Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Krystian Szeląg
Protokolant:	Sekretarz sądowy Agnieszka Malinowska

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2025 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa Krajowego Ośrodka (...) w W.

przeciwko T. N.

o zapłatę

na skutek zarzutów kuratora pozwanego T. N. od nakazu zapłaty wydanego w dniu 13 maja 2024 roku przez Sąd Okręgowy w Olsztynie pod sygn. akt (...)

I.  utrzymuje nakaz zapłaty w całości w mocy;

II.  zasądza dodatkowo od pozwanego na rzecz powoda kwotę 16.884,00 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

III.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Olsztynie na rzecz adw. P. S., kwotę 13.284,00 złotych, w tym kwotę 2.484,00 złotych 23% stawki podatku VAT, tytułem wynagrodzenia za pełnienie funkcji kuratora dla pozwanego nieznanego z miejsca pobytu.

Sygn. akt I C 480/25

UZASADNIENIE

Powód Krajowy Ośrodek (...) w (...) w O. złożył pozew, w którym wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty, że pozwany T. N. ma zapłacić na rzecz powoda Krajowego Ośrodka (...) w W. Oddział Terenowy w O. z weksla kwotę 804.854,26 zł (słownie: osiemset cztery tysiące osiemset pięćdziesiąt cztery złote dwadzieścia sześć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie

- od kwoty 674.320,72 zł – od dnia 11 kwietnia 2024 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 124.374,07 zł – od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

- od kwoty 5.113,00 zł – od dnia 11 kwietnia 2024 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 1.046,47 zł – od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty,

wraz z kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty.

W razie wniesienia przez pozwanego zarzutów od wydanego nakazu zapłaty, wniósł o utrzymanie nakazu zapłaty w mocy oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podał, że zawarł z pozwanym w dniu 30 maja 2016 r. umowę dzierżawy nieruchomości rolnej niezabudowanej. W celu zabezpieczenia zapłaty należności wynikających z niniejszej umowy pozwany złożył zabezpieczenie w postaci 1 weksla in blanco i upoważnił do jego uzupełnienia do wysokości odpowiadającej jego długowi wraz z odsetkami i innymi kosztami powstałymi w związku z realizacją niniejszej umowy.

Powód wskazał, iż dnia 3 stycznia 2020 r. przedmiotowa umowa dzierżawy została rozwiązana. W związku z niewydaniem przez pozwanego ww. nieruchomości powód poinformował go, że dokona naliczenia wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości w wysokości 30-krotności wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu.

Wobec faktu niewydania przez pozwanego przedmiotowej nieruchomości powodowi, wystąpił on do Sądu Rejonowego w Ostródzie o nakazanie pozwanemu wydania tejże nieruchomości. Sąd Rejonowy w Ostródzie wyrokiem z dnia 7 lipca 2021 r. nakazał pozwanemu, aby wydał powodowi nieruchomość rolną niezabudowaną. Orzeczenie zostało opatrzone w klauzulę wykonalności z dnia 24 stycznia 2022 r. jako prawomocne z dniem 24 września 2021 r.

W dniu 10 października 2023 r. Komornik Sądowy przeprowadził czynności komornicze polegające na wprowadzeniu powoda w posiadanie wskazanej nieruchomości oraz wydaniu jej powodowi.

Powód wzywał pozwanego do zapłaty za korzystanie z nieruchomości bez tytułu prawnego oraz z tytułu uiszczonego przez powoda podatku należnego za ww. nieruchomość w okresie od 1 lutego 2020 r. do dnia jej wydania, tj. do 10 października 2023 r., jednakże bezskutecznie.

W związku z nieuregulowaniem wymagalnych należności powód wypełnił weksel na kwotę zadłużenia i wezwał pozwanego do jego wykupienia w terminie do dnia 10 kwietnia 2024 r. Weksel jednak nie został przez pozwanego wykupiony we wskazanym terminie (pozew k. 4-7).

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 13 maja 2024 r. (sygn. akt (...)) powództwo zostało uwzględnione w całości, a na rzecz powoda zasądzono koszty procesu w kwocie 17.261,00 zł (nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym k. 48).

Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego wniósł zarzuty od nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w dniu 13 maja 2024 r. sygn. akt: (...) zaskarżając go w całości, wniósł o:

1.  uchylenie nakazu zapłaty i oddalenie powództwa w całości;

2.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

3.  zasądzenie kosztów wynagrodzenia kuratorowi ustanowionemu dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, gdyż nie zostały one uiszczone ani w całości ani w części przez reprezentowaną stronę.

