Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2022 r.

Sąd Okręgowy w Łomży I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Włodzimierz Wójcicki
Protokolant:	Monika Chrzanowska

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2022r.

na rozprawie

sprawy z powództwa A. G. i K. G.

przeciwko (...) S. A. Oddział Centrum (...) w W.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Łomży

z dnia 4 listopada 2019 r., sygn. akt I C 2007/17

I.  apelację powodów oddala;

II.  zasądza od powodów na rzecz pozwanego kwotę 2.700 złotych tytułem kosztów procesu za II-gą instancję.

Sygn. akt I Ca 220/22

UZASADNIENIE

Powodowie A. G. i K. G. wnieśli o pozbawienie w całości wykonalności tytułu wykonawczego w postaci bankowego tytułu egzekucyjnego nr (...) z 28 maja 2010 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Łomży z dnia 29 czerwca 2010 r., sygn. akt I Co 1439/10.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) Bank (...) S.A. z/s w W. wniósł o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z 4 listopada 2019 roku, sygn. akt I C 2007/17 Sąd Rejonowy w Łomży I Wydział Cywilny w pkt I. powództwo oddalił; w pkt II. zasądził solidarnie od powodów A. G. i K. G. na rzecz pozwanej (...) Banku (...) S.A. z/s w W. kwotę 5.417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; w pkt III. nakazał ściągnąć solidarnie od powodów A. G. i K. G. na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Łomży) kwotę 5.314,74 zł tytułem zwrotu wydatków poniesionych tymczasowo z sum budżetowych

Wedle ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego, K. G. w dniu 20 lutego 2009 r. zawarł z pozwanym bankiem umowę kredytu obrotowego nieodnawialnego w walucie polskiej nr (...) opiewającego na kwotę 100.000 złotych. Umowę tę poręczyła A. G.. Umowa przewidywała zabezpieczenie w postaci przewłaszczenia na zabezpieczenie i przelewu ubezpieczenia (§ 19). Umowa została zawarta na okres 20 lutego 2009 r.-15 lutego 2012 r. (§ 2), a kredyt miał być wykorzystany do 31 maja 2009 r.. Uruchomienie kredytu nastąpiło 23 lutego 2009 r. (§ 8) miał on być spłacany od 15 czerwca 2009 r. do 15 lutego 2012 r., spłata miała następować z konta (...).

Z powodu niewywiązywania się przez powoda z warunków umowy pozwany Bank wypowiedział ją pismem z dnia 22 lutego 2010 r. ze skutkiem na dzień 4 kwietnia 2010 r., o czym zawiadomił poręczającą. Pisma w tym przedmiocie zostały przez powodów odebrane w dniu 5 marca 2010 r..

W dniu 28 maja 2010 r. bank wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), któremu Sąd Rejonowy w Łomży nadał klauzulę wykonalności w dniu 29 czerwca 2010 r., sygn. akt I Co 1439/10.

Następnie K. G. i pozwany zawarli ugodę dnia 13 sierpnia 2010, którą bank wypowiedział w dniu 8 grudnia 2010 r.. Później zawarta została ugoda z dnia 31 stycznia 2012 r., wypowiedziana przez bank w dniu 2 lipca 2012 r.. Ostatnia ugoda z dnia 11 lutego 2013 r. również została wypowiedziana - w dniu 26 maja 2015r.. Wszystkie ugody zawierały uznanie długu (za każdym razem w § 3 ust. 3). Warunki każdej ugody zaakceptowała własnoręcznym podpisem pozwana A. G.. Za każdym razem powodem do wypowiedzenia ugody było jej nierealizowanie przez K. G..

Pismem z dnia 17 sierpnia 2015 r. powodowie zwrócili się o restrukturyzację zadłużenia wynikającego z kilku posiadanych przez nich w banku kredytów. W piśmie tym wprost powołano się na numer umowy kredytowej będącej przedmiotem niniejszego postępowania (...). Bank nie wyraził na to zgody, 26 stycznia 2016r. wezwał powodów do zapłaty niespłaconego kredytu, powtórzył to wezwanie 5 stycznia 2017r., a 7 sierpnia 2017 r. wystąpił w wnioskiem o wszczęcie egzekucji.

