Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Formularz UWŁ

Sygnatura akt

VII K 358/20

Jeżeli został złożony wniosek o uzasadnienie wyroku jedynie co do rozstrzygnięcia o karze i o innych konsekwencjach prawnych, można wypełnić część 3–8 formularza

1.USTALENIE FAKTÓW

0.1. Wyroki wydane wobec skazanego

Lp.

Sąd, który wydał wyrok albo wyrok łączny

Data wyroku albo wyroku łącznego

Sygnatura akt sprawy

1.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim VII Zamiejscowy Wydział Karny w Hajnówce

27.07.2020 r.

VII K 29/20

2.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim

30.12.2019 r.

II K 415/19

0.1.1.2. Inne fakty

1.2.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

Zawiadomienie z ZK w B. o możliwości wydania wyroku łącznego

Pismo z ZK w B.

9

2.

Skazania R. S.

Karta karna

18-20

3.

Kary, które zostały wprowadzone do wykonania w ZK w B. wraz z opinią o zachowaniu skazanego przed i po osadzeniu w jednostce penitencjarnej

Opinia o skazanym w sprawie o wydanie wyroku łącznego

11-12

4.

Fakt wykonywania kary

Obliczenia kary

11, 25

5.

Wydanie wyroku skazującego

Wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim VII Zamiejscowy Wydział Karny w Hajnówce

23

6.

Wydanie wyroku skazującego

Wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim

17

1.2.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.Ocena Dowodów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.2.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1

Pismo z ZK w B.

Nie było kwestionowane przez skazanego

2-7

Karty karne, wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim VII Zamiejscowy Wydział Karny w Hajnówce, wyrok Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim, opinia o skazanym w sprawie o wydanie wyroku łącznego

Dowody stanowią dokumenty, które nie były kwestionowane przez skazanego

0.1.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów

0.2.(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.2.1 albo 1.2.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.PODSTAWa KARY ŁĄCZNEJ

Lp.

Sąd, który wydał wyrok albo wyrok łączny, data wydania wyroku albo wyroku łącznego i sygnatura akt sprawy

Kary lub środki karne podlegające łączeniu

1.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim VII Zamiejscowy Wydział Karny w Hajnówce, 27.07.2020 r., VII K 29/20

kara łączna 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności

2.

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim, 30.12.2019 r., II K 415/19

kara 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności,

Zwięźle o powodach połączenia kar lub środków karnych z wyjaśnieniem podstawy prawnej

Ustawą z dnia 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. 2020, poz. 1086), dokonano zmiany także kodeksu karnego w zakresie kary łącznej. Ustawa weszła w życie w dniu 24.06.2020 r. Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem jej wejścia w życie stosowane winny być jednak przepisy o karze łącznej w brzmieniu dotychczasowym. Zgodnie natomiast z art. 81 ust. 2 ustawy do kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie ustawy zastosowanie znajdą przepisy kodeksu karnego po nowelizacji.

Jeśli chodzi o niniejszą sprawę, tylko jeden wyrok – o sygn. VII K 29/20 – uprawomocnił się po dniu wejścia w życie ustawy zmieniającej. Drugi wyrok o sygn. II K 415/19 uprawomocnił się przed tą datą. Oznaczało to zatem swego rodzaju „stan pośredni”, kiedy jedna z kar podlegających łączeniu została prawomocnie orzeczona przed wejściem w życie ustawy nowelizującej, druga zaś po. Przytoczony przepis intertemporalny nie miał wobec tego zastosowania.

W takiej sytuacji należało podjąć rozważania na gruncie ogólnych reguł prawa międzyczasowego wynikających z art. 4 § 1 kk. Konieczne zatem było dokonanie wyboru ustawy względniejszej wobec sprawcy (por. wyrok SN z dnia 26.04.2018 r. sygn. IV KK 138/18).

Art. 85 § 1 i 2 kk w dotychczasowym brzmieniu stanowił: „§ 1. Jeżeli sprawca popełnił dwa lub więcej przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną. § 2. Podstawą orzeczenia kary łącznej są wymierzone i podlegające wykonaniu, z zastrzeżeniem art. 89, w całości lub w części kary lub kary łączne za przestępstwa, o których mowa w § 1.”.

Art. 86 § 1 kk stanowił: „Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając jednak 810 stawek dziennych grzywny, 2 lat ograniczenia wolności albo 20 lat pozbawienia wolności; karę pozbawienia wolności wymierza się w miesiącach i latach”.;

„Podstawą wymiaru kary łącznej ma być po prostu wymierzenie za dwa lub więcej przestępstw kary tego samego rodzaju lub inne podlegające łączeniu i podlegające wykonaniu, w całości lub w części, kary za poszczególne przestępstwo. Kara łączna może również powstać na bazie poprzednio orzeczonej kary łącznej, po tym, jak pojawia się przestępstwo nieuwzględnione w orzekaniu poprzedniej kary łącznej (niewykryte, nieosądzone lub popełnione później). Łączeniu podlegają kary orzeczone za przestępstwa wymierzone w jednym postępowaniu lub kary (kara łączna) orzeczone w poprzednich prawomocnych wyrokach i kara (kara łączna) orzeczona w kolejnym procesie. Konsekwencją takiego sposobu ukształtowania zasad orzekania kary łącznej jest również to, iż orzekanie kolejnej kary łącznej nie powoduje rozwiązania węzła poprzednio orzeczonej kary o tym samym charakterze, wymierzonej w poprzednim postępowaniu" (Uzasadnienie projektu ustawy z 20.2.2015 r.:, s. 18–19).

Na gruncie obecnej treści art. 85 § 1 KK – podobnie jak art. 85 KK przed nowelizacją z 20.2.2015 r. – zbieg przestępstw należy uznać za realny, gdy sprawca popełnił kilka czynów, zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z nich, a czyny te są traktowane jako kilka przestępstw, czyli nie ma zastosowania żaden mechanizm redukcyjny pozwalający skazać sprawcę za jeden czyn.

Zmianie uległa także dolna granica kary łącznej, którą aktualnie wymierza się „w granicach powyżej najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa” (art. 86 § 1 kk).

Biorąc pod uwagę sytuację procesową skazanego R. S., możliwość wydania wyroku łącznego zachodziła zarówno pod rządami ustawy dotychczasowej, jak i nowej. Z jednej strony wszystkie orzeczone kary są aktualnie wykonywane, z drugiej zaś wszystkie przestępstwa zostały popełnione zanim zapadł pierwszy wyrok co do któregokolwiek z nich.

Za korzystniejsze uznać jednak należało reguły kształtowania kary łącznej określone w ustawie starej, gdyż nie przewidywały one obligatoryjnego podwyższenia powyżej najwyższej z kar. Z tego względu ustawa dotychczasowa była względniejsza dla sprawcy i znajdowała zastosowanie w niniejszej sprawie.

1.WYMIAR KARY

Przytoczyć okoliczności, które sąd uwzględnił przy wymiarze kary łącznej

Przy orzekaniu kary łącznej mogą mieć w związku z tym zastosowanie różne systemy: system kumulacji, polegający na podsumowaniu (skumulowaniu) kar wymierzonych za zbiegające się przestępstwa; system absorpcji (pochłaniania), według którego najsurowsza z kar wymierzonych staje się karą łączną; system redukcji, w którym karę wynikającą z sumy kar jednostkowych obniża się (redukuje) według przyjętego kryterium (np. ustawodawczej górnej granicy danego rodzaju kary, przyjętej zasady nadzwyczajnego zaostrzenia), wreszcie system asperacji (podwyższenia), w którym najwyższa kara jednostkowa podlega zaostrzeniu w przyjęty przez ustawodawcę sposób. Należy podkreślić, że polski ustawodawca uwzględnia elementy wszelkich tych systemów, przyjmując system mieszany.

Kara łączna wymierzana w ramach wyroku łącznego ma stanowić swoiste podsumowanie przestępczej działalności skazanego, który poddany był osądowi w różnych, toczących się niezależnie od siebie postępowaniach. Z tego względu na wymiar kary łącznej nie ma wpływu ani stopień zawinienia z jego funkcją limitującą, ani stopień społecznej szkodliwości poszczególnych przestępstw. Decydujące znaczenie ma zaś wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej, oraz charakter związku zachodzącego pomiędzy pozostającymi w zbiegu przestępstwami. Wymierzając karę łączną sąd powinien rozważyć przede wszystkim, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary, istnieje ścisły związek podmiotowy lub przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak (por. orz. SN z dnia 15.05.1990 r., sygn. IV KR 80/90). Charakter więzi zachodzących między pozostającymi w realnym zbiegu przestępstwami, objawiającej się bliskością (zwartością) czasową, ale i popełnieniem czynów powiązanych ze sobą wspólnym zamiarem czy ciągiem działań sprawcy sprawia, że przy tego typu sytuacjach zaciera się indywidualny charakter poszczególnych przestępstw, a ponownej oceny wymaga całe zjawisko, na które złożyły się wszystkie przypisane czyny (por. orz. SA w Gdańsku z dnia 5.11.1998 r., sygn. II Aka 260/98).

Nie istnieje przy tym jakikolwiek nakaz kierowania się wyłącznie dyrektywą absorpcji w odniesieniu do każdego skazanego. Przy wymierzaniu kary łącznej zastosowanie zasady pełnej absorpcji nie jest więc żadnym obowiązkiem sądu orzekającego czy też punktem wyjścia przy dokonywaniu prawidłowej oceny wymiaru kary łącznej. Jest przy tym oczywiste, że orzeczenie kary łącznej nie musi przynosić skazanemu korzyści, to jest orzeczenia kary łącznej w wymiarze niższym od arytmetycznej sumy poszczególnych kar. Stąd zastosowanie którejkolwiek z zasad: absorbcji, asperacji czy kumulacji przy orzekaniu tak kary łącznej, jak i wydawaniu wyroku łącznego uwarunkowane jest przede wszystkim relacjami zachodzącymi pomiędzy prawomocnie osądzonymi czynami, objętymi tymże skazaniem. Relacje te sprowadzają się do określenia, jak bliski związek przedmiotowo-podmiotowy łączy te czyny oraz w jakich odstępach czasu zostały one popełnione. Im bliższe są te relacje, tym bardziej wyrok łączny powinien być zbliżony do dopuszczalnego minimum, uwarunkowanego wysokością kar orzeczonych za przestępstwa objęte tym wyrokiem (por. orz. SN z dnia 23.03.2016 r. sygn. IV KK 70/16).

Jakkolwiek przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zastosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji, to jednak należy pamiętać, że zastosowanie każdej z tych zasad jest rozstrzygnięciem skrajnym, które może być stosowane wyjątkowo i wymaga wnikliwego umotywowania w uzasadnieniu wyroku (por. orz. SN z dnia 2.12.1975 r., sygn. Rw 628/75).

Całkowitą absorpcję można w szczególności zastosować albo wtedy, gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową, albo orzeczone za niektóre z czynów kary są tak minimalne, że w żadnym stopniu nie mogłyby rzutować na karę łączną, albo też istnieją jakieś inne szczególne okoliczności dotyczące osoby skazanego. Przeciwko oparciu wymiaru kary łącznej na dyrektywie absorpcji przemawiać może z kolei fakt naruszenia przez sprawcę różnych dóbr prawnych, np. życia i zdrowia oraz mienia przez zachowania podjęte w różnym miejscu i czasie w stosunku do różnych osób pokrzywdzonych (por. orz. SN z dnia 23.06.1987 r., sygn. IV KR 55/86).

Przenosząc powyższe regulacje na grunt niniejszej sprawy stwierdzić w pierwszej kolejności należało, że kara łączna mogła zostać orzeczona w wymiarze od 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności do 3 lat pozbawienia wolności. W ocenie sądu brak było podstaw do zastosowania systemu pełnej absorpcji, a najwłaściwszym rozwiązaniem było przyjęcie pośredniego systemu asperacji.

Orzekając karę łączną pod uwagę przede wszystkim wziąć należało wielokrotną uprzednią karalność skazanego za przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości. Orzekane kary i stosowane środki probacyjne nie przyniosły rezultatu, skoro także i obecnie łączone kary jednostkowe wymierzone zostały za czyny kwalifikowane z art. 178 a § 4 kk. W obu wypadkach skazany odpowiadał w warunkach powrotu do przestępstwa. W tym stanie rzeczy więź czasowa i motywacyjna oceniana musiała być jedynie jako okoliczność obciążająca, dowodziła bowiem świadomego lekceważenia norm prawnych oraz braku refleksji i korekty postępowania wynikających z wcześniejszych wyroków skazujących. Na pierwszy plan wysunąć wobec tego należało cele wychowawcze kary łącznej, a wobec opisanej tu postawy skazanego, środkiem do ich realizacji mogła być jedynie odpowiednia surowość kary.

Elementem pozytywnym było zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary. W opinii stwierdzono, że nie sprawia problemów natury porządkowej, przestrzega dyscypliny i porządku obowiązującego w jednostce. Nie był karany dyscyplinarnie. Odnotować należało, że skazany karę odbywa w systemie indywidualnego programowanego oddziaływania, a nałożone w jego ramach obowiązki realizuje właściwie.

Przytoczone okoliczności nie mogły jednak mieć decydującego znaczenia przy wymiarze kary łącznej. Wobec uwypuklonych wcześniej argumentów odwołujących się do podstawowych celów kary, miały one znaczenie drugorzędne, poboczne. Jako takie znalazły wyraz w zredukowaniu kary łącznej o 2 miesiące poniżej kary wynikającej z zastosowania zasady kumulacji. Kierując się tymi względami, sąd wymierzył karę łączną 2 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

1.Wymiar Środka karnego

Przytoczyć okoliczności, które sąd uwzględnił przy łącznym wymiarze środka karnego

1.Inne ROZSTRZYGNIĘCIA Zawarte w WYROKU łĄCZNym

Zwięźle o powodach uzasadniających inne rozstrzygnięcia z wyroku łącznego, w tym umorzenie postępowania, zaliczenie okresów na poczet kary łącznej

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

na podstawie art. 63 § 1 i 5 kk na poczet orzeczonej kary łącznej zaliczono skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności zaliczony na poczet kary orzeczonej w sprawie sygn. II K 415/19 oraz okres kary odbytej dotychczas w sprawie sygn. VII K 29/20,

III

w pozostałej części wyroki podlegające łączeniu pozostawiono do odrębnego wykonania, tj. w zakresie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych oraz obowiązku uiszczenia dwóch świadczeń pieniężnych na rzecz FPP i PP w kwotach po 10.000 zł,

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

IV

Skazanego zwolniono od opłaty oraz pozostałych kosztów sądowych, związanych z wydaniem wyroku łącznego, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa, bowiem skazany nie posiada żadnego majątku, zaś w zakładzie karnym zatrudniony jest nieodpłatnie.

1.PODPIS