Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

Przewodniczący

Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

Alina Kamińska

Grzegorz Skrodzki

Protokolant

Agnieszka Kurowicka

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 165/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

4

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 6 maja 2024 roku, sygn. akt II K 16/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I.

II.

III

IV

Apelacja obrońcy oskarżonego adwokata N. C.:

1)  obrazę przepisów prawa materialnego, a to art. 25 § 1 k.k. lub względnie art. 25 § 2 k.k. poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy ocena całokształtu sytuacji oraz okoliczności związanych z zachowaniem pokrzywdzonego, a następnie oskarżonego, wskazywała na to, iż oskarżony działał w ramach kontratypu obrony koniecznej, broniąc siebie i swojej żony lub względnie, że przekroczył on granice tej obrony.

2)  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów:

-

w szczególności w zakresie oceny wyjaśnień oskarżonego w części odnoszącej się do przebiegu zdarzenia w inkryminowanym czasie, zachowania poszczególnych osób, głównie pokrzywdzonego, podczas gdy wyjaśnienia oskarżonego zasadniczo korespondują z pozostałym materiałem dowodowym,

-

w zakresie w jakim Sąd przyjął w odniesieniu do zachowania oskarżonego, że „Wychodząc z kuchni oskarżony zabrał ze sobą znajdujący się tam jeden z noży i schował go do kieszeni", podczas gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy na to nie wskazuje.

3)  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 167 k.pk. w zw. z art. 170 § 1 pkt 2 i 5 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku obrońcy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu ds. kultury ormiańskiej na okoliczność ustalenia:

a)  Czy w kulturze ormiańskiej oczekiwania społeczne mężczyzny chroniącego ścisłą rodzinę są takie jak w Polsce, czy inne, jeżeli inne to w jakim zakresie, na czym one polegają?

b)  Jakie obowiązki w kulturze ormiańskiej spoczywają na mężczyźnie w przypadku zaatakowania rodziny, miejsca zamieszkania?

c)  Jak należy definiować w kulturze ormiańskiej miejsce zamieszkania, czy jest to czasowe miejsce zamieszkania, czy musi być stałe?

d)  Jakie osoby podlegają szczególnej ochronie w kulturze ormiańskiej przez mężczyznę?

e)  Czy istnieje w kulturze ormiańskiej rozróżnienie na rodzinę i rodzinę ścisłą?

f)  Co oznacza w kulturze ormiańskiej rodzina ścisłą?

g)  Czy w przypadku, gdy dojdzie do wtargnięcia w miejsce, w którym przebywa ścisła rodzina mężczyzny, ma on obowiązek moralny, honorowy i społeczny obrony tej rodziny?

h)  Czy przekroczenie granic obrony koniecznej przez mężczyznę, w przypadku subiektywnego ataku na jego rodzinę jest kulturowo akceptowalne i usprawiedliwione?

- podczas gdy okoliczności te były istotne z punktu widzenia oceny zachowania oskarżonego, jego obowiązków wobec rodziny, powinności jakie spoczywają w kulturze ormiańskiej na mężczyźnie w sytuacjach zagrożenia, tym bardziej że również pokrzywdzony należy do kręgu kultury ormiańskiej, co może usprawiedliwiać w pewnym stopniu zachowanie oskarżonego.

4)  obrazę przepisów postępowania, tj. art. 6 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wniosku obrońcy złożonego w dniu 06 maja 2024 r. o odroczenie terminu rozprawy, z uwagi na zły stan zdrowia pełnomocnika substytucyjnego głównego obrońcy adwokata N. C., który w dniu 06 maja 2024 r. miał obrońcę zastępować, co skutkowało naruszeniem prawa do obrony oskarżonego, zważywszy, że był to ostatni termin rozprawy i zamknięto w tym dniu przewód sądowy, co skutkowało brakiem możliwości przedstawienia końcowego stanowiska przez jednego z trzech obrońców oskarżonego.

