Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2020 r.

Sąd Rejonowy w Łomży I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Marta Małgorzata Sulkowska

Protokolant: Agnieszka Siedlecka

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2020 r. w Łomży na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko H. W.

o zapłatę kwoty 10.350 zł

I.  zasądza od pozwanego H. W. na rzecz powoda J. P. kwotę 3.500 zł/trzy tysiące pięćset złotych/
z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty,

II.  w pozostałym zakresie powództwo oddala,

III.  zasądza od powoda J. P. na rzecz pozwanego H. W. kwotę 981,32 zł /dziewięćset osiemdziesiąt jeden złotych trzydzieści dwa grosze/ tytułem zwrotu kosztów procesu;

IV.  nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego w Łomży) od pozwanego H. W. kwotę
666,74 zł /sześćset sześćdziesiąt sześć złotych siedemdziesiąt cztery grosze) tytułem zwrotu kosztów sądowych poniesionych tymczasowo z sum budżetowych,

V.  odstępuje od obciążania powoda J. P. nieuiszczonymi kosztami sądowymi.

Sygn. akt I C 399/19

UZASADNIENIE

Powód J. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego H. W. kwoty 10.350 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 kwietnia 2019 r. do dnia zapłaty. Wskazał, że na dochodzoną kwotę składa się 4000 zł tytułem zadośćuczynienia i 6350 zł tytułem odszkodowania. Jako podstawę prawną swojego roszczenia J. P. podał art. 415 kc. W uzasadnieniu powód podał, że pozwany w dniu 28 października 2018 r. wybił mu ząb, za co został prawomocnie skazany. W postępowaniu karnym zasądzono na rzecz powoda od pozwanego tytułem zadośćuczynienia 1.000 zł. Zdaniem powoda naprawienie szkody polegać powinno na wstawieniu implantu w miejsce wybitego zęba. J. P. przedstawił „Plan leczenia wraz ze wstępnym kosztorysem” opracowany przez swojego dentystę J. D. (1), wynikało z niego, że koszty powyższego będą wynosić 6350 zł. Uzasadniając pozew w zakresie zadośćuczynienia powód wskazał, że kwota 5000 zł (1000 zł z postępowania karnego i 4000 zł dochodzone w tej sprawie) uwzględnia ból i cierpienie związane z pobiciem, a także wstyd, jaki odczuwał powód z racji swojego wyglądu po pobiciu.

Pozwany H. W. wniósł o oddalenie powództwa. Zaprzeczał, że wybił ząb powodowi, choć przyznał, że dnia
28 października 2018 r. go uderzył w twarz. Podał, że kilka lat wcześniej powodowi wybito ząb, sugerował, że wskazywany obecnie ząb to ten wybity parę lat wstecz. Pozwany kwestionował również wysokość odszkodowania i zadośćuczynienia.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 28 października 2018 r. w budynku OSP w P. odbywało się spotkanie wyborcze przed II turą wyborów na burmistrza S.. Powód i pozwany w tych wyborach popierali innych kandydatów. Zapewne na tle tych różnic doszło do zdarzenia wywołującego szkodę, chociaż pozwany twierdził, że chodziło o gęsi, które wchodzą w szkodę na jego posesję. Nie jest to jednak w sprawie istotne.

Po zakończonym spotkaniu wyborczym do stojącego przed budynkiem OSP powoda podszedł pozwany i uderzył go raz w twarz.
W wyniku tego ciosu powód doznał złamania zęba- kła górnego prawego.

Wyrokiem nakazowym z dnia 17 grudnia 2018 r., sygn. akt
VII K 236/18 Sąd Rejonowy w Łomży VII Zamiejscowy Wydział Karny
w K. uznał H. W. winnym tego, że w dniu
28 października 2018 r. w P. uderzając pięścią w twarz J. P. spowodował u niego obrażenia w postaci stłuczenia wargi górnej na wysokości zęba kieł górny prawy z drobną raną tłuczoną i podbiegnięciem krwawym, wybicia zęba kieł górny prawy (1.3), które naruszyły prawidłowe funkcjonowanie narządu ciała na czas powyżej
7 dni tj. przestępstwa z art. 157 § 1 kk i wymierzył mu za ten czyn karę grzywny. Na podstawie art. 46 § 1 kk Sąd nałożył na oskarżonego obowiązek zapłaty zadośćuczynienia pokrzywdzonemu w wysokości
1.000 zł.

Powód przedłożył plan leczenia opracowany przez jego dentystę J. D. (1) (k. 14). Do przywrócenia stanu poprzedniego zdaniem dentysty konieczne jest uzupełnienie implantoprotetyczne zęba 13 (pierwszy górny prawy kieł). Na koszt tego zabiegu składają się następujące wydatki: 350 zł za zdjęcie rentgenowskie, 1000 zł za przygotowanie chirurgiczne, 3000 zł za implantację, 2000 zł za ostateczne osadzenie odbudowy protetycznej. Łącznie byłaby to kwota 6350 zł, przy czym lekarz wskazał, że badania dodatkowe i wizyty konsultacyjne byłyby bezpłatne.

Z przedstawionego materiału dowodowego nie wynika, by powód
w jakikolwiek sposób leczył się w związku z wybitym zębem. Pozostały po tym zębie korzeń musiał zostać usunięty w grudniu 2019 r., albowiem pojawiła się w nim zgorzel.

Pismem z dnia 11 kwietnia 2019 r. (k. 15) odebranym przez domownika pozwanego w dniu 12 kwietnia 2019 r. (k. 23) powód wyznaczył pozwanemu termin 7 dni na zapłatę zadośćuczynienia i odszkodowania w łącznej wysokości 10.350 zł. Z uwagi na powyższe powód jako datę wymagalności swojego roszczenia wskazał 19 kwietnia 2019 r.

Sąd ustalił, że rzeczywiście kilka lat wstecz powód utracił ząb
w wyniku działania przestępczego. Było to 23 stycznia 2005r. Wówczas jednak doszło do uszkodzenia innych zębów, a mianowicie złamanie zęba I po stronie lewej oraz ubytków pourazowych koron zębów I, II i III po stronie prawej. Sprawca tego czynu został skazany wyrokiem Sądu Rejonowego w Łomży VIII Zamiejscowego Wydziału Karnego w K.
z dnia 10 maja 2005 r. sygn. akt VIII K 120/05 (k. 77, akta VIII K 120/05).

Jak wynika z opinii sądowo-psychologicznej sporządzonej przez psycholog M. R. zdarzenie z dnia 28 października 2018 r. nie wpłynęło na sferę psychiczną powoda w sposób negatywny, prawidłowo funkcjonuje on w sferze emocjonalnej, osobowościowej, rodzinnej i społecznej, odczuwał krótkotrwale po zdarzeniu– wstyd, obniżenie poczucia pewności siebie, poczucie krzywdy, żal. Dzięki swoim cechom charakteru i wsparciu osób bliskich udało mu się szybko pokonać negatywne emocje (k. 94 i nast.).

Biegły z zakresu stomatologii, chirurgii i protetyki stomatologicznej dr J. K. (1) w swojej opinii wskazał, że u powoda występują liczne braki zębowe, a higiena jamy ustnej jest na średnim poziomie. Biegły wskazał, że doszło do utraty koron zębów 14 i 13 (szczęka- prawa strona), jednakże nie da się stwierdzić kiedy i w jakich okolicznościach utrata ta nastąpiła. Zdaniem biegłego złamany ząb 13 (górny prawy kieł), o który toczy się niniejsza sprawa, nie był uszkodzony w trakcie zdarzenia z 2005 roku.

Biegły ustalił, że w wyniku zdarzenia z dnia 28.10.2018 r. doszło u powoda do stłuczenia wargi górnej, drobnej rany tłuczonej oraz złamania korony zęba 13. Nie doszło do utraty zęba, albowiem został korzeń, który może być wykorzystany do leczenia endodontycznego (tzw. kanałowego) i protetycznego. Zdaniem biegłego nie nastąpił trwały uszczerbek na zdrowiu w rozumieniu Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania . Zdaniem J. K. nie będzie dalszych konsekwencji urazu, skoro się w ciągu roku (od dnia zdarzenia do dnia badania) nie pojawiły.

