Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

I C 63/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Łomży z 2016-03-21

Sygn. akt I C 63/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 marca 2016r.

Sąd Okręgowy w Łomży Wydział I Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : Andrzej Kordowski

Protokolant : Ewa Miciura

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2016r. w Łomży

sprawy z powództwa M. S. (1)

przeciwko J. S. (1)

o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli

I.  powództwo oddala;

II.  zasądza od powódki M. S. (1) na rzecz pozwanego J. S. (1) kwotę 9.039,29 zł. / dziewięć tysięcy trzydzieści dziewięć złotych 29/100 groszy/ tytułem zwrotu kosztów procesu;

III.  odstępuje od obciążania powódki M. S. (1) od uiszczenie opłaty od pozwu i wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 63/13

UZASADNIENIE

Powódka M. S. (1) w pozwie skierowanym przeciwko J. S. (1) wniosła o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli, którego treścią jest przeniesienie własności nieruchomości oraz wierzytelności w związku z odwołaniem darowizny.

W uzasadnieniu pozwu wskazała, że mocą umów darowizny zawartych 20 listopada 2012 r. przekazała na rzecz swego męża J. S. (1) własność wymienionych nieruchomości, udziałów w nieruchomościach oraz wierzytelności w zamian za co pozwany zobowiązał się, że nie będzie ingerował w wolność osobistą, tj. życie prywatne i zawodowe powódki. Podniosła, że w niedługim czasie pozwany dopuścił się wobec niej rażącej niewdzięczności. Nie dotrzymał ww. obietnicy zawartej w oświadczeniu potwierdzonym notarialnie. Wskazała, że powódka utraciła przez pozwanego pracę stając się ofiarą zrobionych przez niego nielegalnych nagrań prywatnych rozmów, które pozwany wysłał do pracodawcy powódki, co stało się przyczyną wypowiedzenia. W wyniku działań powoda powódka utraciła jedyny dochód utrzymania siebie oraz dziecka. Ponadto pozwany dopuścił się względem powódki przemocy fizycznej, poprzez duszenie jej na klatce schodowej 09.12.2012 r. oraz kierował wobec niej groźby zabicia i uporczywe nękał w inny sposób.

Pozwany J. S. (1) wniósł o oddalenie powództwa.

Zaprzeczył, aby stosował wobec powódki przemoc fizyczną i psychiczną. Opisał wzajemne małżeńskie relacje stron na tle majątkowym. Podnosił okoliczności, z których miałoby wynikać, że powódka od początku ich znajomości zamierzała go oszukać i pozbawić majątku. Wskazał, że w istocie nieruchomości wymienione w pozwie stanowiły jego majątek, który tylko formalnie figurował na powódkę w celu uniknięcia konieczności spłacenia byłej żony pozwanego. Wyjaśnił, że przed zawarciem związku małżeńskiego zawarł z powódką ustną umowę, że większość środków finansowych, jakie wtedy posiadał przekaże powódce na zakup nieruchomości, lokali mieszkalnych, akcji, jednostek inwestycyjnych oraz na założenie firmy budowalnej, którą on będzie prowadził i w całości zarządzał. Po zakończeniu sprawy rozwodowej z pierwszą żoną, majątek ten miał być w całości na niego przepisany. Został jednak przez powódkę oszukany. Ponadto zarzucił powódce, że dopuściła się wobec niego zdrady z innym mężczyzną. Wskazał, że w dniu 22.11.2012 r. został wyrzucony przez powódkę z ich wspólnego domu.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

M. S. (1) i J. S. (1) zawarli związek małżeński 12.06.2006 r. Strony przed ślubem znały się 2 lata. Z małżeństwa stron (...) urodziła się córka M. S. (2). J. S. (1) pozostawał wcześniej w latach 1985 -2005 w związku małżeńskim z I. S..

Od chwili zawarcia małżeństwa, zgodnie z postanowieniami umowy majątkowej przedmałżeńskiej z 11.08.2006 r. M. S. (1) i J. S. (1) obowiązywał ustrój umownej rozdzielności majątkowej małżeńskiej (k. 16).

Przed zawarciem związku małżeńskiego z M. S. (1), J. S. (1) zgromadził znaczny majątek. W celu uniknięcie konieczności rozliczeń finansowych z pierwszą żoną w trakcie sprawy o podział majątku wspólnego J. S. (1) przekazał część swego majątku M. S. (1), między innymi poprzez zainwestowanie pieniędzy w nieruchomości, których nabywcą stała się powódka. M. S. (1) stała się również wierzycielem J. U. w związku z pożyczkami udzielanymi mu przez J. S. (1). M. S. (1) zarejestrowała także na siebie działalność gospodarczą Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...).W.W. M. S. (1). Firma świadczyła usługi transportowe i budowlane. Firma faktycznie była prowadzona i zarządzana przez J. S. (1), który w jej ramach świadczył usługi z pomocą syna K. S. i sporadycznie innych osób. Pozwany dysponował pełnomocnictwem i upoważnieniem M. S. (1) do zarządzania i kierowania firmą, występowania w imieniu powódki i zawierania umów handlowych. Powódka w firmie zajmowała się prowadzeniem dokumentacji księgowej i kadrowej, pracami biurowymi. Poza tym w tym samym czasie powódka pracowała zawodowo w pełnym wymiarze czasu pracy w firmach prywatnych jako pracownik biurowy, w firmie (...)-BETON Sp z o.o., gdzie zarabiała pond 2.000 zł netto. W dniu 13.09.2012 r. powódka zawarła umowę o pracę na czas określony do 16.09.2013 r. na podstawie, której została zatrudniona w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego. Przed podjęciem przez powódkę pracy w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego w 2012 r. zakończyła ona działalność gospodarczą, a działalność gospodarczą o takim samym profilu otworzył pozwany. Strony uzgodniły, że po zakończeniu sprawy o podział majątku wspólnego między pozwanym a jego pierwszą żoną, dokonają wzajemnych rozliczeń finansowych.

