Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

sędzia Dorota Scott-Sienkiel

po rozpoznaniu w dniu 23 września 2024 r. w Olsztynie na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. Z. i K. Z.

przeciwko W. F. i R. F.

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli i zapłatę

w trybie art. 224§3 k.p.c.

I.  zamyka rozprawę,

II.  stwierdza istnienie obowiązku powodów i pozwanych do złożenia oświadczeń woli o następującej treści: „H. i K. małżonkowie Z. oświadczają, że sprzedają W. i R. małżonkom F. lokal niemieszkalny w budynku nr (...), przy ulicy (...) w B., woj. (...)- (...), dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), z udziałem 12/100 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), za kwotę 240.000,00 zł, zaś W. i R. małżonkowie F. oświadczają, że lokal niemieszkalny z udziałem w nieruchomości wspólnej, za powyższą cenę kupują” a tym samym stwierdza zawarcie umowy sprzedaży opisanej nieruchomości,

III.  zasądza od pozwanych W. F. i R. F. na rzecz powodów H. Z. i K. Z. kwotę 246.845,00 zł (dwieście czterdzieści sześć tysięcy osiemset czterdzieści pięć 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 08.08.2021r. do dnia zapłaty i w pozostałym zakresie oddala powództwo o zapłatę,

IV.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Olsztynie) tytułem tymczasowo poniesionych wydatków:

a)  od powodów kwotę 1.223 zł,

b)  od pozwanych kwotę 4.894,33 zł,

V.  zasądza od pozwanych na rzecz powodów kwotę 20.866,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu- z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za okres od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

sędzia Dorota Scott-Sienkiel

Sygn. akt I C 949/21

UZASADNIENIE

Powodowie H. Z. i K. Z. pozwem przeciwko W. F. oraz R. F. wnieśli o:

1.  stwierdzenie obowiązku zawarcia między powodami: małżonkami H. Z. i K. Z. a pozwanymi: małżonkami W. F. oraz R. F. umowy zwrotnego przeniesienia na rzecz pozwanych własności nieruchomości tj. lokalu niemieszkalnego (użytkowego) znajdującego się w budynku przy ul. (...) w B. , woj. (...)- (...), dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...);

2.  jednoczesne zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powodów solidarnie kwoty 309.305,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie:

a) od kwoty 246.845 zł od dnia 5.08.2021 r. do dnia zapłaty,

b) od kwoty 62.460 zł od dnia następującego od uprawomocnienia się wyroku wydanego w niniejszej sprawie do dnia zapłaty;

3.  orzeczenie, iż wydanie pozwanym lokalu ma nastąpić za jednoczesnym dokonaniem zapłaty kwoty 309.305, 00 zł (prawo zatrzymania);

Nadto, powodowie wnieśli o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powodów solidarnie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swoich roszczeń powodowie podali, iż w dniu 2 lutego 2021 r. przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej w B. powodowie dokonali zakupu lokalu niemieszkalnego (użytkowego) w budynku przy ul. (...) w B. o pow. 60,30m ². Powodowie nabyli lokal od pozwanych za kwotę 240.000,00 zł. Sprzedający lokal zapewniali powodów o prawidłowym stanie lokalu.

Powodowie ponieśli koszty związane z przeniesieniem własności lokalu w kwocie 6.845 zł. W czasie zawarcia umowy przenoszącej własność lokalu pozwani prowadzili prace których efekt miał umożliwić korzystanie z nieruchomości. Równolegle, tj. w okresie od stycznia do marca 2021r. trwały prace wykończeniowe polegające na:

a)  montażu rekuperatora;

b)  położeniu okładzin podłogowych;

c)  wykończeniu ścian: malowanie, tapety, płytki, okładziny materiałowe;

d)  rozprowadzenie instalacji wod.-kan.;

e)  wykonanie zabudowy z płyt kartonowo- gipsowych;

f)  okładziny ścienne i podłogowe w łazience;

g)  montaż drzwi wewnętrznych;

h)  urządzenie wnętrza (oświetlenie, montaż zabudowy stałej).

Prace wykończeniowe były prowadzone przez robotników wykonujących remont na zlecenie pozwanych (na koszt powodów). Potrzebne materiały były wybierane i dostarczane przez świadków J. A. i T. Z.. Łączny koszt prac wykończeniowych i wartość zniszczonych mebli (zabudowa stała) stanowiła co najmniej kwotę 60.000,00 zł.

W dniu 15 marca 2021 r. nastąpiło wydanie nieruchomości. Powodowie podkreślili, że jako nabywcy lokalu nie wiedzieli o istnieniu wad lokalu (tym bardziej o ich istotności) w chwili zawarcia umowy. Z wiedzy przekazanej im przez pozwanych wynikało, że lokal spełnia wszystkie normy, ponadto, iż jest wyremontowany, a jego stan techniczny jest prawidłowy.

Według powodów wilgoć w lokalu ujawniła się w lokalu z czasem. Powodowie przy zachowaniu należytej staranności, nie mieli możliwości zorientować się, że lokal ma wady. Wady ujawniły się już po dokonaniu zakupu i wydaniu nieruchomości.

Z uwagi na stopniowe pojawienie się wilgoci występującej na ścianach powodowie zlecili sporządzenie ekspertyzy specjaliście mającej na celu analizę stanu technicznego lokalu. Z przeprowadzonej ekspertyzy technicznej dotyczącej oceny stanu technicznego lokalu użytkowego jednoznacznie wynika, iż w lokalu (i częściach wspólnych budynku) nie została wykonana prawidłowo izolacja przeciwwilgociowa, a nadto brak jest wentylacji grawitacyjnej, czy mechanicznej. Ponadto, w wyniku oceny stanu technicznego (po dokonaniu wizji lokalnej) ekspert stwierdził, iż część przypodłogowa ścian, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych, jest mocno zawilgocona, zaś zawilgocenie ścian występuje od poziomu podłogi na wysokości ok. 1,5m. W obszarze tym jest całkowicie zniszczona struktura zewnętrzna, którą stanowi gładź oraz malowanie. Jako przyczynę powstania zawilgocenia w lokalu, ekspert wskazał na niewłaściwe wykonanie izolacji termicznej oraz przeciwwilgociowej ścian piwnicznych. Podczas przeprowadzonej wizji lokalnej stwierdzono występowanie na ścianach wewnętrznych i zewnętrznych zawilgocenia. W rezultacie trwałego ich występowania są odparzenia farby oraz powłoki z gładzi. Zwrócono także uwagę na okoliczność, iż w części gabinetów zawilgocenia uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie lokalu z uwagi na zapach stęchlizny unoszący się w powietrzu. Ponadto, w ekspertyzie wskazano także, że zamontowane w lokalu meble są zawilgocone i pokryte pleśnią. Specjalista wskazał jednoznacznie, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, z uwagi na brak jakiejkolwiek wentylacji lokalu, mechanicznej czy grawitacyjnej, nie można korzystać z lokalu zgodnie z przeznaczeniem. Wady w postaci braku wentylacji są wadami istotnymi uniemożliwiającymi prawidłowe, zgodne z przepisami funkcjonowanie lokalu. Rzeczoznawca ustalił zakres i wartość koniecznej do wykonania naprawy ścian i posadzek oraz wskazał na konieczność zabezpieczenia poprawnego funkcjonowania izolacji. Podał także, że przy zakupie lokalu będącego świeżo po wykonanym remoncie ścian, nie sposób było zweryfikować poprawności wykonania izolacji termicznej i przeciwwilgociowej ścian. Powodowie ponieśli koszt sporządzenia ekspertyzy w kwocie 2.460 zł, wynikającej z przedłożonej faktury VAT.

Po zapoznaniu się z treścią ekspertyzy, powodowie wielokrotnie w okresie 19-23 lipca 2021 r. próbowali skontaktować się z pozwanymi. Ich próby nawiązania kontaktu okazały się całkowicie bezskuteczne.

W dniu 3 sierpnia 2021r. do pozwanych zostało nadane oświadczenie o odstąpieniu od umowy wraz z propozycją polubownego rozwiązania sprawy. Ponadto, do pozwanych została przesłana sporządzona ekspertyza techniczna, z której jednoznacznie wynika, iż stan techniczny lokalu nie pozwala na jego użytkowanie.

Pozwani pomimo odebrania korespondencji w dniu 4 sierpnia 2021 r. nie ustosunkowali się pisemnie do jej treści, natomiast ze znaczną zwloką podjęli rozmowy za pośrednictwem pełnomocnika, które nie przyniosły wymiernego efektu.

Z uwagi na to, że pozwani (sprzedawcy), pomimo wezwania przez powodów jako kupujących, pozostają bierni, powodowie odstąpili od umowy. Powodowie zaznaczyli przy tym, iż istnienie wad istotnych ujawnionych w sprzedanej nieruchomości jest podstawą odstąpienia od umowy. W ocenie powodów przedłożony materiał dowodowy jednoznacznie argumentuje odstąpienie od umowy, które jest konieczne z uwagi na istnienie ukrytych wad istotnych, które nie pozwalają na używanie lokalu zgodnie z przeznaczeniem.

Usunięcie wad połączone byłoby z nadmiernym obciążeniem finansowym i niedogodnościami dla powodów (w tym konieczność wykonania prac przez Wspólnotę Mieszkaniową). Powodowie zakupili lokal na początku 2021 r., zainwestowali zarówno w lokal, jak i jego wyposażenie. W skutek ujawnienia się istotnych wad ukrytych nieruchomości, powodowie ponieśli stratę w kwocie stanowiącej cenę nieruchomości, a także koszty związane z umową przenoszącą własność, koszt remontu oraz zniszczonych w wyniku występującej wilgoci ruchomości, a także koszt sporządzenia ekspertyzy technicznej.

Powodowie po zapoznaniu się z treścią ekspertyzy, stoją na stanowisku, iż lokal posiada wady istotne wynikające z występującej wilgoci, z uwagi na stan wentylacji w lokalu, który nie spełnia przede wszystkim wymogów Polskiej Normy i § 147 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, a także § 148 i § 149 ww. rozporządzenia.

W ocenie powodów brak wentylacji mechanicznej lub grawitacyjnej całkowicie dyskwalifikuje możliwość używania lokalu użytkowego zgodnie z przeznaczeniem. Na stanowisko powodów, co do konieczności odstąpienia od umowy, wpływa także brak izolacji przeciwwilgociowej ścian oraz posadzki.

Powodowie niezwłocznie po zasięgnięciu wiedzy specjalisty na temat istotności wad lokalu poinformowali o tym pozwanych, deklarując wolę jednoczesnego zwrotnego przeniesienia własności przedmiotowego lokalu z powrotem na rzecz pozwanych. Na skutek braku jakiegokolwiek kontaktu ze strony pozwanych, powodowie odstąpili od umowy związku z tym domagają się zwrotu zapłaconej ceny sprzedaży wraz ze wszystkimi poniesionymi dotychczas kosztami (m.in. nakładami) związanymi z przedmiotowym lokalem.