Jak wynika z opinii biegłej sądowej z zakresu rachunkowości H. G. powodowie mieli w pozwanym banku więcej niż jeden kredyt, co potwierdzają dane z akt I C 648/16 tut. Sądu. W żadnym z dołączonych rachunków powodowie nie wskazali, że spłata dotyczy tego konkretnego kredytu. Bank stworzył do obsługi tego zobowiązania kilka kont technicznych, co wynikało także z zawierania przez powodów kolejnych ugód z pozwanym bankiem.

Biegła wskazała, że skoro dłużnik sam nie wskazał, jaki dług spłaca, zastosowanie miał art. 451 k.c., tzn. decyzja należała do wierzyciela.

Z tego względu przy wyliczeniach biegła wzięła pod uwagę tylko wpłaty zarachowane przez bank na spłatę tego kredytu. Biegła podkreśliła, że dłużnik K. G. nigdy się nie sprzeciwił takiemu zarachowaniu jego wpłat przez bank. Biegła przeliczyła należne kwoty i ustaliła, że bank błędnie naliczał oprocentowanie (z jednodniowym opóźnieniem uwzględniał zmiany- k. 521). Biegła zwróciła uwagę, że zgodnie z § 18 pkt 1 umowy kredytu bank powinien zarachowywać wpłaty na zaległe odsetki, a później na sumę główną, wbrew temu bank część kwoty zaliczał na sumę główną, część na odsetki, co było korzystniejsze dla powodów, bo zmniejszał się ich dług. Biegła wskazała, że bank przy ugodzie z dnia 13 sierpnia 2010 r. zaniżył należne sobie odsetki o kwotę 59,80 zł. Po szczegółowej analizie każdej wpłaty powodów biegła wyliczyła, że na dzień 23 lipca 2017 r., tj. dzień złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego pozostałe do spłaty zadłużenie wynosiło 116.935,12 zł (we wniosku o wszczęcie egzekucję bank błędnie podał - 117.442,87 zł).

Zdaniem Sądu Rejonowego, brak było podstaw do zastosowania w sprawie art. 840 § 1 k.p.c..

Sąd stwierdził, że bankowy tytuł egzekucyjny nr (...), spełniał wszelkie warunki formalne, umożliwiające nadanie mu klauzuli wykonalności, określone w art. 96-97 ustawy Prawo bankowe. Przesłanki te zostały zbadane przez niezawisły Sąd, który po ich analizie nadał temu bankowemu tytułowi egzekucyjnemu klauzulę wykonalności w dniu 29 czerwca 2010 r., sygn. akt I Co 1439/10. Sąd Rejonowy nie widział podstaw do ingerencji w to prawomocne orzeczenie.

Nie budziło też wątpliwości sądu, że bankowy tytuł egzekucyjny mógł być wystawiony przeciwko poręczycielowi cywilnemu umowy pożyczki zawartej z bankiem, który złożył oświadczenie o poddaniu się egzekucji.

Odnośnie postawionego zarzutu przedawnienia, w przekonaniu sądu I. instancji wszystkie ugody zawierane przez strony zawierały uznanie roszczenia, a co za tym idzie powodowały przerwanie biegu przedawnienia. Między datą 30 czerwca 2010 r., kiedy termin przedawnienia zaczął biec na nowo, a zawarciem pierwszej ugody z dnia 13 sierpnia 2010 r., a później między następnymi ugodami z dnia 31 stycznia 2012 r. i 11 lutego 2013 r. nigdy nie minęły trzy lata.

Za sporną sąd uznał wymowę pisma z dnia 17 sierpnia 2015 r. W ocenie Sądu Rejonowego, zawiera ono tzw. uznanie niewłaściwe, albowiem powodowie przyznają istnienie długu i wnoszą o jego restrukturyzację. Jak wskazano wyżej tym samym w sposób dorozumiany uznają dług, skoro chcą, by bank dał im szansę spłaty zadłużenia. Takie dorozumiane uznanie długu nie musi wskazywać konkretnych kwot zadłużenia, ani w sposób sformalizowany określać dług, o jaki chodzi, wystarczy, aby nie było wątpliwości, że oświadczenie dłużnika złożone wobec wierzyciela dotyczy tego konkretnego długu, a pismo z dnia 17 sierpnia 2015r. warunki te spełnia.

Sąd wyliczył, że między datą ostatniej ugody zawierającej uznanie długu, tj. 11 lutego 2013 r., a datą 17 sierpnia 2015 r. nie minęło 3 lata, nie minęło także 3 lata między 17 sierpnia 2015 r. a 23 lipca 2017 r., kiedy bank wystąpił o wszczęcie postępowania egzekucyjnego.

Dlatego też, sąd uznał zarzut przedawnienia roszczenia za niezasadny.

Strona powodowa nie udowodniła również, że dług został spłacony. Sąd posiłkując się dowodem z opinii biegłej z zakresu rachunkowości H. G. ustalił, że na dzień wszczęcia postępowania egzekucyjnego dług wynosił 116.935,12 zł, nie był zatem spłacony. Sąd Rejonowy uznał za słuszne założenie biegłej, że na poczet spłaty kredytu zaliczyć można tylko te wpłaty, które pozwany bank jako wierzyciel zarachował na poczet spłaty na mocy art. 451 k.c..

Sąd Rejonowy nie zgodził się też ze stanowiskiem strony powodowej, że skoro strony zawarły ugodę, to doszło do nawiązania nowego stosunku prawnego, wobec tego nie można prowadzić egzekucji z bankowego tytułu egzekucyjnego, który dotyczył innych uprawnień stron.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu.

Powyższy wyrok zaskarżony został w całości przez powodów. Zarzucili oni przede wszystkim naruszenie art. 278 k.p.c. oraz art. 117 § 2 k.c. w zw. z art. 118 k.c. w zw. z art. 123 § 2 k.c.. Powodowie wnieśli o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego. d. Z tzw. ostrożności procesowej powodowie wnieśli, aby w przypadku nie podzielenia przez sąd II instancji stanowiska powodów co do nierozpatrzenia istoty sprawy, przy jednoczesnym podzieleniu stanowiska powodów co do kwestii zaistnienia przedawnienia roszczenia pozwanego banku, sąd II instancji wydał orzeczenie uznające powództwo. Wnieśli również o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów zwrotu kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów na swoją rzecz.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powodów nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podzielił ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego oraz dokonaną na ich podstawie ocenę prawną i przyjął je za własne w całości.

Na mocy art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Stosownie do art. 278 § 1. k.p.c. w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii. Na mocy art. 285 § 1.-2. opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie; Biegli mogą złożyć opinię łączną; Jeżeli biegły nie może na razie udzielić wyczerpującej opinii, sąd wyznaczy termin dodatkowy do jej przedstawienia. Zgodnie z art. 286 k.p.c. sąd może zażądać ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii lub jej wyjaśnienia, a także dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych.

Stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Reguła współokreślająca granice swobodnej oceny dowodów, nie będzie zachowana (a tym samym dokonana przez sąd ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie znajdzie się pod ochroną zasady swobodnej oceny materiału dowodowego) jedynie wówczas, gdy wnioski wyprowadzone przez sąd przy ocenie dowodów nie układają się w logiczną całość zgodną z doświadczeniem życiowym, lecz pozostają ze sobą w sprzeczności, a także gdy nie istnieje logiczne powiązanie wniosków z zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Do naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. może dojść tylko wówczas, gdy skarżący wykaże uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadzie doświadczenia życiowego i właściwego kojarzenia faktów. W ocenie sądu II. instancji, Sąd Rejonowy nie uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie skarżącego o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu. Podobnie też wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 16 grudnia 2005 r. sygn. III CK 314/05. W ocenie Sądu Okręgowego, apelujący w niniejszej sprawie w żaden sposób nie podważyli ustaleń faktycznych sądu I. instancji, który w sposób logiczny wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku z jakich przesłanek wysnuł swe wnioski oraz na jakich dowodach się oparł. Prawidłowo także ocenił zebrany w sprawie materiał dowodowy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 17.04.2014 roku, sygn. akt I ACa 267/14, LEX nr 1500864, wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z 19.02.2014 roku, sygn. akt I Ca 2194/13, LEX nr 1541193).

Sąd I. instancji precyzyjnie i wnikliwie wyjaśnił wszelkie kwestie dotyczące braku spłaty przez powodów zaciągniętego u pozwanego zobowiązania oraz przesłanki ewentualnego zastosowania w sprawie art. 840 k.p.c., między innymi analizując opinię biegłej, a następnie szczegółowo uzasadnił swoje stanowisko, czego wyrazem jest uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia. Sąd Okręgowy podzielił te wszystkie ustalenia, a w szczególności, że należało podzielić opinię biegłej H. G. co do wysokości zadłużenia powodów. W ocenie sądu, brak jest podstaw do podważenia opinii biegłej pod względem fachowości i rzetelności.

Pojęcie nierozpoznania istoty sprawy interpretowane jest jako wadliwość rozstrzygnięcia, polegająca na wydaniu przez sąd pierwszej instancji orzeczenia, które nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, bądź na zaniechaniu zbadania przez ten sąd materialnej podstawy żądania albo oceny merytorycznych zarzutów strony przy bezpodstawnym przyjęciu, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie. Nierozpoznanie istoty sprawy ma miejsce także w razie dokonania przez sąd pierwszej instancji oceny prawnej żądania bez ustalenia podstawy faktycznej, co wymagałoby czynienia kluczowych ustaleń po raz pierwszy w instancji odwoławczej; respektowanie uprawnień stron wynikających z zasady dwuinstancyjności postępowania sądowego uzasadnia w takich wypadkach uchylenie orzeczenia (za: wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - V Wydział Cywilny z dnia 28 marca 2022 r., V ACa 467/21, L.). Uchybienia tego rodzaju nie miały jednak miejsca w niniejszej sprawie.

W konsekwencji za niezasadne należało uznać zarzuty naruszenia art. 227 k.p.c., art. 278 § 1 w zw. z art. 386 § 4 k.p.c., jak też art. 278 k.p.c. w zw. z art. 285 k.p.c. w zw. z art. 286 k.p.c., art. 278 k.p.c..

Zgodzić się również należało z Sądem Rejonowym, że doszło do przerwania biegu przedawnienia wierzytelności wynikającej z bankowego tytułu egzekucyjnego.

Stosownie do art. 117 § 2. k.c., o upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Na podstawie art. 118 k.c., jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Przepis art. 123 § 2 k.c. został zaś uchylony ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321).

Niemniej, na mocy art. 123 § 1 k.c. (w brzmieniu obowiązującym na dzień wniesienia apelacji) bieg przedawnienia przerywa się: 1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; 2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje; 3) przez wszczęcie mediacji.

Wskazać należy, że oświadczenie o uznaniu długu przerywa bieg przedawnienia roszczenia jedynie do wysokości długu wskazanego w oświadczeniu. Jeżeli zaś jest ono dokonane w formie ugody, to ugoda przesądza o wielkości zadłużenia i sposobie jego spłaty, przekształcając dotychczasowy stosunek zobowiązaniowy wedle nowych, ustalonych w ugodzie zasad, nie jedynie w zakresie sposobu spełnienia przez dłużnika jego zobowiązania. Ugoda nie kreuje nowego stosunku prawnego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie, I Wydziału Cywilnego z 6 maja 2020 roku, sygn. akt I AGa 44/20).

W okolicznościach sprawy niniejszej, ugody jedynie przerywały bieg terminu przedawnienia, który zaczynał biec od początku od wymagalności roszczenia wynikającego z poszczególnych ugód. Nie doszło natomiast do ukształtowania nowego stosunku prawnego, tak jak podnosili to powodowie.

Stąd, za nietrafny należało także uznać zarzut naruszenia art. 117 § 2 k.c. w zw. z art. 118 k.c. w zw. z art. 123 § 2 k.c..

Sąd Okręgowy nie podzielił także pozostałych zarzutów i twierdzeń zawartych w apelacji.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy apelację powodów oddalił na podstawie art. 385 k.p.c., jak w pkt I. sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804 ze zm.), jak w pkt II. sentencji.