Relacje między małżonkami układały się dobrze w pierwszych trzech latach trwania małżeństwa. Z biegiem czasu dobre relacje między małżonkami stopniowo zaczęły się pogarszać. Między stronami dochodziło do konfliktów na tle kwestii finansowych, obie strony były przekonane o nielojalności współmałżonka w tym zakresie. Konflikt ulegał eskalacji. Ponadto po rozpoczęciu przez powódkę pracy w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego i związanymi z pracą wyjazdami na szkolenia pozwany zaczął zarzucać powódce zdrady. Zaistniała między stronami niejasna sytuacja finansowa ostatecznie doprowadziła strony do silnego skonfliktowania, strony przestały sobie ufać. Bez wiedzy i zgody drugiej strony dokonywały nagrań prywatnych rozmów współmałżonka. Pozwany zaczął dopuszczać się wobec powódki agresji werbalnej i fizycznej. Pozwany zaczął domagać się od powódki zwrotu swego majątku, który wcześniej jej darował. Strony postanowiły się rozstać i dokonać wzajemnych rozliczeń.

W wykonaniu wspólnych ustaleń umową darowizny z 20.11.2012 r. M. S. (1) przekazała na rzecz męża J. S. (1) własność 1) niezabudowanej działki gruntu o pow. 3 ha 5017m2 położonej w obrębie ewidencyjnym G., jednostka ewidencyjna N. o nr ewidencyjnym (...)) udziału wynoszącego ½ w niezabudowanej działce gruntu o pow. 784m2, położonej w obrębie ewidencyjnym (...) przy ul. (...), oznaczonej numerem (...), (...)) niezabudowanej działki gruntu o pow. 700m2, położonej w obrębie W., jednostka ewidencyjna E.-gmina, powiat (...), woj. (...)- (...) stanowiącej pastwisko oznaczonej nr (...)) udziału wynoszącego 2/10 części w lokalu mieszkalnym, nr (...), o pow. 66 m2 znajdującym się w budynku przy ul. (...) w dzielnicy W. m.st. W., z którym związany jest udział wynoszący (...) części w nieruchomości wspólnej (k. 9-11).

Kolejną umową darowizny z 20.11.2012 r. M. S. (1) przekazała na rzecz męża J. S. (1) wierzytelność w wysokości 66.650 zł przysługującą na podstawie nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Rejonowy w Łomży z 29.08.2001 r. sygn. akt I Nc 1269/11 oraz wierzytelność w wysokości 100.000 zł przysługującą na podstawie nakazu zapłaty wydanego przez Sąd Okręgowy z 02.01.2012 r. sygn. akt I Nc 41/11 (k. 12-13).

Pozwany w zamian zobowiązał się wobec powódki, że nie będzie ingerował w jej życie prywatne i zawodowe oraz oświadczył, że nie ma w stosunku do M. S. (1) żadnych roszczeń (k. 14, 15).

Po dokonanej przez powódkę na rzecz J. S. (1) darowiźnie konflikt między stronami narastał.

W dniu 22 listopada 2012 r. powódka wraz ze swoją siostrą i matką spakowały rzeczy pozwanego do worków na śmieci i pozostawiła je w sklepie bratanka pozwanego P. S.. Następnie wymieniła w mieszkaniu zamki i mieszkanie wynajęła. Pozwany nie mógł odebrać z mieszkania reszty swoich rzeczy osobistych i dokumentów. Powódka bez zgody pozwanego wypłaciła z konta, do którego miała upoważnienie, pieniądze w kwocie około 14.000 zł. Utrudniała także pozwanemu kontakty z córką. Bez zgody pozwanego wymeldowała córkę ze stałego miejsca zamieszkania i zapisała córkę do innego przedszkola. Nie chciała poinformować pozwanego o aktualnym miejscu pobytu dziecka.

Pozwany domagał się od powódki dalszych rozliczeń. Zarzucał powódce, że bez jego woli i wiedzy zlikwidowała fundusze inwestycyjne i przywłaszczyła pochodzące z tego środki pieniężne. Strony oskarżały się wzajemnie o kradzież dokumentów.

W dniu 09.12.2012 r. pozwany dopuścił się wobec powódki przemocy fizycznej, w postaci duszenia ma klatce schodowej oraz gróźb pozbawienia jej życia.

Od końca 2012 r. pomiędzy stronami toczyło się szereg postępowań w sprawach cywilnych dotyczących kwestii majątkowych oraz w sprawach karnych na skutek zawiadomień kierowanych wzajemnie wobec siebie przez obie strony.