5)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na braku uwzględnienia okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, a mianowicie podejmowanych przez pokrzywdzonego zachowań prowokacyjnych względem N. A., kierowaniem do niego gróźb karalnych i słów powszechnie uważanych za obelżywe, nagrywania przez podejrzanego zdarzenia mającego miejsce w dniu 26.08.2022 r. w N. przy ul. (...) oraz fizycznego atakowania oskarżonego oraz jego małżonkę i rzucania w niego cegłą i rozbitą butelką, co wskazuje, iż pokrzywdzony miał zamiar spowodowania naruszenia czynności narządu lub rozstroju zdrowia oskarżonego, który podjął działania w obronie koniecznej z uwagi na zaistniałe zagrożenie dla niego oraz jego małżonki.

6)  rażąca niewspółmierność orzeczonej wobec oskarżonego kary 3 lat pozbawienia wolności, nie uwzględniając przy tym okoliczności łagodzących takich jak prowokacyjne zachowanie pokrzywdzonego, kierowania wobec niego gróźb i słów powszechnie uznawanych za obelżywe, zaatakowanie przez pokrzywdzonego oskarżonego i jego żonę, którym to zachowaniem ujawnił się zamiar spowodowania naruszenia czynności narządu lub rozstroju zdrowia, nie opuszczenie posesji w N. przez pokrzywdzonego, pomimo wyraźnego żądania przez oskarżonego i jego żonę, aby pokrzywdzony opuścił posesję.

Apelacja obrońcy oskarżonego adwokat K. B.:

1)  obraza przepisów prawa materialnego tj. art. 25 §1 k.k. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji brak ustalenia przez Sąd I instancji, iż w realiach przedmiotowej sprawy oskarżony działał w ramach obrony koniecznej, pod wpływem afektu, ponadto w trakcie przedmiotowego zdarzenia, broniąc siebie i swojej żony został ugodzony ostrym narzędziem i doznał urazu ręki.

2)  obraza przepisów prawa materialnego tj. art. 25 §2 i 3 k.k. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie w podstawie wyroku, iż oskarżony działał w ramach obrony koniecznej, jednakże przekroczył jej granice.

3)  obraza przepisów postępowania tj. art. 410 §1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez odmówienie w pełni waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego co do przebiegu zdarzenia, wtargnięcia przez pokrzywdzonego na posesję w N., wszczęcia awantury przez pokrzywdzonego oraz agresywnego zachowania pokrzywdzonego w stosunku do oskarżonego, podczas gdy wyjaśnienia były spójne, logiczne i konsekwentne, a w konsekwencji poczynienie błędnych ustaleń faktycznych, sprowadzających się do przyjęcia, że oskarżony nie działał pod wpływem strachu lub usprawiedliwionych okolicznościami, a w konsekwencji brak ustalenia, iż oskarżony działał w granicach obrony koniecznej,

4)  obraz przepisów postępowania tj. art. 410 §1 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, tj. nie nadanie waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego w zakresie w jakim wskazywał on, że to pokrzywdzony wtargnął na posesję w N., ponadto pokrzywdzony jako pierwszy zaczął ubliżać oskarżonemu, następnie pokrzywdzony ugodził oskarżonego i jego małżonkę ostrym przedmiotem, przez co oskarżony obawiał się o własne zdrowie i życie, a także o zdrowie i życie swojej małżonki, i w konsekwencji uznaniu przez Sąd I instancji, że wyjaśnienia oskarżonego stanowią jedynie przyjętą linią obrony i są sprzeczne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, także z zeznań świadków wynika, że pokrzywdzony zachowywał się tego dnia bardzo agresywnie, groził oskarżonemu, ugodził ostrym narzędziem małżonkę oskarżonego i samego oskarżonego - co doprowadziło do przypisania sprawstwa oskarżonemu, a następnie uznania go winnym

5)  obrazę przepisów postępowania tj. art. 5 §2, art. 7, art. 410 k.p.k. poprzez oparcie treści wyroku na selektywnie wybranym materiale dowodowym i jednostronną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego wyłącznie pod kątem jego interpretacji na niekorzyść oskarżonego, co doprowadziło do przyjęcia, że działał on z zamiarem bezpośrednim wyrządzenia pokrzywdzonemu dotkliwej krzywdy.

