Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogusława Zieleniewska-Masłowska

Protokolant: st. sekr. sądowy Dorota Klimaszewska

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2013 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. J.

przeciwko Skarbowi Państwa - Wojewodzie (...)

o odszkodowanie

I.  Oddala powództwo.

II.  Zasądza od powoda na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7200 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

III.  Nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Białymstoku) kwotę 51 000 złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Uzasadnienie:

Powód J. J. wniósł o zasadzenie od Skarby Państwa –Wojewody (...) kwoty 1.040.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 27 lipca 2007r. do dnia zapłaty.

Uzasadniając roszczenie wskazał, iż w drodze cesji z dnia 15 czerwca 2011r. nabył od swojego ojca W. J. roszczenia odszkodowawcze przeciwko Skarbowi Państwa dotyczące utraconego majątku w wyniku bezprawnej nacjonalizacji (k. 2-3, 5).

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa podniósł brak legitymacji czynnej powoda oraz wskazał na brak zasadności samego roszczenia (k. 45-50)

Sąd ustalił, co następuje:

Przed Sądem Okręgowym w Białymstoku w sprawie I C 1517/08 W. J. dochodził zasądzenie na jego rzecz odszkodowania w związku z utratą majątku – młyna motorowodnego wskutek bezprawnej nacjonalizacji. W procesie tym W. J. udzielił pełnomocnictwa swojemu synowi J. J. do prowadzenia niniejszej sprawy. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 21 kwietnia 2010r. uwzględnił powództwo do kwoty 512.312, 84zł. Rozstrzygnięcie to zostało następnie zmienione wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 czerwca 2011r. poprzez obniżenie do kwoty 308.367,980zł (k. 150, 468 akt sprawy I C 1517/08).

W dniu 15 czerwca 2011r. W. J. podpisał pismo znajdujące się na k.5 akt sprawy o treści „Ja W. J.…udzielam mojemu synowi J. J. pełnomocnictwo w prowadzeniu wszelkich moich procesów sądowych związanych z odzyskaniem moich dóbr majątkowych utraconych w procesie nacjonalizacyjnym w naturze lub w postaci kwot odszkodowawczych…”

W dniu 12 września 2012r. w piśmie procesowym (zażaleniu) powód poinformował o śmierci W. J. w dniu 10 lipca 2011r. (k. 32-33, 34).

Sąd zważył, co następuje:

Swojej legitymacji do działania w niniejszym procesie powód upatrywał w dokumencie z dnia 16 czerwca 2011r. (k. 5), który w jego ocenie jest cesją. Stanowisko powoda nie zasługiwała jednak na uwzględnienie.

Przelew jest umową, z mocy której wierzyciel przenosi na nabywcę wierzytelność przysługującą mu wobec dłużnika. Umową cesji dotychczasowy wierzyciel przenosi więc wierzytelność na nowego wierzyciela. Podstawowym wynikiem przelewu wierzytelności jest sukcesyjne wstąpienie cesjonariusza w miejsce cedenta.

Dokument na który powołuje sie powód w niniejszej sprawie jakkolwiek sporządzony jest w formie pisemnej z pewnością nie może być uznany za umowę cesji z istoty umowy cesji wynika, bowiem, że jest ona zawierana pomiędzy dwoma stronami. Faktem jest, iż co do zasady umowa przelewu może być zawarta w dowolnej formie, w tym w sposób dorozumiany, jednak z formy tej powinna dać się wyinterpretować wola obu stron umowy. Dokument z dnia 15 czerwca 2011r. zawiera jedynie oświadczenie woli jednej stron a mianowicie W. J., nie zawiera stanowiska cesjonariusza. Tymczasem jednostronny akt cesji, zawierający tylko podpisane przez cedenta oświadczenie, że wierzytelność swą przelewa na cesjonariusza, w ogóle nie przenosi wierzytelności (H. Ciepła, T. Żyznowski, Glosa do wyroku Sądu wojewódzkiego z dnia 25 lutego 1993 r., I Cr 68/93, OSP 1994, z. 2, poz. 30).

Także w orzecznictwie przyjmuje się, że przelew wierzytelności nie może być skutecznie dokonany w drodze jednostronnej czynności prawnej. Wywodząc, że podstawowym wynikiem przelewu wierzytelności jest wstąpienie cesjonariusza w miejsce cedenta – uznaje się, że nie sposób byłoby przyjąć, iż czynność prawna, wywołująca tak istotne skutki nie tylko w majątku zbywcy, lecz i nabywcy, a także rodząca często określone dalsze obowiązki np. w celu skutecznego wyegzekwowania nabytej wierzytelności, może być dokonana na skutek jednostronnej czynności prawnej (wyrok SA w Katowicach z dnia 8 listopada 2006 r., I ACa 1043/06, LEX nr 269589; por. także orzeczenie SN z dnia 17 września 1945 r., C III 445/45, OSN 1945, nr 46, poz. 13, PiP 1946, z. 3, s. 139).

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę i utrata jej przez cedenta – zbywcę. Przelew powoduje więc, że cedent przestaje być wierzycielem, a staje się nim cesjonariusz. W stosunek zobowiązaniowy wstępuje osoba trzecia, której należą się świadczenia służące wcześniej zbywcy. W niniejszej sprawie cedentowi nie przysługiwało względem Skarbu Państwa żadne świadczenia z tytułu utraconych korzyści dopiero powód w niniejszej sprawie wykreował takie roszczenie co nie przesądza o istnieniu wierzytelności.

Dokument na który powołuje się powód (k. 5) wprost stwierdza iż W. J. udziela powodowi „pełnomocnictwa w prowadzeniu wszelkich procesów sądowych”. Brak jest sformułowania o przeniesieniu jakichkolwiek wierzytelności, a tym bardziej ich zindywidualizowania. Dokument szczegółowo wymienia toczące się postępowania, co tym bardziej wskazuje, iż należy go traktować jako pełnomocnictwo. Za traktowaniem tego dokumentu jako pełnomocnictwa przemawia zatem nie tylko literalne jego brzmienie, ale przede wszystkim fakt braku zindywidualizowania wierzytelności, braku wskazania stron umowy oraz braku możliwości wyinterpretowania treści oświadczenia woli cesjonariusza, co wskazuje na jednostronną czynności prawną uniemożliwiającą uznania jej za cesję.

Twierdzeniom powoda przeczą również wskazywane przez niego w toku procesu takie okoliczności jak przyznanie, iż uzyskane w procesie w sprawie sygn. akt. I C 1517/08 odszkodowanie stanowiło własność ojca i nie należało do powoda. Skoro zatem powód wskazuje, iż dokument z czerwca 2011r. stanowi cesję wszelkich wierzytelności związanych z bezprawną nacjonalizacją dlaczego ta wierzytelność nie stała się własnością powoda?

Powód wnioskował o dopuszczenie dowodu z przesłuchania go w charakterze strony na okoliczności wykazania jego legitymacji procesowej, tym niemniej jego nieobecność w sądzie praktycznie uniemożliwiła przeprowadzenie tego dowodu. Uznać zatem należy, iż powód nie wykazał, iż posiada czynną legitymację do występowania ze wskazanym roszczeniem.

Mając na uwadze powyższe na mocy art. 509 kc orzeczono jak na wstępie

O kosztach procesu Sąd orzekła na podstawie art. 98 kpc mając na uwadze zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Na podstawie przepisu art. 110 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd cofnął powodowi zwolnienie od kosztów sądowych z uwagi na końcowe stanowisko z rozprawy z dnia 10 kwietnia 2013r., w którym pełnomocnik powoda przyznał, iż powód dysponuje kwotą odszkodowania ze sprawy sygn. akt I C 1517/08.