Biegły kilkakrotnie w opinii wskazywał, że powód wymaga kompleksowego leczenia stomatologicznego, szczególnie sanacji jamy ustnej. Dopiero wówczas można byłoby zrobić implant, wtedy korzeń trzeba usunąć (biegły wydawał opinię zanim J. P. usunął ten korzeń z powodu zgorzeli).

Inną możliwością przywrócenia stanu poprzedniego jest odbudowa protetyczna w oparciu o wkład koronowo-korzeniowy i koronę protetyczną.

Biegły podkreślał, że leczenie zgodnie z załączonym planem sporządzonym przez stomatologa J. D. to tylko jedna z możliwości, jednakże powód nawet nie rozpoczął tego leczenia mimo, że minął rok od zdarzenia.

Zdaniem biegłego strata zęba 13 to tylko niewielki wycinek problemu z całym układem żucia powoda. Stan jamy ustnej powoda jest na tyle zły, że utrata jednego zęba, a właściwie jego korony nie miała większego wpływu na dyskomfort związany ze spożywaniem posiłków. Być może wybicie korony tego zęba i rana wargi spowodowały chwilowe problemy z jedzeniem.

Biegły wskazał, że nie jest w stanie ocenić dyskomfortu estetycznego odczuwanego przez powoda, bowiem jest to pojęcie subiektywne. Zdaniem biegłego jednak, taki dyskomfort nie występował u powoda skoro w ciągu roku nie podjął żadnych działań naprawczych.

Biegły podał, że zabiegi planowane u powoda przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym, a po zakończeniu leczenia pacjent odczuwa ból o nieznacznym natężeniu przez krótki okres tj. 2-3 dni.

Biegły wprost wskazał, że wykonanie leczenie zgodnie z planem J. D. (1) bez sanacji jamy ustnej byłoby błędem w sztuce medycznej o charakterze terapeutycznym. Podkreślił, że wskazany w planie D. wycinek leczenia zęba 13 określa maksymalny (nie średni) koszt takich procedur.

Biegły podkreślił, że higiena zębów osób po uzupełnieniu protetycznym powinna być dokładna, są liczne środki ku temu dostępne na rynku.

Obowiązek troski o higienę jamy ustnej dotyczy również pacjentów
z implantami.

Biegły wskazał, że wbrew stanowisku powoda, leczenie implantacyjne wiąże się z ryzykiem powikłań. (opinia k. 106 i nast.).

Z opinii uzupełniającej (k. 155 i nast.) wynikało, że w przypadku powoda możliwe są dwa sposoby postępowania: pierwsze zakłada leczenie kanałowe korzenia, następnie założenie wkładu koronowo-korzeniowego i korony porcelanowej, drugie wymaga usunięcia korzenia zęba, a następnie dobrania odpowiedniej protezy. Trzeci sposób, czyli implantacja byłby możliwy po całkowitej sanacji jamy ustnej powoda.

Biegły zalecił protezę górną szkieletową z uwagi na stan jamy ustnej i braki w higienie jamy ustnej powoda. Biegły podał, że koszt wkładu koronowo-korzeniowego to 300-400 zł, korony porcelanowej na podbudowie z chromokobaltu- 800-1000 zł, a protezy szkieletowej 1500-2000 zł.

Sąd zważył, co następuje:

Po pierwsze, wskazać należy, że zgodnie z art. 11 kpc ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.

Pozwany został skazany za wybicie zęba powoda, a zatem Sąd cywilny nie może badać powyższego. Jedynie na podstawie opinii biegłego należy skorygować, że nie doszło do wybicia zęba, lecz złamania korony tegoż zęba. W ocenie Sądu nie ma żadnych wątpliwości, że cios pozwanego z dnia 28 października 2018 r. doprowadził do uszkodzenia zęba powoda.

Zgodnie z art. 415 kc, kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Powód w niniejszej sprawie domagał się zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Roszczenie to opiera się na art. 445 kc. Zadośćuczynienie przewidziane w tym przepisie ma na celu naprawienie krzywd wyrządzonych deliktem oraz złagodzenie cierpień fizycznych i psychicznych - zarówno tych już doznanych, jak też tych mogących wystąpić w przyszłości, przy czym nie tylko trwałe, lecz także przemijające zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu mogą usprawiedliwiać przyznanie zadośćuczynienia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2000 r. w sprawie V CKN 909/00, LEX 56027). Natomiast wysokość zadośćuczynienia, z uwagi na jego kompensacyjny charakter, powinna być adekwatna do doznanej krzywdy oraz uwzględniać wszystkie zachodzące okoliczności takie jak nasilenie cierpień – zarówno fizycznych jak i psychicznych, długotrwałość choroby, rozmiar kalectwa czy trwałe następstwa zdarzenia. Rozmiar zadośćuczynienia musi przy tym przedstawiać dla pokrzywdzonego ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie określenie wysokości zadośćuczynienia powinno się opierać na obiektywnych i sprawdzalnych kryteriach, przy uwzględnieniu jednak indywidualnej sytuacji stron (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
12 września 2002 r. w sprawie IV CKN 1266/00, LEX nr 80272).

Celem ustalenia następstw wypadku Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu stomatologii, chirurgii i protetyki stomatologicznej chirurgii i protetyki stomatologicznej dr L. K.. Z jego opinii jednoznacznie wynikało, że powód nie doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu. Jego ewentualne cierpienia związane z utratą korony zęba były niewielkie, albowiem już wcześniej z racji stanu jamy ustnej, powód miał trudności ze spożywaniem pokarmów. Samo leczenie, jeśli zostanie podjęte, wiązać się będzie z krótkotrwałym i niewielkim bólem, albowiem wszelkie zabiegi, które mogą być wykonane, by przywrócić stan poprzedni, odbywają się w znieczuleniu miejscowym. Powód pod względem psychicznym szybko wrócił do normy, co wynika z opinii biegłej psycholog. Odczuwał z powodu zdarzenia gniew, żal, niepokój, wstyd, ale nie trwały one długo. Trudno powiedzieć, czy powód odczuwał dyskomfort z powodu wyglądu, on sam tak twierdzi, ale powstają wątpliwości, czy rzeczywiście dla osoby, która nie ma wielu zębów i która nie dba należycie o higienę jamy ustnej, fakt braku jeszcze jednego zęba jest znaczący. Podzielić należy argumentację biegłego L. K., że gdyby to powodowi przeszkadzało, już dawno zacząłby leczenie.

Sąd podziela wnioski płynące z opinii biegłych, albowiem sporządzone opinie są rzetelne, fachowe, jasne i spójne. Biegli w sposób logiczny, metodycznie i profesjonalnie wyjaśnili w swej opinii podstawy wysuwanych wniosków.

Reasumując w wyniku zdarzenia powód odczuwał niewielkie i krótkotrwałe bóle, być może miał problemy z jedzeniem większe niż zazwyczaj, albowiem stan jamy ustnej sprawiał, że te problemy istniały już wcześniej. Zdarzenie nie spowodowało trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda. W tej sytuacji kwota zadośćuczynienia w łącznej wysokości 3000 zł wydaje się adekwatna do rozmiaru jego cierpień. Warto wskazać, że przyjęło się przyznawać około 3000-3500 zł za każdy procent uszczerbku na zdrowiu. W sytuacji zatem, gdy żaden uszczerbek nie nastąpił, a ból związany ze zdarzeniem był krótkotrwały, ponadto ewentualne leczenie nie wymaga wiele czasu i będzie prawie bezbolesne (z uwagi na znieczulenie), kwotę 3000 zł należy uznać za w pełni zaspakajającą krzywdę powoda. 1.000 zł zasądzono już w postępowaniu karnym wyraźnie wskazując, że jest to zadośćuczynienie, Sąd w tej sprawie zasądził dalsze 2000 zł. Kwota 3000 zł jest istotna ekonomicznie, uwzględnia ból powoda, niedogodności związane z brakiem korony zęba, a z drugiej strony brany jest pod uwagę fakt, że powód nie doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu, a część cierpienia powoda jest skutkiem tego, że nie podjął on w najszybszym możliwym czasie leczenia stomatologicznego doprowadzając nawet do zgorzeli przedmiotowego zęba. Gdyby stan jamy ustnej powoda był w granicach przeciętnej dla populacji europejskiej w XXI wieku, a powód zaczął leczenie niezwłocznie, to skutków zdarzenia nie odczułby prawie w ogóle.

