Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 07 marca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Kamiński Sędziowie: SO Dorota Niewińska

SO Przemysław Wasilewski – spr.

Protokolant Agnieszka Malewska

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Ewy Minor-Olszewskiej

po rozpoznaniu w dniu 07 marca 2013 roku

sprawy K. M.

oskarżonego o czyn z art. 177 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 28 listopada 2012 roku, sygnatura akt VII K 474/12

I.  Zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, iż uniewinnia oskarżonego K. M. od postawionego mu zarzutu.

II.  Kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

K. M. został oskarżony o to, że:

w dniu 27 listopada 2011 roku w B. kierując oznakowanym radiowozem marki V. (...) o nr rej. (...), jadąc ul. (...) w kierunku ul. (...), w rejonie skrzyżowania z ul. (...), nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że nie zachował wystarczającej ostrożności przy obserwacji przedpola jazdy i odległości od poprzedzającego pojazdu, w wyniku czego uderzył w tył samochodu marki M. o nr rej. (...), który zatrzymał się na czerwonym świetle przed oznakowanym przejściem dla pieszych, w wyniku czego kierująca pojazdem M. A. S. doznała obrażeń ciała w postaci wiązadłowego urazu kręgosłupa szyjnego, którego skutki spowodowały rozstrój zdrowia i naruszenie czynności układu ruchu na czas przekraczający dni 7,

tj. o czyn z art. 177 § 1 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 28 listopada 2012 r. w sprawie o sygn. akt VII K 474/12 na mocy art. 66 § 1 i 2 k.k., 67 § 1 k.k. postępowanie karne wobec oskarżonego K. M. warunkowo umorzono na okres próby wynoszący 1 (jeden) rok. Na mocy art. 67 § 3 k.k. zobowiązano oskarżonego do częściowego naprawienia szkody poprzez zapłatę kwoty 300 (trzystu) złotych w terminie 3 (trzech) miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia na rzecz pokrzywdzonej A. S.. Zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 złotych tytułem opłaty oraz obciążono go pozostałymi kosztami sądowymi w kwocie 2253,63 złote.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł obrońca oskarżonego K. M., zaskarżając wyrok w całości, zarzucając rozstrzygnięciu:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 410 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności pisemnych i ustnych opinii biegłych R. L. i W. Ł., co doprowadziło do uznania, iż z opinii tych wynika, że na skutek wypadku pokrzywdzona odniosła obrażenia, które skutkowały naruszeniem czynności narządu ciała na okres przekraczający 7 dni, pomimo tego, iż właściwa analiza tych dowodów prowadzi do wniosków przeciwnych,

2.  naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 5 § 2 k.p.k. poprzez tłumaczenie nie dających się usunąć wątpliwości dotyczących określenia skutków zdarzenia drogowego i przyczyn dolegliwości odczuwanych przez pokrzywdzoną w okresie późniejszym na niekorzyść oskarżonego.

Obrońca wskazując na powyższe zarzuty wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K. M. od popełnienia zarzucanego mu czynu ewentualnie o

2.  zmianę opisu i kwalifikacji prawnej czynu na art. 86 § 1 k.w. i umorzenie postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego K. M. okazała się słuszna i skutkowała uwzględnieniem wniosku w/w w zakresie zmiany zaskarżonego wyroku i ostatecznie uniewinnieniem oskarżonego od postawionego mu zarzutu.

Zgodnie z art. 177 § 1 k.k. kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Według art. 177 § 1 k.k. ze zwykłym, zwanym też średnim wypadkiem mamy do czynienia, jeżeli jego skutkiem jest uszczerbek na zdrowiu osoby innej niż sprawca, polegający na naruszeniu czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia przez okres przekraczający 7 dni (tj. skutek określony w art. 157 § 1 k.k.). Innymi słowy, jedno ze znamion czynu określonego w art. 177 § 1 k.k. nie zostanie wypełnione jeśli skutek w postaci uszczerbku na zdrowiu pokrzywdzonego nie będzie przekraczał 7 dni.

Nie ulega wątpliwości, że w dniu 27 listopada 2011 r. w B. na skutek nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa przez oskarżonego K. M. (tj. niezachowania należytej ostrożności przy obserwacji przedpola jazdy i odległości od poprzedzającego samochodu) doszło do wypadku. W wyniku zdarzenia pokrzywdzona A. S. odniosła obrażenia ciała, którego skutki spowodowały rozstrój zdrowia i naruszenie czynności układu ruchu, które zostały zakwalifikowane, jako przekraczające 7 dni (za wyjątkiem opinii sporządzonej przez biegłego z zakresu medycyny sądowej T. J. - który zakwalifikował je jako poniżej 7 dni (k. 18-19, 97-98). Na podkreślenie zasługuje fakt, że sytuacja zdrowotna pokrzywdzonej odbiegała dosyć istotnie od sytuacji przeciętnego człowieka. Przed zdarzeniem A. S. cierpiała na samoistne schorzenia kręgosłupa szyjnego pod nazwą choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa szyjnego oraz w dniu 23 lipca 2010 r. (około rok przed przedmiotowym zdarzeniem) była po raz pierwszy pokrzywdzoną w wypadku drogowym, w którym również odniosła obrażenia ciała. Rozpoznano u niej wówczas skręcenie kręgosłupa oraz stłuczenie klatki piersiowej.

W ocenie Sądu Okręgowego określenie skutków zdrowotnych u pokrzywdzonej po zdarzeniu stanowiącym przedmiot rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu - jako przekraczających 7 dni było prawidłowe, jednakże zasadniczym zagadnieniem okazało się ustalenie, czy za całokształt tych skutków odpowiedzialność powinien ponieść oskarżony K. M.. Jak trafnie zauważył obrońca oskarżonego, biegli nie byli w stanie procentowo ustalić, co miało większy wpływ na obrażenia pokrzywdzonej - wcześniejsze schorzenia kręgosłupa, czy wypadek z udziałem oskarżonego.

W sprawach jak niniejsza należy w niepodważalny sposób ustalić istnienie więzi kauzalnej pomiędzy dwoma zdarzenia, z których jedno określa się jako przyczynę, drugie natomiast jako skutek (Piotr Góralski, Związek przyczynowy w prawie karnym na tle orzecznictwa sądowego, Prokuratura i Prawo, Nr 6, 2009). W niniejszej sprawie jako przyczynę można wskazać – zachowanie oskarżonego doprowadzające do wypadku, a skutkiem będzie sam wypadek, obrażenia ciała i rozstrój zdrowia pokrzywdzonej. W prawie karnym, w szczególności w zakresie przestępstw przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, najczęstsze zastosowanie ma teoria obiektywnego przypisania. Wymaga ona oprócz ustalenia związku przyczynowego na podstawie teorii ekwiwalencji oraz winy sprawcy ustalenia dodatkowo więzi kauzalnej między czynem sprawcy, a zaistniałym skutkiem na podstawie testu conditio sine qua non. Innymi słowy przed stwierdzeniem odpowiedzialności oskarżonego konieczne jest jeszcze dokładne sprawdzenie, czy jego zachowanie było jedyną przyczyną zdarzenia i jego skutków, w tym rozstroju zdrowia i obrażeń ciała pokrzywdzonej.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt stanu faktycznego należy podnieść, że w sprawie jednoznacznie można jedynie stwierdzić, iż przyczyną wypadku było zachowanie oskarżonego, który nieumyślnie naruszył zasady ostrożności. Szczegółowo należy zbadać kwestię następstw wypadku w postaci obrażeń ciała pokrzywdzonej, a precyzyjniej ich charakteru. Należy bowiem zauważyć, że po wypadku z dnia 27 listopada 2011 r. A. S.doznała więzadłowego urazu kręgosłupa szyjnego, obciążonego wcześniejszymi zmianami zniekształcająco – zwyrodnieniowymi i skutkami urazu komunikacyjnego z lipca 2010 roku (opinia biegłego z zakresu medycyny sądowej T. J.k. 18-19, 97v-98, T. D.k. 32-37, 98-99). Tym samym skutkowały rozstrojem zdrowia i naruszeniem czynności układu ruchu na czas przekraczający 7 dni. Więzadłowyuraz dotyczył kręgosłupa szyjnego obciążonego zmianami zniekształcająco–zwyrodnieniowymi już w 2008 r., a także skutkami poważniejszego urazu komunikacyjnego z lipca 2010 r. Zdaniem biegłego gdyby powyższy uraz dotyczył osoby w pełni zdrowej, z prawidłowym kręgosłupem, to jego skutki stanowiłby rozstrój zdrowia i naruszenie czynności układu ruchu na czas nie przekraczający 7 dni. Biegły T. J.w wydanej i podtrzymanej na rozprawie opinii stwierdził, że pokrzywdzona cierpiała na samoistne schorzenia kręgosłupa już wcześniej, ponadto była obciążona skutkami wypadku komunikacyjnego z 2010 r., gdzie również doszło do urazu kręgosłupa. W jego ocenie do pogorszenia stanu zdrowia doszłoby na skutek zwyczajnych okoliczności, zaś uszkodzenia ciała, jakich doznała pokrzywdzona naruszyły czynności narządów ciała na czas nie przekraczający 7 dni. Z opinii kolejnych biegłych z zakresu ortopedii i neurochirurgii (k. 146-151) wynika, że gdyby kręgosłup pokrzywdzonej nie był obciążony zmianami chorobowymi, to skutki wypadku spowodowałyby naruszenie czynności narządów ciała na czas nie przekraczający 7 dni. Z uwagi zaś, że pokrzywdzona była obciążona zmianami samoistnymi, a nadto skutkami innego wypadku komunikacyjnego - naruszenie czynności ciała przekroczyło 7 dni.

Biorąc pod uwagę powyższe i odwołując się do teorii związku przyczynowego należy zauważyć, że skutek w postaci obrażeń ciała i rozstrój zdrowia pokrzywdzonej określony jako trwający powyżej 7 dni (zatem średni uszczerbek na zdrowiu) nie pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z samym zdarzeniem w postaci wypadku. Na końcowy stan powypadkowy pokrzywdzonej niewątpliwie nałożyły się wskazana przez biegłych choroba i jej wcześniejszy wypadek komunikacyjny. Z opinii biegłych w sposób jednoznaczny wypływa wniosek spowodowania przez oskarżonego uszkodzeń ciała pokrzywdzonej, co najwyżej na czas nie przekraczający 7 dni. Co więcej abstrahując od teorii związku przyczynowego należy podkreślić, że wymóg udowodnienia odnosić należy bezwzględnie do ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego ponieważ on sam korzysta z domniemania niewinności (art. 5 § 1 k.p.k.), a niedające się usunąć wątpliwości tłumaczy się na jego korzyść (art. 5 § 2 k.p.k.). W ocenie Sądu Odwoławczego biorąc pod uwagę powyższe należy przyjąć najkorzystniejszą dla oskarżonego wersję tj. iż skutkiem wypadku z dnia 27 listopada 2011 r. były co najwyżej obrażenia ciała określone w art. 157 § 2 k.k.

Ustalenia faktyczne to takie ustalenia, które zostały udowodnione. Udowodnienie zaś zachodzi wówczas, gdy w świetle przeprowadzonych dowodów fakt przeciwny dowodzeniu jest niemożliwy lub wysoce nieprawdopodobny. Oznacza to obiektywną nieprzekonalność dowodów (każdy normalnie oceniający człowiek nabiera przekonania o prawdziwości danego ustalenia) oraz przekonalność subiektywną wywołaną u organu oceniającego, która winna być całkowita i bezwzględna. Dopóki sąd ma najmniejsze choćby wątpliwości, dopóty dany fakt, nie może być uznany za udowodniony, a więc nie stanowi ustalenia faktycznego, które może być podstawą rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu Odwoławczego nie sposób bezsprzecznie i niepodważalnie stwierdzić, że skutkiem wypadku z udziałem oskarżonego były obrażenia ciała i rozstrój zdrowia pokrzywdzonej, trwający powyżej 7 dni.

W związku z tym, że art. 177 § 1 k.k. penalizuje jedynie wypadek, w którym pokrzywdzony odniósł średnie uszkodzenia ciała, wyłączając z tego katalogu lekki uszczerbek na zdrowiu, oskarżony K. M. swoim zachowaniem nie wypełnił wszystkich znamion tego przestępstwa. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 1998 r., zapadłą w sprawie o sygn. I KZP 16/98 (OSNKW 1998/11-12/48, OSP 1999/2/37, Prok. i Pr. - wkł. 1999/1/4, M.Prawn. 1999/2/7, M.Prawn. 1999/1/8, Biul.SN 1998/11/10, Wokanda 1999/1/14, LEX 34208) nie popełnia przestępstwa, kto naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała lub rozstrój zdrowia trwające nie dłużej niż siedem dni.

Na zakończenie wskazać należy, iż w sytuacji procesowej oskarżonego nie było możliwości ukarania w/w za wykroczenie z art. 86 § 1 k.w. w niniejszym postępowaniu, ponieważ wcześniej było już prowadzone i zakończyło się postępowanie o czyn z art. 86 § 1 k.w. w którym w/w został ukarany karą upomnienia.

Z tych względów Sąd Okręgowy przychylił się do apelacji obrońcy oskarżonego i zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił w/w od popełnienia zarzuconego mu czynu.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.