W dniu 18.12.2012 r. M. S. (1) złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez pozwanego w sprawie nękania, zastraszania jej, nielegalnego podsłuchiwania, upubliczniania tych nagrań, stosowania wobec niej szantażu, próbie wyłudzenia pieniędzy, kradzieży dokumentów oraz znęcania się psychicznego i fizycznego (k. 167). J. S. (1) został oskarżony o to, że w bliżej nieustalonych dniach w okresie od 01.12.2011 r. do 03.01.2013 r. wielokrotnie ustnie oraz za pośrednictwem wiadomości tekstowych sms groził M. S. (1) zniszczeniem mienia, uszkodzeniem ciała, zarażeniem (...), pozbawieniem życia, oblaniem twarzy kwasem, upublicznieniem nagrań z rozmów oraz o treści erotycznej. Sąd Okręgowy wyrokiem z 25.06.2014 r. postępowanie karne wobec J. S. (1) warunkowo umorzył na okres próby 1 roku uznając, że w realiach sprawy wina i społeczna szkodliwość popełnionego przez J. S. (1) czynu nie są znaczne (akta tut. Sądu II K 344/13).

W dniu 20.12.2012 r. pozwany złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez powódkę w sprawie przywłaszczenia jego mienia (k. 171-172). W dniu 28.12.2012 r. powódka złożyła zawiadomienie o popełnieniu przez pozwanego przestępstwa w sprawie kradzieży dokumentów i mienia znajdujących się w jej posiadaniu (k. 168).W dniu 31.12.212 r. J. S. (1) złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez M. S. (1) oraz jej matkę G. N. w sprawie uprowadzenia małoletniej córki stron (k. 63). Prokuratora odmówiła wszczęcia dochodzenia ze względu na brak znamion czynu zabronionego (akta Ds. 55/13). W dniu 15.01.2013 r. pozwany złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez powódkę wspólnie z A. N. w sprawie bezprawnej wypłaty środków pieniężnych z konta bankowego (k. 67).

W dniu 09.01.2013 r. Dyrektor Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego na podstawie art. 35 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej wypowiedział powódce umowę o pracę za dwutygodniowym okresem wypowiedzenia, bez wskazywania przyczyn wypowiedzenia. Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łomży z 12.03.2013 r. w sprawie IV P 9/13 Sąd oddalił powództwo M. S. (1) o przywrócenie jej do pracy w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego w W. na dotychczasowych warunkach wynikających z umowy o pracę z 17.09.2012 r. (k. 17, dokumenty zgromadzone w aktach SR w(...)IV P (...)). Powódka pozostawała bez zatrudnienia do września 2013 r. Bezpośrednio przed doręczeniem powódce wypowiedzenia umowy o pracę, powódka wraz z innymi pracownika został wezwana przez pracodawcę na rozmowę do W.. Przedmiotem rozmowy były nagrania prywatnych rozmów M. S. (1) oraz wystosowany anonim.

W dniu 10.01.2013 r. M. S. (1) wystosowała do pozwanego pismo – oświadczenie o odwołaniu darowizny – w którym powołała się na rażącą niewdzięczność ze strony pozwanego, przejawiającą się tym, że utraciła przez pozwanego pracę stając się ofiarą nielegalnych nagrań jej prywatnych rozmów, który pozwany wysłał do pracodawcy, co stało się przyczyną jej zwolnienia z pracy. Ponadto wskazała na stosowanie przez pozwanego przemocy fizycznej, tj. duszenie jej na klatce schodowej w dniu 09.12.2012 r. oraz użycie w stosunku do niej gróźb zabicia i uporczywe nękanie (6-7).

W dniu 18.01.2013 r. wystosowała do pozwanego kolejne oświadczenie o odwołaniu darowizny, w którym powołała się nadto na nie dotrzymanie przez pozwanego obietnicy, jaką złożył w oświadczeniu podpisanym przez pozwanego wraz z otrzymaniem darowizny (k. 8).

W styczniu 2013 r. M. S. (1) wniosła pozew o rozwód, w którym domagała się rozwiązania jej małżeństwa z J. S. (1) z wyłącznej winy pozwanego. Sąd Okręgowy wyrokiem z 22.12.2014 r. w sprawie I C 8/13 rozwiązał przez rozwód ich małżeństwo z winy obu stron.

Powódka w maju 2012 r. zgłosiła się do (...). Powódka nie posiada typowych cech osoby doznającej pomocy, występują u niej objawy zaburzenia o charakterze depresyjno-lękowym związane z konfliktem małżeńskim (opinia biegłych k. 785-807).

