Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Rafał Kubicki
Protokolant:	sekretarz sądowy Agnieszka Grandys

po rozpoznaniu w dniu 4 października 2017 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko J. Z.

o wydanie i zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powoda M. K. na rzecz pozwanego J. Z. kwotę 7.217 (siedem tysięcy dwieście siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

SSO Rafał Kubicki

Sygn. akt: I C 235/15

UZASADNIENIE

Powód M. K. wniósł o nakazanie pozwanemu J. Z. wydania mu ciągnika rolniczego marki M. (...) – model (...)
i przyczepy leśnej marki F. – model (...), a ponadto o zasądzenie od pozwanego kwoty 30.840 zł tytułem odszkodowania (utracony zarobek)
z ustawowymi odsetkami od 22 kwietnia 2015 r. oraz kwoty 160.000 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu (nadano pocztą 27.04.2017 r.) do dnia zapłaty. Wyjaśnił, że ww. przyczepę kupił od pozwanego w dniu 4.08.2013 r., zaś ww. ciągnik od W. B. w dniu 12.10.2013 r. Pod koniec 2013 r. pozwany – kończąc związek konkubencki z matką powoda – zabrał powodowi opisane wyżej oba pojazdy, wiedząc, że stanowią one własność powoda i że są mu potrzebne do prowadzenia działalności gospodarczej. W 2014 r. powód, pracując na obcym sprzęcie, zarobił łącznie 15.420 zł. Gdyby powód mógł wówczas korzystać ze swojego sprzętu, zarobiłby 46.260 zł. Różnica wynosi 30.840 zł i jest dochodzona w tym procesie jako utracony zarobek. Niezależnie od tego powód podniósł, że począwszy od stycznia 2014 r. pozwany przez 16 miesięcy włada bezprawnie jego rzeczami, a stawka rynkowa za ich wynajęcie wynosi 10.000 zł miesięcznie, co daje sumę 160.000 zł tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie.

Odpowiadając na pozew, pozwany wniósł o oddalenie powództwa
w całości oraz zasądzenie kosztów procesu wg norm przepisanych. Zakwestionował powództwo co do zasady i wysokości. Stwierdził, że nigdy nie posiadał ciągnika ani przyczepy o numerach podanych przez powoda, jak też nie sprzedawał powodowi takiej przyczepy - podpisał umowę in blanco, a treść umowy bez uzgodnienia z pozwanym wypełniła pracownica matki powoda. Zaprzeczył, by powód zapłacił mu za przyczepę. Tego samego dnia, kiedy powód płacił przelewem bankowym, matka powoda, mająca dostęp do rachunku pozwanego, dokonała równoważnych przelewów na swoje konto
i wypłat w bankomacie. Wskazał, że po zakończeniu konkubinatu z matką powoda posiadał ciągnik i przyczepę, ale inne niż te, które opisuje powód. Prokuratura Rejonowa w (...) prowadziła postępowanie karne, którego przedmiotem było wskazywane przez powoda przywłaszczenie obu rzeczy,
i postępowanie to umorzyła wskutek ustalenia, że rzeczy w posiadaniu pozwanego stanowią jego własność. Zarzucił powodowi niekonsekwencję, polegającą na tym, że zawiadamiając o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, wskazywał, iż przywłaszczenie nastąpiło na okres tylko 4 dni (20-24.12.2013 r.). Zarzucił też niedopuszczalne jednoczesne dochodzenie odszkodowania za utracony zarobek i wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy. Zakwestionował wysokość roszczeń i prawdziwość dokumentów, z których są one wywodzone.

­ Na rozprawie w dniu 29 lutego 2016 r. (protokół k. 157) powód cofnął zawarty w pozwie wniosek dowodowy dotyczący biegłego na okoliczność utraty wartości rzeczy, wniósł za to o zasięgnięcie opinii biegłego w celu wyliczenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze sprzętu.

