II Ca 735/16 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy w Białymstoku z 2016-10-21
Sygn. akt II Ca 735/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 października 2016 r.
Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy
w składzie:
|
Przewodniczący: |
SSO Elżbieta Siergiej |
|
Protokolant: |
st. sekr. sąd. Zofia Szczęsnowicz |
po rozpoznaniu w dniu 21 października 2016 r. w Białymstoku
na rozprawie
sprawy z powództwa Zakładu (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.
przeciwko H. R.
o zapłatę
na skutek apelacji pozwanej
od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku
z dnia 30 maja 2016 r. sygn. akt XI C 1302/15
I. oddala apelację;
II. zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.
UZASADNIENIE
Powód Zakład (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. wniósł o zasądzenie od pozwanej H. R. 2.257,52 zł wraz z odsetkami ustawowymi do dnia zapłaty od kwot: 336,64 zł – od 4 stycznia 2014 r., 429,65 zł – od 12 marca 2014 r., 490,82 zł – od 21 maja 2014 r., 336,34 zł – od 17 lipca 2014 r., 406,46 zł – od 5 grudnia 2014 r., 257,11 zł – od 18 lutego 2015 r., tytułem zwrotu bezpodstawnego wzbogacenia. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanej zwrotu kosztów procesu.
Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 11 maja 2015 r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Nc 2404/15 Sąd Rejonowy w Białymstoku XI Wydział Cywilny zasądził na rzecz powoda od pozwanej żądaną w pozwie kwotę wraz z odsetkami i kosztami procesu.
W sprzeciwie od tego nakazu pozwana H. R. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu. Podnosiła, że nie istnieje między stronami żaden stosunek formalno – prawny skutkujący po jej stronie obowiązkiem zapłaty za odprowadzanie ścieków. Powołała się na zawarte w 1979 r. porozumienie pomiędzy mieszkańcami ul. (...) i ul. (...) w Ł. a ówczesnych Zakładów (...) w Ł., na podstawie którego mieszkańcy (w tym pozwana) wykonali we własnym zakresie instalację kanalizacyjną, zaś Zakłady (...) w Ł. zobowiązały się do odbioru ścieków nieodpłatnie. Według skarżącej, zgoda upadłych (...) na nieodpłatne odprowadzanie ścieków wiąże także powoda, przedmiotowa kanalizacja nie jest kanalizacją miejską, a ścieki nie są odprowadzane bezpośrednio do powoda. Zdaniem pozwanej powód nie wykazał także, na jakiej podstawie nalicza opłatę abonamentową, skoro wykonanie instalacji zostało dokonane na koszt mieszkańców ulic. Z ostrożności procesowej pozwana zgłosiła zarzut potrącenia z roszczenia powoda swojej wierzytelności w kwocie 1.980 zł, stanowiącej poniesiony przez nią koszt usunięcia skutków awarii wodociągu na jej posesji zaistniałej w dniu 27 października 2014 r..
Wyrokiem z 30 maja 2016 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił powództwo w całości i zasądził od H. R. na rzecz powoda 2.257,52 z odsetkami ustawowymi za opóźnienie – zgodnie z żądaniem pozwu, a ponadto kwotę 717 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
W 1979 r. pomiędzy między mieszkańcami ul. (...) oraz ul. (...) w Ł. a Zakładami (...) w Ł. (dalej: (...) w Ł.) zawarte zostało porozumienie, na podstawie którego mieszkańcy wykonali na swój koszt instalację kanalizacyjną zaś (...) zobowiązały się do nieodpłatnego odbierania ścieków, co stanowiło rekompensatę za wykonanie instalacji kanalizacyjnej we własnym zakresie przez mieszkańców. Pozwana nie przedstawiła tego porozumienia, nie ma więc podstaw do ustalenia jego treści. Po ogłoszeniu upadłości (...) w Ł., właścicielem należących do tych Zakładów zabudowanych nieruchomości wraz z infrastrukturą ciepłowniczą zostało Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w Ł.. Na podstawie umowy dzierżawy z 17 kwietnia 2013 r. infrastrukturę wodno – kanalizacyjną istniejącą na terenie upadłych (...) w Ł. objął w posiadanie Zakład (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł., który na podstawie tej umowy dostarczał pozwanej wodę i odprowadzał ścieki. Powód żądał od pozwanej zawarcia umowy o odprowadzanie ścieków, na co pozwana się nie zgodziła jej stojąc na stanowisku, iż na mocy porozumienia z (...) z 1979 r. może korzystać z usług bezpłatnie. Za dostarczoną wodę i odprowadzone ścieki powód wystawił faktury VAT, które swoim zakresem obejmowały sprzedaż wody, odprowadzanie ścieków oraz opłatę abonamentową za wodę i ścieki za okres od grudnia 2013 r. do końca stycznia 2015 r. na łączną kwotę 2.257,52 zł:
- fakturę VAT nr (...) z dnia 3 lutego 2015 r. na kwotę 257,11 zł z terminem płatności 17 lutego 2015 r. (k. 72),
- fakturę VAT nr (...) z dnia 20 listopada 2014 r. na kwotę 406,46 zł z terminem płatności 4 grudnia 2014 r. (k. 74),
- fakturę VAT nr (...) z dnia 2 lipca 2014 r. na kwotę 336,84 zł z terminem płatności 16 lipca 2014 r. (k. 76),
- fakturę VAT nr (...) z dnia 6 maja 2014 r. na kwotę 490,82 zł z terminem płatności 20 maja 2014 r. (k. 78),
- fakturę VAT nr (...) z dnia 25 lutego 2014 r. na kwotę 429,65 zł z terminem płatności 11 marca 2014 r. (k. 80),
- fakturę VAT nr (...) z dnia 20 grudnia 2013 r. na kwotę 336,64 zł z terminem płatności 3 stycznia 2014 r. (k. 82).
Pomimo wezwania do zapłaty pozwana nie uregulowała należności.
Sąd Rejonowy ustalił ponadto, że przez posesję należącą do pozwanej przebiega instalacja wodociągowa, która w dniu 27 października 2014 r. uległa awarii. Podczas usuwania tej awarii, w dniu 30 października 2014 r., pracownicy powoda zdjęli kostkę brukową i ponownie jej nie ułożyli. Naprawy nawierzchni pozwana dokonała we własnym zakresie i na swój koszt opłacając rachunek wystawiony w związku z tym przez wykonawcę rachunek na kwotę 1.980 zł.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy wskazał, że, zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r., poz. 139 tekst jednolity z późn. zm.) dostarczanie wody lub odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartej między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług. Skoro, wobec sprzeciwu pozwanej, umowa taka nie została pomiędzy stronami zawarta, to odprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych powodowej spółki odbywało się w tym przypadku bezumownie.
Pozwana nie wykazała, aby przysługiwało jej względem powoda uprawnienie do nieodpłatnego odprowadzania ścieków. Nie przedstawiła ona porozumienia z 1979 r., na które powoływała się w toku procesu, twierdząc, że (...) w Ł. zobowiązało się w nim do nieodpłatnego odbierania ścieków, w ramach rekompensaty za wykonanie przez mieszkańców na swój koszt instalacji kanalizacyjnej. Nie wykazała także, jakie stosunki łączyły upadłe (...) w Ł. z wydzierżawiającym. Sąd Rejonowy podkreślił przy tym, że powód nie jest następcą prawnym (...), a więc nie przejął jego obowiązków.
W ocenie Sądu, ponieważ pozwana nie uiszczała opłat za wodę i ścieki, nie można uznać, by strony łączyła umowa zawarta w sposób dorozumiany. Pozwana uzyskała w ten sposób, bez podstawy prawnej, korzyść majątkową, nie płaciła bowiem za usługi, które są płatne. Stosownie do art. 405 k.c., jest więc ona zobowiązana do zwrotu wartości tej korzyści. Powód wykazał – powołując się na taryfy opłat za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzenie ścieków (k. 84-95) oraz faktury (k. 72-82) – także wielkość wzbogacenia powstałego po stronie pozwanej.
Wprawdzie pozwana kwestionowała wyłącznie zasadność naliczania przez powoda opłaty za odprowadzanie ścieków, to jednak nie płaciła powodowi także za wodę tłumacząc to kompleksowym naliczaniem opłat za wodę i ścieki i brakiem możliwości ich rozdzielenia. Sąd wskazał, że, wbrew jej twierdzeniom, każda z w/w opłat stanowiła w wyliczeniu i w fakturach oddzielną pozycję. W ocenie Sądu pierwszej instancji nie zostało też wykazane, by przyjęte przez powoda zgodnie z taryfą stawki, nie były stawkami rynkowymi lub były nadmierne bądź też, by nie odpowiadały zakresowi wyświadczonych przez powoda usług dostawy wody i odprowadzania ścieków. Rozliczenia za zbiorowe zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków prowadzone przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne z odbiorcami usług, zgodnie z art. 26 ust.1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, następują na podstawie określonych w taryfach cen i stawek opłat oraz ilości dostarczonej wody lub odprowadzonych ścieków. Zdaniem Sądu, również w przypadku braku umowy, skoro taka taryfa istnieje, właściwe jest stosowanie stawek w niej przewidzianych.
