Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie – Wydział I Cywilny

w składzie następującym: Przewodniczący sędzia Juliusz Ciejek

Protokolant: stażysta Paulina Dzierlatka

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2023 r., w O., na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy G.

przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (...)- (...)

o zapłatę

I.  powództwo oddala,

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej w W. kwotę 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 252/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 02.01.2023 r. powódka Gmina G. wniosła o zasądzenie od pozwany Skarb Państwa-Wojewody (...)- (...) na rzecz powódki:

a. kwoty 126 664,13 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2011 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2012 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

b. kwoty 125 397,42 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2012 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2013 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

c. kwoty 55 315,51 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2013 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami, wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2014 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

d. kwoty 104 081,22 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2014 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2015 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

e. kwoty 131 070,81 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2015 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetki w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2016 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

f. kwoty 43 382,61 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2016 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2017 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

g. kwoty 41 220,52 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2017 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2018 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

h. kwoty 70 331,22 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2018 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2019 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

i. kwoty 76 372,89 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2019 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2020 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

j. kwoty 101 765,80 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2020 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2021 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

k. kwoty 130 254,56 zł z tytułu przekazania powódce przez pozwanego w roku 2021 dotacji celowej w wysokości uniemożliwiającej pełne i terminowe wykonywanie zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, co skutkowało koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji, wraz z odsetkami w wysokości ustalonej, jak dla zaległości podatkowych liczonymi od dnia 1 stycznia 2022 roku (data wymagalności roszczenia) do dnia zapłaty,

oraz koszty postępowania, w tym koszty zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że przedmiotem sporu jest należność przysługująca jej wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych w związku z przekazaniem jej przez pozwanego w latach 2011-2021 dotacji celowej niezapewniającej pełnego i terminowego wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej i koniecznością pokrycia przez powódkę ze środków własnych różnicy pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji. Zwrotu tej właśnie różnicy powódka dochodzi w niniejszym postępowaniu. Pozwany w latach 2011-2021 przekazał powódce dotacje celowe na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej w łącznej kwocie 2 119 424,00 zł, podczas gdy dla ich pełnego i terminowego wykonania niezbędna była kwota 3 125 280,69 zł. W konsekwencji powyższego powódka zobowiązana była do pokrycia różnicy pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a kwotą otrzymanych na ten cel dotacji, ze środków własnych. W sumie w latach 2011-2021 różnica pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi przez powódkę na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji wynosiła 1 005 856,69 zł. W celu pełnego i terminowego wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej powódka zobligowana był do utworzenia oraz utrzymywania w strukturach Urzędu Miejskiego w G. odpowiedniej ilości etatów pracowniczych zapewniających prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych komórek organizacyjnych wyznaczonych do realizacji tych zadań. Powyższe wiązało się z koniecznością ponoszenia przez powódkę obowiązkowych wydatków obejmujących zarówno wynagrodzenia osobowe pracowników wykonujących zadania zlecone, dodatkowe wynagrodzenie roczne tych pracowników, składki na ubezpieczenia społeczne oraz składki na Fundusz Pracy, a także pozapłacowe koszty utrzymania ww. stanowisk pracy. Tymczasem wysokość przekazanej przez pozwanego dotacji, nie była wystarczająca do pokrycia ww. wydatków, a tym samym nie umożliwiała powódce pełnego wykonywania zadań zleconych. Jako podstawę prawną dochodzonego roszczenia powódka wskazała przepis art. 49 ust. 6 w zw. z art. 49 ust. 1 i 5 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.

(pozew k. 4-31v, k. 4314-4343)

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od strony powodowej na rzecz strony pozwanej kosztów procesu, w tym w zakresie kosztów zastępstwa procesowego zasądzenia ich od strony powodowej na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej według norm przepisanych.

Pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczenia strony powodowej w zakresie roszczeń za lata 2011-2018.