W piśmie procesowym z 19 lipca 2016 r. (k. 265) powód zmienił żądanie w ten sposób, że sporny ciągnik rolniczy opisał jako: marki MF model (...), wyprodukowany w roku 1983, oznaczony numerem fabrycznym (...),
w chwili ostatniego posiadania powoda w kolorze czerwonym, zaś sporną przyczepę leśną jako marki F. (...).8-6, wyprodukowaną w 2010 r., oznaczoną w chwili zakupu plastikową tabliczką z numerem VIN (...), później zaś metalową tabliczką z numerem VIN (...), w chwili ostatniego posiadania powoda w kolorze zielonym. Na wypadek, gdyby wydanie tych rzeczy okazało się niemożliwe, wniósł o zasądzenie równowartości w kwocie 43.000 zł.

Pozwany podtrzymał żądanie oddalenia powództwa i zakwestionował podaną przez powoda wartość maszyn (pismo procesowe z 10.03.2016 r.
k. 274-275).

W piśmie procesowym z 22 listopada 2016 r. (k. 288) powód ponownie zmienił tezę dowodową dotyczącą opinii biegłego – wniósł o zasięgnięcie opinii biegłego sądowego z zakresu wyceny wartości pojazdów mechanicznych na okoliczność określenia wartości wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze spornych przedmiotów w okresie od stycznia 2014 r. do dnia wniesienia pozwu (16 miesięcy) przy uwzględnieniu stawek rynkowych za najem tego typu sprzętu obowiązujących w ww. okresie.

Uzasadnienie faktyczne:

Jest bezsporne, że przez wiele lat – do Świąt Bożego Narodzenia 2013 r. pozwany i matka powoda – E. K. tworzyli związek konsumencki. Pozwany w S. (...) prowadził Zakład Usług (...), zaś E. K. w S. (...) sklep spożywczo-przemysłowy.

Sąd w niniejszej sprawie jest na zasadzie art. 11 k.p.c. związany ustaleniami zawartymi w sentencji prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego
w N. z 27.02.2017 r. (sygn. akt II K(...)), skazującego M. K. za to, że w okresie od 15 kwietnia 2013 do 31 stycznia 2014 r. w N., woj. (...)- (...), działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru,
w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, polegającej na uzyskaniu dla siebie ze środków unijnych, którymi dysponowała (...) Fundacja (...)
w N., dotacji w kwocie 40.000 zł w ramach projektu (...)z przeznaczeniem na zakup środków trwałych do prowadzenia działalności gospodarczej i wsparcia pomostowego w kwocie 4.800 zł, wprowadził w błąd pracownika fundacji w ten sposób, że przedłożył poświadczające nieprawdę dokumenty w postaci świadectwa pracy z Zakładu Usług (...) z siedzibą w S.
o zatrudnieniu od 1 sierpnia 2011 r. do 31 maja 2012 r. oraz zaświadczenie
o zatrudnieniu w okresie od 1 sierpnia 2011 r. do 31 maja 2012 r. w Zakładzie Usług (...) z siedzibą w S. jako operatora sprzętu – dźwigu leśnego, dotyczące okoliczności o istotnym znaczeniu dla uzyskania dotacji i wsparcia pomostowego, przez co doprowadził (...) Fundację (...) w N. do niekorzystnego rozporządzenia cudzym mieniem w łącznej wysokości dotacji w kwocie 44.800 zł, to jest za popełnienie przestępstwa z art. 286 §1 k.k. w zb. z art. 297 §1 k.k. w zw. z art. 11 §2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. ( odpis wyroku k. 305).

Poniższe fakty wynikają z przesłuchania stron (protokół k. 556), w trakcie którego obie strony potwierdziły odczytywane ustalenia z uzasadnienia ww. prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w (...), skazującego M. K. za popełnienie przestępstwa:

Pozwany trudnił się zawodowo świadczeniem usług leśnych m.in. jako podwykonawca spółki jawnej (...) w W., w której wspólnikiem był W. D. – brat E. K.. Na potrzeby prowadzonej działalności w dniu 19 września 2008 roku kupił ciągnik rolniczy marki M. (...), rok produkcji 1983, nr nadwozia (...), przy czym z uwagi na fakt, że był opodatkowany w formie ryczałtu, faktura została wystawiona i ciągnik ten został ujęty księgach środków trwałych spółki jawnej (...) w W., która w związku z tym zakupem mogła odliczyć VAT i amortyzację. Pojazd został zarejestrowany w Starostwie Powiatowym w N. w dniu 16 października 2008 roku i posiadał tablice rejestracyjne numer (...) ( potwierdzone odpisem dowodu rejestracyjnego k. 379).

Na cele prowadzonej działalności gospodarczej pozwany w dniu 21 września 2009 r. kupił w (...) w M. przyczepę do transportu drewna samozaładowczą marki F. (...),8-6 rok prod. 2009, VIN (...) koloru zielonego z dźwigiem koloru czarnego za kwotę 35.380 zł ( potwierdzone odpisem faktury k. 342, odpisem pisma sprzedawcy k. 129). Na zakup tej przyczepy uzyskał środki z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w O. w wysokości połowy jej wartości. Ponadto posiadał dwie przyczepy marki P. - czarne o nośności 10 ton i 12 ton.

W październiku 2012 r. pozwany zrezygnował ze współpracy ze spółką jawną (...) w W. i wtedy spółka jawna ta wystawiła fakturę VAT Nr (...) z datą 4 lutego 2013 r., na podstawie której pozwany nabył ww. ciągnik rolniczy za kwotę 5.166 zł ( potwierdzone odpisem faktury k. 341). Nabywca wówczas nie przerejestrował tego ciągnika. Sprzęt służący do prowadzenia działalności gospodarczej parkował na posesji nr (...), gdzie mieszkał z E. K. i jej synem M. K..

M. K. został zakwalifikowany się do projektu „(...) i 3 lipca 2013 r. złożył wniosek o przyznanie jednorazowej dotacji inwestycyjnej i podstawowego wsparcia pomostowego w formie comiesięcznej pomocy w wysokości 800 zł, wypłacanej przez okres 6 miesięcy, tj. od 1 sierpnia 2013 r. do 31 stycznia 2014 r. zarejestrowany pod nr (...). Do wniosku dołączył biznesplan, w którym wskazał, że posiada dziewięciomiesięczne doświadczenie zawodowe związane
z kierunkiem planowanej działalności, które zdobył w pracy na stanowisku operatora sprzętu do obróbki drewna oraz zrywki drewna w firmie Zakład Usług (...) w okresie od 1 sierpnia 2011 r. do 1 maja 2012 r., rozpoczęcie działalności gospodarczej planuje na 1 sierpnia 2013 r.,
a uzyskana dotacja w wysokości 40.000 zł zostanie przeznaczona na zakup ciągnika MF (...) rok prod. 1983 po kapitalnym remoncie w wysokości 20.000 zł i przyczepy samozaładowczej marki F. (...),8-6 rok prod. 2009
w wysokości 23.000 zł w pierwszym miesiącu prowadzenia działalności, czyli
w sierpniu 2013 roku, a także dołączył dokumenty potwierdzające posiadane wykształcenie i doświadczenie zawodowe, w tym świadectwo pracy
i zaświadczenie wystawione przez Zakład Usług (...), stwierdzające zatrudnienie w tym zakładzie w okresie od 1 sierpnia 2011 do 31 maja 2012 r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku operatora sprzętu do obróbki drewna.

W dniu 1 sierpnia 2013 roku powód zarejestrował działalność gospodarczą Zakład Usług (...) w W..
W dniu 4 sierpnia 2013 r. w godzinach po południowych do swojego sklepu
w S. (...) przyjechała E. K. wraz z J. Z., przy czym ten pozostał na zewnątrz i chodził po terenie posesji, gdzie stał jego sprzęt. Natomiast E. K. weszła do sklepu, gdzie pracowała A. K. i przekazała jej kartkę z danymi, prosząc, aby wypełniła umowę sprzedaży przyczepy pomiędzy J. Z. a M. K., gdyż ona nie ma na to czasu. A. K. wypełniała umowę przekazanymi jej danymi, zaś E. K. obsługiwała klientów. W tym czasie przez sklep przechodził też J. Z., lecz nie interesował się, co robiła pracownica sklepu. Wypełnioną umowę, ale bez podpisów sprzedającego i kupującego A. K. pozostawiła na biurku. Sporządzona z datą 4 sierpnia 2013 r. umowa sprzedaży dotyczyła przyczepy samozaładowczej (...) 3,8-6 rok prod. 2010, VIN (...) koloru czerwonego za kwotę 23.000 zł, płatną przelewem, i zawiera podpisy J. Z. jako sprzedającego i M. K. jako kupującego ( potwierdzeniem tego jest odpis umowy k. 36-35,
a także odpis protokołu odbioru sporządzony na druku udostępnionym przez (...) Fundację (...) k. 42 i pisemnego oświadczenia J. Z. z 4 sierpnia 2013 r. o tym, że przyczepa nie została zakupiona ze środków Unii Europejskiej. We wszystkich tych dokumentach powtarza się ten sam numer VIN przyczepy).

Z datą 9 października 2013 roku została sporządzona umowa sprzedaży ciągnika rolniczego MF (...)rok prod. 1983 nr rej. (...) nr nadwozia (...) koloru czerwonego, opisanego jako po kapitalnym remoncie, za kwotę 20.000 zł, płatną przelewem, której stronami byli W. B. (jako sprzedający) oraz M. K. jako kupujący ( potwierdzeniem tego są odpisy: protokołu odbioru k. 32 oraz umowy k. 33-35).

W dniu 15 października 2013 roku M. K. dokonał rejestracji ciągnika rolniczego MF (...) w Starostwie Powiatowym w N., przedkładając fakturę VAT Nr (...) z dnia 04 lutego 2013 roku, fakturę Nr (...)
z dnia 14 sierpnia 2013 roku oraz umowę kupna sprzedaży z dnia 9 października 2013 roku i otrzymał dowód rejestracyjny ciągnika MF (...) oraz zalegalizowane tablice rejestracyjne numer (...).

W okresie letnim 2013 roku na ciągniku MF (...)o nr rej. (...)
z przyczepą samozaładowczą (...) w lesie w okolicach M. pracował S. W.. Po wakacjach i po zakończeniu prac w tym rejonie ciągnik został sprowadzony do S. i parkował z przyczepą (...) oraz innym sprzętem należącym do J. Z. na posesji oznaczonej nr (...), należącej do E. K.. J. Z. dokonał wówczas naprawy tego ciągnika, a mianowicie wymienił boczne blachy przy masce, którą oczyścił i pomalował oraz poprawił światła.

Na początku października 2013 roku M. K. telefonicznie umówił się z rzeczoznawcą A. P. na oględziny ciągnika i przyczepy leśnej na posesji w S. (...), których wycenę zlecił rzeczoznawcy ustnie jeszcze w czerwcu, ubiegając się o dofinansowanie na zakup tego sprzętu. W obecności M. K. rzeczoznawca A. P. dokonał oględzin ciągnika MF (...) oraz przyczepy samozaładowczej (...)
i wykonał dokumentację fotograficzną.

dowód: zgodne elementy przesłuchania stron

Następujące fakty ustalono na podstawie dodatkowych dowodów:

W dniu 14.08.2013 r., na podstawie własnoręcznie podpisanej faktury, pozwany sprzedał ciągnik rolniczy MF (...), rok prod. 1983, nr rej. (...), W. B. (opisanemu jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej) za 3.136,50 zł ( dowód: odpis własnoręcznie podpisanej przez pozwanego faktury nr (...) - k. 381).

Sprzedając ten ciągnik następnie powodowi, W. B. napisał oświadczenie z 9.10.2013 r., że ciągnik ten nie został zakupiony ze środków Unii Europejskiej ( dowód: odpis oświadczenia k. 363).

W dniu 12 października 2013 roku rzeczoznawca A. P. opracował opinię – wycenę przyczepy leśnej (...) 3,8-6 i ciągnika rolniczego MR (...)”, opisując go jako: „po naprawie głównej”, określając wartość rynkową przyczepy leśnej CT 3,8–6 o nr fabrycznym (...) rok prod. 2010 na kwotę 24.790 zł oraz ciągnika rolniczego M. F. (...) o nr (...) (...) rok prod. 1983 na kwotę 21.814 zł ( dowód: odpis wyceny k. 21- 30).

W dniu 23 sierpnia 2013 r. na rachunek J. Z. o nr (...) z rachunku M. K. Zakład Usług (...)
o nr (...) wpłynęła kwota 4.200,00 zł ( dowód: odpis potwierdzenia przelewu k. 39), a w dniu 28 sierpnia 2013 r. na rachunek J. Z. o nr (...) z rachunku M. K. Zakład Usług (...) o nr (...) wpłynęła kwota 14.200 zł ( dowód: odpis potwierdzenia przelewu k. 40). Tego samego dnia z rachunku J. Z. kwota 10.000 zł została przelana na rachunek E. K., kwota 1.600,00 złotych została przelana na rachunek J. Z. o nr (...), kwota została wypłacona
z bankomatu w N. przy ulicy (...) ( dowód: odpis historii rachunku k. 128), zaś w dniu 30 sierpnia 2013 roku kwota 640 zł przelana na rachunek E. K. ( dowód: odpis historii rachunku k. 127). W dniu 4 września 2013 roku na rachunek J. Z. o nr (...)
z rachunku M. K. Zakład Usług (...) o nr (...) wpłynęła kwota 4.600 zł tytułem trzeciej części zapłaty za przyczepę (...) ( dowód: odpis potwierdzenia przelewu k. 41), po czym tego samego dnia z rachunku J. Z. kwota 600 zł została przelana na rachunek E. K., kwota 2.000 zł wypłacona gotówką z kasy i kwota 2.000 zł została wypłacona z bankomatu w N. przy ulicy (...) ( dowód: odpis historii rachunku k. 127).

Przyczepa, którą pozwany w dniu 21 września 2009 r. kupił w (...) w M., była przyczepą do transportu drewna samozaładowczą marki F. (...),8-6 rok prod. 2009, VIN (...). Sprzedawca ten nie posiadał i nie sprzedawał powodowi takiej przyczepy z roku produkcji 2010 o nr VIN (...). Takie przyczepy z roku produkcji 2010 miały VIN rozpoczynający się od cyfr: (...) ( dowód: odpis pisma k. 129). Przyczepy produkcji (...) są koloru zielonego ( dowód: odpis pisma k. 132).

Na skutek zawiadomienia powoda o podejrzeniu popełnienia przez pozwanego przestępstwa prowadzone było dochodzenie (sygn. akt (...)), w trakcie którego w dniu 30.06.2014 r. Policja dokonała oględzin sprzętu znajdującego się w posiadaniu pozwanego, ustalając w tym posiadaniu przyczepę marki F. (...),8-6 rok prod. 2009, VIN (...), a także ciągnik marki MF, który wówczas nie posiadał tablic rejestracyjnych ani akumulatora, a znajdująca się w kabinie tabliczka znamionowa była nieczytelna - czytelny był tylko początek numeru: 657. Postępowanie zostało prawomocnie umorzone postanowieniem z 30.06.2014 r. wobec braku danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa ( dowód: odpis protokołu oględzin, dołączona dokumentacja fotograficzna k. 137-139, odpis postanowienia umarzającego dochodzenie k. 483).

Komenda Powiatowa Policji w N. prowadziła też postępowanie przygotowawcze (Kr- (...), Ds. (...)) w sprawie podrobienia znaków identyfikacyjnych przyczepy (...) 3,8-6 VIN (...), polegającego na umieszczeniu w miejscu oryginalnej tabliczki znamionowej tabliczki zawierającej VIN (...) i rok prod. 2010. Postępowanie zostało umorzone wobec niewykrycia sprawcy przestępstwa ( dowód: pismo Policji z 21.03.2016 r. k.194).

Uzasadnienie prawne

Swoje ustalenia faktyczne Sąd oparł głównie na zgodnej części przesłuchania stron, a także na dokumentach, z których w zasadzie jeden był kwestionowany przez strony – umowa sprzedaży przyczepy z 4.08.2013 r. Ponieważ twierdzenia obu stron ewoluowały i nie pokrywały się z tym, co zawierały ich zeznania w postępowaniu karnym dotyczącym przywłaszczenia ciągnika i przyczepy, Sąd uznał, że najlepszym sposobem na sprawne ustalenie dość skomplikowanego stanu faktycznego będzie wstępne przesłuchanie stron, a następnie powtórne przesłuchanie po odebraniu przyrzeczenia i po pouczeniu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. W obliczu konieczności złożenia przyrzeczenia i wobec grożącej im odpowiedzialności karnej strony złożyły zeznania, które w znacznej części uporządkowały sporne dotąd fakty. Bez sprzeciwu pełnomocników odbyło się to poprzez odczytanie fragmentów uzasadnienia wyroku karnego
i odnoszenie się do nich kolejno przez strony.

Za nieprzydatne do ustalenia spornych okoliczności należało uznać dowody w postaci: zeznań świadka A. Z. – k. 257 (który relacjonował wydarzenia ogólnikowo, nie wychodząc ponad to, co bezsporne). Zeznania świadka A. K., zaprotokołowane na k. 277-278, należy uznać za wiarygodne oraz potwierdzające ustalenia oparte na przesłuchaniu stron, dotyczące okoliczności podpisania umowy sprzedaży przyczepy.

We wstępie należy wskazać, że część zarzutów zawartych w odpowiedzi na pozew należy uznać w świetle materiału dowodowego (zwłaszcza po przesłuchaniu stron) za oczywiście bezzasadną. Zeznając przed wyrokiem, pozwany – zasłaniając się nieudolnie niepamięcią – pozwolił Sądowi dojść do pełnego przekonania, że w grudniu 2013 r. po kłótni z konkubiną pozwany zabrał z posesji E. K. oraz przestawił na sąsiednią posesję ciągnik rolniczy marki M. (...) – model MF (...) i przyczepę leśną marki F. – model CT 3.8-6 – te same, które były przedmiotem opisanej wyżej wyceny rzeczoznawcy i przedmiotem oględzin Policji w wyniku zawiadomienia
o podejrzeniu popełnienia przestępstwa kradzieży. Temat był przedmiotem postępowania karnego, pozwany składał w jego toku obszerne zeznania, a od tego czasu upłynęło niewiele czasu. Jest więc zupełnie niewiarygodne – co zeznał na ostatniej rozprawie w tym procesie (k. 556v) – że nie pamięta, który ciągnik i którą przyczepę zabrał z posesji E. K.. Nie może tak tłumaczyć się osoba, która nie tak dawno była posądzona przez M. K. o kradzież tych przedmiotów. Za oczywiście bezzasadny trzeba też uznać postawiony powodowi zarzut niekonsekwencji, mającej w ocenie pozwanego polegać na tym, że zawiadamiając o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, wskazywał, iż przywłaszczenie nastąpiło na okres tylko 4 dni (20-24.12.2013 r.). W zawiadomieniu powodowi chodziło oczywiście o to, że zaboru mienia pozwany dokonał w jednym z tych dni, a nie o to, że rzeczy wróciły do posiadania powoda.

Mimo to powództwo podlega oddaleniu w całości.

Umowa sprzedaży z 4.08.2013 r. dotyczyła przyczepy samozaładowczej (...) 3,8-6 rok prod. 2010, VIN (...) koloru czerwonego. Żądanie pozwu dotyczy „przyczepy leśnej marki F. (...).8-6, wyprodukowanej
w 2010 r., oznaczonej w chwili zakupu plastikową tabliczką z numerem VIN (...), później zaś metalową tabliczką z numerem VIN (...), w chwili ostatniego posiadania powoda w kolorze zielonym”. W niniejszym procesie zostało natomiast pond wszelką wątpliwość ustalone, że przyczepa ta nigdy nie była w kolorze czerwonym, a ponadto wyprodukowana została w roku 2009.
W ocenie Sądu, tak znaczne błędy w oznaczeniu cech przyczepy w pisemnej umowie z sprzedaży z 4.08.2013 r. nie pozwalają na uznanie, że strony umowy doszły do porozumienia w zakresie przedmiotowo istotnego elementu umowy, jakim był sam przedmiot sprzedaży. Na sformułowanie takiej oceny wskazują dość wyjątkowe okoliczności sprawy. Niezgodności powstały zwłaszcza
w zakresie roku produkcji przyczepy, ale także w zestawieniu z faktem, że wskutek przestępczego przerobienia numeru VIN z oryginalnego: (...) na podrobiony (lustrzane odbicie): (...) i z powrotem na oryginalny. Otóż Sąd ustala, że bardziej wiarygodne w tym zakresie są zeznania pozwanego,
z których wynika, że podpis pod umową złożył E. K. in blanco – bez przeczytania niewypełnionego druku umowy i bez uzgadniania z kimkolwiek, co będzie przedmiotem tej umowy. Za taką ocenę przemawia fakt, że wszystko wskazuje na to, iż to E. K. zajmowała się w związku konkubenckim formalnościami. Świadczą o tym choćby wymienione wyżej operacje na rachunku bankowym pozwanego, których powód w żaden sensowny sposób nie wyjaśnił. Ponadto wersja wydarzeń pozwanego ze Ś. z grudnia 2013 r. jest bardziej wiarygodna – pozwany zorientował się, że jego sprzęt stojący na posesji E. K. powód uważa za swoją własność i to właśnie było przyczyną kłótni, następnie zerwania związku konkubenckiego i zabrania sprzętu do siebie. Powód nie podaje żadnej sensownej alternatywy dla tamtych wydarzeń. Co dość dziwne, w swoim żądaniu upiera się przy przyczepie wyprodukowanej w 2010 r., choć zupełnie nic – poza oczywiście niedokładną
w opisie przyczepy umową – nie wskazuje na taką właśnie datę produkcji. Wszystko to sprawia, że nie można uznać, by umowa z 4 sierpnia 2013 r. dotyczyła tej przyczepy (...), która była i jest nadal w posiadaniu powoda. Stąd powództwo o jej wydanie, jak też - w konsekwencji - o wynagrodzenie za korzystanie z niej bez tytułu prawnego i o odszkodowanie, podlega oddaleniu na podstawie art. 222 §1 k.c., art. 224 §2 w zw. z art. 225 k.c. i art. 415 k.c., łącznie z roszczeniem odsetkowym z art. 481 §1 i 2 k.c.

Rozważania na temat ciągnika rolniczego należy zacząć od uwagi, że stanowisko pozwanego w tej kwestii zmieniło się w toku procesu. Pozwany zaczął w odpowiedzi na pozew od stwierdzenia, że nie posiadał i nie posiada ciągnika opisanego w pozwie, choć w tym procesie oznaczenie tego ciągnika nie budziło żadnych zastrzeżeń (jedyny, nieistotny dla rozstrzygnięcia błąd popełnił rzeczoznawca A. P., wpisując nr (...) zamiast (...)). W postępowaniu karnym pozwany twierdził po prostu, że ciągnika nie sprzedawał W. B., więc ten nie mógł go sprzedać powodowi. W końcowej fazie niniejszego procesu pozwany pogubił się w swojej wersji i przyznał, że zabrał z posesji E. K. „swój sprzęt – ciągnik MF (...)”. Co prawda, chwilę później sprostował, że nie pamięta, który ciągnik zabrał (miał ich rzekomo kilka), lecz to nie sprostowanie nie zasługuje na wiarę. Nie zaprzeczył (k. 556, 00:35:11), że ciągnik przez pewien czas był w posiadaniu W. B. i przyznał (tamże), iż wiedział, że ciągnik został sprzedany W. B.. Tym samym pozwany przekreślił swoimi zeznaniami wersję przedstawioną w odpowiedzi na pozew. Należy ustalić, że pozwany w grudniu 2013 r. zabrał powodowi sporny ciągnik i już go nie oddał. Nie ma dowodu na to, czy nadal ciągnik ten posiada. Ostatni ślad w dowodach pochodzi z policyjnego protokołu oględzin z 30.06.2014 r. Mimo to również powództwo o wydanie tego ciągnika czy jego równowartości, jak też wynagrodzenia za korzystanie z niego bez podstawy prawnej i odszkodowanie podlega oddaleniu na tych samych podstawach prawnych, które dotyczyły przyczepy, choć z innego powodu. Sąd dał wiarę pozwanemu, że nie przeprowadzał on żadnej naprawy głównej (remontu silnika) ciągnika, a jedynie naprawił osłony oraz oświetlenie. Jeśli porównać ceny, za które pozwany kupił ciągnik i sprzedał go W. B. z ceną sprzedaży ustaloną pomiędzy W. B. a M. K., należy dojść na potrzeby niniejszego procesu do wniosku, że rażące wygórowanie ceny do poziomu 20.000 zł było dodatkowym krokiem wyłudzenia środków unijnych, zaś stwierdzenie: „ciągnik po kapitalnym remoncie”, zawarte w §1 ust. 2 umowy sprzedaży z 9.10.2013 r. (k. 382), potwierdzało nieprawdę. Z tego samego powodu nie można opierać się na wartości ciągnika wynikającej z wyceny rzeczoznawcy. Wszystko wskazuje na to, że rzeczoznawca opierał się na zapewnieniu powoda o przeprowadzeniu remontu (tak można wnioskować
z jego zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym (...) (...) - protokół k. 459). Pozwany nie miał żadnego motywu, by zeznawać nieprawdę
w tym zakresie. Powód owszem – wyjawienie prawdy mogłoby narażać go na dalszą odpowiedzialność karną. Ponadto zeznania świadka E. B. (księgowej prowadzącej rozliczenia działalności obu stron niniejszego procesu
i E. K.), złożone w postępowaniu karnym (...) (...) (protokół k. 430), potwierdzają wniosek wyłaniający się z dokumentów obrazujących obrót ciągnikiem, że zamiarem J. Z. i M. K. była sprzedaż ciągnika bezpośrednio pomiędzy nimi, ale ponieważ ciągnik ten, jako środek trwały, nie mógł być sprzedany przed upływem pół roku od daty nabycia
(4 lutego 2013 r.), księgowa doradziła im, by w transakcji pośredniczyła osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (został nią W. B.), która odsprzeda ciągnik powodowi na podstawie pisemnej umowy sprzedaży, a nie faktury. Potwierdzeniem tego stanu rzeczy jest też fakt, że
w ww. postępowaniu przygotowawczym (protokół k. 432) W. B. uchylił się od odpowiedzi na zadawane pytania, oświadczając, iż odpowiedź mogłaby narazić go i członków jego rodziny na odpowiedzialność karną. Również E. K. uchyliła się z tego samego powodu od odpowiedzi na wszelkie pytania dotyczące ciągnika (protokół k. 468). Dodała tylko, że „ciągnik
i przyczepa miały być dla M.”.

Wszystko to prowadzi do wniosku, że obie umowy sprzedaży ciągnika,
w których pierwotnym sprzedawcą był pozwany, a finalnym kupującym powód, jako realizujące przestępstwo z art. 286 §1 k.k. są sprzeczne z ustawą i jako takie nieważne, zgodnie z art. 58 §1 k.c. Należy w tym miejscy powołać się na stanowisko Sądu Najwyższego zajęte w wyroku z dnia 28 października 2005 r. II CK 174/05 (OSNC 2006/9/149), iż czynność prawna podjęta w celu przestępczym jest nieważna w świetle art. 58 §1 k.c. Nie można bowiem udzielić ochrony cywilnoprawnej czynności prawnej, która wypełnia znamiona przestępstwa lub podjęta została w celu jego popełnienia. Prowadziłoby to nie tylko do niespójności systemu prawnego, lecz byłoby sprzeczne z jego podstawowymi założeniami aksjologicznymi. Oznacza to w niniejszej sprawie, że nie można uznać, by własność ciągnika przeszła na powoda, a tym samym że pozwany dokonał bezprawnego przejęcia go w posiadanie, skutkującego powstaniem roszczeń zgłoszonych przez powoda w tej sprawie.

Tym samym Sąd oddalił wnioski dowodowe powoda z opinii biegłych zmierzające do ustalenia wysokości wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy bez podstawy prawnej oraz do ustalenia odszkodowania, a złożone w tym przedmiocie dokumenty (takie jak faktury czy zeznania podatkowe mające dokumentować różnicę w zarobkach powoda) i zeznania świadków: A. D. i G. J. oraz E. K. (protokół k. 157-159).

Na koniec wymaga też wskazania, że wartość obu rzeczy została wyraźnie zaprzeczona przez pozwanego i nie została przez powoda żadnym dowodem wykazana. W szczególności powód w tym kierunku nie żądał opinii biegłego sądowego.

Zgodnie z art. 98 §1 i 3 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego koszty zastępstwa procesowego wg stawki minimalnej właściwej dla wartości przedmiotu sporu oraz opłatę 17 zł od pełnomocnictwa procesowego.

sędzia R. K.