Z tych przyczyn Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie powoda jest w pełni zasadne i ma oparcie w art. 405 k.c..
Jednocześnie Sąd Rejonowy stwierdził brak podstaw do uwzględnienia zarzutu potrącenia. Sąd ten ustalił fakt zaistnienia awarii w dniu 27 października 2014 r. na posesji pozwanej oraz to, że wprawdzie powód awarię usunął, ale, mimo zobowiązania się, nie przełożył zdjętej i uszkodzonej kostki brukowej. Z tego powodu, w maju następnego roku prace z tym związane pozwana zleciła firmie (...)-lin w Ł.. Zdaniem Sądu, w świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego nie jest jednak możliwy do precyzyjnego ustalenia zakres wyrządzonej szkody, a pozwana nie zgłosiła w tym zakresie wniosków dowodowych. Wobec powyższego zarzut potrącenia podlegał oddaleniu, jako nieudowodniony.
Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd Rejonowy powołał przepisy art. 6, 361, 405 kc i 481 §1 kc, a w zakresie kosztów procesu - art. 98 kpc.
Apelację od tego wyroku wywiodła pozwana. Zaskarżonemu rozstrzygnięciu zarzuciła naruszenie prawa materialnego, tj.:
1. art. 405 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie i interpretację oraz przyjęcie, iż w niniejszej sprawie wystąpiły przesłanki zastosowania powyższej instytucji, mimo iż powód nie wykazał, że doszło do wzbogacenia pozwanej ani do zubożenia strony powodowej,
2. art. 498 § 1 w zw. z art. 499 k.c. poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji błędne przyjęcie, że oświadczenie pozwanej o potrąceniu wzajemnych wierzytelności w stosunku do powoda jest nieskuteczne i nie podlega uwzględnieniu, mimo iż pozwana w procesie wykazała wszelkie przesłanki pozwalające na uwzględnienie zarzutu potrącenia.
W apelacji zarzucono ponadto naruszenie prawa procesowego, tj.:
1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej w miejsce swobodnej oceny zgromadzonych dowodów, polegające na przyjęciu, iż przedstawione przez strony okoliczności i dowody uzasadniają roszczenie o zapłatę kwoty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a twierdzenia przedstawione przez stronę pozwaną nie zasługują na uwzględnienie, co z kolei spowodowało nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego polegające na przyjęciu, że:
- powód na podstawie nieprzedstawionej umowy dzierżawy zawartej z Przedsiębiorstwem (...) w Ł. miał prawo do obciążania pozwanej kosztami odprowadzania ścieków,
- faktury VAT przedłożone do pozwu wykazują wysokość wzbogacenia pozwanej i tym samym zubożenia powoda,
- wykazane zostało wzbogacenie pozwanej, mimo iż od trzydziestu siedmiu lat zwolniona jest ona od ponoszenia kosztów odprowadzania ścieków, dowody przedłożone przez stronę pozwaną w postaci rachunku nr (...) z dnia 29 maja 2015 r. na kwotę 1.980 zł oraz dowód wpłaty nie wykazują zakresu ani wysokości poniesionej przez stronę pozwaną szkody i tym samym wierzytelności w stosunku do powoda;
2. art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez nieuzasadnione pominięcie przez Sąd wniosku dowodowego strony pozwanej w postaci wystąpienia do następcy prawnego Zakładów (...) w Ł. o przedłożenie dokumentu porozumienia o nieodpłatnym odprowadzaniu ścieków z 1979 r., który to dowód miał istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, a co za tym idzie, brak ustalenia czy pozwana miała podstawy kwestionowania roszczenia powoda i czy występują przesłanki stwierdzające bezpodstawne wzbogacenie strony;
3. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki – polegające na zupełnym pominięciu faktu istnienia roszczenia przysługującego pozwanej, wynikającego z przedłożonego rachunku i dowodu zapłaty za usługę naprawy kostki brukowej, wykazujących zakres i wysokość poniesionej przez pozwaną szkody, za którą odpowiada powód, co z kolei spowodowało nieprawidłowe, a w konsekwencji błędne przyjęcie, iż zarzut potrącenia jest nieskuteczny oraz poprzez sporządzenie uzasadnienia w sposób sprzeczny z wymaganiami stawianymi przepisami prawa, tj. poddanie analizie jedynie części materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i uzasadnienie wyroku w sposób, który nie pozwala na skontrolowanie poprawności rozumowania Sądu, co wiąże się z niemożliwością ocenienia, czy wydany wyrok jest prawidłowy.
Wskazując na powyższe apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda kosztów procesu.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja nie jest uzasadniona.
Sąd Okręgowy podziela pogląd, że zarzut potrącenia jest środkiem obrony pozwanego, a nie sposobem dochodzenia roszczenia (por. uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 września 1983 r., IV CR 260/83, OSNCP 1984, nr 4, poz. 59 oraz uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1987 r., III CZP 69/87, OSNCP 1989, nr 4, poz. 64), podjęta przez pozwanego obrona musi zaś odbywać się według reguł przyjętych w prawie procesowym. W postępowaniu nakazowym, aby zniweczyć wydany nakaz zapłaty, pozwany, podobnie jak wcześniej powód, musi udowodnić swoje wzajemne wierzytelności w sposób przewidziany w art. 485 k.p.c. (art. 493 § 3 k.p.c.). Obrona, którą pozwany podejmuje przez zgłoszenie zarzutu potrącenia w zarzutach od nakazu zapłaty, została więc przez ustawodawcę ograniczona przez wyeliminowanie potrącenia wierzytelności spornych, o wątpliwej podstawie i wysokości. Takie rozwiązanie nie pozbawia pozwanego możliwości realizowania swoich wzajemnych roszczeń w innym postępowaniu, bowiem twierdzenie pozwanego, że dochodzona od niego wierzytelność uległa umorzeniu wskutek dokonanego potrącenia, nie oznacza, że umorzenie w istocie nastąpiło i - jeśli nie jest to bezsporne - podlega badaniu przez sąd (vide m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 1987 r., III CZP 69/87).
Mając powyższe na uwadze zauważyć wypada, że zgłaszając zarzut potrącenia w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana nie uczyniła tego skutecznie, nie wykazywała bowiem swojej wzajemnej wierzytelności w sposób przewidziany art. 485 § 1 k.p.c., tj. ani dokumentem urzędowym, ani zaakceptowanym przez powoda rachunkiem, ani jego pisemnym oświadczeniem o uznaniu długu.
Niezależnie od powyższego, Sąd Okręgowy miał na uwadze, że w postępowaniu uproszczonym, w którym to trybie sprawa była następnie rozpoznawana, zgodnie z art. 505 4 § 2 k.p.c., dopuszczalność zarzutu potrącenia uzależniona jest od tego, czy roszczenie o zgłoszoną do potrącenia wierzytelność nadaje się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym.
Stosownie do art. 505 1 k.p.c. przepisy o postępowaniu uproszczonym stosuje się w następujących sprawach należących do właściwości sądów rejonowych:
1)o roszczenia wynikające z umów, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dziesięciu tysięcy złotych, a w sprawach o roszczenia wynikające z rękojmi, gwarancji jakości lub z niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową sprzedaży konsumenckiej, jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty;
2)o zapłatę czynszu najmu lokali mieszkalnych i opłat obciążających najemcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej bez względu na wartość przedmiotu sporu.
Pozwana tymczasem domagała się potrącenia z wierzytelnością powoda własnej wierzytelności z tytułu odszkodowania (naprawienia szkody majątkowej), a roszczenie o takim charakterze nie należy do żadnej z kategorii wymienionych w art. 505 1 k.p.c..
Reasumując, Sąd Okręgowy uznał, że zgłoszony zarzut potrącenia nie był w tej sprawie dopuszczalny i już tylko z tej przyczyny nie mógł być uwzględniony przez Sąd Rejonowy, jako niweczący roszczenie powoda.