Kurator wskazał, iż próby ustalenia aktualnego miejsca pobytu pozwanego okazały się nieskuteczne, a zatem w celu obrony praw procesowych pozwanego konieczne stało się wniesienie środka zaskarżenia od wydanego w sprawie nakazu zapłaty. Ponadto oświadczył, iż roszczenie powoda dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości nie zostało postawione w stan wymagalności, albowiem w pozwie brak jest dowodów świadczących o tym, że wezwania do zapłaty zostały do pozwanego nadane i pozwany miał możliwość zapoznania się z nimi, tym samym powód nie miał uprawnienia do wypełnienia na kwotę zadłużenia weksla złożonego przez pozwanego (zarzuty od nakazu zapłaty z dnia 13 maja 2024 r. wydanego w postępowaniu nakazowym k. 101-103).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany zawarł z powodem w dniu 30 maja 2016 roku umowę dzierżawy, której przedmiotem była nieruchomość niezabudowana położona na terenie gminy M., pochodząca z byłego (...), oznaczona w ewidencji gruntów jako działki nr (...) o powierzchni ogólnej 16,1453 ha (§ 2). Przedmiot umowy stanowi obecnie mienie wchodzące w skład (...) Skarbu Państwa (§ 1). Wydanie Dzierżawcy przedmiotu umowy nastąpiło na podstawie protokołu zdawczo-odbiorczego (§ 4). Dzierżawca zobowiązał się płacić Wydzierżawiającemu , od dnia podpisania umowy dzierżawy czynsz dzierżawny w wysokości równowartości 54,60 dt pszenicy w stosunku rocznym za grunty ogółem (§ 15 ust. 1). Oprócz czynszu dzierżawnego dzierżawca zobowiązał się do ponoszenia wszelkich obciążeń publiczno-prawnych związanych z przedmiotem dzierżawy, a obciążających, zgodnie z obowiązującymi przepisami właściciela lub posiadacza nieruchomości, w tym podatku rolnego, opłat melioracyjnych oraz innych obciążeń związanych z jego posiadaniem (§ 14 ust. 1). Dzierżawca w celu zabezpieczenia zapłaty czynszu, złożył zabezpieczenie w postaci 5 (pięciu) weksli, w tym:

- 4 (cztery) weksle własne in blanco,

- 1 (jeden) weksel własny in blanco na zabezpieczenie należności z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości objętej niniejszą umową (§ 16 ust. 1).

W razie wygaśnięcia lub rozwiązania umowy dzierżawca zobowiązał się wydać nieruchomość Wydzierżawiającemu we wskazanym przez Wydzierżawiającego terminie (§ 17 ust. 6).

(dowód: umowa dzierżawy z dnia 30 maja 2016 r.)

Pozwany, jako zabezpieczenie należności z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, wystawił i przekazał powodowi weksel in blanco. Weksel opatrzony został datą 30.05.2016 r.

Zgodnie z deklaracją wekslową powód mógł wypełnić weksel na sumę odpowiadającego zadłużenia łącznie z odsetkami i kosztami powstałymi w związku z realizacją niniejszej umowy. Powód miał prawo opatrzyć weksel datą płatności według swojego uznania.

(dowód: weksel k. 17, deklaracja wekslowa k. 18)

Z dniem 3 stycznia 2020 r. umowa dzierżawy zawarta między powodem za pozwanym została rozwiązana. Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości powód naliczył na podstawie przepisu art. 39b ustawy z dnia 19 października 1991 r. o zagospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa w wysokości 30-krotności wywoławczej wysokości czynszu, który byłby należny od tej nieruchomości, gdyby była ona przedmiotem umowy dzierżawy po przeprowadzeniu przetargu.

(dowód: pismo powoda z dnia 3 lutego 2020 r. k. 19; rozliczenie należności z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości oraz tytułu uiszczonego przez powoda podatku z dnia 10 kwietnia 2024 r. k. 44-45v. )

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ostródzie, na podstawie wyroku z dnia 7 lipca 2021 r. wydanego przez Sąd Rejonowy w Ostródzie, w dniu10 października 2023 r. przeprowadził czynności komornicze polegające na wprowadzeniu powoda w posiadanie nieruchomości oraz wydaniu jej powodowi.

(dowód: wyrok z dnia 7 lipca 2021 r. k. 21; wniosek o wydanie nieruchomości z dnia 23 marca 2022 r. k. 22; protokół z czynności komorniczych z dnia 10 października 2023 r. k. 23‑25)

Powód wzywał pozwanego do zapłaty. W związku z nieuregulowaniem wymaganych należności, powód uzupełnił weksel kwotą zadłużenia w wysokości 804.854,26 zł i wezwał pozwanego do jego wykupienia w terminie do dnia 10 kwietnia 2024 r. Weksel nie został wykupiony przez pozwanego we wskazanym terminie.

