Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Powód M. P. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w S. kwoty 9.000 zł z odsetkami od 13 czerwca 2014 r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za doznane cierpienia psychiczne i fizyczne oraz odszkodowania w kwocie 2.153,08 zł z tytułu poniesionych kosztów leczenia. Po wydaniu opinii przez biegłego sądowego, ostatecznie rozszerzył powództwo, domagając się zasadzenia kwoty 21.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz 2.432,08 zł tytułem odszkodowania. Domagał się również zasadzenia na jego rzecz kosztów postępowania od strony pozwanej.

Pozwane (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S. wniosło o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Wyrokiem z 21 marca 2016 r. sygn. akt I C 1962/14 Sąd Rejonowy w Łomży zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem zadośćuczynienia kwotę 21.000 zł z odsetkami ustawowymi od 13 czerwca 2014 r. do 31 grudnia 2015 r. oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty (punkt I.), jak również tytułem odszkodowania kwotę 2.432,08 zł oraz orzekł o kosztach postępowania.

W uzasadnieniu Sąd Rejonowy stwierdził, że stan faktyczny sprawy nie był kwestionowany przez strony. Pozwane Towarzystwo przyznało, że powód doznał uszczerbku na zdrowiu na skutek wypadku, za którego sprawczynię strona pozwana ponosi odpowiedzialność,. Zdaniem ubezpieczyciela sumą rekompensującą krzywdę fizyczną i psychiczną, doznaną przez powoda, jest wypłacona już kwota 1.500 zł oraz 34,31 zł tytułem odszkodowania. Przedmiotem sporu była natomiast wysokość należnego powodowi zadośćuczynienia i odszkodowania.

Mając powyższe ustalenia na uwadze Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługiwało na uwzględnienie. W szczególności podzielił jego stanowisko, że sumą adekwatną do cierpień fizycznych i psychicznych doznanych przez powoda, jest żądane przez niego zadośćuczynienie w kwocie 21.000 zł. Powód korzystał bowiem z leczenia w poradni ortopedycznej i rehabilitacyjnej, musiał używać kołnierza ortopedycznego. Ze względu na zaburzenia adaptacyjne podjął terapię w poradni zdrowia psychicznego.

Odnośnie kosztów leczenia Sąd Rejonowy uwzględnił okoliczność, że powód po wypadku korzystał z prywatnych usług medycznych z powodu odległych terminów w uspołecznionej służbie zdrowia. M.in. zrealizował badanie rezonansem magnetycznym odcinka lędźwiowego kręgosłupa za 350 zł, kupował leki przeciwbólowe (złożone niektóre paragony fiskalne) oraz na rozprawę przybył z Anglii, ponosząc koszty biletu lotniczego w kwocie 279 zł. Skutkowało to uwzględnieniem roszczenia o odszkodowanie. .

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 k.c., a o kosztach procesu na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku w zakresie uwzględniającym roszczenie o odszkodowanie (pkt II. wyroku) do kwoty 279 zł wniosło pozwane (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w S., zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego tj. art. 361 §1 k.c. w zw. z art. 444 §1 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że na odszkodowanie z tytułu kosztów leczenia składa się również kwota 279 zł poniesiona przez powoda na bilet lotniczy celem stawienia się na rozprawie, podczas gdy koszty te stanowią ewentualne koszty procesu, a tym samym brak było podstaw do wliczania ich do odszkodowania na podstawie art. 444 §1 k.c.;

2. naruszenie prawa procesowego tj. art. 321 §1 k.p.c. poprzez wyjście ponad żądanie, polegające na zasądzeniu na rzecz powoda kwoty 279 zł tytułem odszkodowania, podczas gdy powód nie wnosił o zasądzenie wskazanej kwoty, a w piśmie z 21 stycznia 2016 r. domagał się zasądzenia tytułem odszkodowania kwoty 2.153,08 zł.

Na tej podstawie pozwane Towarzystwo domagało się zmiany pkt II wyroku, poprzez oddalenie powództwa do kwoty 279 zł i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje:

Apelacja jako uzasadniona podlegała uwzględnieniu.

Sąd Rejonowy nie ustrzegł się uchybienia polegające na naruszeniu art. 321 §1 k.p.c. orzekając ponad żądanie wyartykułowane przez powoda w pozwie i poparte toku procesu.

Art. 321 §1 k.p.c. wyraża kardynalną zasadę wyrokowania dotyczącą przedmiotu orzekania, według której sąd związany jest żądaniem zgłoszonym przez powoda, a więc nie może wbrew żądaniu powoda zasądzić czegoś jakościowo innego albo w większym rozmiarze (por. wyrok Sądu Najwyższego z 8 października 2015 r., I UK 452/14, LEX nr 1816588). Niedopuszczalność wyrokowania co do przedmiotu nieobjętego żądaniem oznacza niemożność objęcia rozstrzygnięciem innych żądań niż przedstawione przez powoda. Rola sądu w procesie cywilnym sprowadza się wyłącznie do oceny zasadności zgłoszonych roszczeń. Argumentacja powyższa znajduje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyroku z 23 lipca 2015 r. (sygn. I CSK 549/14, publ. OSNC 2006 r. nr 2, poz. 38, LEX nr 149289) Sąd Najwyższy wskazał, że sąd jest związany granicami żądania powództwa i nie może w tym wypadku dysponować przedmiotem procesu przez określenie jego granic niezależnie od zakresu żądania ochrony określonej przez powoda. Sąd nie może zasądzić ponad żądanie, a więc uwzględnić roszczenia w większej wysokości niż żądał powód, również wtedy, gdy z okoliczności sprawy wynika, że powodowi przysługuje świadczenie w większym rozmiarze. Nie można zasądzić coś innego niż strona żądała i na podstawie, którą strona w toku procesu wyłącza.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że Sąd I instancji zasądzając kwotę 2.432,08 zł tytułem odszkodowania, w istocie wykroczył ponad żądanie pozwu. Jak słusznie zauważył apelujący, powód domagał się zasądzenia tytułem odszkodowania kwoty 2.153,08 zł. Taka kwota wynika z treści pozwu, taką też wskazywał powód w toku procesu (k. 102 odwrót). Tymczasem w treści uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia Sąd Rejonowy błędnie stwierdził, że żądanie pozwu opiewało na kwotę 2.432,08 zł. Faktycznie w pozwie wskazano kwotę 2.153,08 zł, która potwierdzona została w treści pisma procesowego powoda z k. 102 akt, na które to pismo Sąd Rejonowy powołał się. Powód nie dokonał też modyfikacji powództwa i nie rozszerzył go o kwotę 279 zł. W rezultacie zasądzając na rzecz powoda tytułem odszkodowania kwotę 2.432,08 zł, Sąd orzekł ponad żądanie co do kwoty 279 zł.

Dodać też należy, że w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty (art. 444 §1 k.c.). Naprawienie szkody obejmuje w szczególności zwrot wszelkich wydatków poniesionych przez poszkodowanego zarówno w związku z samym leczeniem i rehabilitacją (lekarstwa, konsultacje medyczne, protezy, kule, wózek inwalidzki itp.), jak i koszty opieki niezbędnej w czasie procesu leczenia oraz inne dodatkowe koszty związane z doznanym uszczerbkiem. Do kosztów związanych z leczeniem należy zaliczyć także wydatki ponoszone dla zapewnienia poszkodowanemu właściwej opieki i pielęgnacji w okresie rekonwalescencji.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, że wydatek poniesiony przez powoda na zakup biletu lotniczego celem przybycia na rozprawę, nie może być traktowany jako uzasadniony koszt związany z leczeniem. Służył on bowiem dochodzeniu roszczenia przed Sądem. Podkreślić należy, że powód nie traktował kosztu zakupu biletu lotniczego jako związanego z leczeniem, a jedynie jako koszt procesu sądowego, co wynika z protokołu rozprawy z 24 lutego 2016 r. (k. 107).

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał apelację za zasadną i zmienił wyrok w zaskarżonej części na mocy art. 386 §1 k.p.c.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. Odstępując od obciążania powoda kosztami instancji odwoławczej Sąd Okręgowy miał na uwadze, że stanowisko procesowe powoda nie miało wpływu na treść zaskarżonego orzeczenia, obecnie zmienionego.

ANNA KACPRZYK WŁODZIMIERZ WÓJCICKI EUGENIUSZ DĄBROWSKI