Wskazać również należy – co także uszło uwadze Sądu Rejonowego – iż pozwana nie wykazała, że złożyła powodowi o oświadczenie o potrąceniu ze skutkiem materialnoprawnym. Zarzut potrącenia został podniesiony w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a odpis tego pisma procesowego, zawierający oświadczenie o potrąceniu wierzytelności, Sąd doręczył pełnomocnikowi procesowemu powoda, którego umocowanie nie obejmowało ingerencji w materialnoprawne stosunki mocodawcy.
Wbrew prezentowanemu w toku postępowania stanowisku strony pozwanej, w judykaturze utrwalony jest pogląd, który Sąd Okręgowy podziela, że doręczenie pisma procesowego zawierającego oświadczenie o potrąceniu pełnomocnikowi procesowemu dłużnika wzajemnego nie wywiera skutków przewidzianych w art. 61 § 1 zdanie pierwsze k.c. (zob. m.in.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2016 r., II CSK 862/14, LEX nr 1982400). Pełnomocnictwo procesowe nie uprawniało pełnomocnika powódki do przyjmowania w imieniu mocodawcy materialnoprawnych oświadczeń kształtujących, a w konsekwencji, zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty oświadczenie o potrąceniu nie wywarło w stosunku do powoda skutku przewidzianego w art. 498 § 2 k.c. polegającego na umorzeniu jego wierzytelności.
Wobec powyższego, jedynie na marginesie Sąd Okręgowy podziela także ocenę Sądu pierwszej instancji, że brak jest w tej sprawie dowodów na okoliczność wysokości szkody objętej zarzutem potrącenia. Argumentacja apelacji w tej części nie mogła być uznana za trafną. Dotyczy to w szczególności dokumentu prywatnego w postaci rachunku opiewającego na kwotę 1980 zł, który stanowi dowód wyłącznie tego, że wystawca rachunku, który go podpisał złożył zawarte w nim oświadczenia (art. 245 k.p.c.), nie zaś tego, że wymieniona w rachunku kwota odzwierciedla rzeczywistą wartość szkody. Również dowód zapłaty w/w kwoty potwierdza tylko stwierdzony nim fakt. Podobnie, jak rachunek, dokument ten nie dowodzi, że zapłacona kwota odzwierciedla rzeczywistą wartość szkody w mieniu pozwanej, za którą odpowiada powód.
Reasumując, aczkolwiek przede wszystkim z przyczyn innych niż wskazane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, zarzut potrącenia nie mógł być uwzględniony.
Przechodząc do roszczenia dochodzonego w tej sprawie przez powoda, Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie zarówno ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, jak i jego wywód prawny.
Chybione są podniesione w apelacji pozwanej zarzuty procesowe, dotyczące postępowania dowodowego. Sąd Rejonowy nie mógł naruszyć art. 217 § 1 ani art. 227 k.p.c., przede wszystkim dlatego, że, wbrew twierdzeniu apelacji, pozwana nie złożyła wniosku dowodowego, którego pominięcie zarzuca Sądowi. W sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła ona o wystąpienie z żądaniem przedłożenia pisemnej zgody upadłych (...) w Ł. (porozumienia z mieszkańcami ulic (...) w Ł.) na nieodpłatne odprowadzanie ścieków jedynie do Syndyka Masy Upadłości (...), który to wniosek Sąd Rejonowy uwzględnił (k. 52 akt sprawy), aczkolwiek w odpowiedzi uzyskał jedynie informację, że Syndyk nie dysponuje ani takim dokumentem ani wiedzą na jego temat (k. 64 akt sprawy). Zawarte w apelacji twierdzenie, że w sprawie złożony został ponadto wniosek dowodowy o wystąpienie „o przedłożenie dokumentu porozumienia o nieodpłatnym odprowadzaniu ścieków z 1979 r., do następcy prawnego Zakładów (...) w Ł.” nie ma natomiast oparcia w aktach sprawy.
Na uwzględnienie nie zasługiwał również zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., w odniesieniu do roszczenia powoda, w sposób wskazany w apelacji, tj. poprzez „przyjęcie, iż przedstawione przez strony okoliczności i dowody uzasadniają roszczenie o zapłatę kwoty z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a twierdzenia przedstawione przez stronę pozwaną nie zasługują na uwzględnienie, co z kolei spowodowało nieprawidłowe ustalenie stanu faktycznego”. Powołany przepis reguluje wyłącznie kwestię oceny wiarygodności i mocy (wartości) przeprowadzonych w sprawie dowodów. Ocena dowodów powinna być dokonywana na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, ale winna także uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których to sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Naruszenie tego przepisu może zatem polegać na dokonaniu przez sąd oceny dowodów z uchybieniem określonym w nim zasadom, a prawidłowe postawienie takiego zarzutu wymaga wskazania konkretnego dowodu i podania, w czym skarżący upatruje wadliwą jego ocenę.