W uzasadnieniu wskazał, że kwestionuje powództwo zarówno co do zasady jak i co do wysokości, a ponadto roszczenie nie zostało udowodnione zgodnie z art. 6 k.c. Zaprzeczył jakoby przekazana powódce kwota dotacji celowej na realizację objętych pozwem zadań z zakresu administracji rządowej w latach 2011-2021 miała być niewystarczająca dla ich pełnego i terminowego wykonania. Pozwany zakwestionował potrzebę i zasadność zaangażowania w tym celu środków własnych strony powodowej. Jednocześnie wskazał, że kwota dotacji przekazanej powodowej gminie w latach 2011-2021 wynosiła 2 153 072,00 zł, a nie jak wskazała powódka 2 119 424,00 zł. Powódka nie zgłaszała konieczności zwiększenia zatrudnienia w celu sprawnego i terminowego wykonania zadań zleconych w zakresu spraw obywatelskich oraz nie informowała Wojewody (...)- (...) o niewystarczających środkach do realizacji zadań zleconych. Przyjęty przez pozwanego sposób finansowania zadań zleconych gwarantuje otrzymanie środków finansowych na realizację zleconego zadania, które faktycznie zostało wykonane. Powodowa Gmina nie występowała do pozwanego o wypłatę wyższych kwot tytułem dotacji w dziale 750, rozdziale 75011§2010. Powódka w latach 2015-2020 dokonała zwrotu niewykorzystanej dotacji przyznanej na realizację zadań zleconych w zakresu ewidencji ludności, dowodów osobistych, rejestracji stanu cywilnego oraz zmian imion i nazwisk w ogólnej kwocie 33 648 zł. Ponadto, w ocenie pozwanego powódka pozwem objęła zadania własne, które w ogóle nie należą do kategorii zadań zleconych w zakresu administracji rządowej względnie innych zadań zleconych ustawami w rozumieniu art. 49 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Podkreślił, że w sytuacji gdy pracownicy strony powodowej w ramach swoich obowiązków pracowniczych nie wykonują wyłącznie zadań zleconych, niedopuszczalne jest finansowanie, w jakimkolwiek stopniu – realizacji zadań własnych Gminy przez Skarb Państwa. Pozwany zakwestionował w całości dochodzoną kwotę wydatków rzeczowych rzekomo poniesionych przez powodową Gminę w roku 2011-2021, jako nieudowodnione. Pozwany podkreślił, że strona powodowa nie mogła samodzielnie zdecydować o finansowaniu zadań zleconych ze środków własnych, a skoro taką decyzję podjęła – to nie ma podstaw prawnych do dochodzenia zwrotu wskazanych wydatków od strony pozwanej.

(odpowiedź na pozew – k. 4355-4372)

Sąd ustalił, co następuje :

Gmina G. wykonuje zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Powódka wykonuje wskazane zadania na podstawie m.in. ustawy o ewidencji ludności, ustawy o dowodach osobistych, ustawy prawo o aktach stanu cywilnego, ustawy kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy o zmianie imienia i nazwiska, ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, ustawy o zarządzaniu kryzysowym, ustawy o orderach i odznaczeniach, ustawy o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organu gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw.

(okoliczność bezsporna)

W celu wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej powódka zobligowana była do utworzenia w ramach struktur Urzędu Gminy odpowiedniej liczby etatów pracowniczych zapewniających prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych komórek organizacyjnych wyznaczonych do realizacji tych zadań. Ponadto, powódka zobowiązana była do zapewnienia warunków technicznych do realizacji zleconych zadań. Zadania zlecone były wykonywane przez powódkę poprzez zatrudnionych w tym celu pracowników, którzy wykonywali zadania zlecone w ramach części lub całego etatu.

Etaty kalkulacyjne przyznane przez Wojewodę przedstawiały się następująco:

- w 2011 r. – 7,59 etatu,

- w 2012 r. – 6,31 etatu,

- w 2013 r. – 7,31 etatu,

- w 2014 r. – 5,73 etatu.

Faktyczna liczba etatów przy pomocy których powódka realizowała zadania zlecone wynosiła:

- w 2011 r. – 5,34 etatu,

- w 2012 r. – 5,79 etatu,

- w 2013 r. – 3,81 etatu,

- w 2014 r. – 5,80 etatu.