W wyniku ww. darowizny J. S. (1) jest obecnie właścicielem nie zabudowanej działki gruntu o pow. 3 ha 5017m2 położonej w obrębie ewidencyjnym G., jednostka ewidencyjna N. o nr ewidencyjnym (...). Pozostałe nieruchomości objęte umowami darowizny zbył w styczniu 2013 r. na rzecz członków rodziny i osób zaprzyjaźnionych. W dniu 15.01.2013 r. zbył w drodze darowizny na rzecz swojej siostry K. P. niezabudowaną działkę gruntu o pow. 700 m2, położoną w W., gmina E. oznaczoną nr ewidencyjnym (...) zbył w drodze umowy sprzedaży na rzecz swojego bratanka P. S. udział 2/10 części w lokalu mieszkalnym nr (...) w budynku przy ul. (...) w dzielnicy W. (...) W., zbył na rzecz A. i E. B. udział 1/2części w zabudowanej działce gruntu o pow. 784m2, położonej w Ł. przy ul. (...), oznaczonej nr geodezyjnym (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie: oświadczenia o odwołaniu darowizny (k. 6-7, 8), oświadczenia J. S. (2) z podpisem notarialnie poświadczonym (k. 14, 15), oświadczenie o cofnięciu oświadczenia (k. 64, 65), zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa (k. 63, 67, 167, 168, 171, 426, 427, 436), dokumentów i kserokopii dokumentów (k. 9-11, 12-13, 14, 16, 17, 18-43, 56-62, 66, 68, 6, 70, 73, -74, 128-164, 253-347, 423-425, 428-435, 438, 444-456, 468-479, 526, 598-599, 679-683, 702-715), informacji z Urzędu Miejskiego w Ł. (k. 118, 119-121), informacji z (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w Ł. (k. 123), informacji ze Wspólnoty Mieszkaniowej (k. 126), informacji z (...) w Ł. (k. 486), informacji z (...) (k. 494), częściowych zeznań świadka M. K. (k. 411v-412 od 00:30:18 do 00:53:09 minuty), zeznań świadków J. M. (k. 412 od 00:53:23 do 01.:10:16), I. D. (k. 412 od 01:11:51do 01:29:29), J. L. (k. 412 od 01:33:02 do 01:43:40), W. Ł. (k. 412v od 01:43:51 do 01:50:21), J. P. (k. 412v od 01:50:55 do01:56:41), L. S. (1) (k. 412v od 01:57:06), M. S. (3) (k. 412v od 02:04:43 do 02:24:57), E. U. (k. 413 od 02:25:09 do 02:31:11), J. U. (k. 413, 02:31:23 do 02:40:58), S. K. (k. 501 od 00:03:40 do 00:14:52), K. S. (k. 501v od 00:15:21 do 00:35:24), T. P. (k. 527v od 00:04:47 do 00:18:07), D. P. (k. 527v od 00:18:15 do 00:31:32), M. W. (k. 527v od 00:31:37 do 00:36:44),, K. P. (k. 528 od 00:36:44 do 00:52:27), M. P. 9k. 528 od 00:52:27 do 00:58:28), P. S. (k. 528 od 00:58:30 do 01:10:32), opinii sądowo-psychiatrycznej (k. 785-806, 827-829), częściowo wyjaśnień i zeznań stron, akt sprawy tut. Sadu I C 8/13, akt sprawy SR w (...) IV P (...), akt sprawy SR w (...) II K (...), akt Prokuratury Rejonowej w (...) 1 Ds. (...), akt sprawy SR w (...) I Ns 550/09.

Zeznania świadków J. R. oraz W. K. nic do sprawy nie wniosły, świadkowie zeznali, że nie mają wiedzy na temat darowizn stron oraz relacji między małżonkami. Nadto Sąd nie uwzględnił złożonych do akt sprawy nagrań i ich transkrypcji z prywatnych rozmów stron. Z okoliczności sprawy wynika, że zostały one dokonane podstępnie, bez zgody i wiedzy osób, których wypowiedzi zostały utrwalone (k. 216-230).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo oparte na podstawie art. 898 § 1 k.c. jest nieuzasadnione.

Zgodnie z art. 898 § 1 k.c. darczyńca może odwołać darowiznę nawet już wykonaną, jeżeli obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności. Orzecznictwo sądowe i doktryna zgodnie przyjmują, że pod pojęciem rażącej niewdzięczności podpada tylko takie zachowanie obdarowanego, które polega na działaniu lub zaniechaniu skierowanym bezpośrednio lub nawet pośrednio przeciwko darczyńcy i nacechowane jest złą wolą obdarowanego. Chodzi tu przede wszystkim o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub czci albo mieniu darczyńcy oraz o naruszenie przez obdarowanego spoczywających na nim obowiązków wynikających ze stosunków osobistych (rodzinnych) łączących go z darczyńcą, przy czym działania obdarowanego zmierzają w sposób świadomy i celowy do wyrządzenia darczyńcy poważnej krzywdy. Aby można mówić o rażącej niewdzięczności postawa obdarowanego musi cechować się znacznym nasileniem złej woli i zamiarem nieprzyjaznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2000 r., II CKN 280/00, Lex nr 52563, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.09.2000 r., III CKN 810/00, Lex nr 51880, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26.07.2000 r., I CKN 919/98, Lex nr 50820). W świetle utrwalonego orzecznictwa tylko pogwałcenie obowiązku wdzięczności poprzez dopuszczenie się ciężkich uchybień opatrzone jest sankcją prawną przewidzianą w art. 898 § 1 k.c. w postaci prawa odwołania darowizny. Z drugiej strony Sąd Najwyższy uznał, że w świetle omawianego przepisu nie można abstrahować od przyczyn konfliktu między stronami. Pojęcie "niewdzięczności" wymaga analizy motywów określonych zachowań obdarowanego, w tym zwłaszcza tego, czy zachowania jego nie są powodowane czy wręcz prowokowane - wprost lub pośrednio - przez darczyńcę (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1997 r., III CKN 170/97, Lex nr 50614). Samo obiektywne istnienie przejawów niewdzięczności nie jest jeszcze rozstrzygające. Nie jest bowiem obojętna jej przyczyna, jako że dopiero poznanie tej przyczyny umożliwia sformułowanie właściwego osądu, czy i na ile zachowanie się obdarowanego może być uznane za nieusprawiedliwione. Nie sposób dokonywać oceny zachowań obdarowanego w oderwaniu od wzajemnych relacji stron, od panującej sytuacji rodzinnej, od zachowań samego darczyńcy, od całego kontekstu sytuacyjnego, w którym zachowania te się pojawiły (wyrok Sądu Apelacyjnego w (...)z dnia 01.08.2014 r. ,I ACa 192/14, Legalis nr 1080126).

