Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 maja 2022 r.

Sąd Okręgowy w Łomży I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Włodzimierz Wójcicki
Protokolant:	Ewa Miciura

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2022 r. w Łomży

na rozprawie

sprawy z powództwa R. K.

przeciwko M. K.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

na skutek apelacji powoda R. K.

od wyroku Sądu Rejonowego w Łomży

z dnia 9 listopada 2021 r. sygn. akt I C 550/20

I.  apelację oddala;

II.  zasądza od R. K. na rzecz M. K. kwotę 2700 tytułem kosztów postępowania odwoławczego.

Sygn. akt I Ca 17/22

UZASADNIENIE

Powód R. K. wniósł o dokonanie w dziale II księgi wieczystej nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Łomży dla nieruchomości położonej we wsi R. składającej się z działek o nr (...) wpisu prawa własności ww. nieruchomości na rzecz M. K. w udziale 35/64 i na swoją rzecz w udziale 29/64 w miejscu dotychczasowego wpisu dotyczącego M. K. co do całości. Ponadto, powód wnosił o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwana wnosiła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie kosztów na swoją rzecz.

Wyrokiem z 9 listopada 2021 roku, sygn. akt I C 550/20 Sąd Rejonowy w pkt I. powództwo oddalił, zaś w pkt II. zasądził od powoda R. K. na rzecz pozwanej M. K. kwotę 2.717 zł z ustawowymi odsetkami od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wedle ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego, R. K. i M. K. byli małżonkami, których obowiązywał ustawowy ustrój majątkowy na prawach wspólności małżeńskiej. W trakcie trwania małżeństwa nabyli w udziale 29/31 prawo własności nieruchomości składającej się z działek położonych w R. o nr (...) dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą (...).

Powód R. K. wyjechał do Anglii w celach zarobkowych, natomiast pozwana pozostała w R. zajmując się wychowywaniem wspólnych dzieci.

Pozwana podejrzewała powoda o relacje intymne z innymi kobietami. W celu ratowania związku kilkukrotnie przyjeżdżała do męża, który zapewniał ją o swojej wierności, pomimo tego, iż w rzeczywistości nawiązał bardzo bliskie relacje z koleżanką z pracy.

Powód zamierzał zaciągnąć kredyty, ogłosić upadłość w Anglii i przyjechać do Polski, by tu otworzyć działalność gospodarczą. Jednocześnie pozwana miała problemy z uzyskiwaniem świadczeń na dzieci, albowiem niezbędne było przedstawianie zaświadczeń dotyczących sytuacji majątkowej powoda w Anglii. Strony latem 2018r. podczas pobytu pozwanej u powoda ustaliły, że powód przyleci do Polski i strony zawrą umowę ustanawiająca rozdzielność majątkową. Dodatkowo aby uregulować kwestie wspólnego majątku znajdującego się w kraju R. K. miał przenieść na pozwaną udział we wspólnej nieruchomości, który uzyskali w zamian za dożywocie od członków rodziny pozwanej. W listopadzie powód przyjechał do Polski i w dniu 19.11.2018r. została zawarta umowa znosząca wspólność majątkową, jak i dokonująca podziału majątku.

Zapisy umowy z dnia 19.11.2018 r. zostały ujawnione w prowadzonej księdze wieczystej.

Powód wyjechał do Anglii, gdzie kontynuował znajomość z poznaną tam kobietą. Pozwana dowiedziawszy się o tym podjęła decyzję o wytoczeniu powództwa o rozwód wnosząc na początku 2019r. pozew. Sąd Okręgowy w Łomży rozwiązał bez orzekania o winie związek małżeński stron.

W dniu 2019r. zostało sporządzone w Kancelarii Adwokackiej (...), posiadającego pełnomocnictwo procesowe /k. 18/ pismo dotyczące uchylenia się przez powoda od skutków prawnych złożonego w dniu 19.11.2018r. oświadczenia woli pod wpływem błędu wywołanego rzekomo podstępnym działaniem pozwanej. Pismo nie zostało podpisane i doręczono je na adres pozwanej 27.12.2019r..

Powództwo w sprawie zostało wniesione 2.09.2020r..

W ocenie Sądu Rejonowego powód nie złożył skutecznego oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli i pismo z k. 29 nie wywołało takich skutków. Tym samym umowa z dnia 19.11.2018r. jest prawnie skuteczna i ważna. Zapisy w księdze wieczystej (...) odpowiadają zapisom umownym wynikającym z umowy zawartej 19.11.2018r. Powód przeniósł swoje prawa do nieruchomości na rzecz pozwanej i powodowi nie przysługuje żadne prawo w stosunku do działek (...) położonych w R., które podlegałoby ujawnieniu we wskazanej księdze wieczystej i legitymowałoby go do wystąpienia z roszczeniem. Skoro nie ma niezgodności zapisów ujawniających prawo własności do nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) z rzeczywistym stanem prawnym, powództwo oddalono na podstawie art. 10 ust.l ustawy z dnia 6.07.1982r. o księgach wieczystych i hipotece.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 §1 i 3 k.p.c..

Powód zaskarżył powyższy wyrok w całości. Zarzucił przede wszystkim naruszenie art. 233 § 1 k.p.c.. Wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem pozwu: uzgodnienie treści księgi wieczystej (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Łomży VI Wydział Ksiąg Wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym poprzez nakazanie by w dziale II tej księgi wieczystej w miejsce dotychczasowego właściciela wpisać prawo własności na rzecz: a. M. K., córki S. i M. (PESEL: (...)) - w udziale 35/64 części; b. R. K., syna S. i K. (PESEL: (...)) - w udziale 29/64 części; ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwana M. K. wniosła o jej oddalenie i zasądzenie kosztów na jej rzecz.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda nie zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że powód dopiero w toku postępowania apelacyjnego załączył od akt pełnomocnictwo materialne, z którego wynika umocowanie pełnomocnika powoda do złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych złożonego oświadczenia woli w postaci umowy majątkowej małżeńskiej i umowy o podział majątku wspólnego z 19 listopada 2018 roku w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...) przed notariuszem K. T. jako złożonego pod wpływem błędu podstępnie wywołanego przez M. K., jak też podpisane przez pełnomocnika oświadczenie z 20 grudnia 2019 roku.

Poza tym, z akt Sądu Okręgowego w Łomży I Wydziału Cywilnego o sygn. I C 58/19 wynika, że małżeństwo stron rozwiązane zostało przez rozwód bez orzekania o winie wyrokiem z 14 czerwca 2019 roku. Najwcześniej zatem po tym dniu powód mógł nabrać przekonania, że pozwana w sposób podstępny doprowadziła do zawarcia umowy majątkowej małżeńskiej i umowy o podział majątku wspólnego z 19 listopada 2018 roku w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...). Z akt postępowania I C 58/19 nie wynika bowiem, aby taki zarzut był stawiany pozwanej w tym postępowaniu.

Uznać zatem należało, że oświadczenie z 20 grudnia 2019 roku jest ważne i złożone zostało w terminie wynikającym z przepisów prawa.

Postawiony przez powoda zarzut błędu w ustaleniach stanu faktycznego okazał się zatem trafny.

Niemniej powyższe nie mogło przynieść postulowanego przez apelującego skutku w postaci zmiany zaskarżonego wyroku i uwzględnienia powództwa.

Mając na uwadze postawiony przez powoda zarzut naruszenia przez sąd I. instancji art. 299 k.p.c. w zw. z art. 302 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy przeprowadził uzupełniające postępowanie dowodowe i przesłuchał powoda na rozprawie apelacyjnej.

Zgodnie bowiem z art. 299 k.p.c., jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron.

Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd oceni, czy mimo to należy przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo, gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie stron lub odmówili zeznań (art. 302 § 1 k.p.c.).

Sąd II. instancji przesłuchał również świadka K. T., która podała, że podczas zawierania w jej kancelarii notarialnej przez powoda i pozwaną umowy majątkowej małżeńskiej i podziału majątku wspólnego z 2018 roku, nie miała żadnych wątpliwości, że strony były pewne co robią i pod czym się podpisują. Równocześnie wyjaśniła, że przed zawarciem aktu notarialnego ustala ze stronami postanowienia zawarte w umowie, następnie przed jego podpisaniem odczytuje jego treść, przerywa, pyta, czy są jakieś wątpliwości, jakieś pytania. Jeżeli strony nie mają zgodnego stanowiska to wówczas odsyła je do sądu.

W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy podzielił poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne, jak i dokonaną na tej podstawie przez ten sąd ocenę prawną oraz przyjął je za własne.

W ocenie Sądu Okręgowego, materiał dowodowy zebrany w sprawie spójnie wskazuje, że zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej i podziału majątku wspólnego w 2018 roku przez strony było wynikiem ich zgodnych ustaleń w tym zakresie. Pozwana wówczas zamierzała jeszcze kontynuować małżeństwo z powodem, a bezpośrednią przyczyną złożenia przez nią pozwu o rozwód było zachowanie powoda – to jest jego związek z M. B., o którym pozwana się dowiedziała.

Stąd też, zeznania powoda o tym, że zawarł przedmiotową umowę pod wpływem błędu nie zasługiwały na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Sąd Okręgowy stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie sąd I. instancji oceniając relacje stron, które doprowadziły do zawarcia przez nie umowy o rozdzielności majątkowej i podział majątku wspólnego w 2018 r., a następnie do rozwiązania ich związku małżeńskiego przez rozwód w 2019 r., w sposób prawidłowy dokonał oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W uzasadnieniu skarżonego wyroku Sąd Rejonowy podał w sposób logiczny i wyczerpujący przyczyny podjętego przez siebie rozstrzygnięcia.

W rzeczywistości strona apelująca nie wykazała zasadności postawionych przez siebie zarzutów naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. we wskazanym powyżej zakresie, albowiem – jak wielokrotnie podkreślano w orzecznictwie – sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów.

Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu.

Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona.

Natomiast, jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne.

Zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. okazał się zatem chybiony.

W konsekwencji za nietrafny należało też uznać zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności. W okolicznościach sprawy niniejszej stan prawny nieruchomości objętej księgą wieczystą (...) jest zgodny z rzeczywistym stanem prawnym.

Sąd Okręgowy nie podzielił także pozostałych zarzutów i twierdzeń zawartych w apelacji powoda.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. apelację oddalił, jak w pkt I. wyroku.

O kosztach instancji odwoławczej Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm.), jak w pkt II. wyroku.