6)  błąd w ustaleniach faktycznych faktycznych polegający na braku uwzględnienia okoliczności faktycznych niniejszej sprawy, a mianowicie podejmowanych przez pokrzywdzonego zachowań prowokacyjnych względem N. A., kierowaniem do niego gróźb karalnych i słów powszechnie uważanych za obelżywe, nagrywania przez podejrzanego zdarzenia mającego miejsce w dniu 26.08.2022 r. w N. przy ul. (...) oraz fizycznego atakowania mojego Mocodawcy oraz jego małżonkę i rzucania w niego cegłą i rozbitą butelką, co wskazuje, iż pokrzywdzony miał zamiar spowodowania naruszenia czynności narządu lub rozstroju zdrowia oskarżonego, który podjął działania w obronie koniecznej z uwagi na zaistniałe zagrożenie dla niego oraz jego małżonki.

Apelacja obrońcy oskarżonego adwokata M. S.:

1)  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 k.pk., art. 7 k.p.k. polegającą na dowolnej i nieprawidłowej ocenie dowodów wyrażającej się w uznaniu, iż oskarżony w momencie zadania pokrzywdzonemu ciosu nożem ze skutkiem jak w opisie czynu aktu oskarżenia dążył do konfrontacji z pokrzywdzonym, w sytuacji gdy z materiału dowodowego w przedmiotowej sprawie wynika, iż w wyniku uderzenia przez pokrzywdzonego żony oskarżonego K. B. fragmentem rozbitej butelki oraz oskarżonego kostką brukową bądź cegłą w lewą rękę, a następnie rozbitą butelką w przedramię tej ręki, oskarżony podjął działania obronne z uwagi na zachowanie oskarżonego - zaatakowanie kobiety i oskarżonego przedmiotami mogącymi skutkować niebezpieczeństwem utraty życia i zdrowia, co winno w konsekwencji skutkować rozważeniem kwalifikowania zachowania oskarżonego w warunkach kontratypu z art. 25 k.k.

2)  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 i 7 kpk, poprzez dowolną i w konsekwencji błędną analizę materiału dowodowego, a w konsekwencji nieprawidłowe ustalenie, iż „w tej sprawie doszło do równorzędnego starcia oskarżonego i pokrzywdzonego, co nie pozwala na wyróżnienie napastnika i broniącego się” w sytuacji gdy to pokrzywdzony, dysponując znacznie lepszymi warunkami fizycznymi od oskarżonego (wzrost i waga) bezprawnie wdarł się na posesję w N. wraz z żoną i A. S. i nie chciał jej opuścić, bez zgody oskarżonego, nagrywał go telefonem komórkowym, wyzywał go i groził mu pozbawieniem życia, a także finalnie zaatakował żonę oskarżonego rozbitą butelką oraz oskarżonego kostką brukową (względne cegłą) i rozbitą butelką, co zmusiło oskarżonego do użycia wobec napastnika noża celem odparcia zamachu co finalnie nastąpiło,

3)  naruszenie przepisów postępowania, mające wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 i 7 kpk, poprzez dowolną i w konsekwencji błędną analizę materiału dowodowego w postaci zeznań pokrzywdzonego, który zdaniem sądu (k. 12 uzasadnienia) miał widzieć jak oskarżony przed opuszczeniem kuchni miał zabrać leżący tam nóż i schować go do spodni, w sytuacji, gdy ze składanych zeznań takie stwierdzenie z ust pokrzywdzonego nie padło, a sam nóż miał zobaczyć dopiero w momencie jego wyjęcia przez oskarżonego z powłok brzusznych,

4)  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, iż oskarżony blokował drzwi pojazdu uniemożliwiając pokrzywdzonemu jego opuszczenie w przypadku gdy okoliczność ta nie została wykazana ani udowodniona,