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd doszedł do przekonania, że okoliczności sprawy nie dają wystarczających przesłanek do przyjęcia, że zachowanie pozwanego w stosunku do powódki nosi znamiona rażącej niewdzięczności w rozumieniu art. 898 § 1 k.c.

Powódka jako przyczynę odwołania darowizny wskazała działania pozwanego, które spowodowały utratę przez nią pracy, stosowanie wobec niej przemocy fizycznej, poprzez duszenie na klatce schodowej w dniu 09.12.2012 r. oraz używanie wobec niej gróźb zabicia i uporczywe nękanie. Rozważenie więc wymaga, czy opisane przez powódkę zachowania zostały udowodnione oraz czy noszą ewentualnie znamiona rażącej niewdzięczności i uzasadniają odwołanie darowizny. Ocena musi być dokonana przy zastosowaniu zobiektywizowanych kryteriów, przy uwzględnieniu motywów i intencji postępowania obdarowanego.

Dokonując powyższej oceny w pierwszej kolejności należy wskazać, że od kilku lat w małżeństwie stron istniał kryzys, którego podłożem były kwestie finansowe. Za wiarygodne w tej mierze Sąd uznał zeznania pozwanego, zgodnie z którymi pozwany chcąc uniknąć konieczności rozliczeń finansowych z pierwszą żoną, postanowił inwestować posiadane przez sobie środki finansowe na zakup nieruchomości i ruchomości, których formalnym nabywcą miała być jego ówczesna M. S. (1). Zeznania pozwanego znajdują potwierdzenie w zeznaniach słuchanym w sprawie świadków J. M., M. S. (3), T. P. i K. P.. Świadkowie zgodnie zeznawali, że cały majątek jakiego dorobił się pozwany przed zawarciem małżeństwa z M. S. (1) oraz w trakcie jego trwania J. S. (1) przekazywał na rzecz powódki. Motywem takiego postępowania była chęć zapobiegnięcia włączenie tego majątku do przedmiotu postępowania o podział majątku wspólnego między pozwanym a jego pierwszą żoną. O ile zeznania świadków J. M., M. S. (3) i K. P. oparte były na wiedzy przekazywanej im przez samego pozwanego, to już zeznania świadka T. P. były wynikiem wiadomości pozyskanych przez niego w związku z wykonywaną pracą. Świadek T. P. zeznał, że jako notariusz świadczył usługi na rzecz pozwanego. Świadek zeznał na okoliczność nabywania przez M. S. (1) nieruchomości, które ze względu na trwającą sprawę o podział majątku wspólnego pozwanego z pierwszą żoną, pozwany nie chciał nabywać bezpośrednio na siebie. Wskazał, że przed każdym nabyciem nieruchomości pozwany przychodził do kancelarii z dokumentami i tłumaczył dlaczego nabywcą ma być M. S. (1). Ww. świadkowie zeznali jednocześnie, że darowizna, którą powódka uczyniła na rzecz pozwanego w dniu 20.11.2012 r., miała na celu uregulowanie ich sytuacji finansowej. Powódka miała w ten sposób rozliczyć się z pozwanym z przekazanego jej majątku. Wskazał na tę okoliczność wprost świadek T. P..

Sąd nie dał wiary zeznaniom powódki, w których wskazywała że cały nabyty przez nią w trakcie trwania małżeństwa z J. S. (1) majątek pochodził z jej dochodów. Zeznania powódki w tej mierze są nielogiczne i nie poparte żadnymi dowodami. Powódka nie wykazała skąd miała środki finansowe. Powódka przed zawarciem małżeństwa oraz w jego trakcie stale pracowała, ale nie osiągała z tego tytułu znacznych dochodów. Wprawdzie powódka miała zarejestrowaną na siebie działalność gospodarczą, ale materiał dowodowy pozwolił na ustalenie, że powódka w firmie prowadziła sprawy biurowe, księgowe i kadrowe. Zeznania świadków J. M., I. D., J. L., L. S. (2), M. S. (3), K. S. i K. P. jednoznacznie dowodzą, że firmę faktycznie prowadził i zarządzał J. S. (1). Została ona zarejestrowana na M. S. (1) z tych samych względów, co nabywanie przez pozwanego na rzecz powódki nieruchomości. Część z ww. świadków to osoby będące członkami rodziny pozwanego, ale ich zeznania co do okoliczności prowadzenia przez pozwanego firmy znajdują potwierdzenie w zeznaniach chociażby świadka J. M., czy J. L. osób obcych dla stron. Ponadto należy zwrócić uwagę, że pozwany posiadał od powódki pełnomocnictwo i upoważniony został przez nią umocowany do reprezentowania firmy oraz podejmowania czynności związanych z jej prowadzeniem i kierownictwem. Trudno jest także uznać, że powódka, która wówczas pracowała na pełny etat u innego pracodawcy miałaby czas i możliwości do faktycznego zarządzenia firmą, pozyskiwania kontrahentów i pilnowania interesu.

Odnośnie sytuacji finansowej stron na uwagę zasługuje także okoliczność wskazywana przez ww. świadków a także świadka J. P., że pozwany zawsze był osobą majętną i posiadał środki finansowe. O posiadanych przez pozwanego środkach finansowych świadczą także zeznania świadka J. U., który wskazał, że to pozwany faktycznie udzielał mu pożyczek, na które klauzulę wykonalności uzyskała M. S. (1). Zeznania świadka zostały potwierdzone przez świadka E. U., która zeznała, że dług syna spłacała J. S. (1).

Wyżej przedstawione zeznania świadków złożone na okoliczność sytuacji finansowej stron Sąd uznał za wiarygodne. Zeznania świadków były ze sobą zgodne i logiczne z przyczyn przez Sąd opisanych. W świetle powyższego jako niewiarygodne jawią się zeznania świadka M. K. dotyczące sytuacji finansowej powódki i prowadzenia przez nią firmy. Dlatego Sąd doszedł do przekonania, że darowizna uczyniona przez M. S. (1) na rzecz J. S. (1) miała na celu wyrównanie ich wzajemne spłat i dopłat z tytułu stosunków majątkowych w obliczu decyzji stron o rozstaniu.

Materiał dowodowy w postaci dołączonych do sprawy akt tut. Sądu I C 8/13 wskazuje, że powstały między stronami układ stosunków finansowych był podłożem ich konfliktu, który ostatecznie doprowadził do orzeczenie rozwodu z orzeczeniem winy obojga stron. Sąd podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd orzekający w sprawie I C 8/13, zgodnie z którymi stosunki między małżonkami zaczęły pogarszać się już od końca 2009 r. Pomiędzy stronami dochodziło do konfliktów na tle finansowym, obie strony były przekonane o nielojalności współmałżonka w tym zakresie. Pozwany zaczął się dopuszczać względem powódki agresji słownej i fizycznej, ponadto po zatrudnieniu się przez powódkę w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego zaczął zarzucać jej zdrady. Strony zaczęły nawzajem się nagrywać bez swojej wiedzy i zgody.

Powódka twierdziła, że czyniąc w dniu 20.11.2012 r. na rzecz pozwanego darowiznę chciała w ten sposób uwolnić się od pozwanego i zmusić go do zaprzestania nagannych wobec niej zachowań. Mając powyższe na uwadze Sąd doszedł do przekonania, że umowa darowizny miała na celu ostateczne zakończenie sytuacji konfliktowej stron, która wytworzyła się na tle ich stosunków majątkowych, które miały bezpośrednie przełożenie na ich wzajemne stosunki osobiste. Bez względu jednak na to, jakie ostatecznie motywy doprowadziły powódkę do zawarcia umowy darowizny, bez wątpienia powódka dokonała tego aktu dobrowolnie.

Pozwany nie zaprzeczał, że podpisując umowę darowizny podpisał także oświadczenie, w którym zobowiązał się, że nie będzie ingerował w życie prywatne i zawodowe powódki oraz oświadczył, że nie ma w stosunku do M. S. (1) żadnych roszczeń. Nie mniej materiał dowodowy zgromadzony w sprawie wskazuje, że po dniu 20.11.2012 r. pomiędzy stronami konflikt się nie zakończył, przeciwnie uległ on eskalacji, a jego wyrazem była niewłaściwa postawa i naganne zachowanie obojga stron względem siebie.

Materiał dowodowy dowodzi, że pozwany niewątpliwie dysponował nagraniami prywatnych rozmów powódki. Nagrania te pozwany pozyskał jeszcze przed 20.11.2012 r. Okoliczność nagrywania powódki wynika z zeznań świadka S. K.. Świadek S. K. zeznał, że od pozwanego wie, że nagrywał powódkę a nagrania wraz z donosem chciał przekazać pracodawcy powódki. Na powyższe wskazywał także świadek J. M.. Zgodnie z zeznaniami S. K., D. P. i M. W. nagrania prywatnych rozmów powódki znalazły się w posiadaniu pracodawcy powódki. Świadkowie D. P. i M. W. zeznali, że jako pracownicy (...) wraz z powódką zostali wezwani przez pracodawcę na spotkanie do W., w trakcie którego nagrania prywatnych rozmów powódki były odtwarzane. Bezpośrednio po rozmowach powódka otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę. Jakkolwiek w wypowiedzeniu umowy o pracę pracodawca nie wskazał przyczyn wypowiedzenia i jak wskazuje na to wyrok Sądu Rejonowego w(...)Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, pracodawca nie miał takiego obowiązku, to jednak okoliczności które towarzyszyły wręczeniu powódce wypowiedzenia dowodzą, iż pozwany przyczynił się do utraty przez powódkę pracy w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego.

W sprawie udowodnione także zostało, że w dniu 09.12.2012 r. pozwany dopuścił się wobec powódki przemocy fizycznej i groził jej uduszeniem. Sąd dał bowiem wiarę w tym zakresie zeznaniom świadka M. K., która była bezpośrednim świadkiem tego zdarzenia. Zgodnie z zeznaniami M. K. do zdarzenia doszło na klatce schodowej. Pozowany odwoził wówczas córkę stron. Powódka nie chciała go wpuścić do mieszkania i wyszła do pozwanego na klatkę. Świadek nie wiedziała o czym strony wówczas rozmawiały. Pozwany zaczął dusić powódkę i po zakończonym zajściu powiedział jej, że jeszcze jej nie udusił, ale to zrobi.

Poza powyższymi zdarzeniami powódka nie udowodniła, aby pozwany po 22.11.2012 r. dopuścił wobec niej innych negatywnych zachowań noszących znamiona uporczywego nękania. Ponadto nie wykazała aby zachowanie pozwanego wpłynęło na jej stan zdrowia psychicznego. Zgodnie z opinią sądową psychiatryczno-psychologiczną powódka nie posiada typowych cech osoby doznającej przemocy. Biegłe wskazały, że przeczą temu wpisy z dokumentacji lekarskiej – powódka zwróciła się pomoc, wzywała policję, zakładała sprawę karną, wystąpiła o rozwód, podawała podczas wizyt że nie pozwala na agresję męża wobec siebie. Powódka nie pozostała bierna w trudnej sytuacji. Nie posiada zatem cech typowych ofiary przemocy takich jak labilność, niezdolność do poradzenia sobie z separacją i rozwodem, bierność, wyuczona bezradność, silne poczcie winy i przypisywanie sobie odpowiedzialności za akty przemocy. U powódki występują natomiast objawy zaburzenia o charakterze depresyjno – lękowym, związane z konfliktem małżeńskim zakończone rozwodem oraz stratą pracy. Zgodnie z opinią z powodu konfliktu w małżeństwie powódka zgłosiła się do (...). Ponadto biegłe wskazały, że wzajemne oskarżenia się stron o różnego rodzaju naganne zachowanie po faktycznym rozstaniu stron miały wpływ na eskalację konfliktu między nimi. Biegłe nie udzieliły jednoznacznej odpowiedzi na pytanie co legło u źródeł istnienie konfliktu pomiędzy stronami. Powódka nie potrafiła w trakcie badań podać takiej przyczyny.

Sąd podzielił powyższą opinię jako pełną, jasną, fachową i rzetelną. Opinia została wydana po przeprowadzeniu badań obu stron oraz po dokonaniu analizy dokumentacji medycznej z leczenia psychiatrycznego powódki. Zastrzeżenia do opinii złożyła strona powodowa. W opinii uzupełniającej biegłe ustosunkowały się do wszystkich pytań powódki i zgodnie z udzielonymi odpowiedziami podtrzymały wnioski zaprezentowane w opinii głównej. Biegłe wyjaśniły, że objawy stwierdzone u powódki, wskazane w historii choroby występują w wielu zaburzeniach psychicznych również u ofiar przemocy, ale również u osób z zaburzeniami adaptacyjnymi. U powódki lekarz psychiatra, do którego powódka zgłosiła się na leczenie rozpoznał zaburzenia adaptacyjne.

Do zgoła innych wniosków doszły biegłe M. F. i H. P. (k. 637-660), bowiem uznały one że powódka posiada cechy osoby doznającej przemocy. Opinię tę zakwestionowała strona pozwana wskazując, iż biegła z zakresu psychiatrii nie mogła opiniować w sprawie z uwagi na jej udział w leczeniu pozwanego podczas jego pobytu w Szpitalu Wojewódzkim w Ł.. Z tych względów opinia nie mogła być podstawą ustaleń faktycznych w sprawie. Prócz wyżej wskazanej okoliczności Sąd uznał, iż opinia ta w przeciwieństwie do opinii biegłych I. K. i M. B. odnosząc się do objawów przedstawionych przez powódkę nie uwzględnia, iż objawy te występują w wielu zaburzeniach psychicznych również u ofiar przemocy, ale również u osób z zaburzeniami adaptacyjnymi. Biegłe nie dokonały analizy stanu psychicznego powódki przez pryzmat cech typowych dla osoby będącej ofiarą przemocy. Stąd opinia drugiego zespołu biegłych jawi się jako pełna i rzetelna.

Z opinii wynika zatem, że na stan zdrowia psychicznego powódki miała wpływ konflikt w małżeństwie w szczególności zakończony rozwodem, co niezależnie od przyczyn konfliktu ma zazwyczaj niekorzystny wpływ na stan psychiczny i funkcjonowanie obojga małżonków. Zgodnie z ustaleniami faktycznymi poczynionymi przez Sąd w niniejszej sprawie u podłoża konfliktu małżeńskiego stron legły przede wszystkim kwestie finansowe, a winę za rozkład pożycia małżeńskiego ponoszą obie strony. Po 20.11.2012 r. nastąpiła eskalacja tego konfliktu, w ramach którego pozwany przyczynił się do zwolnienia powódki z pracy, wykorzystując nagrania prywatnych rozmów telefonicznych powódki oraz używał wobec niej przemocy fizycznej i groźby. Jednakże jego zachowanie nie przybrało takich i cech i rozmiarów, aby powódka stała się ofiarą tej przemocy. Powódka przy tym nie wykazała, aby poza jednorazowym incydentem duszenia jej przez pozwanego na klatce doznała z jego strony innych form nękania fizycznego i psychicznego.

Ww. dowody świadczą o tym, że pozwany po dokonaniu przez powódkę na jego rzecz darowizn zachował się wobec powódki w sposób niemoralny, nieetyczny i noszący znamiona przestępstwa co najmniej naruszenia nietykalności cielesnej. Nie mniej zgromadzony w sprawie materiał dowodowy prowadzi do wniosku, że po 20.11.2012 r. powódka także generowała sytuacje konfliktowe i dopuszczała się wobec pozwanego nagannych zachowań.