(dowód: zawiadomienie o płatności z dnia: 10 czerwca 2020 r., 11 września 2020 r., 25 listopada 2020 r., 15 lutego 2021 r., 9 czerwca 2021 r., 8 września 2021 r., 22 lutego 2022 r., 28 kwietnia 2022 r., 28 kwietnia 2022 r., 19 września 2022 r., 7 grudnia 2022 r., 15 lutego 2023 r., 22 maja 2023 r., 9 października 2023, 9 listopada 2023 r., 2 lutego 2024 k. 26-44; wezwanie do zapłaty oraz wezwanie do wykupi weksla z dnia 22 marca 2024 r. wraz z adnotacją operatora pocztowego „zwrot – nie podjęto w terminie” k. 42-43v.)

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonych okoliczności faktycznych powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, w związku z czym Sąd utrzymał w mocy nakaz zapłaty z dnia 13 maja 2024 r. Wniesione przez kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego zarzuty od nakazu zapłaty okazały się nietrafione. Powód wykazał zasadność jak i wysokość dochodzonego przez siebie roszczenia.

Sąd ustalił stan faktyczny w oparciu o przedłożone przez powoda dokumenty, których wiarygodności strona pozwana nie kwestionowała.

Odnosząc się do zasadności roszczenia, wskazać należy, że powoda i pozwanego łączyła umowa dzierżawy. Z dowodów w postaci pisma powoda z dnia 3 lutego 2020 r., deklaracji wekslowej, wypełnionego przez pozwanego weksla in blanco, zawiadomień o płatności oraz rozliczeń należności z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości oraz tytułu uiszczonego przez powoda podatku wynika, że umowa zawarta między powodem i pozwanym została rozwiązana, w związku z czym pozwany zobowiązany był zgodnie z postanowieniami umowy wydać nieruchomość powodowi w wyznaczonym przez niego terminie. Niewydanie nieruchomości przez pozwanego uniemożliwiło powodowi skuteczne jej zagospodarowanie poprzez wydzierżawienie innym zainteresowanym osobom, które dzierżawiąc nieruchomość byłyby zobowiązane płacić również podatek. W związku z powyższym powstała po stronie pozwanego zaległość w kwocie 804.854,26 zł.

W świetle ustalonego stanu faktycznego należy stwierdzić, że w sprawie zaistniały okoliczności uzasadniające wypełnienie weksla oraz, że weksel in blanco został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową. Weksel na dzień wystawienia był wekslem niezupełnym, czyli takim, który w chwili wydania go wekslobiorcy (remitentowi) nie zawierał wszystkich docelowych elementów w rozumieniu art. 101 ustawy prawo wekslowe. Zgodne z deklaracją wekslową powód był uprawniony wypełnić weksel i przystąpić do jego realizacji do sumy odpowiadającej długowi pozwanego.

Dla zachowania czystości formy prowadzonych rozważań podnieść należy, że odpowiedzialność wystawcy weksla in blanco powstaje przez samo podpisanie i wręczenia dokumentu remitentowi. Odpowiedzialność wystawcy weksla in blanco wiąże się zatem z wydaniem weksla niezupełnego z podpisem. Weksel in blanco nie musi być wypełniony w chwili złożenia na nim podpisu, a jeżeli został wydany, zachodzi domniemanie udzielenia upoważnienia dla nabywcy weksla do uzupełnienia weksla, tj. ukształtowania treści weksla. Zobowiązanie z weksla in blanco powstaje zatem w zakresie określonym treścią weksla, jaka mu zostanie nadana wskutek uzupełnienia. Niezgodność uzupełnienia weksla in blanco z porozumieniem nie wpływa jednak na istnienie zobowiązania wekslowego. Wydając weksel in blanco wystawca przyjmuje ryzyko niezgodnego z porozumieniem jego wypełnienia. Przesłanką zatem ukształtowania wierzytelności jest jedynie uzupełnienie weksla w taki sposób, aby odpowiadał wymaganiom art. 101 Prawa wekslowego, nie zaś jego uzupełninie zgodnie z porozumieniem wekslowym (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2004 r., II CK 170/04, Gl 2006, Nr 4, poz. 28, A. Szpunar, M. Kaliński, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2003, s. 87-88).

Złożony przez powoda do akt sprawy weksel in blanco spełnia wszystkie wymagania przewidziane dla weksla w przepisie art. 101 ustawy prawo wekslowe.

Powód uzupełnił weksel zgodnie z dołączoną do weksla deklaracją wekslową.