Powodowie podnieśli, że rozsądnie oceniając, nie kupiliby przedmiotowego lokalu od pozwanych, gdyby mieli wiedzę posiadaną obecnie — tj. o występowaniu wad istotnych w lokalu, które nie tylko utrudniają korzystanie z lokalu, ale całkowicie je uniemożliwiają. (pozew k. 4-7)

W odpowiedzi na pozew pozwani W. i R. F. wnieśli o oddalenie powództwa w całości, a także o zasądzenie na ich rzecz zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwani zajęli stanowisko, iż opisany przez powodów w pozwie sposób nabycia lokalu i towarzyszące temu okoliczności jest nieprawdziwy oraz wewnętrznie sprzeczny. Przyznali natomiast fakt sprzedaży powodom H. Z. i K. Z. lokalu użytkowego położonego w B. przy ul. (...) o powierzchni 60,30 m2, dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą KW OL 1 (...). Umowa sprzedaży została zawarta w przed Notariuszem A. K. w dniu 02 lutego 2021 roku (Repertorium A numer (...)).

Według pozwanych rozmowy na temat sprzedaży lokalu rozpoczęły się w sierpniu 2020 roku. Początkowo nabywcą lokalu miał być syn powodów T. Z. i z nim pozwani prowadzili rozmowy o nabyciu lokalu. Z uwagi na wieloletnią znajomość i wręcz przyjacielskie stosunki już w listopadzie 2020 roku pozwany R. F. wydał T. Z. klucze do lokalu, które do zawarcia umowy sprzedaży nie zostały oddane. W styczniu 2021 roku T. Z. poinformował R. F., że nabywcami lokalu w jego miejsce będą jednak jego rodzice H. i K. Z. ze względu na osobistą sytuację życiową T. Z.. T. Z. i R. F. ustalili, że w lokalu zostaną wykonane prace adaptacyjne dla potrzeb działalności gospodarczej T. Z. i jego partnerki J. A.. Do stycznia 2021 r. R. F. nie wykonywał żadnych prac w lokalu. Lokal był zdatny do natychmiastowego użytku i nie wymagał żadnych prac remontowych. Lokal był w takim samym stanie, jak w chwili opuszczania lokalu przez poprzednich jego użytkowników prowadzących w nim działalność gospodarczą do września 2020 roku. W czasie ustaleń o nabyciu lokalu R. F. zobowiązał się, że pomoże T. Z. wykonać prace dostosowujące lokal do działalności gospodarczej T. Z. i jednocześnie dokona pomalowania ścian, na swój koszt celem odświeżenia lokalu.

R. F. informował T. Z. wielokrotnie przed styczniem 2021 roku o braku w lokalu wentylacji wewnętrznej i możliwości występowania wilgoci w lokalu w przypadku braku jego regularnego wietrzenia.

Według pozwanych brak wentylacji wewnętrznej nie był przeszkodą w używaniu lokalu przez poprzednich najemców, którzy regularnie wietrzyli lokal. T. Z. poinformował R. F., że zdecydował się zamontować w lokalu urządzenia wentylacyjne do tzw. wentylacji mechanicznej. R. F. zgodził się na rozpoczęcie w lokalu prac budowlanych przed zawarciem ostatecznej umowy i bez zawierania na piśmie umowy przedwstępnej. Pozwany R. F. zadeklarował T. Z. pomoc w założeniu urządzeń do wentylacji mechanicznej tzw. rekuperatorów. Wywiercił w ścianach trzy otwory, w których następnie zostały zamontowane trzy urządzenia wentylacyjne tzw. rekuperatory.

Pozwani stoją na stanowisku, że żądanie pozwu „stwierdzenia obowiązku zawarcia (...) umowy zwrotnego przeniesienia na rzecz pozwanych własności nieruchomości" jest niezasadne, albowiem odstąpienie z dnia 2 sierpnia 2021 roku od umowy sprzedaży lokalu z dnia 2 lutego 2021 roku jest bezskuteczne tzn. nie doprowadziło do rozwiązania umowy sprzedaży nieruchomości. Powodowie bowiem złożyli oświadczenie o odstąpieniu od umowy bez jakiejkolwiek próby wyjaśnienia i uzyskania informacji oraz próby rozwiązania problemu w uzgodnieniu z pozwanymi. Powodowie przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedaży nie informowali pozwanych o dostrzeżonych ich zdaniem wadach w lokalu, nie wzywali ich do usunięcia wad lokalu, co przemawia za bezskutecznym odstąpieniem od umowy.

Jednocześnie zdaniem pozwanych sprzedany lokal nie posiada wad wskazanych w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy sprzedaży. Zarzut braku wentylacji w lokalu jest nie tylko, że nieprawdziwy, ale jest także niezrozumiały. W lokalu przed dniem zawarcia umowy sprzedaży została założona wentylacja mechaniczna. W lokalu zostały zainstalowane tzw. rekuperatory tj. urządzenia do wywoływania mechanicznej nawiewno-wiewnej wentylacji powietrza w lokalu. Zamontowanie rekuperatorów zastępuje wentylację grawitacyjną i ją wyklucza, co oznacza, że w lokalu może występować tylko jeden sposób wentylacji.

Kolejną niezależną przyczyną braku skuteczności odstąpienia od umowy sprzedaży jest wiedza powodów o braku wentylacji lokalu i ewentualnym występowaniu z tego powodu w lokalu wilgoci. Pozwany R. F. informował T. Z. przed nabyciem lokalu o konieczności jego systematycznego wietrzenia i występowania w lokalu wilgoci w przypadku braku wietrzenia. Ta informacja spowodowała podjęcie przez T. Z. decyzji o zainstalowaniu urządzeń do wentylacji mechanicznej.

Zdaniem pozwanych, ewentualne występowanie wilgoci jest spowodowane niewłaściwym wykończeniem lokalu i jego niewłaściwym użytkowaniem. Pozwany R. F. wskazywał T. Z., że w przypadku wentylacji mechanicznej w lokalu do pomalowania jego ścian nie może być wykorzystana taka farba jakiej właśnie użył.

Zdaniem pozwanych występowanie wilgoci jest jedynie pretekstem do rozwiązania umowy, albowiem T. Z. i J. A. otrzymali propozycję nabycia innego lokalu, pozwani wielokrotnie próbowali nawiązać kontakt w celu weryfikacji wady, natomiast bezskutecznie. Wszystkie okoliczności towarzyszące sporządzeniu opinii dołączonej do pozwu oraz nieprawdziwe informacje o sposobie wyjaśnienia faktu występowania wad i ich ewentualnego usunięcia świadczą właśnie o tym.

(odp. na pozew k. 76-82)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal użytkowy w budynku przy ul. (...) w B. pozwani wynajmowali w 2020r. O. J.. Wymieniona wiedziała o braku wentylacji w lokalu i z nadmiarem wilgoci radziła sobie wietrząc pomieszczenie. Na ścianach pojawiały się wtedy zacieki, odpryski i pęcherze, które obniżały estetykę lokalu.

(dowód: zeznania M. K., k. 144-144v)

Jesienią 2020r. klucze do lokalu pozwany R. F. przekazał T. Z., by ten trzymał tam swoje rzeczy. To wtedy T. Z. podjął decyzję, by w lokalu prowadzić wraz ze swoją partnerką J. A. gabinet masażu i gabinet kosmetyczny. O pomoc w nabyciu lokalu poprosił swoich rodziców- powodów, którzy wyrazili zgodę na sfinansowanie zakupu nieruchomości.

Przed zakupem nieruchomości T. Z. poprosił T. B., by ten obejrzał lokal. Miał do niego zaufanie, gdyż wymieniony prowadził firmę budowlaną, zajmował się wykończeniem wnętrz. T. B. nie dostrzegł żadnych wad lokalu, poradził jedynie montaż rekuperatorów w celu odzyskiwania ciepła. Nie zwrócił uwagi na izolację oraz wentylację pomieszczenia.

Dnia 2.02.2021r. przed notariuszem w Kancelarii Notarialnej w B. powodowie dokonali zakupu od pozwanych lokalu niemieszkalnego (użytkowego) w budynku przy ul. (...) w B. o pow. 60,30m2, dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi KW nr (...) wraz z udziałem 12/100 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi KW nr (...). Powodowie nabyli lokal od pozwanych za kwotę 240.000,00 zł .

Przedmiotowy lokal znajduje się w części piwnicznej (poniżej poziomu terenu) tj. na poziomie kondygnacji podziemnej budynku mieszkalno-usługowego.

W okresie od stycznia 2021r. do marca 2021r. trwały prace adaptacyjne lokalu użytkowego służące przystosowaniu go do prowadzenia tam gabinetu masażu oraz salonu kosmetycznego. Część prac w postaci szpachlowania, pomalowania ścian, wykonania dodatkowej łazienki na klientów, wywiercenia otworów pod rekuperatory podjął się pozwany. Pozwanemu pomagał D. B.. W czasie prowadzenie prac widoczne były zawilgocenia ścian w pomieszczeniu kuchennym, które D. B. próbował usunąć zbijając tynk, kryjąc folią w płynie oraz kładąc szpachlę, malując. Mimo podjętych kroków, plamy długo się utrzymywały.

Koszty związane z pracami wykończeniowymi poniosła J. A., prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo Handlowo- Usługowe w B.. W dniu 19.01.2021r. zakupiła 3 rekuperatory ścienne za kwotę 2.745,00 zł (k. 62). W okresie od 19.01.2021r. do 23.02.2021r. nabyła także materiały budowlane oraz przedmioty służące do wyposażenia wnętrza na łączną kwotę 11.810,34 zł (k. 47-62). W dniu 2.04.2021r. nabyła także telewizor wraz z wyposażeniem i opłaciła usługę instalacyjną na łączną kwotę 4.434,77 zł (k 46). T. Z. zapłacił za meble do gabinetu (kwotę 11.070,00 zł, k. 45) oraz za wykonanie łazienki.

W lutym 2021r. prace wykończeniowe w lokalu – na prośbę T. Z.- kontynuował R. G., malował ściany i założył 3 rekuperatory.

Od marca 2021r. zaczął pojawiać się problem zawilgocenia pomieszczenia, który prowadził do odparzeń ścian i powłok gładzi, zapachu stęchlizny unoszącego się w powietrzu, zawilgocenia i pokrycia pleśnią mebli, Po intensywnych opadach deszczu w lipcu 2021r. problem się pogłębił, gdyż przez zewnętrzną ścianę przesiąkała woda. T. Z. poprosił T. B. o ustalenie przyczyn takiego stanu rzeczy. T. B. zrobił wykop przy ścianie zewnętrznej budynku i stwierdził brak izolacji.

(dowód: akt notarialny k. 14-16, faktury k. 45-62, zdjęcia, k. 96-99, 219-220, zeznania świadka J. A., k. 144v-145, T. Z., k. 145v-146, R. G., k. 146- 146v, J. S., k. 146v, T. B., , k. 147-147v, D. B., k. 209-210, zeznania powodów, k. 221-222, zeznania pozwanych, k. 222-223v)

W związku z pojawieniem się problemu zawilgocenia, T. Z. w lipcu 2021r. zlecił biegłemu A. S. sporządzenie ekspertyzy technicznej dotyczącej oceny stanu technicznego lokalu użytkowego. Biegły stwierdził, że ze względu na brak wentylacji lokalu, zarówno mechanicznej jak i grawitacyjnej nie można z niego korzystać zgodnie z przeznaczeniem. Zawilgocenia ścian są zaś wynikiem źle wykonanej izolacji termicznej oraz przeciwwodnej ścian fundamentowych. Za wykonanie ekspertyzy technicznej A. S. na rzecz powodów wystawił fakturę Nr (...) z dnia 30.07.2021r. na kwotę 2.460,00 zł, która została opłacona gotówkowo przez T. Z..

