wyr. SN z 3.2.2000 r., I CKN 40/99, L.) … Nie ma też z góry określonego okresu wspólnego zamieszkiwania z najemcą. Nie są wykluczone sytuacje, w których dana osoba zamieszka z najemcą na krótko przed jego śmiercią. W takich przypadkach wymagane jest jednak szczególnie wnikliwe zbadanie zamiaru tej osoby i okoliczności towarzyszących, aby ustalić, czy w istocie przesłanka stałego zamieszkania została spełniona. Nawet długotrwałe przebywanie w lokalu nie zawsze oznacza stałe zamieszkanie. Zob. wyr. SN z 20.3.1981 r. (III CRN 30/81, L.), w którym wskazano, że nie jest spełniona przesłanka stałego zamieszkiwania w przypadku przebywania w lokalu, w którym student, będący na utrzymaniu rodziców, zamieszkuje w okresie zajęć na uczelni znajdującej się poza miejscem zamieszkania rodziców … Wstąpienie w stosunek najmu następuje niezależnie od tego, czy uprawniony lub jego małżonek ma tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Tak K. P., w: P., Komentarz, 2015, t. II, art. 691 KC, Nb 19, s. 521; J. L., w: (...), t. 8, 2011, Nb 115, s. 92; G. K., w: K., Komentarz, 2014, art. 691 KC, Nb 14, s. 561” [tak: W. B. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 33, W. 2024, L.].

Wracając na grunt niniejszej sprawy należy dostrzec, że o ile powódka dysponowała prawem do innego lokalu w dacie śmierci W. Z. (2), to jednak od 30 kwietnia 2024 przeniosła swoje centrum spraw życiowych do lokalu objętego sporem niniejszej sprawy z zamiarem utrzymania tego stanu rzeczy na czas nieokreślony. Wiązało się to oczywiście z koniecznością zapewnienia opieki nad chorą matką i nadzieją, że stan zdrowia chorej ulegnie poprawie, ale niewątpliwie zakres czasowy owego przeniesienia swoich spraw do lokalu przy ul. (...) XXX (...)/23 nie był w żaden sposób określony ani ograniczony. Tym samym, w ocenie Sądu, zostały spełnione przesłanki określone w art. 691 kc, a to nakazywało uwzględnienie powództwa. Stąd treść pkt I wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt II wyroku, a to po myśli art. 98 § 1 kpc, uwzględniając po stronie kosztów powódki kwoty 200 zł opłaty od pozwu, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa i 900 zł wynagrodzenia pełnomocnika powódki.