Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 2 lipca 2024 r. Stały Sąd Polubowny przy (...)w O. oddalił powództwo M. S. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w T. o zapłatę kwoty 21.580,80 zł (...)

M. S. wniosła skargę o uchylenie wyroku Stałego Sądu Polubownego przy (...)w O. z dnia 2 lipca 2024 r. wydanym w sprawie o sygn. akt (...) toczącej się z jej powództwa przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. (obecnie: (...) sp. z o.o. z siedzibą w T.) na tle umowy nr (...) dotyczącej dostarczenia i montażu schodów. Zażądała również zwrotu kosztów postępowania skargowego. Podniosła, że Sąd Polubowny naruszył:

1)  art. 1161 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, że postanowienie o treści „informacja o pozasądowych sposobach rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń" zawarte w umowie stron z 4 sierpnia 2022 r. określa stosunek prawny, z którego mogą wyniknąć spory;

2)  art. 1161 § 2 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie, że postanowienie umowne „informacja o pozasądowych sposobach rozpatrywania reklamacji i dochodzenia roszczeń” narusza zasady równości stron;

3)  art. 1206 § 1 pkt. 4 k.p.c. poprzez wyrokowanie pomimo braku zapisu na sąd polubowny lub – alternatywnie – jego bezskuteczność bądź nieważność;

4)  art. 1206 § 2 pkt. 2 k.p.c. poprzez uchybienie zasadzie równości wobec prawa, sprawiedliwości społecznej i ochrony praw konsumenta, co uzasadnia stwierdzenie, że zaskarżony wyrok jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP;

5)  art. 1206 § 2 pkt. 3 k.p.c. poprzez pozbawienie konsumenta ochrony przyznanej mu bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa właściwego dla umowy, której był stroną;

6)  art. 233 § 1 i 2 k.p.c. poprzez przyjęcie, że roszczenie skarżącej podlega oddaleniu w postępowaniu przed Sądem Polubownym, podczas gdy z okoliczności faktycznych wynikających z dowodów, a przede wszystkim z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż przy prawidłowym poinformowaniu skarżącej o konsekwencjach montażu wadliwych schodów - nie podjęłaby ona decyzji tożsamej;

7)  art. 227 k.p.c. w zw. z 233 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych wynikających z dowodów, a przede wszystkim dokumentów, z których wynika, że „konsument ma słuszne prawo oczekiwać, że zakupiona przez niego u doświadczonego przedsiębiorcy usługa będzie przeprowadzona rzetelnie oraz zgodnie z projektem i zasadami sztuki budowlanej”, oraz, że skarżąca „została nieprecyzyjnie poinformowana o parametrach technicznych zamawianej usługi i nie miała jasnych informacji potrzebnych przeciętnemu konsumentowi do podjęcia przemyślanej decyzji, której w warunkach pełnej informacji by nie podjęła”;

8)  zasady rzetelnego i wnikliwego postępowania poprzez dokonywanie ustaleń faktycznych rażąco sprzecznych z materiałem dowodowym, w sposób mający istotny wpływ na treść wydanego wyroku oraz uznanie za udowodnione twierdzeń przeciwnika.

W oparciu o powyższego zarzuty wniosła m.in. o przeprowadzenie dowodu z jej twierdzeń oraz z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa/techniki budowlanej, celem wykazania: wadliwości zamontowanych schodów, braku spełnienia podstawowych wymogów i braku zgodności z wiążącymi przepisami prawa budowlanego; określenia możliwości użytkowania schodów i ich parametrów technicznych, jak też zgodności z praktyką i sztuką budowlaną.

(...) sp. z o.o. z siedzibą w T. (obecnie: (...) sp. z o.o. z siedzibą w T.) wniosła o oddalenie skargi i zwrot kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

skarga jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się w skardze takich argumentów, które byłyby w stanie podważyć wyrok Stałego Sądu Polubownego przy (...) w O. z dnia 2 lipca 2024 r., sygn. akt (...) Część z przedstawionych przez stronę skarżącą zarzutów (pkt 6-8) wykracza daleko poza materię uregulowaną w art. 1206 § 1 i 2 k.p.c. i wchodzi w zagadnienia merytoryczne, próbując obalić stanowisko zawarte w wyroku co do niezasadności wywiedzionego przez nią powództwa. Skarżąca zarzucała na tym tle wady w ustaleniach faktycznych i błędną ocenę dowodów, a w ramach postępowania skargowego zawnioskowała nawet o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron oraz dowodu z opinii biegłego na okoliczności wadliwie wykonanej przez spółkę (...) umowy. W tym kontekście podkreślenia wymaga, że postępowanie ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego nie pełni funkcji postępowania odwoławczego i nie służy naprawianiu ewentualnych błędów popełnionych w postępowaniu polubownym. Rolą postępowania skargowego jest wyeliminowanie orzeczenia, które wydane zostało z naruszeniem określonych przez ustawodawcę wymogów, enumeratywnie wskazanych w art. 1206 § 1 i 2 k.p.c. Chodzi zatem o takie wadliwości, które mają charakter poważnych naruszeń proceduralnych lub fundamentalnych z perspektywy porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, nie zaś o kwestie merytoryczne, tj. związane z treścią rozstrzygnięcia. Oznacza to, że sam fakt, iż skarżąca jest niezadowolona z niekorzystnego dla niej orzeczenia Sądu Polubownego nie może stanowić słusznej podstawy do wniesienia skargi, o której mowa w art. 1205 k.p.c.

Odnosząc się w dalszej kolejności do pozostałych zarzutów skargi (pkt 1-5), przede wszystkim nie polega na prawdzie twierdzenie strony skarżącej jakoby w sprawie niniejszej nie istniał zapis na Sąd Polubowny. Zapis taki został sporządzony i podpisany przez obie strony w dniu 25 kwietnia 2024 r. – zgodnie z wymogami art. 1161 § 1 k.p.c. i art. 1162 § 1 k.p.c. (k. 44v.). Jest tam jasno wskazane, że strony poddają pod rozstrzygnięcie Stałego Sądu Polubownego w O., działającego przy (...)spór wynikły na tle zawartej pomiędzy nimi umowy z dnia 4 sierpnia 2022 r. o wykonanie i montaż schodów. Ponadto w zapisie tym w § 3 zawarto klauzulę, która jest wymagana w przypadku sporów związanych z umowami, których stroną jest konsument (art. 1164 ^{( 1)} § 2 k.p.c.). W okolicznościach niniejszej sprawy jest także niewątpliwym, że zapis na Sąd Polubowny został sporządzony już po powstaniu sporu między stronami (art. 1164 ^{( 1)} § 1 k.p.c.), o czym świadczy wniosek M. S. o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu konsumenckiego z dnia 26 lutego 2024 r. (k. 45-46), poprzedzony jej reklamacją z dnia 6 lutego 2024 r. (k. 23). W ocenie Sądu Apelacyjnego nie ma zatem żadnych podstaw do przyjęcia, że ww. zapis jest bezskuteczny lub nieważny. Zawarte w rozpatrywanej skardze uzasadnienie zarzutu podniesionego w pkt 3 nijak się ma do samej istoty tego zarzutu, a nadto strona skarżąca błędnie wskazała pkt 4 art. 1206 § 1 k.p.c. zamiast pkt 1 tego przepisu.

Nadmienić należy, że przytoczony przez skarżącą w zarzucie 1 i 2 fragment postanowienia umowy z dnia 4 sierpnia 2022 r., nr (...) nie jest zapisem na Sąd Polubowny, ale tylko informacją o możliwości skorzystania przez konsumenta ze ścieżki dochodzenia ewentualnych roszczeń z wyłączeniem sądu powszechnego. Do momentu podpisania przez strony zapisu na sąd polubowny, skarżąca miała prawo wytoczyć powództwo przed właściwym sądem powszechnym. Zapisy umowne ani nie odbierały jej tej możliwości, ani jej nie ograniczały. Nadmienić przy tym należy, że w § 3 zapisu na Sąd Polubowny z 25 kwietnia 2024 r. skarżąca oświadczyła, że znane jej są skutki takiego zapisu, w szczególności co do mocy prawnej wyroku sądu polubownego na równi z wyrokiem sądu powszechnego. Innym skutkiem zapisu na sąd polubowny jest ten wskazany w art. 1165 § 1 k.p.c. Podkreślić też należy, że skarżąca mając dwie alternatywne ścieżki dochodzenia roszczeń z umowy z 4 sierpnia 2022 r., nr (...) sama zdecydowała się zainicjować postępowanie przed (...)w O. składając w dniu 26 lutego 2024 r. stosowny wniosek. To ona zatem, z własnej woli, wybrała taki a nie inny model dochodzenia swych roszczeń wobec spółki (...).

Równie bezzasadny jest zarzut z pkt 4 skargi, który dotyka materii uregulowanej w art. 1206 § 2 pkt. 2 k.p.c. W judykaturze podkreśla się, że istotną rolę przy ocenie naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej odgrywają normy konstytucyjne oraz naczelne normy w poszczególnych dziedzinach prawa (zob. wyrok SN z 9 września 2010 r., I CSK 535/09). Sąd powszechny ocenia w świetle tych zasad wyrok sądu polubownego oraz sposób, w jaki doszło do jego wydania. Klauzula porządku publicznego jak każda klauzula generalna jest niedookreślona, co pozostawia sądowi orzekającemu w konkretnej sprawie dużą dyskrecjonalność, niemniej na jej podstawie kontrola elementów składających się na orzeczenie sądu polubownego nie może przybierać rozmiarów właściwych kontroli merytorycznej (zasadności) takiego orzeczenia. Innymi słowy, sąd powszechny nie bada prawidłowości postępowania przed sądem polubownym, ani też prawidłowości wydanego rozstrzygnięcia pod kątem jego zgodności z prawem materialnym. Zakaz kontroli merytorycznej takiego orzeczenia, związany jest z istotą stosowania klauzuli porządku publicznego. Przy jej stosowaniu nie chodzi bowiem o to, aby oceniane orzeczenie było zgodne ze wszystkimi wchodzącymi w grę bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa, lecz o to, czy wywarło ono skutek sprzeczny z podstawowymi zasadami krajowego porządku prawnego (zob. wyroki SN z 9 marca 2012 r., I CSK 312/11 i z 3 września 1998 r., I CKN 822/97). Według poglądów orzecznictwa – nawet błędna wykładnia prawa materialnego sama przez się nie powoduje, że wyrok sądu polubownego narusza klauzulę porządku publicznego (zob. wyrok SN z 21 grudnia 1973 r., I CR 663/73). Podobnie skutku takiego nie wywołuje sprzeczność rozstrzygnięcia z niektórymi przepisami prawa materialnego (wyrok SN z 28 listopada 2000 r., IV CKN 171/00). Jak zaznaczono na wstępie – kontrola zgodności wyroku sądu polubownego z klauzulą porządku publicznego nie ma charakteru postępowania apelacyjnego i nie może go zastępować, gdyż sprzeciwiałoby się to istocie sądownictwa polubownego i autonomii woli stron, które poddały rozstrzygnięcie swojego sporu jurysdykcji sądu polubownego, rezygnując z kognicji sądu powszechnego. Zatem sąd powszechny w ramach postępowania zainicjowanego skargą o uchylenie wyroku sądu polubownego nie może badać, czy wyrok sądu polubownego nie pozostaje w sprzeczności z prawem materialnym i czy znajduje oparcie w faktach podanych w jego uzasadnieniu, jak również czy fakty te zostały prawidłowo ustalone (zob. wyrok SN z 24 kwietnia 2024 r., (...) 48/22).

Jakkolwiek podnoszone w skardze zasady równości wobec prawa i sprawiedliwości społecznej wpisują się w klauzulę porządku publicznego, to jednak nic nie wskazuje na to, by w okolicznościach niniejszej sprawy zostały one naruszone. Narracja strony skarżącej zasadza się w tym względzie na kwestionowaniu trafności wydanego orzeczenia, a nie sprzeniewierzeniu się przez Sąd Polubowny przywoływanym zasadom.

Za bezzasadny należy także uznać zarzut z pkt 5 skargi (naruszenie art. 1206 § 2 pkt 3 k.p.c.), tym bardziej, że strona skarżąca nie wyjaśnia konkretnie na czym miałoby polegać pozbawienie jej jako konsumenta ochrony przyznanej bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa właściwego dla umowy, której jest stroną. Sam fakt, że wyrok wydany przez Sąd Polubowny jest dla niej niekorzystny nie oznacza jeszcze, że wypełnia on przesłankę z art. 1206 § 2 pkt 3 k.p.c.

W tym stanie rzeczy skarga jako bezzasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 1207 § 2 k.p.c.

O kosztach postępowania skargowego rozstrzygnięto na mocy art. 98 § 1, 1 ¹ i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. oraz w oparciu o § 8 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

(...)