Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie – Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Przemysław Jagosz

Protokolant st. sekr. sąd. Edyta Smolińska-Kasza

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2016 r., w O., na rozprawie,

sprawy z powództwa T. Ś.

przeciwko (...) S.A. w Ł.

o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie

I.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda:

a)  zadośćuczynienie w kwocie 89 000 zł (osiemdziesiąt dziewięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 24 października 2016 r. do dnia zapłaty,

b)  odszkodowanie w kwocie 3 228,90 zł (trzy tysiące dwieście dwadzieścia osiem złotych dziewięćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28.07.2016 r. do dnia zapłaty,

c)  rentę w kwocie po 380 zł miesięcznie, poczynając od dnia 1.06.2016 r., płatną do 10. dnia każdego miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności rat miesięcznych, przy czym w zakresie rat płatnych za okres od dnia 1.06.2016 r. do 31.07.2016 r. - z odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 28.07.2016 r. do dnia zapłaty,

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7 200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sąd Okręgowy w Olsztynie kwotę 7 163,68 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych, od których powód był zwolniony.

Sygn. akt I C 198/16

UZASADNIENIE

T. Ś. ostatecznie żądał od pozwanego (...) S.A. w Ł. :

1)  100 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14.10.2015 r. do dnia zapłaty – tytułem zadośćuczynienia za krzywdę wynikła ze skutków wypadku z dnia 23.05.2015 r.,

2)  3 228,90 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pisma z tym żądaniem, tj. 27.06.2016 r. (por. dowód doręczenia k. 179) tytułem odszkodowania za zarobki utracone przez powoda w wyniku wypadku,

3)  380 zł miesięcznie, poczynając od 1.06.2016 r., płatnych do 10. dnia każdego miesiąca z góry, z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w płatności rat miesięcznych – tytułem renty,

4)  ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki obrażeń doznanych przez powoda w wyniki wypadku z dnia 23.05.2015 r., a mogących pojawić się w przyszłości,

5)  zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazał, że w dniu 23.05.2015 r., korzystając z jednej z atrakcji na festynie reklamowym doznał wypadku i rozległego uszczerbku na zdrowiu. Za organizację tej atrakcji odpowiedzialny był podmiot, którego odpowiedzialność cywilną ubezpieczał pozwany. Decyzją z dnia 13.10.2015 r. pozwany uznał swoją odpowiedzialność i przyznał powodowi zadośćuczynienie w kwocie 11 000 zł, a nadto zwrot kosztów leczenia i dojazdów.

Aktualnie zatem powód dochodzi uzupełnienia zadośćuczynienia, odszkodowania za utracone w części zarobki oraz renty wyrównującej obniżone obecnie dochody z tytułu świadczenia rehabilitacyjnego.

(pozew, pismo rozszerzające powództwo k. 72-75)

Pozwane (...) wniosło o oddalenie powództwa i zwrot kosztów procesu. W uzasadnieniu wskazało, że wypłacona kwota jest adekwatna do krzywdy powoda, który w wyniku wypadku doznał mnogich złamań przedramienia, w szpitalu przebywał stosunkowo krótko, a operacja i leczenie pooperacyjne przebiegło korzystnie. Podniósł również, że do wypadku doszło wskutek nieumyślnego naruszenia przez sprawcę zasad bezpieczeństwa. W zakresie ustalenia odpowiedzialności na przyszłość wskazał natomiast, że powód nie wykazał istnienia interesu prawnego w takim żądaniu.

(odpowiedź na pozew k. 57-58)

Sąd ustalił, co następuje:

Bezsporne między stronami były

a)  fakt i okoliczności wypadku, jakiemu w dniu 23.05.2016 r. uległ powód korzystając ze ścianki wspinaczkowej, za której organizację odpowiedzialny był podmiot ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanym (...);

b)  to, że do wypadku doszło wskutek zawinienia pracownika tego podmiotu;

c)  to, że pozwany ponosi odpowiedzialność za szkodę i krzywdę, jakiej pozwany doznał w wyniku tego wypadku.