Pracownicy zatrudnieni w Urzędzie Miejskim w G. wykonywali w ramach realizacji zadań zleconych z zakresu administracji rządowej następujące czynności:

A. J.: zadania z obszaru ewidencji ludności i dowodów osobistych w USC,

B. B. (1): zadania z obszaru USC,

F. W.: zadania z obszaru zarządzania kryzysowego,

G. S.: zadania z obszaru dowodów osobistych,

G. J.: zadania z obszaru ewidencji ludności i dowodów osobistych w USC,

I. A.: zadania z obszaru zadania z obszaru zarządzania kryzysowego,

O. I.: zadania z obszaru zarządzania kryzysowego,

M. Nicola: zadania z obszaru ewidencji ludności i dowodów osobistych w USC,

M. J.: zadania z obszaru dowodów osobistych,

M. M. (2): zadania z obszaru zarządzania kryzysowego oraz spraw obronnych,

R. G.: zadania z obszaru USC,

R. M.: zadania z obszaru ewidencji ludności i dowodów osobistych w USC,

P. A.: zadania z obszaru ewidencji ludności i dowodów osobistych w USC,

S. S.: zadania z obszaru ewidencji ludności oraz obrony cywilnej,

S. M.: zadania z obszaru ewidencji działalności gospodarczej,

Ś. E.: zadania z obszaru USC,

W. E.: zadania z obszaru dowodów osobistych,

T. E.: zadania z obszaru ewidencji ludności i dowodów osobistych w USC.

(dowód: oświadczenie z dnia 12.09.2022 r. – k. 96-97, dokumentacja dotycząca zatrudnionych pracowników – k. 98-2219, 2260-2261 regulaminy pracy – k. 2220-2259v, regulamin wynagradzania – k. 2262-2292, regulaminy organizacyjne – k. 2293-2431, pismo dotyczące etatów kalkulacyjnych – k. 2685)

W Urzędzie Stanu Cywilnego (USC) powodowej Gminy pracownicy pracują w oparciu o ustawę prawo o aktach stanu cywilnego, KRiO, ustawę o zmianie nazwisk, zajmują się ewidencją ludności i dowodami osobistymi. W okresie wyborczy pracownicy pracują w oparciu o kodeks wyborczy – prowadzony jest rejestr wyborców, wydawane zaświadczenia związane z obsługą ludności w okresie wyborczym. Kierownik USC zajmuje się w ramach zadań własnych nadzorem na wydziałem, sprawami kadrowymi. USC w poniedziałki pracuje od 8 do 16, a w pozostałe dni od 7:15 do 15:15. Nie ma dnia w którym urząd byłby zamknięty dla petentów. W USC pracują dwie osoby tj. kierownik i zastępca. W części zajmującej się dowodami osobistymi pracuje dwoje inspektorów, którzy się mogą zastępować. Urząd nie jest dostosowany do osób niepełnosprawnych. Wejście na parter jest dostosowane do osób niepełnosprawnych. USC jest na drugim piętrze, a ewidencja jest na pierwszym piętrze. W przypadku gdy zachodzi potrzeba obsługi osoby niepełnosprawnej jest ona przyjmowana w punkcie obsługi mieszkańca na parterze do którego schodzą urzędnicy. (...) "źródło" pozwalający ewidencjonować czas pracy związany z obsługą, nie pozwala na rozróżnienie obsługi osób wymagających szczególnej uwagi - niepełnosprawnych, starszych. Ten system nie pozwala ewidencjonować czynności petentów próbujących uzyskać informację, które nie prowadzą do finalnego rezultatu - wydania dowodu, sporządzenia odpisu aktu USC.

(dowód: zeznania świadka B. B. – k. 4895v-4896v)

Na wykonywanie zadań zleconych powódka otrzymuje środki finansowe, w formie dotacji celowych, które wpływają na jej konto stając się jej dochodem. Środki te rozliczane są w ramach roku budżetowego.

Powódce w okresie objętym żądaniem pozwu przyznano dotację:

- w roku 2011 r. kwotę 193.085 zł,

- w roku 2012 r. kwotę 160.861 zł,

- w roku 2013 r. kwotę 186.354 zł,

- w roku 2014 r. kwotę 150.593 zł,

- w roku 2015 r. kwotę 166.009 zł,

- w roku 2016 r. kwotę 211.991 zł,

- w roku 2017 r. kwotę 229.457 zł,

- w roku 2018 r. kwotę 200.691 zł,

- w roku 2019 r. kwotę 231.271 zł,

- w roku 2020 r. kwotę 216.089 zł,

- w roku 2021 r. kwotę 206.671 zł.