Zgodnie z art. 485 § 1 k.p.c. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu: 1) dokumentem urzędowym; 2) zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem; 3) wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu.

Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. W przypadku przejścia na powoda praw z weksla lub czeku, do wydania nakazu niezbędne jest również przedstawienie dokumentów uzasadniających roszczenie, o ile przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla lub czeku. Jeżeli dłużnikiem jest konsument, niezbędne jest przedstawienie wraz z pozwem umowy, z której wynika roszczenie zabezpieczone wekslem, wraz z deklaracją wekslową i załącznikami. W treści pozwu skierowanego przeciwko osobie fizycznej zamieszcza się oświadczenie o tym, czy roszczenie dochodzone pozwem powstało w związku z umową zawartą z konsumentem (art. 485 § 2 k.p.c.).

W sprawie na podstawie art. 480 ¹§ 1 k.p.c. w zw. z art. 480 ² k.p.c. Sąd wydał nakaz zapłaty.

W podsumowaniu powyższych rozważań wskazać należy, że powód wykazał istnienie wymagalnego roszczenia, tak co do zasady, jak i wysokości. Powód bowiem złożył wypełniony weksel, który spełniał wszystkie warunki formalne określone w art. 101 i art. 102 ustawy Prawo wekslowe. Dokument ten, płatny na dzień 10 kwietnia 2024 r., został przedstawiony pozwanemu do zapłaty. Tym samym wierzytelność, która z niego wynikała, stała się wymagalna, zgodnie z art. 38 ustawy Prawo wekslowe. Zgodnie z art. 9 prawa wekslowego – wystawca odpowiada za przyjęcie i za zapłatę weksla. Powód wykazał przy tym z jakiego tytułu domaga się on zapłaty oraz przedstawił sposób wyliczenia sumy wekslowej, zgodnie z przyjętym w judykaturze wymogiem w tym zakresie. Wystawienie i wydanie weksla wierzycielowi, a następnie jego uzupełnienie stwarza domniemanie istnienia objętej tym wekslem wierzytelności wekslowej w wysokości sumy wekslowej. Ciężar dowodu przeciwnego tym samym został przerzucony na stronę pozwaną, czego strona pozwana nie zdołała wykazać w ramach niniejszego postępowania. Również powód udowodnił istnienie roszczenia ze stosunku podstawowego. Istnienie roszczenia ze stosunku podstawowego dawało uprawnienie powodowi do wypełnienia weksla in blanco zgodnie z zawartym porozumieniem.

Kurator dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w oparciu o art. 480 ³ § 1 KPC zaskarżył wydany nakaz zapłaty. W piśmie zawierającym środek zaskarżenia od nakazu zapłaty miał obowiązek wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części oraz przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy. (art. 480 ³ § 2 KPC)

Dokonane ustalenia prowadzą do wniosku, że powołane w treści zarzutów argumenty nie odnosiły oczekiwanego przez kuratora skutku. Nie zostały wykazane żadne okoliczności mogące wpływać na prawidłowość orzeczenia na podstawie załączonego do pozwu weksla.

W konsekwencji Sąd uznał, że żądanie powoda jest usprawiedliwione co do zasady, jak i wysokości na podstawie art. 104 Prawa wekslowego i art. 481 § 1 k.c.

Z powyższych względów nakaz zapłaty na podstawie art. 493 § 4 k.p.c. został utrzymany w całości w mocy, o czym Sąd orzekł w pkt I wyroku.

O kosztach procesu (pkt II) orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Powód poniósł koszty procesu, na które złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika (radcy prawnego) w stawce stanowiącej różnicę za czynności w postępowaniu nakazowym oraz rozpoznawczym wynikającej z § 2 pkt 7 oraz § 3 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych – 3.600 zł (10.800 zł – 7.200 zł = 3.600 zł) oraz zaliczka na wynagrodzenie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu – 13.284 zł.

Dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego T. N. ustanowiony został w niniejszej sprawie kurator w osobie adw. P. S.. Kuratorowi za reprezentowanie nieznanego z miejsca pobytu pozwanego przysługuje z tego tytułu wynagrodzenie. W związku z tym Sąd w pkt III wyroku przyznał adw. P. S. wynagrodzenie za pełnienie funkcji kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w kwocie 13.284 zł, w tym kwotę 2.484 zł stanowiącą 23% stawki podatku VAT. Wysokość wynagrodzenia kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego Sąd ustalił na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej, uwzględniając tezę wyroku Trybunał Konstytucyjny z dnia 23 kwietnia 2025 r. (sygn. akt SK 89/22), (10.800 zł +VAT = 13.284 zł).