Wbrew pozorom mogącym wynikać z niektórych pism stron, nie pozostawały również w sporze odnośnie do obrażeń doznanych przez powoda w wyniku wypadku, a mianowicie mnogich złamań w obrębie kości obu rąk powoda, które wymagały operacji otwartej repozycji oraz stabilizacji płytkami LCP oraz drutami K, a nadto nastawienia złamanych kości i unieruchomienia obu rąk oraz obu nadgarstków.

Urazy te i ich skutki zostały szczegółowo opisane w dokumentacji medycznej, w której wyraźnie wskazano na rozpoznane na zdjęciach i w badaniach:

a)  wieloodłamowe złamanie nasady prawej kości ramiennej z przemieszczeniem w kierunku stawu promieniowo-łokciowego i kości nadgarstka prawego,

b)  złamanie kości główkowatej, łódkowatej i księżycowatej nadgarstka prawego,

c)  wieloodłamowe złamanie nasady lewej kości ramiennej z przemieszczeniem w kierunku stawu promieniowo-łokciowego i kości nadgarstka lewego,

d)  złamanie lewej kości łokciowej.

a nadto uraz barku lewego, lewego łuku brwiowego i lewego kolana.

Leczenie szpitalne bezpośrednio po wypadku trwało do 3 czerwca 2015 r., tj. 10 dni. Przy opuszczaniu szpitala zalecono powodowi noszenie ortezy obu nadgarstków.

W okresie od 5.08. do 17.09.2015 r. oraz od 7.03. do 18.04.2016 r. powód leczył się w oddziale rehabilitacji celem usprawniania kończyn z rozpoznaniem m.in. przykurczu obu stawów nadgarstkowych.

W dniu 2.06.2016 r. usunięto materiał zespalający złamania.

Aktualnie złamania są wygojone, jednak w obrębie obu nadgarstków ich ruchomość we wszystkich płaszczyznach i ruchach rotacyjnych jest ograniczona, przy zachowanej ruchomości palców. Uszkodzenia te mają charakter trwały i nie ma pozytywnych rokowań co do uzyskania poprawy w tym zakresie. Istnieje natomiast możliwość pogorszenia obecnego stanu i powstania wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych.

Powód nadal odczuwa ból w obu nadgarstkach.

(bezsporne, dokumentacja medyczna k. 22-33, k. 76-77, opinia biegłego k.128, opinia zaoczna z akt szkody k. 180 i nast., zeznania A. Ś. i powoda – za adnot. k. 88-89)

Przed wypadkiem powód pracował jako murarz-tynkarz z wynagrodzeniem w kwocie 1 750 zł brutto miesięcznie (1 286 zł netto), które od 1.01.2016 r. zwiększyło się do kwoty 1 850 zł brutto (1 355,69 zł netto).

W okresie od dnia wypadku, czyli 23.05.2015 r.. do 20.11.2015 r. (6 miesięcy) powód pobierał zasiłek chorobowy w kwocie 1 028,80 zł miesięcznie.

W okresie od 21.11.2015 r. do 18.02.2016 r. (3 miesiące) powód pobierał zasiłek rehabilitacyjny w kwocie 1 157,40 zł.

W okresie od 19.02.2016 r. do 18.05.2016 r. zasiłek ten wynosił 968,85 zł, a od 19.05.2016 r. wynosi 977,56 zł.

Różnica między zarobkami, jakie powód osiągnąłby w okresie od 23.05.2016 r. do 30.05.2016 r. (12 miesięcy), a dochodami uzyskanymi w tym czasie z tytułu zasiłków wynosi 3 228,90 zł.

Decyzją z dnia 21.04.2016 r. powód został uznany za niezdolnego do pracy.

(bezsporne, umowa o pracę, decyzje ZUS k. 77-84, zeznania śwd. A. Ś. i zeznania powoda za adnot. k. 88-89)

W wyniku wypadku, konieczności długotrwałego leczenia, rehabilitacji, odczuwanych dolegliwości oraz utrzymującego się zesztywnienia nadgarstków aktywność powoda uległa znacznemu ograniczeniu. Pogorszeniu uległ również jego samopoczucie i stan psychiczny. Zaczął korzystać z pomocy psychologicznej, a – jak wynika z opinii biegłych lekarza psychiatry i psychologa – doznał reakcji adaptacyjnej o obrazie depresyjno-lękowym, której objawy znacząco zaburzają jego funkcjonowanie w rolach społecznych i zawodowych.