(dowód: ekspertyza techniczna, k. 22-43, zeznania A. S., k. 143v-144, faktura VAT, k. 44, zdjęcia, k. 100-108, zeznania powódki, k. 222)

Po zapoznaniu się z treścią ekspertyzy, pismem z dnia 3.08.2021 r. powodowie złożyli pozwanym oświadczenie o odstąpieniu od umowy sprzedaży przedmiotowej nieruchomości ze względu na istotne wady nieruchomości tj. brak izolacji przeciwwilgociowej ścian oraz posadzki a także brak wentylacji mechanicznej bądź grawitacyjnej. W związku z odstąpieniem od umowy powodowie wezwali pozwanych do zwrotu uiszczonej ceny 240.000 zł, kosztów zawarcia umowy w formie aktu notarialnego tj. 6.845 zł, kosztów remontu wraz z kosztami zniszczonych ruchomości w wyniku występującej wilgoci w lokalu oraz kosztów sporządzenia ekspertyzy technicznej. Pismo doręczono pozwanym 4.08.2021r. Pozwani nie odpowiedzieli na niniejsze pismo.

(dowód: odstąpienie od umowy wraz z dowodem doręczenia k. 11, 13)

W dniu oględzin nieruchomości przez biegłego powołanego do sprawy D. K., tj. w dniu 16.02.2024r., w lokalu na ścianach widoczne były zawilgocenia, wyczuwalny był zapach stęchlizny, w szafkach na płytach meblowych występowała pleśń, występowały miejscowe odspojenia farby i spęcznienia tynku. Na ścianach zewnętrznych i wewnętrznych lokalu występują zawilgocenia w stopniu znacznie przewyższającym dopuszczalne normy, powodujące zagrożenie wynikające z rozwoju grzybów pleśniowych (wada istotna w znaczny sposób utrudniająca użytkowanie lokalu). W lokalu nie ma wystarczającej, odpowiedniej wentylacji. Do zawilgocenia ścian w lokalu dochodzi w skutek kapilarnego podciągania wody od fundamentów oraz poprzez kontakt ściany zewnętrznej z gruntem (k. 268). Wartość kosztorysowa prac naprawczych nieruchomości wynosi 179.581,53 zł.

(dowód: opinia biegłego k. 245-277,)

Sąd zważył co następuje:

Kwestią sporną w sprawie była okoliczność, czy lokal posiada wady uzasadniające odstąpienie przez kupujących od umowy, czy kupujący wiedzieli o wadzie w chwili zawarcia umowy oraz, czy skutecznie złożyli oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Podstawą ustaleń faktycznych były dokumenty złożone przez obie strony a także opinia biegłego (niekwestionowane). Zeznania świadków i stron częściowo były zgodne, różniły się w zakresie interpretacji kwestii spornych, do których odniesiono się poniżej.

Roszczenie powodów opierało się na stwierdzeniu obowiązku zawarcia między powodami a pozwanymi umowy zwrotnego przeniesienia na rzecz pozwanych własności nieruchomości. Powództwo zostało wytoczone ze względu na występujące w nieruchomości wady fizyczne, które nie zostały przedstawione powodom przed zakupem i nie były im znane. Powołując się na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi za wady nieruchomości, powodowie domagali się również zwrotu świadczenia wzajemnego kwoty 309.305,00 zł (cena zakupu lokalu -240.000 zł, koszt sporządzenia aktu notarialnego -6.845 zł, koszt remontu oraz zniszczonych ruchomości -60.000 zł i koszt ekspertyzy -2.460 zł) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie.

Zgodnie z przepisem art. 556 ¹ k.c. wada polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.

W judykaturze przyjęto, że wyrażający istotę rękojmi art. 556 § 1 k.c. nie daje podstaw do kwalifikowania wady fizycznej według kryterium „istotności” czy „poważnego charakteru” (tak: wyrok Sądu Najwyższego z 10 lipca 2002 r. II CKN 111/01, wyrok SN z 13 maja 2003 r., V CKN 230/01).

Rozgraniczenie pojęcia „wady istotne” i „wady nieistotne” może mieć miejsce w umowie pomiędzy stronami. Jeżeli strony w umowie pojęć tych nie określą, to przyjąć należy argumentację zgodnie z którą przy ocenie, czy mamy do czynienia z wadą istotną czy też nie, musi być uwzględniany punkt widzenia kupującego, a nie kategorie „niezdatności do użytku” czy „bezwartościowości” rzeczy, a zatem przy umowie sprzedaży dochodzić powinny do głosu kryteria subiektywne kwalifikacji wady do granic zakreślonych przez art. 5 k.c.

Zgodnie z dotychczasową praktyką orzeczniczą, przyjmuje się, iż odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy nie zależy od poniesienia przez kupującego szkody, ale od wykazania, że wada spowodowała zmniejszenie wartości lub użyteczności rzeczy. O istnieniu wad decyduje zatem kryterium funkcjonalne, obejmujące przeznaczenie rzeczy i jej użyteczność, a nie kryterium normatywno– techniczne (tak: Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 listopada 2007 r., LEX nr 483295, oraz wyrok Sadu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r. w sprawie I CSK 147/05).

Przepis art. 556 ¹ k.c. nie zawiera żadnej dodatkowej wskazówki co do tego, jak poważna musi być niezgodność z umową, by można było mówić o wadzie fizycznej rzeczy. W tej sytuacji zgodnie z regułą lege non distinguente należy uznać, że chodzi tu o każdą, nawet stosunkowo drobną niezgodność (por. też C. Żuławska (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, cz. 2, Zobowiązania, red. J. Gudowski, Warszawa 2013, s. 64). Ciężar wady może mieć natomiast znaczenie dla zakresu uprawnień kupującego (np. zakresu obniżenia ceny – art. 560 § 3, czy prawa odstąpienia – zob. 560 § 4).

Mając na uwadze powyższe rozważania, należy stwierdzić, że lokal zakupiony przez powodów posiada wadę, uzasadniającą uruchomienie odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi, tj. nie ma właściwości, które rzecz sprzedana powinna mieć ze względu na cel wynikający z okoliczności (art. 556 ¹§1 pkt 1 k.c.). Doszło bowiem do sprzedaży lokalu użytkowego niezdatnego do użytku zakładanego przez nabywcę, polegającego na prowadzeniu w nim gabinetu masażu i gabinetu kosmetycznego. W lokalu występuje tak duże zawilgocenie, że skutkuje to wyczuwalnym zapachem stęchlizny, występowaniem pleśni w szafkach na płytach meblowych oraz miejscowych odspojeń farby i spęcznienia tynku. Do zawilgocenia ścian w lokalu dochodzi wskutek kapilarnego podciągania wody od fundamentów oraz poprzez kontakt ściany zewnętrznej z gruntem. Dokłada się do tego brak wystarczającej, odpowiedniej wentylacji. Stanowi to istotną wadę w sposób znaczny utrudniającą użytkowanie lokalu.

W dalszej kolejności powstaje pytanie, czy kupujący wiedzieli o wadzie w chwili zawarcie umowy.

Stosownie do art. 557 § 1 k.c., sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że aby nastąpiło zwolnienie sprzedawcy od odpowiedzialności z rękojmi, kupujący musi wiedzieć o wadzie i nie podlega badaniu kwestia, czy powinien był o niej wiedzieć np. dlatego, że wada była jawna (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2000 r., V CKN 66/00).

Mając na uwadze ustalony stan faktyczny należy stwierdzić, że powodowie nie wiedzieli o wadzie fizycznej nieruchomości w chwili zawarcia umowy. Świadczą o tym zeznania T. B., który na prośbę T. Z., przed zakupem lokalu, dokonał jego oględzin w celu oceny jego stanu technicznego i ocenił go pozytywnie. Jeśli nawet widoczne były pojedyncze plamy na ścianie w kuchni świadczące o problemie wilgoci, nie można oczekiwać od powodów, by potrafili stwierdzić przyczynę ich powstania i zdiagnozować problem. Zresztą pozwany podejmując się próby usunięcia mokrych plam, dał powodom do zrozumienia, że jest to problem powierzchowny, możliwy do usunięcia prostymi pracami malarskimi. Jeśli nawet pozwany wspominał powodom o braku wentylacji i radził wietrzenie pomieszczenia (czemu powodowie zaprzeczają), to nie przekazał im najważniejszej informacji, a mianowicie, co jest powodem zawilgocenia, że problem tkwi w niewłaściwej izolacji zewnętrznych ścian budynku.

Kolejną sporną okolicznością była kwestia skutecznego odstąpienia od umowy przez powodów. Pozwani utrzymywali, że przed otrzymaniem pisma zawierającego takie oświadczenie, powodowie nie umożliwili im usunięcia wady.

Zgodnie z art. 560§1 k.c. jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie, przy czym kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna (§4).

Kupujący może odstąpić od umowy wyłącznie wówczas, gdy wada jest istotna. Istotny charakter wady należy wiązać z zakłóceniem możliwości normalnego korzystania z rzeczy w zakresie jej podstawowych właściwości funkcjonalnych zgodnie z jej przeznaczeniem i oczekiwaniami kupującego. Przy ocenie, czy wada ma charakter istotny, bierze się pod uwagę subiektywne oczekiwania kupującego, a nie obiektywną możliwość korzystania z rzeczy w określony sposób. Wada ma ponadto charakter istotny, gdy wcześniejsza wiedza kupującego o wystąpieniu wady w rzeczy w zasadniczy sposób wpłynęłaby na decyzję kupującego co do zawarcia umowy sprzedaży, a nie jedynie spowodowałaby zmniejszenie wysokości ceny, jaką kupujący byłby skłonny zapłacić za rzecz z tą wadą. Chodzi zatem o wadę, która – gdyby została ujawniona przed zawarciem umowy sprzedaży – wpłynęłaby na sferę motywacyjną kupującego i stanowiła o zmianie pierwotnej decyzji kupującego co do zawarcia umowy ( B. Gliniecki [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. II, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, art. 560).

Jak wskazano wyżej, wada, którą posiada nabyty przez powodów lokal, jest wadą istotną w rozumieniu art. 560§4 k.c. Niewątpliwie powodowie mając wiedzę o braku właściwej izolacji budynku skutkującą zawilgoceniem lokalu i koniecznością przeprowadzenie naprawy wymagającej nakładów sięgających prawie 75% ceny nieruchomości, nie zdecydowaliby się na jej zakup.

W świetle art. 560 § 1 k.c. nie budzi wątpliwości, że prawo do odstąpienia od umowy zostało ukształtowane jako uprawnienie kształtujące wykonywane mocą jednostronnego oświadczenia woli kupującego.

W razie złożenia przez kupującego oświadczenia o odstąpieniu od umowy sprzedawca może zniweczyć skutki tego oświadczenia, jeśli niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wadę usunie. Przy ocenie, czy doszło do skutecznego unieważnienia skutków prawnych uprawnienia realizowanego przez kupującego, należy wziąć pod uwagę skutek i szybkość działania sprzedawcy w celu usunięcia wad. Niewystarczające jest jedynie zapewnienie (oświadczenie) sprzedawcy, że dokona naprawy (B. Gliniecki [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. II, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, art. 560).

Mając na uwadze stanowisko pozwanych, przedstawione choćby na rozprawie w dniu 19.12.2022r. (k. 143), że gotowi są jedynie do usunięcia skutków zawilgocenia poprzez zamalowanie plam wilgoci, jednak nie godzą się na przeprowadzenie prac remontowych służących usunięciu przyczyn zawilgocenia tj. izolacji budynku, należy uznać, że ich deklaracje co do gotowości usunięcia wady fizycznej nieruchomości były pozorne i nie zniweczyły skutków oświadczenia powodów o odstąpieniu od umowy sprzedaży. Kwestia utrudnionego kontaktu z powodami lub uniemożliwienia pozwanym dokonania oględzin lokalu, pozostaje w takiej sytuacji bez znaczenia.

W wyniku odstąpienia od umowy strony zobowiązane są do zwrotu świadczeń na podstawie art. 494 k.c.. Zgodnie z dominującym poglądem w przypadku nieruchomości odstąpienie wywołuje jedynie skutek o charakterze obligacyjnym.

Przepis art. 64 k.c. stanowi, że prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie. Jeżeli osoba obowiązana do złożenia oznaczonego oświadczenia woli uchyla się od jego złożenia, podmiot, któremu oświadczenie to ma być złożone, może wystąpić do sądu z żądaniem wydania orzeczenia zastępującego to oświadczenie.

Żądanie wydania przez sąd orzeczenia na podstawie powyższego przepisu będzie uzasadnione, jeśli istnieje obowiązek prawny złożenia oświadczenia woli oraz oświadczenie to jest oznaczone, co oznacza, że możliwe jest zrekonstruowanie jego treści.

Zgodnie z ogólną zasadą rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.), osoba żądająca wydania orzeczenia zastępującego oświadczenie woli musi udowodnić istnienie obowiązku złożenia takiego oświadczenia. W niniejszej sprawie żądanie wydania przez sąd takiego orzeczenia jest niezbędne do przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Powodowie skutecznie odstąpili od umowy, bezskutecznie wzywając pozwanych do uregulowania stosunków prawnych między nimi, powołując się na rękojmię za wady fizyczne nieruchomości, czego pozwani nie uznali utrzymując, iż roszczenia powodów są bezzasadne.

Jeśli sąd uwzględnia powództwo o stwierdzenie obowiązku złożenia oświadczenia woli, orzeczenie sądu ma charakter konstytutywny i zastępuje to oświadczenie. Oświadczenie uznać należy za złożone z chwilą uprawomocnienia się wyroku (uchw. SN z 7.1.1967 r., III CZP 32/66, L.; wyr. SN z 20.11.2009 r., III CSK 56/09, L.). Wydane przez sąd orzeczenie nie ma mocy wstecznej od chwili wniesienia pozwu. Orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek złożenia oświadczenia zastępuje to oświadczenie, nawet jeśli powinno być ono złożone w szczególnej formie, np. aktu notarialnego (uchw. SN z 2.8.1994 r., III CZP 96/94, OSNC 1995, Nr 1, poz. 11 z glosą E. G., Rej. 1995, Nr 4, s. 146; P. M., w: G., M., Komentarz, 2016, art. 64, Nb 9, s. 158; J. G., w: G., Komentarz, t. I, art. 64, s. 419, Nb 5.

Orzeczenie sądu co do zasady zastępuje tylko oświadczenie woli pozwanego. Jeśli czynność prawna wymaga także innych oświadczeń woli, czynność dojdzie do skutku dopiero po złożeniu wszystkich wymaganych oświadczeń we właściwej formie, jednak jeśli obowiązek złożenia oświadczenia wynika z umowy przedwstępnej oraz gdy sąd uwzględnia powództwo o stwierdzenie obowiązku zawarcia umowy całkowicie zgodnie z żądaniem powoda, orzeczenie zastępuje całą umowę.

Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 7 stycznia 1967 r., stanowiącą zasadę prawną, o sygn. akt III CZP 32/66 stwierdził, iż samo wniesienie powództwa o zawarcie umowy nie może zastąpić oświadczenia woli powoda, skoro o zawarciu umowy orzeka sąd. Wyrażona przez wniesienie pozwu wola zawarcia umowy pozwala sądowi na przyjęcie na podstawie art. 64 KC, że na powodzie również ciąży obowiązek złożenia oświadczenia woli koniecznego dla dojścia do skutku umowy, której zawarcia się domaga. Istnienie po obu stronach obowiązku złożenia oświadczenia woli oznaczonej treści daje podstawę do stwierdzenia zawarcia umowy przyrzeczonej. Gdy więc roszczenie takie jest przedmiotem powództwa i sąd uzna je w całości za uzasadnione zgodnie z żądaniem powoda, powstanie sytuacja analogiczna do przewidzianej w art. 390 § 2, wobec czego sąd władny jest - opierając się na przesłankach wyżej omówionych i stosując w drodze analogii wymieniony przepis - przyjąć istnienie obowiązku zarówno pozwanego, jak i powoda do złożenia odpowiedniej treści oświadczeń woli i stwierdzić zawarcie umowy, wskutek czego z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia umowa przeniesienia prawa dojdzie do skutku.

Jedynie w razie uwzględnienia powództwa całkowicie zgodnie z żądaniem powoda orzeczenie może stwierdzić obowiązek złożenia oświadczenia woli w stosunku do obu stron, to znaczy ze skutkiem równoznacznym z zawarciem umowy.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy Sąd na podstawie art. 64 k.c. w zw. z art. 1047 k.p.c. stwierdził istnienie obowiązku powodów i pozwanych do złożenia oświadczeń woli o treści: „H. i K. małżonkowie Z. oświadczają, że sprzedają W. i R. małżonkom F. lokal niemieszkalny w budynku nr (...), przy ulicy (...) w B., woj. (...)- (...), dla którego Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), z udziałem 12/100 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla której Sąd Rejonowy w Bartoszycach prowadzi księgę wieczystą KW nr (...), za kwotę 240.000,00 zł, zaś W. i R. małżonkowie F. oświadczają, że lokal niemieszkalny z udziałem w nieruchomości wspólnej, za powyższą cenę kupują”, a tym samym Sąd stwierdził zawarcie umowy sprzedaży opisanej nieruchomości, jak w pkt II wyroku.

Zgodnie z art. 494 § 1 k.c. strona, która odstępuje od umowy wzajemnej obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć, może żądać zwrotu tego, co świadczyła oraz na zasadach ogólnych może żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Wyrokiem z dnia z dnia 27 stycznia 2017 r. sygn. akt V CSK 161/16 Sąd Najwyższy stwierdził, iż po odstąpieniu od umowy wzajemnej świadczenia podlegające zwrotowi nie muszą być spełnione jednocześnie. W zakresie każdego z nich strony nabywają odpowiednie roszczenia o zwrot, których wymagalność w zakresie terminu ich spełnienia nie jest zależna od świadczenia drugiej strony i rządzi się regułami art. 455 k.c. oddzielnie. Tylko bowiem świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umowy wzajemnej powinny być w zasadzie spełnione jednocześnie (art. 488 § 1 KC in princ.). Dopuszczalne jest więc po odstąpieniu od umowy wzajemnej domaganie się zwrotu spełnionego świadczenia bez jednoczesnego zaofiarowania zwrotu świadczenia otrzymanego (art. 488 § 2 KC a contrario); odnośnie do tego ostatniego druga strona ma odrębne roszczenie, którego również może dochodzić na zasadach ogólnych.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził również od pozwanych na rzecz powodów kwotę 246.845 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8.08.2021 r. do dnia zapłaty. Na zasądzoną sumę składa się cena nieruchomości w wysokości 240.000 zł oraz koszty zawarcia tejże umowy w łącznej kwocie 6.845 zł, które to kwoty pokryli powodowie.

Powodowie pismem z dnia 3.08.2021r. odstąpili od umowy sprzedaży nieruchomości, powołując się na ukryte istotne wady lokalu, wzywając jednocześnie do zapłaty ceny nieruchomości oraz innych kosztów w terminie 3 dni, pismo doręczono pozwanym w dniu 4.08.2021r. Sąd zatem zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia następującego po bezskutecznym upływie 3 dniowego terminu wyznaczonego pismem powodów do zapłaty, bowiem pozwani znaleźli się wtedy w opóźnieniu.

W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo o zapłatę. Kwota 2.460 zł jakiej żądali powodowie tytułem zwrotu kosztów sporządzonej ekspertyzy dotyczącej stanu technicznego lokalu, nie podlegała zasądzeniu, gdyż jej koszty pokrył T. Z., co wynika wzrost z zeznań powódki. Z tego powodu nie można przyjąć, by powodowie w związku ze sporządzeniem ekspertyzy ponieśli jakąkolwiek szkodę w swoim majątku.

Z tego samego powodu oddaleniu podlegało żądanie zapłaty 60.000 zł za koszty remontu oraz zniszczonych ruchomości w wyniku występującej wilgoci. Jak wynika z zeznań J. A., T. Z. i zeznań powódki, potwierdzonych fakturami zakupu materiałów budowlanych, wyposażenia wnętrza i mebli, koszty z tym związane ponieśli syn powodów i jego partnerka.

Sąd nie uwzględnił zarzutu zatrzymania wyrażonego w pkt 3 pozwu, gdyż prawo to nie powstaje z mocy prawa, lecz dopiero wskutek i z chwilą złożenia oświadczenia woli o skorzystaniu z tego prawa skierowanego do drugiej strony. Powodowie nie wykazali, by takie oświadczenie materialnoprawne złożyli.

W pkt IV wyroku Sąd orzekł o obowiązku zwrotu kosztów sądowych w oparciu o art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c., mając na względzie wynik procesu. Tymczasowo uiszczone przez Skarb Państwa koszty sądowe wyniosły 6.117,33 zł i obejmują:

– zwrot kosztów podróży świadkom na wezwanie Sądu łącznie 801,92 zł (k. 162),

– wydatki na wynagrodzenie biegłego 5.315,41 zł

Powodowie przegrali sprawę w ok. 20 % i dlatego zobowiązani są uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Olsztynie koszty sądowe w kwocie 1.223 zł (20 % x 6.117,33 zł) – pkt IV ppkt a) wyroku.

Pozwani przegrali proces w ok. 80 % i dlatego zobowiązani są uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Olsztynie koszty sądowe w kwocie 4.894,33 zł (80 % x 6.117,33 zł) – pkt IV ppkt b) wyroku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w pkt V wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., mając na względzie wynik procesu.

Powodowie wygrali proces w ok. 80 %, zaś pozwani w ok. 20 %. Powodowie ponieśli koszty procesu w wysokości 28.783 zł, w tym opłatę sądową od pozwu w kwocie 15.466 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w stawce wynikającej z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokatów -10.800 zł, opłatę skarbową od pełnomocnictwa- 17 zł oraz zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego w wysokości 2.500 zł. Powodowie wygrali proces w ok 80% i należne im koszty wynoszą 23.026,40 zł.

Pozwani zaś ponieśli koszty procesu w kwocie 10.800 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika w stawce wynikającej z § 2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Pozwani wygrali proces w ok. 20 % i ich należne koszty wynoszą 2.160 zł.

Poniesione przez powodów koszty są większe niż obciążający ich udział, zatem zasądzeniu od pozwanych na rzecz powodów podlegała różnica tj. kwota 20.866,40 zł (23.026,40 zł – 2.160 zł).

sędzia Dorota Scott-Sienkiel