Przytoczony zarzut apelacji pozwanej nie spełniał tych warunków. Pozwana upatrywała naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., generalnie, w przekroczeniu granic swobody oceny dowodów i dokonanie jej przez Sąd w sposób dowolny. Jednocześnie nie wskazała jednak, których spośród przeprowadzonych w sprawie dowodów wadliwość ta dotyczy, tj. który konkretnie dowód, przyjęty przez Sąd za podstawę ustaleń faktycznych, oceniony został w z naruszeniem reguł wynikających z art. 233 §1 k.p.c., ani na czym to naruszenie polegało. Tak sformułowany zarzut procesowy nie zasługiwał więc na uwzględnienie.
Sąd Okręgowy nie podzielił, wobec powyższego, także zarzutu błędnego ustalenia stanu faktycznego, bowiem formułując go, skarżąca w istocie zakwestionowała nie tyle ustalenie przez Sąd Rejonowy okoliczności faktycznych, co sposób zastosowania w ustalonym stanie faktycznym prawa materialnego prowadzący do uznania, że pozwana jest wzbogacona, a pozwany zubożony, że powód miał prawo do obciążania pozwanej kosztami odprowadzania ścieków oraz, że wartość wzbogacenia pozwanej i zubożenia powoda odpowiada kwotom wynikającym z dołączonych do pozwu faktur VAT.
Sąd Rejonowy przyjął, co było w zasadzie poza sporem, a czego apelacja skutecznie nie podważyła, że Zakład (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. objął w posiadanie infrastrukturę wodno – kanalizacyjną istniejącą na terenie upadłych (...) w Ł. na podstawie umowy dzierżawy z 17 kwietnia 2013 r., zawartej z aktualnym jej właścicielem, oraz, że w spornym okresie dostarczał pozwanej wodę i odprowadzał ścieki. Poza sporem było też, że pozwana odmówiła zawarcia z powodem umowy, o jakiej stanowi art. 6 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2015 r., poz. 139 tekst jednolity z późn. zm.) oraz że za wyświadczone jej przez powoda usługi nie zapłaciła. W tych okolicznościach za trafną uznać należy ocenę prawną Sądu pierwszej instancji, że korzystanie przez pozwaną z usług świadczonych przez powoda odbywało się bezumownie, a powódka uzyskała kosztem powoda korzyść w postaci zaoszczędzonych bezpodstawnie wydatków, jakie musiałaby ponieść, gdyby jej korzystanie miało oparcie w umowie. Tym samym nie ulega wątpliwości, że powód został zubożony o wartość wyświadczonych powódce usług, jak też, że wartość tego zubożenia, podobnie zresztą jak i wzbogacenia powódki odpowiada opłatom, jakie ponoszą odbiorcy analogicznych usług powoda, tj. stawkom określonym w obowiązującej w spornym okresie taryfie.
Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska pozwanej i nawiązującej do niego argumentacji, zawartej także w apelacji, że obowiązek wyrównania powodowi uszczerbku majątkowego będącego skutkiem bezumownego korzystania przez pozwaną z dostaw wody oraz odprowadzania ścieków przez powodowe przedsiębiorstwo nie istnieje z uwagi na zawarte w 1979 r. z (...) w Ł. porozumienie. W sprawie poza sporem było, że powód - Zakład (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. nie jest następcą prawnym (...), niezależnie zatem od treści tego porozumienia, nie był i nie jest nim związany.
Nietrafne był także zarzut naruszenia art. 328 § 2 kpc, sporządzone przez Sąd Rejonowy pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera bowiem wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, tj.: ustalenie faktów, które Sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. Stwierdzić zatem należy, wbrew zarzutom apelacji, że w pełni realizuje ono wymogi art. 328 § 2 k.p.c..
Z tych względów orzeczono jak w sentencji na mocy art. 385 k.p.c.
O kosztach procesu za drugą instancję Sąd Okręgowy orzekł mając na uwadze wynik postępowania oraz treść art. 98 § 1 w zw. z art. 99 k.p.c..
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Białymstoku
Osoba, która wytworzyła informację: Elżbieta Siergiej
Data wytworzenia informacji: