Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Bogusław Suter
Sędziowie:	SSO Bogdan Łaszkiewicz SSR del. Sławomir Kuczyński (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sąd. Zofia Szczęsnowicz

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa P. Ł.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi w Polsce
z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 15 kwietnia 2013 r. sygn. akt I C 320/13

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powódka P. Ł. domagała się zasądzenia na jej rzecz od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce kwoty 510,00 zł tytułem częściowego odszkodowania, w tym kwoty 410,00 zł tytułem rozliczenia szkody w pojeździe oraz kwoty 100,00 zł tytułem dopłaty do kosztów holowania – wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu, tj. od dnia 12 lutego 2013 r., do dnia zapłaty. P. Ł. wniosła nadto o zasądzenie od pozwanej spółki na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego wedle norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu P. Ł. twierdziła, iż w dniu 10 grudnia 2012 r. w doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd stanowiący własność powódki – marki C., o numerze rejestracyjnym (...). W związku z tym, iż sprawca szkody posiadał polisę OC w pozwanym towarzystwie, wystąpiła ona o wypłatę odszkodowania.

Powódka podała następnie, że przyznano jej odszkodowanie w łącznej wysokości 700,00 zł, na którą składała się kwota 400,00 zł, wypłacona tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe, oraz kwota 300,00 zł, wypłacona tytułem zwrotu kosztów holowania pojazdu.

P. Ł. zaznaczyła następnie, iż pozwany ustalił, że szkoda winna być kwalifikowana jako szkoda całkowita. Powódka nie kwestionuje takiego sposobu rozliczenia szkody; w jej opinii znacznie jednak zaniżono wysokość odszkodowania. Powódka kwestionuje nadto ustaloną przez pozwanego wartość pojazdu w stanie nieuszkodzonym jako znacznie zaniżoną i wskazuje, iż pozostałości zostały zbyte w stacji demontażu pojazdów za kwotę 100,00 zł, co potwierdza załączony do pozwu dowód skupu 416/pzs z dnia 24 grudnia 2012 r.

Powódka podnosiła też, że przedłożyła ona pozwanemu zakładowi ubezpieczeń rachunek o numerze (...) – na kwotę 400,00 zł, za holowanie pojazdu; pozwany zakład bezzasadnie jednak ów w rachunek zweryfikował, wypłacając z tego tytułu jedynie kwotę 300,00 zł.

W związku z powyższym P. Ł. żąda zapłaty odszkodowania w wyższej wysokości. Tak więc w piśmie inicjującym proces powódka żąda zapłaty częściowego odszkodowania, w skład którego wchodzi kwota 410,00 zł tytułem rozliczenia szkody w pojeździe oraz kwota 100,00 zł tytułem dopłaty do faktycznie poniesionych kosztów holowania pojazdu. Ponadto powódka żąda ustawowych odsetek od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Pełnomocnik pozwanej (...) Spółce Akcyjnej Oddziałowi w Polsce w odpowiedzi na pozew opatrzonej datą 7 marca 2013 r. wniósł o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym i kosztów zastępstwa prawnego wedle norm przepisanych oraz kosztów uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu tego pisma pełnomocnik pozwanej, nie kwestionując okoliczności wypadku ubezpieczeniowego, ani zasady odpowiedzialności mocodawcy za jego skutki, podnosił, iż pozwany zakład ubezpieczeń ustalił wartość pojazdu powódki przed szkodą na kwotę 500,00 zł, bowiem za taką kwotę powódka nabyła uprzednio pojazd. Pojazd ten był w dniu zdarzenia pojazdem dwudziestoletnim, po wielu naprawach. Zdaniem pełnomocnika pozwanej spółki, skoro powódka zbyła pozostałości za kwotę 100,00 zł, to wypłacona przez pozwaną kwota odszkodowania kompensuje szkodę w majątku powódki, co czyni powództwo bezzasadnym. Dochodzona przez powódkę kwota 100,00 zł tytułem dopłaty odszkodowania za holowanie pojazdu stanowi zaś nierynkową i wygórowaną stawkę. Z informacji uzyskanej przez stronę pozwaną wynika bowiem, że przedsiębiorca świadczący powódce usługę holowania pobiera za takową usługę kwotę 300,00 zł.

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 15 kwietnia 2013 r. zasądził od pozwanej (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powódki P. Ł. kwotę 100,00 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 12 lutego 2013 r. do dnia zapłaty, po czym w pozostałym zakresie powództwo oddalił; zasądził następnie od powódki na rzecz pozwanej kwotę 127,60 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Z ustaleń poczynionych przez Sąd pierwszej instancji wynika, że w dniu 10 grudnia 2012 r., około godziny 16 ³⁵, w miejscowości Z., z winy kierującego pojazdem marki C. o numerze rejestracyjnym (...), doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzeniu uległ pojazd marki C. o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność P. Ł.. Sprawca zdarzenia posiadał aktualne na datę zdarzenia ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) Spółce Akcyjnej Oddział w Polsce, potwierdzone polisą o numerze (...). Pojazd powódki po kolizji był holowany, a koszt tej usługi wyniósł 400,00 zł.

Sąd pierwszej instancji ustalił również, iż w dniu 14 grudnia 2012 r. poszkodowana zgłosiła ubezpieczycielowi sprawcy zdarzenia zaistniałą szkodę. W dniu 17 grudnia 2012 r. ubezpieczyciel dokonał wyliczenia wartości przedmiotowej szkody na kwotę 400,00 zł. Przedłożony przez powódkę rachunek za holowanie uszkodzonego pojazdu – z dnia 10 grudnia 2012 r., oznaczony numerem 1/12/2012, opiewający na kwotę 400,00 zł – został zweryfikowany przez ubezpieczyciela do kwoty 300,00 zł. W dniu 24 grudnia 2012 r. powódka zezłomowała pojazd i sprzedała pozostałości po nim za cenę 100,00 zł.

Sąd Rejonowy w Białymstoku ustalił też, że samochód marki C. o numerze rejestracyjnym (...) powódka zakupiła od S. i J. Ł. – w dniu 10 lutego 2012 r., za kwotę 500,00 zł.

Sąd pierwszej instancji podniósł następnie, że analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wskazuje, iż bezsporny w przedmiotowej sprawie był fakt, iż w dniu 10 grudnia 2012 r. z winy kierującego pojazdem marki C. o numerze rejestracyjnym (...), ubezpieczonego u pozwanego, doszło do uszkodzenia pojazdu powódki. W sprawie nie była też kwestionowana wina sprawcy zdarzenia. Ubezpieczyciel przyjął co do zasady odpowiedzialność za skutki zdarzenia i w ramach ubezpieczenia OC wypłacił kwotę 700,00 zł, na którą składa się kwota 400,00 zł, wypłacona tytułem odszkodowania za szkodę w pojeździe, oraz kwota 300,00 zł, wypłacona tytułem zwrotu kosztów holowania pojazdu.

W dalszej części uzasadnienia wyroku z dnia 15 kwietnia 2013 r. Sąd pierwszej instancji wskazał, iż wobec stanowisk prezentowanych przez strony co do przedmiotu procesu istota sporu w pierwszej kolejności sprowadzała się do ustalenia wysokości szkody poniesionej przez właścicielkę auta, a w konsekwencji wysokości należnego jej odszkodowania, po czym, po przywołaniu regulacji z art. 361 § 2 k.c. i art. 363 § l k.c., podniósł, że bezsporne w sprawie jest to, że w pojeździe powódki wystąpiła szkoda całkowita; sposób jej rozliczenia, polegający na pomniejszeniu wartości pojazdu o cenę, jaką powódka uzyskała ze sprzedaży pozostałości po pojeździe, również nie był przez strony kwestionowany. W ocenie tego Sądu wystarczającym dowodem, pozwalającym na ustalenie wartości pojazdu powódki przed wypadkiem, są dokumenty zgromadzone w aktach sprawy. W aktach szkodowych znajduje się bowiem przedstawiona przez powódkę umowa kupna-sprzedaży tegoż samochodu, zawarta w dniu 10 lutego 2012 r. pomiędzy S. Ł. a powódką. W umowie tej jej strony ustaliły cenę pojazdu marki C. o numerze rejestracyjnym (...) na kwotę 500,00 zł. Jest to cena ustalona w warunkach rynkowych. Powódka nie wskazywała w uzasadnieniu pozwu żadnych okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na zmianę tej wartości, w szczególności nie wskazywała, by czyniła jakiekolwiek nakłady na przedmiotowy pojazd, które zwiększyły by jego wartość. Oczywistym jest, w opinii Sądu Rejonowego, że wartość pojazdu używanego samoistnie nie rośnie z biegiem czasu. Nic nie wskazuje na to, by mogła ona wzrosnąć przez 10 miesięcy pomiędzy nabyciem samochodu a wystąpieniem szkody. Ów Sąd przyjął zatem, że wartość pojazdu przed powstaniem szkody wynosiła 500,00 zł. Z uwagi na powyższe ustalenia Sąd pierwszej instancji oddalił zgłoszony w pozwie wniosek dowodowy o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy – na okoliczność ustalenia wartości pojazdu przed powstaniem szkody. Pozostałości po pojeździe zostały bowiem zbyte przez powódkę za cenę 100,00 zł, a zatem Sąd ten przyjął, w ślad za powódką, że kwota 100,00 zł stanowi rzeczywistą i realną wartość pozostałości pojazdu.