(opinie lek. psychiatry i psychologa k. 149-150, 152-154, zeznania j.w.)

Sąd zważył, co następuje:

Ponieważ podstawy faktyczne i prawne odpowiedzialności pozwanego zakładu ubezpieczeń za następstwa wypadku, jakiemu powód uległ w dniu 23.05.2015 r. – wynikające z faktu objęcia ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej sprawcy tego wypadku - nie były sporne, na tle żądań zgłoszonych przez powoda do ustalenia i rozważenia pozostawało:

a)  czy zadośćuczynienie wypłacone w kwocie 11 000 zł jest adekwatne do krzywdy, jakiej powód doznał w wyniku wypadku i odpowiednie w rozumieniu art. 445 § 1 Kodeksu cywilnego (k.c.) w związku z art. 822 § 1 k.c.,

b)  czy powód poniósł szkodę polegającą na utracie części dochodów i czy wymaga ona zasądzenia na jego rzecz odszkodowania oraz przyznania renty – na podstawie art. 444 § 1 i 2 k.c. w związku z art. 822 § 1 k.c.,

c)  czy po stronie powoda wykazano istnienie interesu prawnego w ustaleniu, że pozwany ponosi odpowiedzialność za skutki wypadku, jakie mogą pojawić się w przyszłości.

W ocenie Sądu kwota 11 000 zł wypłacona dotychczas z tytułu zadośćuczynienia nie jest odpowiednia do doznanej przez powoda krzywdy. Wskazać trzeba, że w wyniku wypadku powód doznał załamania obu rąk, czemu towarzyszyło długotrwałe leczenie, połączone z trwałymi następstwami, jakim jest ograniczenie ruchomości obu nadgarstków. Od daty wypadku powód nie jest zdolny do pracy w wyuczonym i wykonywanym zawodzie murarza-tynkarza. Nie może też w dotychczasowy sposób pomagać w obowiązkach domowych, w tym związanych z wychowaniem dziecka. Z zeznań żony powoda i jego samego, popartych niekwestionowanymi wynikami badań przeprowadzonych przez biegłych lekarza psychiatrę i psychologa, wynika że znacznemu zaburzeniu uległo funkcjonowanie społeczne i zawodowe powoda, co znalazło i nadal znajduje odbicie w życiu rodzinnym. Zmianie uległy też plany życiowe powoda, co wynika w znacznej mierze z ograniczeń zdrowotnych i niepomyślnych rokowań co do możliwości wyleczenia skutków doznanych urazów.

Nie ulega zatem wątpliwości, że niezależnie od dolegliwości bólowych w obu rękach, powód dotkliwie odczuwał i nadal odczuwa pogorszenie stanu psychicznego, co – jak wynika z niekwestionowanej opinii biegłych lekarza psychiatry i psychologa, spowodowało wystąpienie objawów depresyjno-lękowych, usprawiedliwionych przy tym obawami o przyszłość rodziny, którą do tej pory znacząco wspierał osiągany dochód. Obecnie, wobec utraty zdolności do pracy w wyuczonym zawodzie, obawy te są tym bardziej uzasadnione, gdyż powrót do pracy i uzyskanie możliwości zarobkowania będzie wymagało dodatkowego wysiłku (rehabilitacji, przeszkolenia zawodowego itp.).

Gdy zważyć nadto na skalę doznanych urazów i ich trwałość, opisanych w dokumentacji medycznej i opinii biegłego z zakresu ortopedii, w ocenie Sądu zadośćuczynieniem odpowiednim do doznanej krzywdy winna być kwota 100 000 zł.

Dostrzec trzeba, że po uzupełnieniu opinii przez biegłego lekarza chirurga ortopedę (opinia uzupełniająca z dnia 14.10.2016 r. - k. 189), nie budził wątpliwości zakres obrażeń doznanych przez powoda i ich skutków również w odniesieniu do urazów nadgarstka lewego. Biegły przekonując wyjaśnił ustalenia w tym zakresie i przyjętą kwalifikację obrażeń, co pozwala na uznanie opinii za miarodajną do dalszych rozważań. Po uzupełnieniu opinii pozwany domagał się wprawdzie jej kolejnego uzupełnienia, ale nie potrafił sprecyzować, w jakim zakresie, powołując się jedynie na krótki czas na zapoznanie się z opinią uzupełniającą. Niemniej, skoro opinia uzupełniająca udzielała odpowiedzi na pytania pozwanego, a jej wnioski były ostatecznie spójne w zakresie doznanych urazów z danymi z niekwestionowanej przez pozwanego dokumentacji, wniosek o kolejne uzupełnienie opinii pominięto.

W istocie sporne były nie wynikające z opinii i wsparte dokumentacją medyczną fakty, a jedynie przyjęta przez biegłego procentowa ocena trwałości uszczerbku na zdrowiu powoda. W tej mierze należy jednak zaznaczyć, że ustalenie przez biegłego procentowego stopnia takiego uszczerbku ma charakter pomocniczy, zaś możliwa skala w tym zakresie wynika z przepisów stosowanych na potrzeby przyznawania innych świadczeń niż objęte pozwem (z ubezpieczenia społecznego). Nie może być zatem wyłącznym i podstawowym kryterium do ustalenia wysokości zadośćuczynienia, a jej ustalenie i wskazanie daje jedynie orientację co do skali następstw zdrowotnych doznanych przez poszkodowanego w obrębie danej części ciała.

Ostatecznie zatem, uwzględniając, że powód doznał urazów w obrębie rąk, które były niezbędne do wykonywania zawodu i dostarczania środków utrzymania rodzinie, jak również to, że uraz ograniczył możliwości pomocy w życiu rodzinnym, utrudniając kontakt fizyczny z dzieckiem, w ocenie Sądu wskazana wyżej kwota zadośćuczynienia nie jest nadmierna i nie prowadzi do nieuzasadnionego wzbogacenia powoda.

Ponieważ świadczenie to zostało wypłacone przez pozwanego do kwoty 11 000 zł, na podstawie art. 445 § 1 k.c. na rzecz powoda należało zasądzić dodatkowo kwotę 89 000 zł - jak w pkt I a sentencji wyroku. Od przyznanej kwoty zasądzono również odsetki ustawowe wynikające z art. 481 § 1 i 2 k.c. W ocenie Sądu powód znalazł się z opóźnieniu w spełnieniu tego świadczenia z datą rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku. Do tego czasu mogły bowiem zachodzić wątpliwości co do zakresu krzywdy doznanej przez powoda, które zostały jednak wyjaśnione w toku postępowania w sposób, który umożliwiał pozwanemu ustalenie zakresu swojej odpowiedzialności w tej części, zwłaszcza, że jest profesjonalistą w takiej działalności. Ustalenie daty wcześniejszej nie było natomiast uzasadnione zważywszy, że pierwotnie zgłaszano to roszczenie w mniejszym rozmiarze, zarówno w postępowaniu przedsądowym, jak i w pozwie.

Oceniając żądanie odszkodowania obejmujące utracone dochody powoda za okres od dnia wypadku, tj. 23.05.2015 r. do dnia 30.05.2016 r., czyli już po wydaniu decyzji uznającej go za niezdolnego do pracy, wskazać trzeba, że wysokość zarobków osiąganych przed wypadkiem, wysokość świadczeń otrzymanych w związku z chorobą, leczeniem i rehabilitacją skutków wypadku, jak również wynikająca z ich porównania różnica na niekorzyść powoda w kwocie 3 228,90 zł, nie były kwestionowane. Pismo z żądaniem w tym zakresie zostało doręczone pełnomocnikowi powoda w dniu 27.06.2016 r. i nie ujawniono żadnych przeszkód w by w terminie 30 dni (wynikającym z art. 817 § 1 k.c.) pozwany nie mógł zrealizować tego świadczenia, skoro do żądania dołączono dokumenty pozwalające na weryfikację jego wysokości.

Za wykazane należało zatem uznać, że powód w wymienionym okresie doznał uszczerbku majątkowego, czyli szkody, do której naprawienia zobowiązany jest pozwany zakład ubezpieczeń – na podstawie art. 444 § 1 k.c. w związku z art. 822 § 1 k.c.

Z tego względu, na rzecz powoda zasądzono całą żądaną kwotę z tego tytułu (3 228,90 zł) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, liczone od dnia następnego po upływie terminu 30 dni od daty doręczenia pełnomocnikowi pozwanego pisma zawierającego to żądanie, tj. od 28.07.2016 r. – jak w pkt I b) sentencji wyroku.

W świetle decyzji uznającej powoda za niezdolnego do pracy oraz wykazania, że aktualnie otrzymuje świadczenie rehabilitacyjne w kwocie 968,85 zł, czyli ok. 380 zł miesięcznie niższej niż wynagrodzenie, jakie uzyskiwałby, gdyby nie uległ wypadkowi (najniższe krajowe, tj. 1 355,69 zł netto – według zaświadczenia oi zatrudnieniu), za wykazane uznać również należy żądanie renty z tytułu utraty zdolności do pracy zarobkowej (art. 444 § 2 k.c. w związku z art. 822 § 1 k.c.).

W tym stanie rzeczy, na rzecz powoda w pkt I c) sentencji wyroku zasądzono żądaną rentę, zgodnie z żądaniem zgłoszonym w piśmie rozszerzającym powództwo (k. 72), albowiem w dacie 1.06.2016 r., od której była żądana, powód był już uznany za niezdolnego do pracy i nie uzyskiwał świadczeń w pełni rekompensujących zarobki, jakie mógł osiągać. W odniesieniu do tego żądania, którego zasadność i wysokość pozwany mógł zweryfikować na podstawie dołączonych do pisma dokumentów, za okres od dnia 1.07.2016 r. do 31.07.2016 r. przyznano powodowi odsetki za opóźnienie w wysokości wynikającej z art. 481 § 1 i 2 k.c., poczynając od daty analogicznej jak przyjętej w przypadku odszkodowania i z analogicznych względów.

W pozostałym zakresie powództwo podlegało oddaleniu, jako nie znajdujące wystarczających podstaw faktycznych i prawnych. Dotyczy to również żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku, jakie mogą powstać w przyszłości. Podstawą prawną takiego żądania mógłby być art. 189 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.), który wymaga, aby strona je zgłaszająca wykazała istnienie interesu prawnego.

Ani w pozwie, ani w piśmie rozszerzającym żądania powoda, reprezentowanego przecież przez pełnomocnika profesjonalnego, nie powołano żadnej okoliczności mogącej stanowić podstawę uwzględnienia omawianego roszczenia. W tym stanie rzeczy nie było możliwe dokonanie oceny tego żądania pod kątem istnienia interesu prawnego wymaganego przez art. 189 k.p.c., co skutkowało koniecznością oddalenia powództwa.

W niniejszej sprawie roszczenia strony powodowej zostały uwzględnione niemal w całości, za wyjątkiem niewielkiej części żądania zadośćuczynienia (którego odpowiedniość określić miał Sąd) oraz roszczenia odsetkowego i o ustalenie. W tym stanie rzeczy Sąd uznał, że zgodnie z art. 100 k.p.c. pozwany winien zwrócić powodowi wszystkie poniesione przez niego koszty procesu, sprowadzające się do wynagrodzenie pełnomocnika wykonującego zawód adwokata. Wysokość tego wynagrodzenia ustalono przy zastosowaniu stawki z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, nie znajdując przy tym określonych w § 15 tego rozporządzenia przesłanek do podwyższenia stawki minimalnej. Rozstrzygnięcie sprawy wymagało wprawdzie rozprawy, niemniej była to sprawa nieskomplikowana pod kątem faktycznym lub prawnym i nie wymagała wyjątkowo znacznego nakładu pracy ze strony pełnomocników.

Z uwagi na to, że pozwany przegrał proces w przeważającej części, na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.) w zw. z art. 100 k.p.c., nakazano w punkcie IV wyroku ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczone koszty sądowe w postaci brakującej opłaty od pozwu (od rozszerzonego powództwa – 5 390 zł) oraz wydatków na koszty stawiennictwa przed sądem i opinie biegłych (1 773,68 zł – por. rozliczenie k. 1v), od ponoszenia których powód został zwolniony w całości (k. 46).