5)  błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, iż po przyjeździe pokrzywdzonego do N., a przed wejściem zwaśnionych stron do domu „z domu wyszła też żona oskarżonego i obie z żoną pokrzywdzonego na tym etapie w miarę załagodziły sytuację”, w przypadku gdy ustalenia tego nie potwierdza obiektywny dowód w postaci zapisu nagrania wideo przedłożonego do akt sprawy,

6)  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, iż groźby pokrzywdzonego w kierunku oskarżonego były jedynie odpowiedzią na wyzwiska ze strony oskarżonego, w przypadku gdy treść zapisu nagrania wideo przedłożonego do akt spraw oraz sporządzony przez biegłą tłumacz stenogramu wypowiedzi poszczególnych uczestników zajścia jednoznacznie wskazuje, iż to pokrzywdzony jako pierwszy znieważył oskarżonego słowem „suka",

7)  błąd w ustaleniach faktycznych, mający wpływ na treść orzeczenia, a polegający na przyjęciu, iż znajdując się w domu „oskarżony z pokrzywdzonym zaczęli się szarpać. Uderzyli się nawzajem ręką w twarz. Zostali rozdzieleni przez obecne kobiety. R. M. wygoniła pokrzywdzonego ..." w sytuacji gdy z materiału dowodowego w tym z nagrania i zeznań pokrzywdzonego nie wynika, iż w domu doszło do szarpaniny w/w osób, a z dowodu w postaci zapisu nagrania wideo przedłożonego do akt sprawy wynika jednoznacznie, iż R. M. wygoniła pokrzywdzonego już po zajściu w kuchni, w toku którego nie doszło do żadnej szarpaniny między wymienionymi mężczyznami.

Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść - wymiar kary, polegający na uznaniu, że pokrzywdzony zaatakował oskarżonego butelką i cegłą, na co ten odpowiedział uderzając go dwukrotnie nożem, podczas gdy rzetelna analiza dowodów w sprawie, w tym realistyczna ocena zeznań teściowej i żony oskarżonego uwzględniająca, że mogą one podawać wersję najbardziej korzystną dla oskarżonego i nie do końca zgodną z prawdą oraz że zeznania pokrzywdzonego różniące się co miejsca, z którego oskarżony go zaatakował mogą wynikać z upływu czasu i błędnego tłumaczenia, a także analiza opinii i zeznań biegłego z zakresu medycyny sądowej prowadzić powinny do wniosku, że A. A. nie atakował oskarżonego ani butelką, ani cegłą, a oskarżony zadał mu dwa ciosy nożem znienacka, wykorzystując interwencję żon obu mężczyzn, co z kolei powinno mieć wpływ na podwyższenie wymiaru kary.

2)  rażąca niewspółmierność kary orzeczonej wobec oskarżonego wobec oskarżonego polegającą na skazaniu go na 3 lata pozbawienia wolności, tj. w dolnej granicy ustawowego zagrożenia w sytuacji, gdy po stronie oskarżonego występował szereg okoliczności obciążających, w tym uprzednia karalność za przestępstwa podobne, działanie z błahej przyczyny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ponieważ zarzuty z trzech apelacji obrońców oskarżonego są w zdecydowanej większości podobne i dążą do wykazania, że oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej, zasadnym jest jednoczesne ustosunkowanie się do podniesionych w tych apelacjach zarzutów.

Na wstępie jednakże należy odnieść się do zarzutów z apelacji adwokata N. C., które w żaden sposób nie zostały powtórzone w apelacjach pozostałych dwóch obrońców. Chodzi mianowicie o zarzut dotyczący oddalenia wniosku dowodowego i naruszenia prawa do obrony.

To, jakie zwyczaje panują w społeczności ormiańskiej nie może mieć jakiegokolwiek znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Istotne jest jedynie to, czy materiał dowodowy dawał podstawę do przyjęcia ustalenia, że oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej. Jego zachowanie może być rozpatrywane wyłącznie na gruncie polskich przepisów prawnych. Do tradycji niektórych społeczności na świecie należą tak zwane zabójstwa honorowe. Gdyby doszło do tego rodzaju zabójstwa w naszym kraju, to na pewno motywacja sprawcy takiego morderstwa nie przemawiałaby za łagodniejszym potraktowaniem. Wręcz przeciwnie, byłaby to zdecydowania okoliczność obciążająca, a nawet dająca podstawę do przyjęcia, że sprawca zabił kobietę w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

Nie można też skutecznie zarzucać, że w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji doszło do naruszenia prawa do obrony oskarżonego. Na rozprawie w dniu 6 maja 2024 roku N. A. broniło dwóch adwokatów. Oskarżony nie wnosił o odroczenie rozprawy z powodu nieobecności trzeciego obrońcy. Tym samym należy uznać, że formalne prawo do obrony oskarżonego było w pełni zachowane. Nadmienić należy, że adwokat J. K. nie usprawiedliwił swego niestawiennictwa na rozprawie w dniu 6 maja 2024 roku. Owszem złożył pismo, w którym powołał się na zły stan swego zdrowia, ale nie dołączył wymaganego w takim przypadku zaświadczenia wystawionego przez lekarza sądowego.

Całkowicie błędnie obrońcy podnosili w swoich apelacjach zarzut obrazy prawa materialnego to jest art. 25 §1 k.k. lub art. 25 §2 k.k. Zarzut bowiem obrazy prawa materialnego obrońca może formułować wówczas, gdy nie kwestionuje ustaleń faktycznych, a tylko błędne zastosowanie przepisu prawnego. Nie ma obrazy prawa materialnego, gdy wadliwość orzeczenia jest wynikiem błędnych ustaleń faktycznych. Sąd pierwszej instancji nie poczynił w niniejszej sprawie ustaleń faktycznych dających podstawę do zastosowania art. 25 §1 k.k. lub art. 25 §2 k.k. Zarzut obrazy tych przepisów byłby zasadny, gdyby Sąd Okręgowy ustalił, że oskarżony odpierał bezpośredni bezprawny zamach na jego lub jego żonę i pomimo tego nie zastosował przepisu art. 25 §1 k.k. Z taką zaś sytuacją nie mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Nie można też zgodzić się z zarzutami obrońców, że Sąd pierwszej instancji oceniając dowody wyszedł poza ramy nakreślone przez przepis art. 7 k.p.k. Jednocześnie wskazać należy, że błędne jest jednoczesne zarzucanie obrazy art. 5 §2 k.p.k. i art. 7 k.p.k. Łączenie zarzutów obrazy art. 7 k.p.k. i art. 5 § 2 k.p.k., nie może być skuteczne, gdyż mają one charakter rozłączny. W sytuacji, gdy sąd przeprowadzi postępowanie w sposób pełny, kompletny i podda zebrane dowody ocenie czyniącej zadość wymogom art. 7 k.p.k., to zastosowanie zasady z art. 5 § 2 k.p.k. mogłoby mieć miejsce wówczas, gdy tak przeprowadzona ocena dowodów potwierdziłaby istnienie wciąż niedających się usunąć wątpliwości, które sąd rozstrzyga niezgodnie z kierunkiem określonym w tym przepisie. Oznacza to, że w przypadkach, w których skarżący kwestionuje ocenę poszczególnych dowodów, stanowiących podstawy faktyczne rozstrzygnięcia, nie może być mowy o naruszeniu art. 5 § 2 k.p.k. Może mieć zastosowanie dopiero na etapie ustalania faktów w oparciu o dowody ocenione jako wiarygodne (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 sierpnia 2024 roku, I KK 188/24, Lex nr 3743798).

Żaden zaś z obrońców nie wykazał, że ocena dokonana przez sąd jest sprzeczna z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, że nie została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, bądź, że argumentacja zaprezentowana przez sąd za tak dokonanym wyborem pozostaje w sprzeczności z zasadami logiki. Pisemne motywy zaskarżonego wyroku wskazują, że Sąd Okręgowy bardzo szczegółowo przeanalizował przeprowadzone na rozprawie dowody. Ocena dowodów osobowych w pełni mieści się w zasadach logicznego rozumowania. Przede wszystkim słuszna jest konstatacja, że zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzony dążyli do zwarcia.

Sąd pierwszej instancji bardzo szczegółowo przeanalizował wyjaśnienia oskarżonego, wskazując w jakich częściach są one zupełnie niewiarygodne, jako że pozostające w sprzeczności z zupełnie obiektywnymi dowodami w postaci opinii sądowo – lekarskich. Sąd Okręgowy słusznie dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, że został uderzony przez pokrzywdzonego butelką w rękę. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej. Jednocześnie sąd ten całkowicie trafnie ustalił, że oskarżony, wbrew jego twierdzeniom, nie został uderzony butelką w głowę, gdyż nie stwierdzono u niego w tym miejscu jakichkolwiek obrażeń. Logicznie też Sąd pierwszej instancji ustalił, że niemożliwe było, że został uderzony przez pokrzywdzonego cegłą w plecy. Nie stwierdzono bowiem na plecach żadnych obrażeń. Pokrzywdzony zaś nie byłby w stanie uderzyć go cegłą po tym, jak został poważnie raniony w brzuch. Nie może też być prawdą twierdzenie oskarżonego, że pokrzywdzony trzymał w obu rękach dwie butelki. Wszyscy bowiem świadkowie mówili, że doszło pomiędzy nimi do szarpaniny. Świadek R. M., która nie miała interesu w tendencyjnym obciążaniu oskarżonego, zeznała, że pokrzywdzony trzymał w ręku jedną butelkę.

Obrońcy starając się wykazać w apelacjach, że oskarżony działał w warunkach obrony koniecznej, zebrany w sprawie materiał dowodowy potraktowali w sposób wybiórczy. W ogóle pomijają to, że również z zeznań osób, zdecydowanie przychylnych oskarżonemu, wynika bynajmniej niedwuznacznie, że zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzony dążyli do konfrontacji. Żaden z nich nie pozostawał dłużny. Na wyzwiska i groźby jednego drugi odpowiadał tym samym. Przychylna oskarżonemu R. M. przyznała, że już w domu doszło do ostrej awantury z udziałem oskarżonego i pokrzywdzonego i dlatego wygoniła z domu A. A., jego żonę oraz A. S.. Z jej zeznań wynika też, że na podwórku doszło pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym do wzajemnego zadawania ciosów: „Po tym gdy A. uderzył N. w rękę, to N. uderzył A. w brzuch”. O żadnej zatem obronie koniecznej nie może być mowy. Zadanie pokrzywdzonemu ciosu nożem przez oskarżonego nie było w każdym razie odpieraniem zamachu na jego osobę. Była to zwyczajna wymiana ciosów poprzedzona ostrą awanturą. W świetle zeznań świadków całe to zdarzenie zostało sprowokowane przez pokrzywdzonego. Świadczy o tym między innymi bezsporna okoliczność, że pokrzywdzony wbrew woli osób obecnych wówczas na posesji w N. przy ulicy (...) nagrywał telefonem przebieg zajścia. To jednak, że pokrzywdzony swoim zachowaniem prowokował oskarżonego nie uchyla odpowiedzialności tego ostatniego za pchnięcie nożem w brzuch. Zasadnie Sąd pierwszej instancji podniósł, że gdyby oskarżony nie dążył do konfrontacji, to nie wychodziłby z domu po tym, jak R. M. wygoniła pokrzywdzonego z domu. Tymczasem oskarżony wyszedł z domu i na podwórku doszło do szarpaniny pomiędzy nim a pokrzywdzonym.

Podnieść należy, że dla prawnokarnej oceny zachowania oskarżonego zupełnie nieistotne jest to, czy pokrzywdzony jako pierwszy znieważył oskarżonego. W każdym bowiem razie to pewne jest, że właśnie A. A. prowokował swoim zachowaniem oskarżonego, chociażby poprzez nagrywanie telefonem zajścia. Nie ma też większego znaczenia dla rozstrzygnięcia, czy jeszcze przed wejściem pokrzywdzonego do domu doszło do awantury i żony oskarżonego i pokrzywdzonego załagodziły sytuację.

Nie ma też w gruncie rzeczy znaczenia, czy w domu doszło do szarpaniny pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym. Bez względu bowiem na to, czy doszło do niej czy też nie, nie ma to wpływu na ocenę tego, co się zadziało na podwórku. Twierdzenie jednakże obrońcy adwokata M. S., że w domu nie doszło do szarpaniny jest ewidentnie sprzeczne z zeznaniami żony oskarżonego K. B., która stanowczo zeznała, że była w domu szarpanina pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym. Zeznała też, że doszło wtedy między nimi do wzajemnej wymiany ciosów.

Znamienne są też zeznania R. M., że na podwórku żona oskarżonego próbowała rozdzielić oskarżonego i pokrzywdzonego i dlatego została uderzona przez A. A..

Tak więc nawet z zeznań osób bliskich i przychylnych oskarżonemu wynika, że feralnego dnia doszło do wzajemnej konfrontacji pomiędzy oskarżonym a pokrzywdzonym. Obaj ewidentnie w czasie awantury swoim zachowaniem dążyli do zwarcia. Nieprawdą zatem jest, co podnosi obrońca, że zachowanie pokrzywdzonego „zmusiło oskarżonego do użycia wobec napastnika noża celem odparcia zamachu”.

Na prawo do działania w obronie koniecznej nie może się powoływać osoba, która akceptuje konfrontacyjny charakter zajścia i w konsekwencji uczestniczy w nim niejako w podwójnej roli, a mianowicie jako osoba, która odpiera zamach na swoje życie bądź zdrowie oraz osoba, które dokonuje takiego zamachu na życie bądź zdrowie uczestnika zajścia.

Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że doszło wówczas do wzajemnej wymiany uderzeń. Jeszcze raz należy podkreślić, że zarówno oskarżony, jak i pokrzywdzony dążyli do siłowego zwarcia. Świadczy o tym chociażby fakt, że próbowano ich rozdzielić.

Nie można zatem przyjąć, że oskarżony uderzając pokrzywdzonego nożem w brzuch działał w warunkach obrony koniecznej.

Odnośnie apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

Nie ulega wątpliwości, że żona i teściowa oskarżonego starały się przedstawić go w jak najkorzystniejszym świetle. Nie można jednakże na tej podstawie całkowicie dyskwalifikować ich depozycji. Taki sam zarzut można postawić odnośnie zeznań pokrzywdzonego i jego żony oraz przybyłego z nimi A. S.. Przede wszystkim niezgodne z prawdą są zeznania S. M., że jej mąż nie uderzył oskarżonego. Przeczą temu stwierdzone u oskarżonego obrażenia ciała. Relacja pokrzywdzonego i jego żony sprzeczna też jest z tym, co wynika z nagrania video telefonem. Nieprawdziwe są też ich twierdzenia, że w momencie uderzenia nożem oskarżony i pokrzywdzony nie stali naprzeciwko siebie. Z opinii biegłego z zakresu medycyny sądowej wynika jednoznacznie, że w zasadzie oskarżony nie mógł zadać ciosu nożem od tyłu. Poza tym sam pokrzywdzony w postępowaniu przygotowawczym zeznał, że stali oni wówczas naprzeciw siebie w niewielkiej odległości.

Nie sposób uznać, że wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności jest rażąco łagodna. Pełnomocnik pomija, że całe to zajście zostało sprowokowane przez pokrzywdzonego. Z nagrania video wynika, że wyzywał oskarżonego. Ewidentnie dążył do konfrontacji. Nagrywał zajście telefonem, pomimo żądań osób, które wcześniej przyjechały do spornego domu, aby tego nie robił. Mimo że żądano od niego, aby opuścił posesję, nie uczynił tego i dalej zachowywał się konfrontacyjnie. Oskarżony bynajmniej nie uderzył go nożem znienacka. Dlatego też nie ma podstaw do podwyższania wymierzonej oskarżonemu kary.

Wniosek

Apelacja obrońcy oskarżonego N. C.:

- o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, ewentualnie o nadzwyczajne złagodzenie kary wymierzonej wobec oskarżonego i zmniejszenie orzeczonej nawiązki na rzecz pokrzywdzonego.

Apelacja obrońcy oskarżonego adwokat K. B.:

- o uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, ewentualnie o nadzwyczajne złagodzenie kary wymierzonej wobec oskarżonego i zmniejszenie orzeczonej nawiązki na rzecz pokrzywdzonego.

Apelacja obrońcy oskarżonego adwokata M. S.”

- o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu w oparciu o jednoczesne ustalenie, iż działał on w warunkach kontratypu z art. 25 §1 k.k. oraz uchylenie rozstrzygnięcia z pkt II wyroku, ewentualnie o ustalenie, iż oskarżony działał w warunkach kontratypu z art. 25 §2 k.k., a w konsekwencji nadzwyczajne złagodzenie mu kary, a także uchylenie rozstrzygnięcia z pkt. II wyroku.

Apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego:

- o zmianę wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 8 lat pozbawienia wolności, bądź uchylenie powyższego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów apelacyjnych determinowała nieuwzględnienie wniosków apelacyjnych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Brak podstaw do uznania, że oskarżony miał zamiar spowodowania u pokrzywdzonego ciężkiego uszkodzenia ciała.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Na podstawie samego faktu, że oskarżony uderzył pokrzywdzonego nożem w brzuch nie można wyciągać wniosku, że zmierzał on bezpośrednio do spowodowania ciężkiego uszkodzenia ciała, o jakim jest mowa w art. 156 §1 k.k.

Przy umyślnych uszkodzeniach ciała przyjmuje się tak zwany zamiar ogólny, który obejmuje faktycznie powstałe następstwa zadanych umyślnie obrażeń. Oskarżony uderzając pokrzywdzonego nożem nie mógł mieć świadomości dokładnego obrazu możliwych następstw swego działania. Niewątpliwie chciał spowodować obrażenia ciała i dlatego powinien odpowiadać za spowodowany skutek. Tym zaś skutkiem jest spowodowanie obrażeń naruszających czynności narządu ciała na czas powyżej siedmiu dni.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono opis czynu i zakwalifikowano go z art. 157 §1 k.k. oraz wymierzono za ten czyn karę dwóch lat i sześciu miesięcy.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny zmiany opisu czynu i przyjęcia kwalifikacji z art. 157 §1 k.k. zostały wyjaśnione rubryce czwartej.

Wymierzając oskarżonemu karę wzięto pod uwagę szereg okoliczności. Oskarżony zadał cios nożem w newralgiczną część ciała. Cios był zadany z dużą siłą niebezpiecznym narzędziem. Istniało niebezpieczeństwo nastąpienia u pokrzywdzonego ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Okolicznością obciążającą było również to, że oskarżony był wcześniej karany na terenie Francji. Z drugiej jednakże strony należało wziąć pod uwagę, że pokrzywdzony sprowokował zajście, w wyniku którego został ugodzony nożem przez oskarżonego. Pokrzywdzony wyzywał oskarżonego i cały czas dążył do siłowego zwarcia z oskarżonym.

Mając te wszystkie okoliczności na względzie za karę adekwatną do stopnia zawinienia oskarżonego i stopnia szkodliwości społecznej popełnionego przez niego czynu uznano karę dwóch lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności. Kara taka jest wystarczająco dolegliwa, aby spełniła swoją funkcję wobec oskarżonego. Powinna też należycie oddziaływać ogólnie społecznie.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

I. 

Na poczet wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności zaliczono okres jego rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie.

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

O jednej opłacie za obie instancje orzeczono na podstawie art. 10 ust. 1 i art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t. j. Dz. U. z 2023 roku, poz. 123).

Względy słuszności przemawiały za zwolnieniem oskarżonego na podstawie art. 624 §1 k.p.k. od ponoszenia pozostałych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, pomimo nieuwzględnienia apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, względy słuszności nakazywały odstąpienie od obciążania kosztami sądowymi pokrzywdzonego.

7.  PODPIS