Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2024 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: sędzia Monika Obrębska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Przemysław Dudziński

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 września 2024 r. w O.

sprawy z odwołania D. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o podstawę wymiaru składek

na skutekodwołania D. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 5 marca 2024 r. nr (...) znak (...)- (...)

orzeka:

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, że D. P. ma prawo do deklarowania w 2024 r. podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 18c ust. 1-4 ustawy z dn. 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sygn. akt IIIU 185/24

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 5.03.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że podstawa wymiaru składek D. P. na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą od stycznia do grudnia 2024 r. nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

D. P. złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18 c pkt. 1-2 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację wskazaną w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

D. P. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Od 1.01.2019 r. do 31.12.2021 r. deklarowała podstawę wymiaru składek uzależnioną od dochodu. W okresie od 1.01.2022 r. do 31.12.2023 r. opłacała składki od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne emerytalne i rentowe, którą stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

W roku 2023 r. D. P. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskała dochód w wysokości 53.695,57 zł, a po odliczeniu składek na ubezpieczenie społeczne w kwocie 38.089,40 zł.

W dniu 3.01.2024 r. D. P. dokonała w ZUS zgłoszenia do preferencji składkowej tzw. (...) tj. zadeklarowała podstawę wymiaru składek uzależnioną od dochodu. Pismem ZUS z 24.01.2024 r. ubezpieczona została poinformowana, że nie przysługuje jej prawo do skorzystania od 1.01.2024 r. z zasad programu „Mały ZUS plus”, jako osobie, która korzystała z tej ulgi przez 36 miesięcy w okresie ostatnich 60 miesięcy. ZUS poinformował odwołującą, że uzyska ona ponownie prawo do ulgi dopiero od stycznia 2025 r.

W dniu 1 lutego 2024 r. D. P. zwróciła się do ZUS z wnioskiem o wydanie decyzji w sprawie podstawy wymiaru składek, podnosząc, że nie zgadza się z przedstawioną przez ZUS interpretacją w zakresie nieprzysługiwania jej prawa do ulgi (...).

Decyzją nr (...) z dnia 5.03.2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. stwierdził, że podstawa wymiaru składek D. P. na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą od stycznia do grudnia 2024 r. nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o: dokumenty zawarte w aktach ZUS, PIT - 36 odnośnie wysokości uzyskanego dochodu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest zasadne i zostało uwzględnione.

W przedmiotowej sprawie spór dotyczył wykładni art. 18c ust. 11 pkt 6 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych tj. sprowadzał się do ustalenia, czy odwołująca, która korzystał z Małego (...) w latach 2019-2021, może ponownie skorzystać z tej preferencji składkowej w roku 2024.

Przypomnieć należy, że w myśl art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Zgodnie z art. 18c ust. 1 cyt. ustawy - w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 stycznia 2020 r. - najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu. Jednocześnie najniższa podstawa wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku (ust. 2). Tym samym od stycznia 2019 r. wprowadzona została możliwość skorzystania z preferencji składkowej tzw. Mały ZUS, który został następnie zmodyfikowany ustawą z dnia 19.12.2019 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej i wszedł w życie 1 lutego 2020 r. - powszechnie nazywany jest Małym ZUS-em (...).

Stosownie do art. 18c ust. 1 ustawy systemowej - w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lutego 2020 r. - podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonego, o którym mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, którego roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120 000 złotych, uzależniona jest od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do treści art. 18c ust. 11 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przepisy niniejszego artykułu nie mają zastosowania do osób, które ustalały podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem przez 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Do powyższych limitów wlicza się, jako pełny miesiąc, każdy miesiąc kalendarzowy, w którym osoba odpowiednio ustalała podstawę składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z niniejszym artykułem lub prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą przez co najmniej jeden dzień kalendarzowy.

Biorąc pod uwagę powyższe przyjąć należy, że maksymalny okres korzystania z tej preferencyjnej formy opłacania składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 36 miesięcy kalendarzowych w ciągu ostatnich 60 miesiącach kalendarzowych. Zaznaczyć należy, że preferencja składkowa nie jest jednorazowa, a intencją ustawodawcy było, ażeby przedsiębiorcy mogli korzystać z niej w cyklicznych pięcioletnich okresach, a sformułowanie „w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych" należy interpretować jako miesiące graniczne korzystania z Małego (...). Stąd Sąd stoi na stanowisku, że w styczniu 2024 roku rozpoczyna się kolejny okres 60 miesięcy, w trakcie których przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z Małego (...) przez 36 miesięcy. W przekonaniu Sądu nieprawidłowa i pozbawiona podstaw prawnych jest teza organu, iż odwołująca nabędzie prawo do ponownego skorzystania z omawianej preferencji składkowej dopiero w styczniu 2025 roku.

Sąd Okręgowy w niniejszym składzie w pełni podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 27 czerwca 2024 r. sygn. akt VI U 147/24, jak również przez Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 22.07.2024 r., sygn. akt VIII U 1116/24, zgodnie z którym wykładnia celowościowa art. 18c ust. 11 pkt 6 ustawy systemowej prowadzić musi do wniosku, iż ustawodawca przewidział możliwość skorzystania z tzw. (...) w okresie każdych kolejnych okresów pięcioletnich. Do takiego wniosku prowadzi również analiza uzasadnienia projektu ustawy wprowadzającej zmiany art. 18c ustawy systemowej. Wskazano w nim, iż zmiana liczby z 60 na 59 uzasadniona jest umożliwieniem realizacji pierwotnych intencji projektodawców tego rozwiązania. Zgodnie bowiem z założeniami Małego ZUS-u (...), po korzystaniu z obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne przez 36 miesięcy, następuje okres swoistej "karencji" o długości 24 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Do takiej interpretacji prowadzić musi również zastosowanie przewidzianej w art. 11 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców tj. zasady przyjaznej interpretacji przepisów i rozstrzygania wątpliwości na korzyść przedsiębiorców.

Reasumując powyższe, skoro D. P. korzystała z preferencji składowej Małego (...) w latach 2019-2021, czyli w sumie 36 miesięcy, a następnie w latach 2022-2023 opłacała składki w standardowym wymiarze, to w ciągu 60 miesięcy zakończył się w/w pięcioletni cykl. W związku z powyższym od stycznia 2024 r. rozpoczął się okres kolejnych 60 miesięcy, w trakcie których - wobec spełnienia pozostałych kryteriów - odwołująca ma prawo opłacać składki w wysokości wynikającej z art. 18c ust. 1-4 ustawy systemowej.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ZUS, stosownie do treści art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i ustalił, że D. P. ma prawo do deklarowania w 2004 r. podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 18 c ust. 1 - 4 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.