Reasumując tę część rozważań Sąd Rejonowy wskazał, iż w związku z przyjęciem wartości pojazdu powódki w stanie nieuszkodzonym na kwotę 500,00 zł oraz wartości pozostałości na kwotę 100,00 zł odszkodowanie za szkodę w pojeździe powódki wynosi 400,00 zł. Jest to kwota, jaką z tego tytułu strona pozwana przyznała i wypłaciła w toku postępowania likwidacyjnego. Z tego też względu w części tej powództwo zostało oddalone – w punkcie II wyroku.

Sąd Rejonowy w Białymstoku podniósł następnie, że na szkodę w majątku powódki złożył się również poniesiony przez nią koszt holowania pojazdu po zdarzeniu. Bez wątpienia pojazd poszkodowanej uległ zniszczeniu nie z jej winy, dlatego też czynność holowania pozostaje, w ocenie tego Sądu, w związku przyczynowym z samym wypadkiem.

Za uzasadnione ów Sąd uznał następnie żądanie powódki w zakresie zwrotu kosztów holowania, wynikających z przedłożonego przez powódkę rachunku o numerze (...) z dnia 10 grudnia 2012 r. – wystawionego na kwotę 400,00 zł, za usługę holowania pojazdu na trasie B.- (...). Zdaniem Sądu Rejonowego przedmiotowy rachunek wskazuje na rzeczywiście poniesione przez powódkę z tego tytułu koszty. Stanowisko pozwanego, wedle którego z dokonanej przez niego weryfikacji wynika, że koszt tej usługi winien być niższy niż oznaczony w przedstawionym przez powódkę dokumencie prywatnym, jest rozważaniem jedynie teoretycznym, oderwanym od realiów konkretnej umowy. W ocenie tego Sądu niewiążące rozmowy telefoniczne co do hipotetycznej usługi nie są wiarygodnym dowodem, uzasadniającym obniżenie wysokości odszkodowania w sytuacji, gdy rachunkiem wykazany został koszt konkretnie świadczonej usługi.

Biorąc pod uwagę fakt, iż pozwany wypłacił odszkodowanie za holowanie pojazdu w kwocie 300,00 zł, na mocy art. 822 § l k.c. powództwo należało, zdaniem Sądu pierwszej instancji, uwzględnić w części, tj. do kwoty 100,00 zł.

O odsetkach ów Sąd orzekł na podstawie art. 481 § l i 2 k.c. w zw. z art. 817 § l k.c. i art. 14 ust. l ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – wskazując przy tym, że do zgłoszenia szkody doszło w dniu 14 grudnia 2012 r., a zatem roszczenie stało się wymagalne po upływie 30 dni od tej daty, tj. w dniu14 stycznia 2013 r.; ponieważ powódka żądała zasądzenia odsetek od dnia wniesienia pozwu, to jest od dnia 12 lutego 2013 r., przeto od tej właśnie daty zasądzono odsetki od kwoty 100 zł..

W ramach wskazania podstawy orzeczenia o kosztach procesu Sąd pierwszej instancji powołał art. 100 zdanie pierwsze k.p.c.

Uzasadniając rozstrzygniecie o kosztach procesu Sąd Rejonowy w Białymstoku wskazał, ze powódka wygrała proces w 19,60 %, a tym samym przegrała go w 80,40 %. Poniesione przez powódkę koszty procesu dadzą się wyrazić kwotą 227,00 zł, na którą to kwotę składają się: opłata stosunkowa od pozwu w wysokości 30,00 zł [której wysokość ustalono na podstawie art. 13 ust. l ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 z późn. zm.)] oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości 180,00 zł, obliczone na podstawie § 6 pkt 2 w z w. z § 2 ust. 1-2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.), wraz z opłatą od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 zł, ustaloną na podstawie części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635).

Powódce przysługuje zwrot 19,60 % wskazanej w poprzednim akapicie kwoty, tj. kwota 44,49 zł..

Skoro pozwany wygrał sprawę w 80,40 % i poniósł on koszty procesu w wysokości 214,00 zł – na które to koszty składają się: koszty zastępstwa procesowego, ustalona zgodnie z § 6 pkt 2 w zw. z § 2 ust. 1-2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2002 r., Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), oraz opłaty od udzielonych pełnomocnictw w łącznej kwocie 34,00 zł, ustalone na podstawie części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. 2006 r., nr 225, póz. 1635) – to przysługuje mu zwrot 80,40 % tej kwoty, tj. kwota 172,05 złotych. W wyniku odjęcia od kwoty przysługującej z tego tytułu stronie pozwanej kwoty zwrotu kosztów procesu przysługującej powódce uzyskano finalną kwotę 127,60 zł, stanowiącą koszty procesu należne stronie pozwanej.

Apelację od wskazanego wyżej wyroku wniósł pełnomocnik P. Ł. – zaskarżając go w części, tj. w punktach II i III.

Zaskarżonemu orzeczeniu pełnomocnik powódki zarzucił naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 227 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 217 § 1 k.p.c., polegające na oddaleniu wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i techniki motoryzacyjnej, w sytuacji, gdy nie została dostatecznie ustalona wartość pojazdu przed powstaniem szkody, która jest niezwykle istotna dla oznaczenia wysokości świadczenia odszkodowawczego w ramach ubezpieczenia OC, w związku z czym istotne okoliczności sprawy nie zostały, zdaniem strony powołującej tenże dowód, wystarczająco wyjaśnione.

Mając na uwadze powyższe zarzuty, pełnomocnik P. Ł. wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, z postawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego według norm przepisanych.

(...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce w odpowiedzi na apelację powódki wniósł o:

1)  oddalenie apelacji powódki w całości jako bezzasadnej,

2)  zasądzenie na rzecz pozwanej spółki od powódki kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Zwrócił przy tym uwagę na konieczność zastosowania przez sąd odwoławczy prekluzji z art. 162 k.p.c.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powódki P. Ł. nie zasługuje na uwzględ­nienie – z następujących przyczyn.

Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego w Białymstoku i przyjmuje je za własne; Sąd Okręgowy aprobuje nadto dokonaną przez ten sąd ocenę dowodów oraz ocenę materialnoprawną zgłoszonego przez powódkę do tegoż procesu roszczenia, zaś utrwalenie ewentualnych uchybień procesowych, popełnionych przez Sąd pierwszej instancji przy wydawaniu postanowienia dowodowego – wskutek prekluzji przewidzianej w art. 162 k.p.c. – wyklucza możliwość skutecznego postawienia w apelacji zarzutu niewyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy.

W apelacji od wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w dniu 15 kwietnia 2013 r. powódka zarzuciła orzeczeniu Sądu pierwszej instancji naruszenie przepisów postępowania, które to naruszenie miało wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 227 k .p .c . w zw. z art. 278 § 1 k .p .c . i w zw. z art. 217 § 1 k .p .c . , i które miało polegać na oddaleniu wniosku dowodowego strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i techniki motoryzacyjnej.

Zgłoszony w apelacji przez pełnomocnika powódki zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego w związku z oddaleniem przez Sąd pierwszej instancji wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i techniki motoryzacyjnej, zamieszczonego przez profesjonalnego przedstawiciela P. Ł. już w pozwie, nie może być jednak uwzględniony ze względu na niezgłoszenie przez stronę powodową zastrzeżenia do protokołu w trybie art. 162 k.p.c.

Sąd Rejonowy w Białymstoku oddalił ów wniosek dowodowy pełnomocnika powódki na posiedzeniu jawnym wyznaczonym na rozprawę na dzień 15 kwietnia 2013 r. (vide: protokół rozprawy wyznaczonej na dzień 15 kwietnia 2013 r. – k. 40 verte). Wielce nieprecyzyjny w tej mierze zapis protokołu rozprawy wyznaczonej na dzień 15 kwietnia 2013 r. nie pozwala na poczynienie stanowczych ustaleń, czy na tymże terminie powódka była reprezentowana przez przedstawiciela procesowego [powódka nie stawiła się wówczas osobiście, nie stawił się też ustanowiony przez nią pełnomocnik, a wskazane wyżej przez Sąd Okręgowy mankamenty protokołu rozprawy i brak w aktach sprawy upoważnienia wymaganego przez przepis z art. 77 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r., Nr 146, poz. 1188 z późn. zm.) nie pozwalają na ustalenie, czy stawił się wtedy działający z upoważnienia pełnomocnika powódka aplikant adwokacki, a jeśli tak, to jakie nosił imię i nazwisko]. Nie ulega jednak wątpliwości, że pełnomocnik powódki został prawidłowo powiadomiony o terminie rozprawy; nie ulega też wątpliwości, że strona powodowa nie wniosła o wpisanie zastrzeżenia do protokołu rozprawy w trybie art. 162 k.p.c. (vide: protokół rozprawy wyznaczonej na dzień 15 kwietnia 2013 r. – k. 40 i 40 verte), a jeśli jednak było odmiennie, to nie skorzystała ona z wniosku o sprostowanie bądź uzupełnienie protokołu rozprawy przed sądem pierwszej instancji.

W uchwale z dnia 27 października 2005 r. (III CZP 55/05, OSNC 2006, nr 9, poz. 144) Sąd Najwyższy wskazał, że istotna zmiana kontekstu normatywnego przepisu wywiedzionego z art. 162 k.p.c., do której doszło w wyniku zastąpienia rewizji apelacją pełną oraz wzmocnienia zasady kontradyktoryjności procesu cywilnego, spowodowała wzrost znaczenia omawianego przepisu i roli przewidzianej w nim prekluzji zarzutów procesowych. W tej samej uchwale Sąd Najwyższy stwierdził, że hipotezą art. 162 k.p.c. objęte są także uchybienia popełnione w związku z wydawaniem postanowień, bowiem przepis nie czyni w tym zakresie żadnego rozróżnienia, a właśnie postanowienia stanowią formę przeważającej części podejmowanych przez sąd czynności procesowych. W związku z tym wyłączenie postanowień spod działania art. 162 k.p.c., nieznajdujące w jego treści jakiegokolwiek uzasadnienia, byłoby jednocześnie wyrazem zgody na odwlekanie stawiania zarzutów formalnych aż do apelacji. W ten sposób, w ocenie Sądu Najwyższego, art. 162 k.p.c. zostałby pozbawiony większego znaczenia, mimo że jego rola wzrasta. Sąd Najwyższy stwierdził też, że działaniu art. 162 k.p.c. z oczywistych względów nie mogą podlegać postanowienia zaskarżalne zażaleniem (art. 394 k.p.c.) ani te, które wprawdzie nie podlegają odrębnemu zaskarżeniu, ale wiążą sąd, który je wydał (art. 359 k.p.c.), i mogą być podważane w apelacji na podstawie art. 380 k.p.c., jeżeli miały wpływ na wynik sprawy (podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy także w wyroku z dnia 5 czerwca 2007 r., II CSK 96/07, LEX nr 347245). Natomiast art. 162 k.p.c. ma zastosowanie do uchybień przy wydawaniu postanowień niezaskarżalnych i niewiążących sądu, który je wydał, a więc takich, które mogą być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności i w razie zgłoszenia zastrzeżenia sąd może je w każdej chwili zmienić. Odnosi się to w szczególności do postanowień dowodowych, które, w razie zgłoszenia przez stronę zastrzeżenia, sąd może bezzwłocznie uchylić lub zmienić (art. 240 § 1 k.p.c.).

W konsekwencji takich rozważań Sąd Najwyższy stwierdził, że strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w toku posiedzenia, a w razie nieobecności – na najbliższym posiedzeniu, chyba że niezgłoszenie zastrzeżenia nastąpiło bez jej winy (art. 162 k.p.c.).

Takie samo stanowisko zajął Sąd Najwyższy także w uchwale z dnia 27 czerwca 2008 r. (III CZP 50/08, OSNC 2009, nr 7-8, poz. 103), stwierdzając, że strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez sąd pierwszej instancji przepisom postępowania, dotyczącego wydania – na podstawie art. 479 ¹⁴ § 2 i art. 479 ¹⁸ § 3 – postanowienia oddalającego wniosek o przeprowadzenie dowodów, jeżeli nie zwróciła uwagi sądu na to uchybienie w trybie art. 162 k.p.c.

Także w wyrokach: z dnia 12 stycznia 2007 r. (IV CSK 340/06, Lex nr 395263), z dnia 26 sierpnia 2009 r. (I CSK 13/09, LEX nr 1211185) oraz z dnia 3 czerwca 2009 r. (IV CSK 96/09, LEX nr 511990) Sąd Najwyższy przyjął, że ocena zasadności postanowienia sądu oddalającego wniosek dowodowy jest możliwa w ramach zarzutu naruszenia przepisów postępowania jedynie przy zachowaniu przez skarżącego wymogu zgłoszenia zastrzeżenia o uchybieniu przez sąd w tym zakresie przepisom postępowania, zgodnie z art. 162 k.p.c.

Już zastosowanie wykładni językowej przepisu art. 162 k.p.c. prowadzi do konkluzji, że niezgłoszenie zastrzeżenia w trybie tego artykułu procedury cywilnej wyklucza możliwość późniejszego powołania się strony na uchybienie procesowe sądu zarówno w toku postępowania w danej instancji, jak i w środkach odwoławczych, nawet jeżeli uchybienia te mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy, chyba że strona uprawdopodobni, iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swej winy oraz gdy chodzi o uchybienia, które sąd powinien wziąć pod uwagę z urzędu.

W apelacji od wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w dniu 15 kwietnia 2013 r. jej autor nie podjął nawet próby uprawdopodobnienia, iż strona powodowa nie wniosła o wpisanie zastrzeżenia do protokołu bez swej winy. Z drugiej zaś strony oddalenie przez Sąd pierwszej instancji – postanowieniem wydanym na rozprawie wyznaczonej na dzień 15 kwietnia 2013 r. – wniosku pełnomocnika powódki o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu ruchu drogowego i techniki motoryzacyjnej nie może być z całą pewnością postrzegane jako uchybienie powodujące nieważność postępowania (art. 379 k.p.c. i art. 1099 k.p.c.) lub jako uchybienie wskazane w art. 202 zdanie drugie k.p.c.

Postanowienia dowodowe z reguły mogą mieć wpływ na wynik sprawy; zaniechanie przez stronę zgłoszenia – na podstawie art. 162 k.p.c. – wniosku o wpisanie zastrzeżenia do protokołu pozostawia jednak takie postanowienie poza możliwością kontroli instancyjnej, doprowadzając do utrwalenia wszystkich, nawet najistotniejszych ewentualnych uchybień procesowych, popełnionych przy ich wydawaniu.

Ponieważ niezgłoszenie zastrzeżenia do protokołu rozprawy uniemożliwia skuteczne powoływanie się w apelacji na zarzuty związane z uchybieniem przepisom postępowania (tak też Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 grudnia 2012 r., VI ACa 1188/11, LEX nr 1293070), przeto apelacja powódki nie mogła przynieść oczekiwanego przez nią rezultatu.

W tym stanie rzeczy apelacja P. Ł., jako pozbawiona uzasadnionych podstaw, podlegała na mocy art. 385 k.p.c. oddaleniu – o czym Sąd Okręgowy orzekł w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono zgodnie z treścią przepisów z art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i z art. 99 k.p.c. – w punkcie II wyroku.

Na koszty te składają się koszty zastępstwa procesowego, należne od powódki pozwanemu zakładowi ubezpieczeń. Wysokość opłaty za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego została ustalona w oparciu o przepis z § 12 ust. 1 pkt. 1 w zw. z § 6 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz.U. z 2013 r. Nr 490)._