Sąd uznał, że powodowi na mocy art. 444 § 1 kc należy się odszkodowanie w wysokości zwrotu kosztów przywrócenia stanu poprzedniego. Sporne było co będzie przywróceniem do stanu poprzedniego.

Zgodnie z art. 361 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Przepis ten wyrażą zasadę przyczynowości, ograniczonej do przypadków normalnego związku przyczynowego (normalne następstwa). Przepis art. 361 § 1 kc ujmuje związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem zobowiązanego a powstałym skutkiem w postaci szkody, jako konieczną przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej. Unormowanie zawarte w tym przepisie opiera się na tzw. teorii przyczynowości adekwatnej, zgodnie z którą związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy mamy do czynienia ze skutkiem stanowiącym normalne następstwo określonej przyczyny, a przyczyna ta normalnie powoduje tenże skutek.

Inaczej kwestia odszkodowania za utracony ząb jest oceniana w przypadku osoby, która dba o swoje zęby, regularnie korzysta z pomocy stomatologa, zalecza powstałe ubytki, a w miarę potrzeby zakłada korony porcelanowe, implanty, czy nosi protezy, a inaczej u osoby
z zaniedbanymi zębami. Bezwzględnie konieczna- ze względu na zdrowie całego organizmu sanacja jamy ustnej u powoda- byłaby procesem długotrwałym i drogim. Nic nie wskazuje na to, że powód dokona takiej sanacji. Powód o zęby nie dba, a zatem ze względów higienicznych nie jest u niego możliwe założenie implantu. Zabieg taki możliwy jest tylko wówczas, gdy zachowane są niezbędne standardy higieny jamy ustnej. Jest to wiedza dość powszechna. Umieszczenie implantu w jamie ustnej powoda byłoby w ocenie biegłego błędem medycznym. Biegły wskazywał, że u powoda sprawdzić sie może jedynie częściowa proteza. Jej założenie również wiąże się z obowiązkiem dbania o higienę, ale wymogi nie są tu tak rygorystyczne, a skutki braku higieny - nie tak drastyczne jak przy implancie.

Warto wskazać, że z powszechnie dostępnych w Internecie cenników wynika, że przeciętny koszt implantu to około 3.500 zł, a nie ponad sześć tysięcy, jak wynika z planu leczenia dołączonego do pozwu.

Reasumując, skoro powód nie dbał o zęby w należyty sposób, to do naprawienia szkody u niego wystarczyłaby tzw. koronka, a skoro nie da się jej zastosować (bo na skutek zgorzeli korzeń zęba został usunięty), to proteza, którą zaleca biegły.

Mając na uwadze powyższe Sąd zasądził na rzecz pozwanego 2000 zł zadośćuczynienia i 1500 zł odszkodowania.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 kc.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kc. Powód wygrał sprawę w 34%.

Na koszty poniesione przez stronę powodową składała się opłata od pozwu- 518 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł i opłata z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika 3600 zł, razem 4135 zł. Na koszty strony pozwanej złożyła się opłata od pełnomocnictwa 17 zł i opłata z tytułu wynagrodzenia pełnomocnika 3600 zł, razem 3617 zł. Łącznie koszty poniesione przez strony wyniosły 7752 zł. 34% z tej kwoty to 2.635,68 zł, a 66% to 5.116,32 zł. Różnicę między kosztami poniesionymi a należnymi w wysokości 981,32 zł Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego.

O kosztach opinii biegłych poniesionych przez Skarb Państwa w łacznej wysokości 1961,01 zł Sąd orzekł na podstawie art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. 34 % z tej kwoty tj. 666,74 zł Sąd zasądził od pozwanego. Sąd na podstawie art. 102 zwolnił powoda od obowiązku zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kwoty 1.294,27 zł z uwagi na jego sytuację majątkową przedstawioną we wniosku o zwolnienie z zaliczek na poczet opinii biegłych. Był to zapewne błąd, albowiem jak wynika z opinii biegłej psycholog powód obecnie buduje dom, a zatem jego sytuacja majątkowa nie może być zła.