Łączna kwota przyznanych powódce w latach 2011-2021 przez pozwanego dotacji celowych wyniosła 2 153 072 zł.

Natomiast powódka wydatkowała następujące kwoty:

- w roku 2011 r. kwotę 193.085 zł,

- w roku 2012 r. kwotę 160.861 zł,

- w roku 2013 r. kwotę 186.354 zł,

- w roku 2014 r. kwotę 150.593 zł,

- w roku 2015 r. kwotę 152.642 zł,

- w roku 2016 r. kwotę 211.078 zł,

- w roku 2017 r. kwotę 229.457 zł,

- w roku 2018 r. kwotę 195.044 zł,

- w roku 2019 r. kwotę 225.437 zł,

- w roku 2020 r. kwotę 208.202 zł,

- w roku 2021 r. kwotę 206.671 zł.

Łączna kwota wydatkowanych przez powódkę dotacji celowych w latach 2011-2021 wyniosła 2 119 424 zł.

Powódka dokonała na przestrzeni powyższych lat zwrotu kwoty 33 648 zł tytułem zwrotu niewykorzystanej dotacji przyznanej na realizację zadań zleconych.

(dowód: uchwały budżetowe – k. 2432 – 2684, sprawozdania z wykonania budżetu 2011-2021 – k. 95 (płyta CD), sprawozdanie Rb-50 z 2011-2021 r. – k. 2686-2760, sprawozdanie Rb-28S z 2011-2021 – k. 2761-2943, sprawozdanie Rb-27zz z 2011-2020-k. 2935-2962, rozliczenie dotacji za rok 2021 – k. 2963-2972, faktury VAT za 2011-2021 wraz z rozliczeniem dotacji- k. 2973-4093, zestawienie obrotów i sald – k. 4094-4307, pismo pozwanego dotyczące rozliczenia dotacji za 2018-2020– k. 4374-4388, korespondencja pozwanego dotyczącego rozliczenia dotacji przez Gminy – k. 4405-4455, potwierdzenie przelewów – k. 4456-4643, decyzja w sprawie budżetu, w sprawie zwiększenia budżetu i zmian planu dotacji, sprawie blokady wydatków budżetowych wraz z zawiadomieniem powódki w latach 2011-2021- k. 4644-4855, zeznania świadka A. R. – k. 4914v-4915v)

Poza dotacjami celowymi, powodowa Gmina otrzymywała dodatkowe dotacje na jednorazowe wydatki związane z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej, m.in. na renowację ksiąg stanu cywilnego, remont sali ślubów.

(zeznania świadka B. B. – k. 4895v-4896v)

Powodowa Gmina w okresie objętym pozwem nie występowała do Wojewody (...)- (...) o wypłatę wyższych kwot tytułem dotacji w dziale 750, rozdziale 75011§2010.

Pozwany nie był informowany o przekroczeniu środków wydatkowanych przez powódkę w latach 2011-2021 na zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej finansowane w dziale 750, rozdziale 75011§2010.

Powódka w sprawozdaniach Rb-50 nie wykazywała zaangażowania środków własnych w realizację zadań z zakresu administracji rządowej.

(dowód: sprawozdanie Rb-50 z 2011-2021 r. – k. 2686-2760, sprawozdanie Rb-28S z 2011-2021 – k. 2761-2943, zeznania świadka J. Ł. – k. 4896v-4897, zeznania świadka A. R. – k. 4914v-4915v)

Pozwany w latach 2011-2021 przeprowadził w powodowej Gminie kontrole w zakresie zadań zleconych i prawidłowości wydatkowania środków budżetowych na realizację tych zadań.

Kontrola w zakresie dowodów osobistych i ewidencji ludności przeprowadzona została w sierpniu-wrześniu 2014 r. Wynik kontroli działalności jednostki oceniono pozytywnie z nieprawidłowościami. W czerwcu 2015 r. została przeprowadzona kontrola sprawdzająca, która zakończyła się wynikiem negatywnym.

Kontrola w zakresie rejestracji stanu cywilnego oraz zmiany imion i nazwisk przeprowadzona została w czerwcu 2015 r. Nie stwierdzono nieprawidłowości lub uchybień w realizacji tych spraw. Działalność jednostki oceniono pozytywnie.

Kontrola w zakresie prawidłowości i wykorzystania dotacji celowych udzielonych z budżetu państwa oraz wykonania dochodów budżetowych przeprowadzona została wrzesień-październik 2017 r. Wynik kontroli działalności jednostki oceniono pozytywnie z uchybieniami.

Kontrola w zakresie wykonywania zadań obronnych przeprowadzona została w kwietniu 2015 r. oraz październiku 2021 r.

(dowód: wystąpienia pokontrolne – k. 4389-4403, zeznania świadka B. B. – k. 4895v-4896v)

Sąd zważył, co następuje:

Roszczenie powódki o zapłatę zostało oddalone jako nieudowodnione. W toku postępowania powódka nie zdołała udowodnić ani wykazać zasadności oraz wysokości dochodzonego przez siebie roszczenia, a to na niej spoczywał ciężar dowodowy.

Stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty przedłożone do akt sprawy oraz zeznania świadków. W niniejszej sprawie przesłuchani zostali świadkowie B. B. (3), J. Ł. (2), A. R. (2) – byli i obecni pracownicy powodowej Gminy. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków w zakresie w jakim pozostawały w zgodności z dokumentami złożonymi do sprawy.

W niniejszej sprawie powódka domagała się zasądzenia kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy niezbędnymi wydatkami poniesionymi na realizację zadań zleconych, a kwotą otrzymanej na ten cel dotacji w latach 2011-2021. W toku postępowania podnosiła, że otrzymane we wskazanych latach dotacje celowe nie zapewniały pełnego i terminowego wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Powodowa Gmina wskazała, że zmuszona była pokryć ze środków własnych część wydatków, która nie została pokryta z otrzymanej dotacji.

Bezsporne w rozpoznawanej sprawie było to, że w powódka realizowała zadania z zakresu administracji rządowej, które zostały jej zlecone na podstawie ustaw. Również poza sporem pozostawał fakt i wysokość otrzymanych dotacji przez powodową Gminę. Jednak sporna pomiędzy stronami była kwestia tego, czy przekazywane dotacje faktycznie pokrywały rzeczywisty koszt wykonywania zleconych zadań. Powódka stała na stanowisku, że kwota otrzymywanej dotacji w żadnym roku nie była wystarczająca, zaś pozwany uważał, że kwoty te w pełni zaspokoiły roszczenie Gminy.

Na wstępie wskazać należy, iż roszczenie powódki ma charakter cywilnoprawny, a zatem dopuszczalne jest dochodzenie przez powodową Gminę roszczeń na drodze sądowej z tytułu dotacji celowej (postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 10.05.2023 r. (...)).

Zgodnie z przepisem art. 49 ust. 1 ustawy jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. W przepisie art. 49 ust. 4 ustawy wskazano, że dotacje celowe, o których mowa w ust. 1, są przekazywane przez wojewodów, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej, na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Zgodnie z art. 49 ust. 5 ustawy dotacje celowe, o których mowa w ust. 1, powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań.

Podstawę prawną dochodzonego przez powódkę roszczenia stanowi przepis art. 49 ust. 6 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, który stanowi, że w przypadku niedotrzymania warunku określonego w ust. 5, jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo dochodzenia należnego świadczenia wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych, w postępowaniu sądowym.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku w sprawie (...)z dnia 10.02.2012 r. wskazał, że „ Dotacje te powinny być przekazywane w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zleconych zadań. W rozpoznawanej sprawie, jak to ustalił Sąd I instancji na podstawie opinii Instytutu - Biura (...) w P. pełne wykonanie zleconych zadań wymagało przekazania w formie dotacji celowej kwoty wyższej od tej, którą faktycznie przekazano powodowi. W sytuacji gdy dotacja celowa nie umożliwia pełnego wykonania zadań zleconych, należy uznać, że nie została ona przekazana zgodnie z wymogami ustalonymi w art. 49 ust. 5 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W takiej sytuacji, jak wynika z art. 49 ust. 6 powołanej ustawy, jednostce samorządu terytorialnego przysługuje prawo dochodzenia należnego świadczenia wraz z odsetkami w postępowaniu sądowym. Przepis ten stwarza więc samodzielną podstawę dla wystąpienia z pozwem o zapłatę na rzecz jednostki, której zlecono wykonanie zadań z zakresu administracji rządowej, gdy przekazana dotacja celowa nie zapewnia pełnego i terminowego wykonania zleconych zadań. Gdy z ustaleń dokonanych w procesie, które nie zostały podważone wynika, że dla pełnego wykonania zleconych zadań nie wystarczyły środki przekazane powodowi, może on skutecznie żądać różnicy pomiędzy kwotą jaka rzeczywiście była potrzebna dla pełnego wykonania zleconych zadań a wysokością przekazanej dotacji.” Ponadto, Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 20.02.2015 r. o sygn. akt V CSK 295/14 wskazał, że „W ustępie pierwszym ustawodawca postanowił, że jednostka samorządu terytorialnego wykonująca zadania zlecone ustawami otrzymuje z budżetu państwa dotacje celowe w wysokości zapewniającej realizację tych zadań. Podwójne odesłanie ustępie szóstym - do ustępu piątego i poprzez jego treść do ustępu pierwszego - nie jest przypadkowe. Dotacja celowa, o której mowa w art. 49 ust. 1, jest dotacją o charakterze obligatoryjnym i jedną z niewielu, w stosunku do której ustawodawca wprost sformułował zasadę adekwatności. Oznacza to, że wysokość dotacji powinna być tak wyliczona według zasad określonych w przepisach ustawy o finansach publicznych obowiązujących w dacie jej przyznania, by przekazane środki zapewniały pełne i terminowe finansowanie wykonania zadań zleconych. Unormowanie to ma swe źródło w art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który wprowadzając konstytucyjną zasadę podziału dochodów publicznych pomiędzy administrację publiczną i samorząd terytorialny, przyznaje jednostkom samorządowym prawo do udziału w tych dochodach odpowiednio do przypadających im zadań i prawo do zmian w ich podziale w wypadku zmian w zakresie zadań i kompetencji. Skoro ustawodawca odstąpił od zasady proporcjonalności wyrażonej w art. 167 Konstytucji i wprowadził w art. 49 ust. 1 DochSamTerytU regułę adekwatności, to uprawniony jest wniosek, że w tym zakresie przyjął pełną odpowiedzialność administracji rządowej za finansowanie zadań publicznych należących do jej kompetencji lecz zleconych lub zleconych ustawami do wykonywania samorządowi. Żaden przepis rangi ustawowej nie nakłada na jednostki samorządowe obowiązku finansowania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej z dochodów własnych, jeżeli poziom środków przekazanych w formie dotacji nie jest wystarczający. Skoro zatem ustęp 6 art. 49 DochSamTerytU przyznaje jednostce samorządu terytorialnego prawo do wystąpienia o należne świadczenie w wypadku niedotrzymania warunku określonego w ustępie 5, a ten nakłada na administrację rządową obowiązek przekazania dotacji celowej w wysokości zapewniającej realizację zadań zleconych (ust. 1) w sposób pełny i terminowy, to prawidłowa wykładnia prowadzi do wniosku, że stanowi on podstawę roszczenia o zapłatę różnicy pomiędzy kwotą rzeczywiście potrzebną do pełnego wykonania zadań zleconych a wysokością przekazanej dotacji. Stanowisko to wspiera treść ustępu 5, który nie stanowi, że dotacja, o której mowa w ust. 1 ma być przekazana w pełni i w terminie, lecz stanowi, że ma być przekazana w taki sposób, by umożliwić pełne i terminowe wykonanie zadań. Roszczenie przyznane jednostce samorządowej nie ma charakteru odszkodowawczego, a więc nie jest konieczne wykazanie bezprawności działania dysponenta dotacji lub powstania szkody po stronie jednostki samorządu terytorialnego.”

Podsumowując tę część rozważań co do zasady gminom przysługuje roszczenie o zwrot świadczeń, wypłaconych ze środków własnych, na pokrycie różnicy między środkami przekazanymi w drodze dotacji, a faktycznie wydatkowanymi na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Podkreślić należy, że każda gmina ma obowiązek wykonania nałożonych na nią ustawami zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, niezależnie od wysokości środków na ten cel przeznaczonych. Natomiast do Skarbie Państwa spoczywa obowiązek przyznania dotacji w takiej wysokości aby pozwalały na pełne i terminowe wykonanie zadań.

W związku z tym, że spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia tego czy powódka rzeczywiście wykonywała zadania w większym zakresie, niż za które otrzymała dotację celową. Powódka powinna wykazać zasadność dochodzonego roszczenia poprzez udowodnienie jakie zadania zostały wykonane w zakresie wyższym niż przewidzianym w przyznanej dotacji. W dalszej kolejności, jeżeli wykazałaby zasadność dochodzonego roszczenia powinna udowodnić również wysokość należnej jej dotacji. Wobec powyższego konieczna stała się ocena materiału dowodowego pod względem tego czy powódka wykonała zadania zlecone w większym wymiarze niż wynika to z przyznanej dotacji oraz ewentualnie wysokości adekwatnej dotacji do wykonanych zadań zleconych.

W tym miejscu wskazać należy, ze zgodnie z art. 6 k.c. „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne” zaś art. 232 k.p.c. stanowi „Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę”. W niniejszej sprawie to powódka żąda zasądzenia określonej kwoty od pozwanego, w związku z tym to na niej spoczywa ciężar udowodnienia zasadności i wysokości zgłoszonego roszczenia. W celu udowodnienia swojego roszczenia powódka powinna złożyć wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Nie ulega wątpliwości, że do ustalenia okoliczności, których wymagała niniejsza sprawa niezbędna była wiedza specjalna. Ocena zakresu wykonanych zadań i ich czasochłonności oraz kosztu wymagała skomplikowanych wyliczeń, których nie mógł dokonać Sąd samodzielnie. Powódka złożyła wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego. Sąd na rozprawie w dniu 17.12.2024 r. uzależnił przeprowadzenie powyższego dowodu od wpłacenia przez pełnomocników stron w terminie 21 dni zaliczek na koszt opinii biegłego w kwotach 4.500 każda pod rygorem ograniczenia tezy dowodowej lub pominięcia dowodu (protokół rozprawy – k. 4915v). Powódka nie uiściła zaliczki w zakreślonym terminie. Zgodnie z art. 130 ⁴ § 5 k.p.c. w razie nieuiszczenia zaliczki sąd pominie czynność połączoną z wydatkami. Sąd na rozprawie w dniu 04.03.2025 r. pominął wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego wobec nieuiszczenia przez stronę powodową zaliczki na opinię biegłego (k. 4935).

Należy tu podkreślić, że powódka jest osobą prawną, reprezentowaną w procesie przez wyspecjalizowaną kancelarię. Skoro zaniechała wniesienia zaliczki, będąc pouczoną o skutkach jej nieuiszczenia, to najwyraźniej było to zgodne z wolą osób ją reprezentujących. W tej sytuacji Sąd nie widział podstaw do konieczności dopuszczenia tego dowodu z urzędu.

Z uwagi na kwestionowanie przez stroną pozwaną dochodzonego roszczenia oraz niesprostaniu przez powódkę obowiązkowi dowodowemu na niej spoczywającemu, Sąd nie znalazł podstaw prawnych i faktycznych do uwzględnienia powództwa. Wobec nie spełnienia przesłanek z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. Sąd oddalił powództwo w całości jako nieudowodnione, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

Z uwagi na oddalenie powództwa z przyczyn wyżej wskazanych nie było konieczności badania i odnoszenia się do kwestii związanych z zarzutem przedawnienia.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. Wobec tego, że powódka przegrała sprawę w całości, Sąd obciążył ją również kosztami procesu w całości. W skład kosztów procesu niniejszej sprawy wchodziło jedynie wynagrodzenie reprezentującego pozwanego profesjonalnego pełnomocnika, które ustalone zostało na podstawie § 2 pkt 7) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2016 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych czyli 10.800 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Stosownie do art. 32 ust. 3 ustawy z 15 grudnia 2016 r. o Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej koszty zasądzono na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej RP.