Zgodnie z zeznaniami powódki w trakcie małżeństwa nagrywała małżonka i nagranie to także ujawniła na potrzeby sprawy rozwodowej, a zetem już po dokonaniu przez nią darowizny. Jakkolwiek strony uzgodniły między sobą, że pozwany wyprowadzi się od powódki (co wynika z zeznań świadka M. K.), to jednak powódka nie wykazała, aby pozwany czynił w tym przedmiocie przeszkody, długotrwale zwlekał z wyprowadzką. Powódka już w dniu 22.11.212 r. przy pomocy członków swojej rodziny bez wiedzy pozwanego i podczas jego nieobecności spakowała jego rzeczy wrzucając je do worków na śmieci i przekazała je osobie postronnej. Powódka wymieniła także zamki w drzwiach i czyniła pozwanemu problemy z odebraniem pozostałych rzeczy osobistych i dokumentów. Na tę okoliczność wskazywali świadkowie I. D., M. S. (3), K. P. oraz P. S.. Ostatni ze wskazanych świadków zeznał, że M. S. (1) przywiozła do niego do sklepu rzeczy pozwanego spakowane w czarnych workach na śmieci twierdząc, że pozwany ma się wyprowadzić. Zdaniem Sądu zeznania świadków na okoliczność wyprowadzki pozwanego z mieszkania wspólnie zajmowanego z powódką były zgodne i logiczne. Bez względu na poczynione między stronami ustalenia, co do terminu wyprowadzki pozwanego, takie zachowanie powódki należało ocenić również jako naganne, zwłaszcza w aspekcie utrudnienia przez nią odebrania mu pozostałych rzeczy osobistych. Ponadto powódka utrudniała pozwanemu kontakty z córką, nie chciała udzielić mu informacji o aktualnym miejscu pobytu córki, przepisała córkę do nowego przedszkola. Wskazują na tę okoliczność zeznania świadka M. S. (3), które korespondują z dowodami zgromadzonymi w sprawie Ds. 55/13 prowadzonej przez na skutek zawiadomienie pozwanego w sprawie uprowadzenie małoletniej córki stron.

Zaznaczyć także trzeba, że po dniu 20.11.2012 r. strony kierowały wobec siebie wzajemne oskarżenia o kradzieże dokumentów. Inicjowały postępowania karne. Pozwany nadal czuł się przez powódkę oszukiwany, zarzucał jej kradzież pieniędzy z jego konta bankowego, do którego powódka miała upoważnienie oraz zarzucał jej przywłaszczenie środków finansowych pochodzących ze zlikwidowanych przez nią funduszy inwestycyjnych, których jak twierdził M. S. (1) była tylko formalnym nabywcą, a faktycznie zostały zakupione za jego pieniądze. Wskazują na to akta spraw karnych, zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa.

Stosunki, jakie istniały się między stronami po dniu 20.11.2012 r. był zatem kontynuacją konfliktu istniejącego od dawna, wynikającego z niejasnej sytuacji finansowej stron. Obie strony po dniu 20.11.2012 r. czuły się przez siebie oszukane i wykorzystane. Pozwany podpisując oświadczenie co prawda zgodził się, że nie będzie zgłaszał wobec powódki roszczeń finansowych, ale nadal nie czuł usatysfakcjonowany dokonanymi między nimi rozliczeniami. Powódka po 20.11.2012 r. także generowała sytuacje konfliktowe, a pozwany spełnił swoje wcześnie zapowiedzi, że przyczyni się do utraty przez powódkę pracy. W nie do końca wyjaśnionych okolicznościach użył wobec powódki przemocy fizycznej. Dlatego w tej sytuacji jeżeli nawet można byłoby rozważyć jakąś niewdzięczność po stronie pozwanego, to z pewnością nie można mówić o zaistnieniu rażącej niewdzięczności, o jakiej mowa w art. 898 § 1 k.c. Całokształt okoliczności rozpoznawanej sprawy, przy uwzględnieniu przyczyn i przebiegu konfliktu oraz jego skutków nie pozwala na ocenę postawy pozwanego ze przejaw rażącej niewdzięczności. Nie można bowiem abstrahować od przyczyn konfliktu między stronami oraz faktu, że powódka także była stroną, która przejawiała wobec pozwanego negatywne zachowania. Zatem brak było podstaw do uznania odwołania darowizny za skuteczne w oparciu o przepis art. 898 § 1 k.c., co skutkowało oddaleniem powództwa.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, że zgodnie ze zgodnymi zeznaniami stron pozwany zbył większość nieruchomości przekazanych mu przez M. S. (1) w drodze darowizny. W dniu 15.01.2013 r. zbył w drodze darowizny na rzecz swojej siostry K. P. niezabudowaną działkę gruntu o pow. 700 m2, położoną w W., gmina E. oznaczoną nr ewidencyjnym (...), zbył w drodze umowy sprzedaży na rzecz swojego bratanka P. S. udział 2/10 części w lokalu mieszkalnym nr (...) w budynku przy ul. (...) w dzielnicy W. m.st. W., zbył na rzecz A. i E. B. udział 1/2części w zabudowanej działce gruntu o pow. 784m2, położonej w Ł. przy ul. (...), oznaczonej nr geodezyjnym (...). Zbycie przez J. S. (1) własności wyżej wymienionych nieruchomości skutkuje tym, że nie jest możliwe złożenie oświadczenia woli o przeniesieniu na powódkę ich własności, zgodnie z zasadą nemo plus iuris.

Dlatego Sąd na podstawie art. 898 § 1 k.c. a contrario oddalił powództwo (punkt I).

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. z 2013 r. poz. 461 ze zm.) Sąd zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 9.039,29 zł tytułem zwrotu kosztów procesu , na które składały się koszty pełnomocnika oraz wydatki na opinię biegłych (punkt II). Sąd odstąpił od obciążania M. S. (1) od uiszczenia opłaty od pozwu i wydatków wyłożonych przez Skarb Państwa (punkt III).

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Edyta Jastrzębska
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Łomży
Osoba, która wytworzyła informację:  Andrzej Kordowski
Data wytworzenia informacji: