Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UK 1

Sygnatura akt

II K 47/25

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.USTALENIE FAKTÓW

0.1.Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.1.1.

R. M. (1)

Oskarżony R. M. (1) stanął pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 297 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. polegającego na tym, że:

w okresie od 31 października 2012 r. do 2 lipca 2015 r. w O. woj. (...)- (...) i w W. woj. (...), działając w celu uzyskania dla spółki (...) Sp. z o. o. w W. z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w W. dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych oraz osiągnięcia z tego tytułu dla spółki korzyści majątkowej, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, doprowadził Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w ten sposób, że jako samoistny prokurent spółki (...) Sp. z o. o. w O. oraz będąc z tego tytułu uprawnionym do składania w imieniu tej spółki wniosków o dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, poświadczył nieprawdę w składanych wnioskach Wn-D o wypłatę miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, co do okoliczności mających znaczenie prawne, że spółka (...) Sp. z o. o. nie była przedsiębiorcą znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej, dotyczących udzielania pomocy i w załączonych do nich formularzach informacyjnych Inf-o-PP w części B wskazywał, że wnioskodawca nie spełniał kryteriów kwalifikujących go do objęcia postępowaniem upadłościowym oraz co do okoliczności, że spółka nie posiadała zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON przekraczających ogółem kwotę 100 zł. podczas, gdy w rzeczywistości, we wskazanym wyżej okresie spółka znajdowała się w trudnej sytuacji ekonomicznej wynikającej z utraty płynności finansowej, zaś koszty płacy w postaci obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne. Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, były opłacane za okresy od października 2012 r. do grudnia 2014 r. i od lutego 2015 r. do maja 2015 r. z uchybieniem terminu przekraczającego 14 dni względem terminu określonego w art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, skutkujące koniecznością zwrotu dofinansowania, które jednak nie było zwracane, przez co powstały wobec PFRON zobowiązania przekraczające ogółem kwotę 100 zł. i wprowadzając w ten sposób PFRON w błąd, że nie zachodzą wskazane wyżej okoliczności, o których mowa w art. 26a ust. la1 pkt. 3, ust. 8 i ust. 9a pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, mających znaczenie dla uzyskania środków pieniężnych w ramach przedmiotowego dofinansowania, doprowadził PFRON w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wielkiej wartości w łącznej kwocie 9.501.362, 21 zł. (słownie: dziewięć milionów pięćset jeden tysięcy trzysta sześćdziesiąt dwa złote i dwadzieścia jeden groszy) poprzez dokonanie ich wpłaty na rachunek spółki, w tym: za październik 2012 r. w kwocie 226256.67 zł., za listopad 2021 r. w kwocie 225686,86 zł., za grudzień 2012 r. w kwocie 227023.78 zł, za styczeń 2013 r. w kwocie 215340,15 zł., za luty 2013 r. 272370 zł., za marzec 2013 r. w kwocie 279004,50 zł., za kwiecień 2013 r. w kwocie 289593 zł., za maj 2013 r. w kwocie 301450,50 zł., za czerwiec 2013 r. w kwocie 309381 zł., za lipiec 2013 r. w kwocie 331247,10 zł., za sierpień 2013 r. w kwocie 355620 zł. za wrzesień 2013 r. w kwocie 354589,50 zł., za październik 2013 r. w kwocie 357532,50 zł., za listopad 2013 r. w kwocie 357231 zł., za grudzień 2013 r. w kwocie 345821,70 zł, za styczeń 2014 r. w kwocie 346729,50 zł., za luty 2014 r. w kwocie 350985 zł., za marzec 2014 r. w kwocie 346917 zł., za kwiecień 2014 r. w kwocie 285537,34 zł., za maj 2014 r. w kwocie 297062,22 zł., za czerwiec 2014 r. w kwocie 299032,84 zł., za lipiec 2014 r. w kwocie 294818,89 zł., za sierpień 2014 r. w kwocie 299245,33 zł., za wrzesień 2014 r. w kwocie 300965,51 zł., za październik 2014 r. w kwocie 271296,30 zł., za listopad 2014 r. w kwocie 264768,10 zł., za grudzień 2014 r. w kwocie w kwocie 258508,41 zł, za styczeń 2015 r. w kwocie 274565,62 zł., za luty 2015 r. w kwocie 276754,39 zł., za marzec 2015 r. w kwocie 282821,80 zł., za miesiąc kwiecień 2015 r. w kwocie 287225,13 zł. i za miesiąc maj 2015 r. w kwocie 315890,57 zł., czym działał na szkodę wymienionego pokrzywdzonego.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Spółka (...) Sp. z o. o. w O. powstała w 2010 r. w wyniku podjętej w tym przedmiocie uchwały wspólników spółki cywilnej (...). Prezesem zarządu spółki został Z. K. (1). Z kolei R. M. (1) został jej samoistnym prokurentem. Wspólnikami spółki byli Z. K. (1) i R. M. (1).

Przedmiotem jej działalności było m.in. specjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych.

Na podstawie decyzji Wojewody (...)- (...) z dnia 5 lutego 2013 r. został przyznany spółce (...) Sp. z o. o. status zakładu pracy chronionej. Na wniosek spółki, w dniu 1 sierpnia 2017 r. (po okresie zarzutu) wskazany wyżej organ orzekł w wydanej decyzji o stwierdzeniu utraty przez ten podmiot z dniem 1 sierpnia 2017 r. statusu zakładu pracy chronionej.

Spółka zatrudniała głównie osoby niepełnosprawne i korzystała z dofinansowania PFRON. Pracownicy niepełnosprawni stanowili od 93 do 95 % stanu zatrudnienia.

Warunkiem uzyskania wsparcia było m.in. posiadanie przez pracownika ważnego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z ewentualnym zapisem dotyczącym schorzenia specjalnego. Dofinansowanie mogło być przyznawane tylko w przeliczeniu na jeden pełny etat.

Dofinansowanie do wynagrodzeń zatrudnianych osób niepełnosprawnych przyznawane było na podstawie szeregu aktów prawnych, w tym przede wszystkim ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r., Nr 127, poz. 721 ze zm.). Warunki i zasady regulują przede wszystkim art. 1, art. 2 pkt 4a, art. 5, art. 26a - 26c, art. 48a ust. 3, 49e.

W celu uzyskania dofinansowania zakład pracy był obowiązany złożyć do PFRON w W. stosowny wniosek, który zawierał: formularz Wn-D, formularz INF-D-P (zawierający informacje dotyczące danego pracownika, w tym: imię i nazwisko, PESEL, adres zamieszkania oraz dane dotyczące wyliczonej kwoty dofinansowania, ewentualne nabycie uprawnień emerytalnych), formularz INF-o-PP (zawierający informacje o przyznanej pomocy publicznej, deklaracje, dotyczące sytuacji ekonomicznej podmiotu oraz sektora prowadzonej działalności gospodarczej). Wnioski należało składać w terminie do 25 dnia każdego miesiąca (od kwietnia 2014 r.) za poprzedni miesiąc. Mogły być składane zarówno w formie pisemnej jak i elektronicznej. PFRON rozpatrywał taki wniosek w terminie 14 dni, sprawdzając go pod względem formalnym oraz rachunkowym. Ponadto sprawdzał, czy wnioskodawca miał zaległości wobec funduszu w kwocie przekraczającej 100 PLN. Następnie dokonywał wyliczenia kwoty przysługującego dofinansowania i przekazywał je na rachunek bankowy wnioskodawcy. Zakład pracy (wnioskodawca) miał obowiązek składania, oprócz stosownych wniosków o dofinansowanie, również miesięcznych informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu i stopniach niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych. W przypadku zakładów pracy chronionej część zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconych wynagrodzeń (część kosztów płacy) przekazywana była do PFRON, a pozostała część, w terminach wynikających z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, trafiała na wyodrębniony rachunek ZFRON (Zakładowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych).

Wypłata dofinansowania była zatem uwarunkowana terminowym ponoszeniem kosztów płacy, w tym terminowym odprowadzaniem do ZUS składek z tytułu ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, z zachowaniem 14 - dniowego terminu.

Kolejnym warunkiem otrzymania takiego dofinansowania było przekazywanie przez pracodawcę wynagrodzeń na wskazane przez pracowników rachunki bankowe lub za pośrednictwem operatora uprawnionego do dostarczania przekazów pieniężnych. Dofinansowania nie mógł uzyskiwać podmiot, który znajdował się w trudnej sytuacji ekonomicznej, gdyż byłoby ono zakwalifikowane jako niedozwolona pomoc publiczna.

Formularz Wn-D wskazywał, jako podstawę prawną art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i zawierał dane o dokumencie, dane ewidencyjne pracodawcy, wniosek o wypłatę dofinansowania, w tym kwotę należną dofinansowania, dodatkowe informacje o pracodawcy (np. numer telefonu, fax), adres dla korespondencji, status pracodawcy, liczbę osób niepełnosprawnych nowo zatrudnionych w okresie sprawozdawczym, informację o stanie zadłużenia.

Formularz ten zawierał również oświadczenie, że wnioskodawca nie posiada zaległości wobec PFRON, nie jest przedsiębiorcą znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej, dotyczących udzielania pomocy publicznej.

W spółce (...) wnioski o uzyskanie z PFRON w W. środków pieniężnych na dofinansowanie wynagrodzeń zatrudnionych w spółce osób niepełnosprawnych przygotowywała A. R., specjalista ds. finansowych i po akceptacji przez oskarżonego R. M. (1), wysyłała elektronicznie.

W składanych wnioskach Wn-D o wypłatę miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, R. M. (1) oświadczał, że spółka (...) Sp. z o. o. nie jest przedsiębiorcą znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej według kryteriów określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej, dotyczących udzielania pomocy i w załączonych do nich formularzach informacyjnych Inf-o-PP w części B wskazywał, że wnioskodawca nie spełnia kryteriów kwalifikujących go do objęcia postępowaniem upadłościowym oraz że spółka nie posiada zaległości w zobowiązaniach wobec PFRON przekraczających ogółem kwotę 100 zł.

W okresie od października 2012 r. do czerwca 2015 r. spółka (...) Sp. z o. o. uzyskała z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dofinansowanie do wynagrodzeń uprawnionych pracowników w łącznej kwocie 9.224.759,06 PLN, następnie podwyższonej w wyniku ustaleń PFRON do 9.501.362, 21 PLN.

Zgodnie z art. 49e ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, środki Funduszu podlegają zwrotowi w kwocie wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, pobranej w nadmiernej wysokości lub ustalonej w wyniku kontroli w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości, określonej w drodze decyzji nakazującej zwrot wypłaconych środków wraz z odsetkami naliczonymi od tej kwoty, od dnia jej otrzymania, w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych.

W spółce (...) Sp. z o. o. w O. była prowadzona kontrola przez Wydział Kontroli PFRON w W. w zakresie prawidłowości otrzymywania przez ten podmiot dofinansowania za okres od 2009 do 2015 r.

W dniu 27 sierpnia 2015 r. PFRON zwrócił się do spółki (...) Sp. z o. o. o zwrot nienależnie pobranego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych, w łącznej kwocie 9.501.513, 45 PLN.

Zgodnie bowiem z informacją ZUS, w okresie od października 2012 r. do maja 2015 r. składki z tytułu ubezpieczenia społecznego były odprowadzane nieterminowo, a obowiązującym płatnika terminem płatności tych składek, według deklaracji i stosownie do art. 47 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r„ Nr 1442, ze zm.) był termin do 15 - tego każdego miesiąca za miesiąc ubiegły.

W odpowiedzi na to wezwanie, zarząd spółki (...) Sp. z o. o. w piśmie z dnia 14 września 2015 r. podniósł m.in., iż środki przyznawane przez PFRON za okresy rozliczeniowe od października 2012 r. do maja 2015 r. były w całości przeznaczone na dofinansowanie wynagrodzeń osób z orzeczoną niepełnosprawnością, zatrudnionych w tej firmie. Podkreślono, iż terminowe wypłacanie wynagrodzeń, było zawsze priorytetem spółki i nie zdarzały się w tym zakresie żadne opóźnienia. Zarząd zwrócił również uwagę, iż spółka nigdy nie uchylała się od płacenia do ZUS należnych składek i chociaż zdarzały się w tym zakresie opóźnienia, to w dacie sporządzania pisma (10 września 2015 r.), spółka nie posiadała wobec ZUS żadnych zaległości.

Z informacji przekazanej przez (...) Oddział w O. wynikało, iż spółka (...) Sp. z o. o. terminowo opłacała składkę na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za okres od sierpnia 2013 r. do stycznia 2014 r., od marca 2014 r. do maja 2014 r., we wrześniu 2014 r., w listopadzie 2014 r., styczniu 2015 r., od kwietnia 2015 r. do maja 2015 r., składkę na ubezpieczenie zdrowotne za okres od marca 2014 r. do maja 2014 r., za grudzień 2014 r., za styczeń 2015 r. i za marzec 2015 r., natomiast składkę na ubezpieczenie społeczne za miesiąc grudzień 2014 r. W pozostałych okresach miały miejsca opóźnienia.

Z kopii protokołu kontroli problemowej przeprowadzonej w firmie (...) Sp. z o.o. z dnia 12 stycznia 2015 roku, przedmiotem której było ustalenie stanu faktycznego i prawnego w zakresie spełniania przez wymienioną firmę warunków dotyczących realizacji przepisu art. 22 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (...) w obszarze spełniania warunków do wystawiania informacji o kwocie obniżenia wpłat na PFRON o których mowa w art. 21 ustawy, oraz poprawności merytorycznej i formalnej wystawianych informacji za okresy od grudnia 2012 r. do sierpnia 2014 r. W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 16 stycznia 2015 roku wykazano, że firma (...) w analizowanym okresie wystawiła 28 informacji zawierających błędne kwoty obniżenia wpłat na Fundusz czym naruszyła art. 22 przywołanej ustawy. Z przedmiotowej analizy wynikało, że rozpiętość zakwestionowanych różnic wynosiła od kilkunastu groszy do ok. 270 zł. Wskazując powyższe nieprawidłowości polecono złożenie dokumentów korygujących w terminie 30 dni i rzeczona firma do wskazanych zaleceń zastosowała się.

W dniu 17 sierpnia 2015 r. została założona blokada środków z uwagi na podejrzenie wyłudzenia środków publicznych tytułem dofinansowania w kwocie nie mniejszej niż 9 224 759,06 zł w okresie od października 2012 r. do czerwca 2015 r. Zastrzeżenie dotyczyło faktu składania przez (...) Sp. z o. o. wniosków o dofinansowania do wynagrodzeń, w których podmiot deklarował ponoszenie w terminach i w całości kosztów płacy na wskazanych pracowników, które w istocie nie były ponoszone w terminach określonych w ustawie, a tym samym miało następować, w ocenie Dyrektora Wydziału Kontroli PRFON w W., wprowadzenie PFRON w błąd co do zasadności realizacji wypłat dofinansowania za poszczególne miesiące.

W świetle art. 26a ust. la pkt 3 ustawy, dofinansowanie nie przysługiwało, jeżeli miesięczne koszty płacy zostały poniesione przez pracodawcę z uchybieniem terminów, przekraczającym 14 dni względem terminu określonego w art. 47 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Przez koszty płacy należy rozumieć wynagrodzenie brutto oraz finansowane przez pracodawcę obowiązkowe składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe, naliczone od tego wynagrodzenia i obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w dniu 17 kwietnia 2019 r. została wydana przez Prezesa Zarządu PFRON w W. ostateczna i prawomocna decyzja nr (...), na podstawie której została uchylona w części dotyczącej okresu sprawozdawczego: styczeń 2015 r. zaskarżona przez spółkę (...) Sp. z o. o. decyzja Prezesa Zarządu PFRON w W. z dnia 4 października 2018 r. nakazująca spółce (...) Sp. z o. o. zwrot środków tytułem dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych a w pozostałym zakresie - utrzymana w mocy.

Na podstawie tej decyzji organ ustalił, że spółka nienależnie pobrała środki z PFRON za okresy od października 2012 r. do grudnia 2014 r. oraz od lutego do maja 2015 r. w łącznej wysokości 9226796,59 zł., w tym: za październik 2012 r. w kwocie 226256,67 zł., za listopad 2021 r. w kwocie 225686,86 zł., za grudzień 2012 r. w kwocie 227023,78 zł, za styczeń 2013 r. w kwocie 215340,15 zł., za luty 2013 r. 272370 zł., za marzec 2013 r. w kwocie 279004,50 zł., za kwiecień 2013 r. w kwocie 289593 zł., za maj 2013 r. w kwocie 301450,50 zł., za czerwiec 2013 r. w kwocie 309381 zł., za lipiec 2013 r. w kwocie 331247,10 zł., za sierpień 2013 r. w kwocie 355620 zł., za wrzesień 2013 r. w kwocie 354589,50 zł., za październik 2013 r. w kwocie 357532,50 zł., za listopad 2013 r. w kwocie 357231 zł., za grudzień 2013 r. w kwocie 345821,70 zł. za styczeń 2014 r. w kwocie 346729,50 zł., za luty 2014 r. w kwocie 350985 zł., za marzec 2014 r. w kwocie 346917 zł., za kwiecień 2014 r. w kwocie 285537,34 zł., za maj 2014 r. w kwocie 297062,22 zł., za czerwiec 2014 r. w kwocie 299032,84 zł., za lipiec 2014 r. w kwocie 294818,89 zł., za sierpień 2014 r. w kwocie 299245,33 zł., za wrzesień 2014 r. w kwocie 300965,51 zł., za październik 2014 r. w kwocie 271296,30 zł., za listopad 2014 r. w kwocie 264768,10 zł., za grudzień 2014 r. w kwocie w kwocie 258508,41 zł, za luty 2015 r. w kwocie 276754,39 zł., za marzec 2015 r. w kwocie 282821,80 zł., za miesiąc kwiecień 2015 r. w kwocie 287225,13 zł. i za miesiąc maj 2015 r. w kwocie 315890,57 zł. Ostatnia wpłata dofinansowania za miesiąc maj 2015 r. została przekazana na rachunek spółki (...) Sp. z o. o. w dniu 2 lipca 2015 r.

Natomiast w zakresie uchylonym kwota dofinansowania za styczeń 2015 r. wynosiła 274565,62 zł. Na podstawie poczynionych w toku tego postępowania ustaleń organ przyjął, że w miesiącach październik i listopad 2012 r. składki nie zostały opłacone przez spółkę zgodnie z art. 26a ust. 4 ustawy o rehabilitacji w brzmieniu obowiązującym od 3 października 2012 r. W związku z uchybieniem terminów, o których mowa w odrębnych przepisach. Prezes Zarządu PFRON w W. stwierdził, że kwota przyznanego za te okresy dofinansowania została pobrana nienależnie i podlega zwrotowi. Organ ten ustalił ponadto, że w okresie od grudnia 2012 r. do grudnia 2014 r. oraz od lutego do maja 2015 r. spółka nie opłaciła składek ZUS od wynagrodzeń zgodnie z art. 26a ust. 2a pkt 3 ustawy o rehabilitacji w brzmieniu obowiązującym od 1 grudnia 2012 r. i co prawda zostały one opłacone, ale z uchybieniem terminu przekraczającego 14 dni względem terminu ustalonego w art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wobec powyższego spółka nienależnie pobrała za ten okres dofinansowanie we wskazanych wcześniej kwotach. Organ ten zwrócił uwagę, że zasadą jest, iż wpłaty należnych składek dokonuje się w łącznej kwocie za wszystkich ubezpieczonych, odrębnie na poszczególne fundusze, tj. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Kolejność zaliczania wpłat składek na poszczególne fundusze oraz innych należności, do których poboru zobowiązany jest ZUS, jeżeli płatnik składek opłaca je i przekazuje niezgodnie z przepisami o ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, określało za okres objęty prowadzonym postępowaniem rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, co do których poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2008 r., Nr 78, poz. 465). Organ zauważył, że zarówno w przywołanej ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, jak i rzeczonym rozporządzeniu, brak jest regulacji prawnych w zakresie przyznania pierwszeństwa w rozliczaniu składek na ubezpieczenie społeczne dla osób niepełnosprawnych. Jak wynika natomiast z przepisów tego rozporządzenia, rozliczenia dokonuje się proporcjonalnie i w określonej kolejności, przy czym według § 12:

- ust. 1, jeżeli wpłata składek na ubezpieczenia społeczne jest niższa od kwoty należnych składek rozliczonych w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy, zgodnie z zasadami określonymi w § 6 ust. 1 pkt 1, w pierwszej kolejności rozlicza się ją na pokrycie należnych składek na fundusz emerytalny i na otwarte fundusze emerytalne;

- ust. 2, jeżeli wpłata, o której mowa w ust. 1, nie pokrywa w pełni należnych składek na fundusz emerytalny i na otwarte fundusze emerytalne, rozlicza się ją na częściowe pokrycie każdego z tych funduszy, proporcjonalnie do należnych kwot;

- ust. 3, pozostała po rozliczeniu, o którym mowa w ust. 1, kwota wpłaty podlega podziałowi i zaliczeniu na pokrycie należnych składek na fundusz rentowy, fundusz chorobowy i fundusz wypadkowy, proporcjonalnie do kwot należnych składek na te fundusze, wynikających z rozliczenia dokonanego w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy;

- ust. 4. jeżeli w wyniku rozliczenia wpłaty, o którym mowa w ust. 2, nie zostały pokryte w pełni należności otwartych funduszy emerytalnych, kwota wpłaty, zaliczona na pokrycie należności na otwarte fundusze emerytalne w odniesieniu do ubezpieczonych, podlega rozliczeniu proporcjonalnie do należnej za dany miesiąc kalendarzowy kwoty składek na otwarty fundusz emerytalny za danego ubezpieczonego, do łącznej kwoty należnych za dany miesiąc kalendarzowy składek na otwarte fundusze emerytalne. Natomiast według § 14 rozporządzenia jeżeli wpłata na ubezpieczenie zdrowotne jest niższa od kwoty należnych składek rozliczonych w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy, to w odniesieniu do każdego ubezpieczonego podlega ona rozliczeniu proporcjonalnie do należnej kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne za danego ubezpieczonego do łącznej kwoty należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne, rozliczonych w deklaracji za dany miesiąc kalendarzowy. W odniesieniu do tych zapisów oraz ustalonego w toku postępowania administracyjnego stanu faktycznego organ stwierdził, że przepis art. 26a ust. 1 a1 pkt 3 ustawy o rehabilitacji zawiera jednoznaczny i nie budzący wątpliwości zapis, z którego wynika, że miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego nie będzie przysługiwało, jeżeli miesięczne koszty płacy zostały poniesione przez pracodawcę z uchybieniem terminu 14 dni, o którym wyżej mowa. Wobec powyższego należy też zauważyć, że nawet uregulowanie należności wobec ZUS z tytułu opłacania składek od wynagrodzeń z uchybieniem tego terminu, skutkuje brakiem możliwości ubiegania się o dofinansowanie a w przypadku gdy doszło do otrzymania środków PFRON, skutkuje zwrotem całości otrzymanej kwoty, co do okresu, w stosunku do którego stwierdzono uchybienia.

W dniu 21 sierpnia 2019 r. spółka złożyła do Sądu Rejonowego w Olsztynie Wydział V Gospodarczy wniosek o ogłoszenie upadłości uzasadniając to zobowiązaniem do zwrotu dofinansowania i brakiem możliwości prowadzenia działalności w związku z zajęciem rachunków bankowych.

Postanowieniem z dnia 17 stycznia 2020 r. została ogłoszona upadłość wskazanej spółki.

wyjaśnienia oskarżonego

5100 - 5101, 5202 o. - 5285,

5868 o. - 5870

zeznania K. P.

20 - 23, 4794-4798, 5140 – 5142

5870- 5873 o.,

zeznania A. R.

1217-1218, 4536-4539, 4640-4643, 4724-4725, 4909-4910, 4961-4962, k. 5393 o. - 5396 o. , 5535 o. – 5536,

5876 - 5878

zeznania Z. K.

1105-1106

5356-5358

5873 o. – 5874 o.,

odpisy KRS, akta rejestrowe

5-7, 4600

decyzja

5-63 - 5064, 4374 - 4383, 4775, 5143 - 5163, 4394 - 4398

załączniki

tom 1- 53

raport z rozliczeń

24 - 25

pismo

14 - 1647, 53 - 115, 4562 - 4598, 4384 - 4385, 4776 - 4784, 1044- 1045, 1163 - 1186, 4400 - 4402, 4411, 4459, 4637 - 4638, 4715 - 4723, 4799 - 4808, 4809, 4810 - 4831, 4913 - 4919, 4920 - 4954, 4963

informacja dot. pracowników niepełnosprawnych

26 - 35

zaświadczenia

1112 - 1121, 4403 - 4410

protokół oględzin dokumentacji

1280

kopia odwołania spółki (...) od decyzji

4386 - 4392

kopie deklaracji rozliczeniowych

4412 - 4439

wydruki operacji na rachunku bankowym

4441 - 4503

protokół przeszukania

4541 - 4546

protokół zatrzymania rzeczy

4547- 4551

kopia decyzji Prezesa Zarządu PFRON z 04.10.2018 r. dot. zwrotu środków wraz z pismem spółki (...) o ponowne rozpatrzenie sprawy

4698-4705, 4706 - 4712

dokumentacja finansowa

4726 - 4757

kopia decyzji Prezesa Zarządu PFRON z 17.04.2019 r., dot. zwrotu środków

4845-4865

kopia skargi do WSA

4866-4875, 4878- 4798

kopia wniosku o ogłoszenie upadłości i postanowienie

5009 - 5030, 5403 - 5415

opinia biegłego z zakresu księgowości

4758 - 47694787-4791, 4972-4987, 4992-5000

5422- 5423

5436-5437

5457

zeznania A. W.

5358 o. - 5359

5875 o. - 5876

pismo syndyka

5373 - 5387

zeznania B. K.

5166-5167, 5391 o. – 5393,

5878 – 5879 o.

0.1.Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

1.2.1.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

1.OCena DOWOdów

0.1.Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżony R. M. (1) w toku postępowania przygotowawczego odmówił złożenia wyjaśnień (k. 5100 o.). Na rozprawie natomiast złożył obszerne wyjaśnienia. Opisał specyfikę branży związanej ze świadczeniem usług porządkowym, w której 70-80 % stanowią koszty osobowe. Podkreślał, że rynek był tak ukształtowany, że aby poszukiwać oszczędności należało zatrudniać osoby niepełnosprawne a kwota otrzymywanego dofinansowania nie stanowi dodatkowego zysku a należy ją skalkulować już na etapie sporządzania oferty, gdyż kompensuje część kosztów, w większości przypadków oferty są składane de facto poniżej kosztów i gdyby nie dofinansowanie z PFRON, usługa była wykonywana z dość dużą stratą. Podniósł, że w spółce zatrudnione były zarówno osoby pełnosprawne, jak i posiadające orzeczenie o niepełnosprawności a wpłaty do ZUS nie rozgraniczały czy dotyczą pracowników pełnosprawnych czy niepełnosprawnych. Wskazał, że koszty pracy ponoszone były niejako w sposób hurtowy a ZUS nie potrafił udzielić szczegółowej informacji co do sposobu zaksięgowania wpłat na poszczególnych pracowników, podczas gdy za cześć pracowników składki były płacone w terminie. Sposób księgowania wpłat przez ZUS skutkował tym, że nieterminowość w opłacaniu składek dotyczy okresu ponad 30 miesięcy, w rzeczywistości mógł on dotyczyć tylko 2 miesięcy. Oskarżony podniósł, że spółka wprawdzie z uchybieniem terminów, ale uregulowała wszystkie zobowiązania wobec ZUS. Oskarżony zwrócił uwagę, że biegły z zakresu księgowości i finansów ocenę o utracie płynności finansowej i małym kapitale zakładowym oparł na braku inwentaryzacji środków finansowych, podczas gdy w kasie spółki na koniec 2012 r. znajdowało się 150.000 zł. Podniósł, że środkami w kasie spółka w latach 2014 i 2015 regulowała zobowiązania, opłacała faktury. Według jego wiedzy spółka nie znajdowała się w złej kondycji i tym samym mogła ubiegać się o pomoc finansową z PFRON-u (k.5282 o.-5285 o.). Podał, że jego zdaniem możliwość ustalenia, że rzeczywiście doszło do uchybienia terminom wskazanym w art. 26 a ust. 1a (1) pkt 3 ustawy wymaga ustalenia czy w każdym jednostkowym przypadku pracownika niepełnosprawnego doszło do opóźnienia w płatności składek, inaczej nie można arbitralnie żądać zwrotu wypłaconych środków a jest to tym ważniejsze, że w spółce były zatrudnione również osoby pełnosprawne. Oskarżony przedstawił swoje stanowisko w piśmie z załącznikami (k. 5299 - 5354, 5560 – 5564, 5772- 5867).

Wyjaśnieniom oskarżonego, w zakresie w jakim nie przyznał się on do popełnienia zarzucanego mu czynu nie sposób zdaniem sądu dać wiary, gdyż pozostają w opozycji do zebranego materiału dowodowego, w szczególności dokumentacji ZUS, zeznań Z. P., A. R., Z. K. i opinii biegłego A. T. i pomijają istotne aspekty działalności spółki (...).

W szczególności nie może budzić wątpliwości fakt, że spółka uzyskiwała na przestrzeni okresu wskazanego w zarzucie bardzo znaczne dofinansowanie z PFRON - u wiążące się z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, czego nie kwestionowano. Niemniej dofinansowanie to wiązało się z koniecznością spełnienia szeregu warunków, w szczególności ponoszenia przez spółkę w terminie kosztów płacy, przy czym kwota miesięcznych składek opłaconych z przekroczeniem terminu nie może przekroczyć wysokości 2% składek należnych za dany miesiąc (art. 26 a ust. 1a(1)pkt 3 i ust. 1a (2) ustawy z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Podkreślenia wymaga, że dofinansowanie to w przypadku działalności wskazanego podmiotu miało znaczenie wręcz zasadnicze, co wprost przedstawił w wyjaśnieniach oskarżony podając, że w przypadku usług tego rodzaju niezbędne jest kalkulowanie dofinasowania już na etapie składania oferty, gdyż jego brak oznaczałby wykonywanie usług znacznie poniżej rzeczywistych kosztów. Oskarżony wyjaśnił, że aby poszukiwać oszczędności niezbędne jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych. Tym samym zdaniem sądu spełnianie wymogów uzyskiwania dopłat z PFRON leżało z pewnością w samym centrum zainteresowania oskarżonego, jako osoby prowadzącej sprawy spółki i w żaden sposób w świetle zasad doświadczenia życiowego nie można przyjąć, że R. M., będąc współwłaścicielem i samoistnym prokurentem, nie był świadomy tych wymogów, względnie, że nie analizował na bieżąco ich realizacji, podobnie jak samej sytuacji finansowej spółki.

Jak również zeznał. K. P., dla firm sprzątających tego typu koszty składek na ubezpieczenie społeczne i koszty wynagrodzenia pracowników stanowią praktycznie 90% kosztów operacyjnych, przez co nieponoszenie ich w terminie musi być dla przedsiębiorcy widoczne (k. 5871 o.). Podkreślenia również wymaga, że spółka (...) zatrudniała niemal wyłącznie osoby niepełnosprawne, których stosunek do ogólnej liczby osób zatrudnionych wynosił średnio ok. 93 - 95%. Tym samym wyjaśnienia, że intencją oskarżonego było jakoby przede wszystkim uiszczanie w terminie kosztów płacy za osoby niepełnosprawne nie mogą być uwzględnione, gdyż jak wynika z treści opinii biegłego, jak i zeznań K. P. wysoki wolumen wpłat składek dokonywanych przez spółkę po terminie, uwzględniając równocześnie wysoki wolumen zatrudnionych osób niepełnosprawnych sprawiał, że po prostu niemożliwe było oczekiwanie, że składki za osoby niepełnosprawne są uiszczone w terminie. Przy czym tego rodzaju rozumowanie oznaczałoby niewątpliwie równocześnie rażącą dyskryminację pracowników innych niż niepełnosprawni. Płatności z tytułu składek dokonywane były przez spółkę transzami, bez indywidualnego oznaczenia osób, za które są wnoszone.

W ocenie sądu analiza zgromadzonego materiału dowodowego wskazuje w sposób jednoznaczny, że koszty płacy były w spółce (...) opłacane z opóźnieniem i nie stoi to w sprzeczności ze stwierdzeniem, że spółka w tym zakresie nie ma zaległości, czy nie miała ich w określonych momentach, przez co mogła otrzymywać zaświadczenie o niezaleganiu.

Jak wskazał biegły, spółka bezspornie, wielokrotnie a praktycznie stale nie przestrzegała terminów opłacania składek ZUS (k. 4767). Okoliczności tej nie kwestionował de facto również oskarżony R. M. wskazując, że koszty płacy były w spółce ponoszone z uchybieniem terminów, ale ostatecznie zostały opłacone i w żaden sposób nie ukradli żadnych pieniędzy (k. 5284 o.). Podał, że wpłaty do ZUS były dokonywane w każdym miesiącu okresu rozliczeniowego, choć nie zawsze w pełnej wysokości a częściowo zapłacone składki są istotne dla oceny (k. 5300). Nie może zdaniem sądu budzić wątpliwości w kontekście powyższego pełna świadomość oskarżonego co do ponoszenia tych kosztów po terminie, zwłaszcza kiedy miało to znaczenie strategiczne dla funkcjonowania spółki. Niewątpliwie również R. M., jak wyraźnie wynika z jego wyjaśnień, jest człowiekiem wykształconym, dogłębnie zapoznanym z problematyką funkcjonowania podmiotu uzyskującego dofinansowanie, znane były mu zatem konsekwencje niespełniania wymogów ustawowych. Równocześnie zaś linia obrony sprowadzająca się do akcentowania, że konieczne jest wskazanie nieterminowości poniesienia kosztów płacy na konkretnego pracownika niepełnosprawnego (jak to wynika z wyroku NSA, sygn. I GSK 1342/2) nie może w przedmiotowym przypadku podważać prawidłowości wniosku o niespełnianiu przez C. (...) warunków do uzyskiwania dofinansowania, wobec zatrudniania przez spółkę prawie wyłącznie pracowników niepełnosprawnych, w sytuacji gdy wolumen wpłat składek dokonywanych po terminie nieuchronnie dotyczył tych właśnie osób. Inaczej należałoby rozpatrywać sytuację, w której faktycznie możliwe byłoby poniesienie w terminie kosztu płacy osób niepełnosprawnych, przy nieterminowości opłacenia jedynie pozostałych i wówczas negatywne przesłanki dofinansowania istotnie mogłyby nie zachodzić. W przypadku C. (...) nieterminowe ponoszenie kosztów płacy niewątpliwie dotyczyło osób niepełnosprawnych, co wynika min. z opinii biegłego, tym samym było powodem uzasadniającym odmowę przyznania spółce dopłat i to nie tylko wobec skonkretyzowanych osób, ale dopłat w ogólności.

W ocenie sądu nie należy utożsamiać zamiaru uzyskania dofinansowania s PFRON - u z zamiarem "kradzieży" tychże środków, co starał się czynić oskarżony. Istotna jest natomiast odpowiedź, czy oskarżony składał wnioski o uzyskanie dofinansowania, poświadczając w nich nieprawdę co do spełnienia przez reprezentowany podmiot kryteriów ustawowych do uzyskania dofinansowania i takowe w rezultacie bezpodstawnie otrzymywał, przez co doszło do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez fundusz. Powyższa konstatacja zaś nie budzi wątpliwości, gdyż faktycznie C. (...) nie spełniał wymogów ustawowych, zarówno poprzez ponoszenie kosztów płacy po terminie, jak i znajdowanie się, w szczególności w latach 2014 i 2015 r. (co wynika z opinii biegłego) w trudnej sytuacji ekonomicznej w rozumieniu wyłączenia zawartego w art. 48a ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji. Oskarżony R. M. akceptował i przedkładał w imieniu spółki (przesyłane elektronicznie przez księgową A. R.) wnioski stanowiące formalne oświadczenie, że jest pracodawcą, o jakim mowa w art. 26 a ustawy, któremu przysługuje dofinansowanie do wynagrodzenia osób niepełnosprawnych ze środków PFRON, zatem spełnia szczegółowe warunki jego uzyskania, do których należy przede wszystkim poniesienie w terminie kosztów płacy i nie zachodzą okoliczności uzasadniające nieprzyznanie dopłat. Oświadczenia te, jak wyżej wskazano, stwierdzały zaś w relewantnym zakresie nieprawdę, przez co dochodziło do wprowadzenia osób uprawnionych do podjęcia decyzji o przyznaniu dofinansowania w błąd. Świadomość niespełniania wymagań ustawowych musiałby skutkować odmową przyznania dofinansowania przez PFRON.

Odrębną kwestię stanowi prawidłowość weryfikacji zasadności tych wniosków, która powinna następować na bieżąco przy współpracy z ZUS, aby zapobiec przyznawaniu a tym bardziej nawarstwianiu się nienależnych dopłat, jednak z uwagi na ograniczenia biurokratyczne i kadrowe takiej stałej i szybkiej weryfikacji najwyraźniej nie prowadzono, co też wskazał biegły, jak i faktycznie przyznał K. P.. W żaden sposób nie usuwa to jednak obowiązku beneficjenta przedkładania wniosków rzetelnych i wypełnionych zgodnie z prawdą, ani nie może zwalniać od konsekwencji naruszania tego obowiązku określonych w ustawie.

Z treści decyzji Prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z dnia 17 kwietnia 2019 r. (k. 5143), wydanej po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy od decyzji Prezesa Zarządu PFRON z dnia 04 października 2018 r. wynika, że należne składki ZUS za okres od października 2012 r. do grudnia 2014 r. oraz od lutego 2015 r. do maja 2015 r. zostały przez spółkę (...) opłacone z wykazanym szczegółowo za poszczególne okresy sprawozdawcze przekroczeniem terminu, przez co miesięcznie dofinasowanie za w/w okresy zostało przez spółkę pobrane nienależnie i podlega zwrotowi. Natomiast za okres sprawozdawczy styczeń 2015 r. składki te zostały uiszczone w terminie, co skutkowało uchyleniem zaskarżonej decyzji w tym zakresie i umorzeniem postępowania, natomiast w pozostałym zakresie utrzymano ją w mocy - z czego wynikał ostatecznie nakaz zwrotu przez spółkę kwoty 9.226.796,59 zł. wraz z ustawowymi odsetkami. Decyzja powyższa nie została zaskarżona do WSA w Warszawie i pozostaje, co należy podkreślić, prawomocna. Nie sposób jest równocześnie zaakceptować spekulacji co do ewentualności jej uchylenia w toku rozpoznania skargi, gdyż takowej nie wniesiono. Zwłaszcza spekulacji takich nie sposób czynić na kanwie spraw o nietożsamym stanie faktycznym.

zeznania A. R.

Należało podzielić w części. Świadek pracowała od 2012 r. jako księgowa - specjalista d/s finansowych i w zakresie jej obowiązków leżało min. przygotowywanie i przesyłanie wniosków o dofinansowanie z PFRON. Osobą odpowiedzialną za rzetelność zawartych w nich danych był jednak oskarżony R. M., działający jako samoistny prokurent, który je akceptował. Przy ocenie zeznań świadka należało mieć na uwadze, że - podobnie jak Z. K. - zasadniczo nie negowała faktu uiszczania składek po terminie, jednak starała się ograniczać to do wyjątkowych przypadków, usprawiedliwionych koniecznością otrzymania należności od kontrahentów, co pozostaje jednak w sprzeczności z poczynionymi ustaleniami faktycznymi. Świadek powielała również przed sądem linię wyjaśnień oskarżonego w zakresie rzekomej intencji uiszczania przez spółkę składek ZUS w pierwszym rzędzie za osoby niepełnosprawne, co nie znajduje potwierdzenia i nie ma znaczenia w sytuacji C. (...) zatrudniającej w zasadniczej większości osoby niepełnosprawne. Świadek akcentowała zaś, że zatrudnionych było w spółce również bardzo dużo pracowników pełnosprawnych (25 czy nawet 30%), co pozostaje w sprzeczności z ustaleniami biegłego, który wskazał, że osób niepełnosprawnych było w latach 2012 - 2015 średnio 93 - 95% (k. 5439). Ma to istotne znaczenie, gdyż w takiej sytuacji przekroczenie terminów płatności składek ZUS nieuchronnie dotyczyło osób niepełnosprawnych, na co obszernie wskazał K. P. i z czego świadek, podobnie jak współwłaściciele spółki, musiała zdawać sobie sprawę. Rozksięgowywanie przekazywanych środków przez ZUS nie było w żaden sposób przyczyną zaistnienia zaległości, gdyż wynikała ona z nieprzekazywania przez spółkę składek terminowo, względnie w pełnej wysokości w wymaganym terminie. Świadek wprost potwierdzała, że kiedy kontrahent spóźniał się z zapłatą należności, to po jej uregulowaniu spółka regulowała też zaległe zobowiązania wobec ZUS, czyli takie zaległości w praktyce występowały, co zresztą obiektywnie nie budzi wątpliwości.

Zauważyć należy, że skoro spółka, jak świadek podkreślała, zawsze na czas realizowała płatność wynagrodzeń a nie płaciła równocześnie terminowo składek ZUS, dopłaty otrzymywane z PFRON w istocie stanowiły mechanizm bieżącego kredytowania działalności, podczas gdy w założeniu powinny być refundacją min. poniesionych kosztów płacy.

zeznania A. W.

Należało podzielić jako spójne, brak podstaw do kwestionowania.

zeznania B. K.

Należało podzielić jako spójne, brak podstaw do kwestionowania.

zeznania K. P.

Należało w pełni podzielić jako spójne i wiarygodne. W ocenie sądu świadek rzeczowo odniósł się do okoliczności sprawy, pomimo swojego związku z PFRON, w sposób obiektywny przedstawiając kwestię terminowości ponoszenia przez spółkę kosztów płacy, jak i sytuacji finansowej spółki. Nie ma żadnych podstaw do odmówienia tym zeznaniom wiarygodności, zwłaszcza że w zasadniczym stopniu pozostają w związku z ustaleniami biegłego E. T..

zeznania Z. K.

Nie dano im wiary w zakresie, w jakim świadek w istocie powielał istotne wątki wyjaśnień oskarżonego. Świadek był wspólnikiem oskarżonego, prezesem zarządu spółki, razem prowadzili działalność spółki (...), przez co jest on również poniekąd zainteresowany w rozstrzygnięciu sprawy. Uwzględniając kluczową istotność dopłat z PFRON dla funkcjonowania spółki twierdzenia świadka co do braku osobistego zainteresowania składaniem wniosków nie wydają się wiarygodne. Świadek dystansował się od kwestii dopłat, wskazując, że po prostu nie zgadzał się ze stanowiskiem PFRON co do obowiązku zwrotu dopłat, kiedy się o tym dowiedział. Podał, że dopiero od sierpnia 2015 r., czyli od dnia wezwania spółki przez PFRON do złożenia wyjaśnień posiadał bardziej szczegółową wiedzę na temat warunków, jakie trzeba spełnić, aby otrzymać dofinansowanie z PFRON-u i jakie zobowiązania dla firmy z tego wynikają, wcześniej warunki i zasady znał jedynie pobieżnie, co nie jawi się jako przekonujące, uwzględniając specyfikę działalności spółki. Jednocześnie przyznał, że wiedział o tym, że dofinansowanie do wynagrodzeń było uwarunkowane ponoszeniem przez spółkę w terminach pełnych kosztów płacy. Nie sposób zdaniem sądu przyjąć, aby nie był świadomy, że spółka w szerokim zakresie nie ponosiła ich w terminie. Zresztą świadek w istocie tego nie negował a jedynie bagatelizował i usprawiedliwiał, wskazując że zdarzało się płacenie składek po terminie, ale nie dotyczyło wszystkich pracowników i było wynikiem zatorów płatniczych i uzyskiwania płatności od kontrahentów po terminie, gdyż takie są realia funkcjonowania przedsiębiorstwa. Nie stanowi to jednak okoliczności prowadzącej do zanegowania istotności ustawowych wymogów związanych z przyznawaniem dopłat.

opinia biegłego z zakresu księgowości

Należało podzielić jako rzeczową i zasadniczo spójną. Wprawdzie opinie wymagały w toku postępowania sądowego uzupełnienia, które doprowadziło biegłego do częściowej zmiany wniosków, jednak nie w zakresie kluczowym dla rozstrzygnięcia. Biegły w szczególności we wszystkich opiniach konsekwentnie twierdził, że spółka koszty płacy ponosiła po terminie. W uzupełniającej opinii biegły podtrzymał wniosek o nieterminowym ponoszeniu kosztów płacy za pracowników niepełnosprawnych podnosząc, że skoro niepełnosprawni stanowili największą grupę zawodową w spółce, to każde opóźnienie wpłat do ZUS dotyczyło zapewne pracowników niepełnosprawnych (k.5437, k.5439). Jest to zdaniem sądu logiczne i znajduje oparcie w wywodach K. P.. Biegły odniósł się szczegółowo do ilości zatrudnionych pracowników niepełnosprawnych. Swoją ocenę co do terminowości biegły opierał się na źródłach ZUS. W konsekwencji biegły stwierdził, że bezspornie wielokrotnie a praktycznie stale, spółka nie przestrzegała terminów opłacania składek do ZUS i nie dokonywała korekt, co w konsekwencji oznaczało, że dotacja była nienależna i powstawały zaległości wobec PFRON w kwocie wielokrotnie wyższej niż 100 zł (k.4766, k.4787-4788). Nie budzi to w rezultacie żadnych wątpliwości i jednocześnie jest okolicznością decydującą dla rozstrzygnięcia.

Wskazać należy również na podnoszone przez biegłego zastrzeżenia co do jakości prowadzonej w spółce księgowości. Biegły stwierdził, że roczne sprawozdania finansowe w spółce (...) były sporządzane z naruszeniem ustawy o rachunkowości, albowiem brak w nich było dodatkowych wymaganych informacji i objaśnień jako informacji dodatkowej za rok 2013 a za lata 2014-2015 brak było informacji o odpisach aktualizacyjnych należności (za rok 2014 - 899067.41 zł., a za rok 2015 - 1397666,75 zł.). Zdaniem biegłego, gdyby dokonywano wymaganych prawem bilansowych odpisów aktualizacyjnych należności, stan aktywów obrotowych spółki byłby znacznie niższy a więc i wskaźniki daleko niższe, niż wymagane. Biegły wysnuł na tej podstawie wniosek, że w przypadku koniecznej weryfikacji faktycznej skali należności tylko o 20 % już w 2012 r. aż do 2015 r. wskaźnik płynności znalazłby się poniżej normy, co jest równoznaczne z utratą płynności finansowej (k.4765, k.4977-4979). Zdaniem biegłego już od 2014 r. spółka zanotowała ujemny kapitał własny i ujemny poziom KON (aktywa obrotowe- zobowiązania krótkoterminowe), co wskazuje na wyczerpanie przesłanek do upadłości oraz że spółka znajdowała się w trudnej sytuacji ekonomicznej (k.4982-4983).

Biegły na rozprawie potwierdził, że wniosek o utracie płynności finansowej oparł na kryteriach dotyczących odpisów aktualizacyjnych i stanu gotówki w kasie. Przyznał, że gdyby przeanalizował raporty kasowe, rozrachunki z ZUS-em, to mógłby dojść do innych wniosków (k.5422v-5423). Biegły w związku z powyższym wydał opinię uzupełniającą po zapoznaniu się z dodatkową dokumentacją (wydruki z kont rozrachunkowych, ewidencja obrotów gotówkowych) i stwierdził, że: spółka na 31 grudnia 2014 r. i 31 grudnia 2015 r. finansowała się zobowiązaniami i w latach 2014 i 2015 była w trudnej sytuacji finansowej ze szczególnym nasileniem trudnych wyników finansowych w 2015 r.

Podsumowując biegły wskazał jednak, że z ostrożności można przyjąć, że zarząd spółki uzyskał informację o przesłankach upadłości dopiero po sporządzeniu rocznego sprawozdani finansowego za 2016 r., czyli z końcem marca 2017 r. (k.5436-5437, k.5457). Biegły nie wykluczył, że spółka regulowała zobowiązania środkami z kasy zaznaczając, że nienależycie dokumentowała obroty gotówkowe i nie sporządzała wymaganych prawem raportów kasowych (k.5438). Podał, że składając wniosek o wypłatę miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych (Wn-D), oświadczono bezspornie fałszywie w 2015 r., że spółka nie jest przedsiębiorcą znajdującym się w trudnej sytuacji ekonomicznej, a oświadczenie to jest warunkiem niezbędnym do otrzymania dofinansowania (k.4984-4985). Dodał, że zachodzi duże prawdopodobieństwo, iż we wnioskach Wn-D już w 2013 i 2014 r. składano fałszywe oświadczenia, gdyż ponad połowa zarejestrowanego kapitału została utracona, co jednocześnie wypełniło kryterium „przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej” w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów Unii Europejskiej. W konkluzji biegły stwierdził, że w jego ocenie składanie oświadczeń Wn-D w latach 2014 i 2015 wyczerpuje przesłankę składania fałszywych oświadczeń, natomiast po zapoznaniu się z dodatkową dokumentacją biegły stwierdził, że w trudnej sytuacji finansowej spółka była dopiero w latach 2014 i 2015, ze szczególnym nasileniem trudnych wyników finansowych w 2015 r., a z ostrożności należy przyjąć, że zarząd spółki uzyskał informację o przesłankach upadłości dopiero po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego za 2016 r., czyli z końcem marca 2017 r. Niemniej zauważyć należy, że końcowe wnioski, choć "ostrożnościowe" co do świadomości zarządu spółki nie podważają ustalenia głównego, że co najmniej w latach 2014 i 2015 (szczególnie w 2015) spółka niewątpliwie znajdowała się w trudnej sytuacji finansowej. Ma to znaczenie jako kryterium dodatkowe wykluczające przyznanie dofinansowania z PFRON w rozumieniu art. 48a ust. 3 pkt 1 ustawy, gdyż równocześnie zachodził stan opóźnienia w ponoszeniu kosztów płacy. Wyjątkiem jest jedynie okres sprawozdawczy styczeń 2015, kiedy kryterium to ma znaczenie samodzielne, gdyż składki uznano w tym okresie sprawozdawczym za uiszczone w terminie, co wynika z ostatecznej decyzji z dnia 17.04.2019 r., wówczas jednak przyznanie spółce dopłat z PFRON było również bezpodstawne, co przekłada się na wysokość obowiązku naprawienia szkody. Przy tym w ocenie sądu powołane stwierdzenie biegłego w żadnym razie nie może być rozpatrywane jako dowód tego, że członkowie zarządu nie wiedzieli wcześniej o trudnej sytuacji ekonomicznej spółki a jedynie jako wskazanie od kiedy musieli już wiedzieć o zaistnieniu przesłanek upadłości spółki. Świadomość trudnej sytuacji ekonomicznej należy natomiast oceniać na tle całokształtu zgromadzonych dowodów i zdaniem sądu nie budzi ona wątpliwości, skoro już w latach 2013 - 2014 doszło do istotnej utraty kapitału, spółka odnotowała już w 2012 r. wskaźniki płynności niższe niż wymagane normy a w szczególności w latach 2014 i 2015, jak stwierdził biegły, wskaźniki te kształtowały się znacząco poniżej normy, co było symptomatyczne dla utraty płynności finansowej. Nie sposób wobec powyższego przyjąć, że dla osób zarządzających spółką okoliczności te nie były wiadome, pomimo tego jednak we wnioskach stwierdzano co do tego nieprawdę. Twierdzenia oskarżonego, jak i świadków Z. K. oraz A. R. co do rzekomo dobrej kondycji finansowej spółki oderwane są zdaniem sądu od realiów materiału dowodowego i formułowane na potrzeby postępowania.

decyzja

Dokument niekwestionowany

dokumentacja finansowa

Dokument niekwestionowany

informacja dot. pracowników niepełnosprawnych

Dokument niekwestionowany

kopia decyzji Prezesa Zarządu PFRON z 04.10.2018 r. dot. zwrotu środków wraz z pismem spółki (...) o ponowne rozpatrzenie sprawy

Dokument niekwestionowany

kopia decyzji Prezesa Zarządu PFRON z 17.04.2019 r., dot. zwrotu środków

Dokument niekwestionowany

kopia odwołania spółki (...) od decyzji

Dokument niekwestionowany

kopia skargi do WSA

Dokument niekwestionowany

kopia wniosku o ogłoszenie upadłości i postanowienie

Dokument niekwestionowany

kopie deklaracji rozliczeniowych

Dokument niekwestionowany

odpisy KRS, akta rejestrowe

Dokument niekwestionowany

pismo

Dokument niekwestionowany

pismo syndyka

Dokument niekwestionowany

protokół oględzin dokumentacji

Dokument niekwestionowany

protokół zatrzymania rzeczy

Dokument niekwestionowany

raport z rozliczeń

Dokument niekwestionowany

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

R. M.

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

W ocenie sądu oskarżony R. M. zachowaniem swoim wyczerpał znamiona zarzucanego mu przestępstwa określonego w art. 297 § 1 k.k. i art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k. (uwzględniając względniejsze dla oskarżonego brzmienie kodeksu karnego przed wejściem w życie ustawy z dnia 04 października 2018 r., Dz.U. 2018.20177). Ustalone zachowanie oskarżonego sprowadzało się do poświadczania nieprawdy w składanych wnioskach Wn-D co do okoliczności mających znaczenie prawne, tj. że w przypadku spółki nie zachodzą okoliczności wyłączające przyznanie dofinansowania i jest przedsiębiorcą uprawnionym do jego uzyskania, przez co wprowadzał w błąd osoby uprawnione do podjęcia decyzji co do przyznania dofinansowania i doprowadzał w rezultacie do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, gdyż dofinasowanie to było faktycznie w całości nienależne. Okoliczność, że pokrzywdzony mógł błędu uniknąć poprzez odpowiednio staranne i podejmowane niezwłocznie czynności kontrolne nie ma żadnego znaczenia dla realizacji znamion przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. Przyjąć należy, że oskarżony działał w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, albowiem w takim właśnie celu prowadził działalność gospodarczą, dla której uzyskanie przedmiotowego dofinansowania miało zasadnicze znaczenie, gdyż w przypadku jego nieuzyskania działalność ta byłaby realizowana ze stratą. Oskarżony z pewnością nie działał z pobudek altruistycznych, wyłącznie w celu aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych i poprawy ich sytuacji życiowej, ale w szeroko rozumianym celu zarobkowym, wykorzystując mechanizmy wspierania przez państwo zatrudnienia takich osób i w pełni świadomie naruszając w tym zakresie obowiązujące przepisy prawa. Działał przede wszystkim w interesie finansowym spółki i jej wspólników, zatem interesie własnym. Przeznaczenie uzyskanego dofinansowania na działalność spółki, w tym również na wynagrodzenia dla osób zatrudnionych i związane z tym koszty (które bezspornie zostały faktycznie zrealizowane) ma zdaniem sądu istotne znaczenie dla oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu, ale nie czyni jej subminimalną. Należy przy tym kategorycznie podkreślić, że w przypadku stwierdzenia prostego wyłudzenia środków w takiej wysokości oskarżony stałby w obliczu konsekwencji prawnych o nieporównywalnie poważniejszym ciężarze.

☐

3.2. Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3. Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4. Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5. Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

1.KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i
środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

I - III

Wymierzając karę sąd miał na uwadze stopień społecznej szkodliwości czynu, jak i umyślnej winy oskarżonego. Uwzględnił okoliczności, o jakich mowa w art. 53 k.k., jako okoliczność łagodzącą przyjmując uprzednią niekaralność oskarżonego, który nie jest sprawcą zdemoralizowanym a sposób jego życia był poprawny i ustabilizowany.

Wziąwszy to pod uwagę wymierzył karę pozbawienia wolności w dolnych granicach ustawowych, jej wykonanie warunkowo zawiesił na okres próby lat 3, zobowiązując w oparciu o art. 72 § 1 pkt 1 k.k. do informowania kuratora o przebiegu okresu próby co 6 miesięcy. W ocenie sądu wywrze to skutek wychowawczy i w zakresie społecznego oddziaływania.

W związku ze skazaniem należało nadto orzec obowiązek naprawienia szkody zgodnie z wnioskiem (art. 46 § 1 k.k.). Wysokość ustalonej szkody odpowiada sumie wskazanej w zarzucie (9.501.362,21 zł.).

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV - V

Na rzecz oskarżyciela posiłkowego należało zasądzić od oskarżonego należne koszty procesu w kwocie 6.000 zł. (art. 628 pkt 1 k.p.k.).

Natomiast uwzględniając rozmiar orzeczonego obowiązku naprawienia szkody oskarżonego zwolniono od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych (art. 624 § 1 k.p.k.).

1.Podpis