Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 września 2013 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Krzysztof Rudnicki

Protokolant: Robert Purchalak

po rozpoznaniu w dniu 06.09.2013 r.

we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Szkoły Wyższej we W.

przeciwko (...) S.A. w K.

o zapłatę 160 690 zł

I. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 107 307, 49 zł (sto siedem tysięcy trzysta siedem złotych, czterdzieści dziewięć groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 29.10.2011 r. do dnia zapłaty;

II. oddala dalej idące powództwo;

III. zasądza od pozwanego na rzecz powoda 6 579, 64 zł kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód – (...) Szkoła Wyższawe W.wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego (...) S.A.w K.160 690 zł tytułem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania łączącego strony, tj. umowy (...)z dnia 19.09.2008 r. na dostawę i wdrożenie systemu (...), wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 15.06.2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

Powód podał, że zawarł z pozwanym umowę na dostawę i wdrożenie systemu informatycznego (...). System ten miał przetwarzać dane niezbędne w działalności powoda tworząc jednolity system informatyczny obejmujący zarządzanie całością realizowanego przez powoda programu dydaktycznego, a jego wdrożenie miało zakończyć się całkowicie 31.03.2009 r. Pomimo podjętych przez pozwanego zobowiązań, wszelkie terminy nie były przez niego dotrzymywana. Pomimo dobrej woli ze strony powoda nie doszło do podpisania aneksu zmieniającego zapisy umowy i tym samym wyznaczenie dodatkowego terminu do zakończenia wszelkich prac, co naraziło powoda na dodatkowe koszty oraz ogromne problemy związane z organizacją rekrutacji na rok 2009/2010. Powód zmuszony był odstąpić od umowy. Postępowanie w przedmiocie zwrotu wpłaconej przez powoda kwoty 114 680 zł za dostarczenie systemu i udzielenie licencji w zakresie modułów etapu pierwszego zostało zakończone prawomocnym nakazem zapłaty zobowiązującym pozwanego do zapłaty całości dochodzonej kwoty.

Powód domaga się zapłaty 160 690 zł tytułem naprawienia szkody, na którą składają się koszty wynagrodzeń osób zatrudnionych specjalnie do wdrożenia systemu (...) i pracowników oddelegowanych do nadzorowania przebiegu umowy oraz koszty dodatkowo zakupionego sprzętu komputerowego dla dwóch nowo zatrudnionych osób w kwocie 3 810 zł.

Powód podał, że w celu wdrożenia systemu i jego obsługi została utworzona w Uczelni nowa jednostka administracyjna zatrudniająca dwie osoby w tym celu zatrudnione: L. P. – umowa o pracę na okres jednego roku od dnia 01.09.2008 r. za wynagrodzeniem łącznym 71 176, 50 zł brutto, a wraz z należnymi składkami 83 770, 75 zł, oraz E. P. – umowa o usługi informatyczne od dnia 17.10.2008 r. do dnia 28.02.2009 r. za wynagrodzeniem za ten okres 18 910 zł oraz umowa o pracę na czas określony od dnia 01.03.2009 r. do dnia 30.09.2009 r., gdzie łączne koszty zatrudnienia pracownika wyniosły 35 412, 65 zł. Powód ostatecznie niecelowo podejmując współpracę z E. P. poniósł koszt w wysokości 54 322, 65 zł. Dodatkowo dwoje pracowników, tj. B. S. (1) i S. J., zostało ddelegowanych do nadzorowania wdrożenia, co łącznie dało kwotę 92 453, 35 zł (przy uwzględnieniu zarobków brutto i kosztów pracodawcy w wymiarze ¼). Poczynione nakłady nie uzyskały użytku w przychodach, jakie uzyskała uczelnia. W związku z odstąpieniem od umowy na skutek niewywiązywania się przez pozwanego z przyjętych zobowiązań, zatrudnienie nie przyniosło uczelni żadnych korzyści, gdyż wydatki w kwocie 230 546, 75 zł, a wraz z zakupionym sprzętem komputerowym 234 356, 75 zł, poczynione na świadczone przez nich usługi, okazały się w efekcie końcowym niecelowe.

Powód wezwał pozwanego do dobrowolnej zapłaty kwoty 160 690 zł odszkodowania. Kwota ta została wówczas ustalona nieprecyzyjnie i nie uwzględniała całości szkody poniesionej przez powoda. Pozwany nie ustosunkował się do żądania. W efekcie powód podjął kolejną próbę zmierzającą do polubownego załatwienia sprawy i zawezwał pozwanego do próby ugodowej. Niestety pozwany nie wyraził zgody na jej zawarcie.

Powód miał prawo odstąpić od umowy z uwagi na niewłaściwe jej wykonywanie przez pozwanego. Powodowi jako stronie odstępującej od umowy wzajemnej przysługuje także żądanie naprawienia szkody wynikającej z niewykonania zobowiązania obejmujące roszczenie o pełne naprawienie wszelkiej szkody. Poczynione przez powoda wydatki były niezbędne do wykonania umowy i bezpośrednio z nią związane. W świetle niewywiązania się pozwanego z zobowiązań oraz wynikającej z tego konieczności odstąpienia powoda od umowy nakłady te stały się niecelowe i całkowicie utraciły sens prowadząc w ten sposób do powstania szkody w majątku powoda.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w K. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu.

Pozwany zarzucił, że powód nie wykazał dochodzonego roszczenia, w szczególności faktu poniesienia szkody oraz jej wysokości, jak również nie wykazał, że wydatki, na które się powołuje, pozostają w związku przyczynowym z niewykonaniem zobowiązania przez pozwanego.

Podniósł, iż zgodnie z art. 361 § 1 kc zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Następstwo ma charakter normalny wówczas, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest zwykle następstwem tego zdarzenia. Tymczasem kwoty, na które wskazuje powód, musiałyby być przez niego wydatkowane niezależnie od faktu wykonania czy też niewykonania umowy przez pozwanego. Wydatki poniesione przez powoda na koszty osobowe nie pozostają w związku przyczynowym z niewykonaniem zobowiązań pozwanego. Decyzja o zatrudnieniu nowych pracowników została podjęta przez powoda w pełni samodzielnie. Obowiązek zatrudnienia nowych pracowników nie wynikał z umowy. Przedsięwzięte przez powoda czynności faktyczne wykreowały stosunki prawne, które były całkowicie niezależnie od zawartej przez powoda z pozwanym umowy, w szczególności czynności te nie stanowiły części zobowiązań ani nie były w jakikolwiek sposób uzależnione od zawarcia umowy. Brak jest zatem podstaw do twierdzenia, że były one uwarunkowane bądź bezpośrednio związane z umową. Umowa z L. P.została zawarta w dniu 01.09.2008 r., czyli jeszcze przed datą zawarcia umowy z pozwanym. Umowa o pracę nie wskazywała w żaden sposób, że pracownik ten ma pracować przy realizacji umowy pomiędzy powodem a pozwanym. B. S. (1)została oddelegowana do pracy i nadzorowania systemu informatycznego (...) dnia 01.08.2008 r., czyli prawie dwa miesiące przez podpisaniem umowy. S. J.został oddelegowany do pracy i wdrożenia systemu informatycznego (...) dnia 01.08.2008 r., czyli prawie dwa miesiące przez podpisaniem umowy. Umowa o świadczenie usług zawarta dnia 15.10.2008 r. przez powoda z E. P.została zawarta bez wiedzy pozwanego, obowiązek jej zawarcia nie wynikał w żaden sposób z umowy wiążącej powoda i pozwanego. Wydatki poniesione przez powoda na nabycie sprzętu informatycznego nie pozostają w związku przyczynowym z niewykonaniem zobowiązań pozwanego. Obowiązek zakupu nowego sprzętu nie wynikał z umowy. Zakupu zestawów sprzętu komputerowego nie można uznać za normalne następstwo zawarcia umowy na wdrożenie systemu pomiędzy powodem a pozwanym. Sprzęt komputerowy jest w posiadaniu powoda i z pewnością był wykorzystywany w bieżącej działalności powoda.

Pozwany podniósł, iż powód wprawdzie poniósł koszty osobowe, ale w zamian za wypłacone wynagrodzenie otrzymał świadczenie wzajemne w postaci pracy (usług). Powód nie wykazał, że czynności te były dla niego bezwartościowe, a więc stanowiły stratę w rozumieniu art. 361 kc. Co więcej, niepodjęcie przez powoda działań mających na celu rozwiązanie umów, względnie zmniejszenie wypłacanego zatrudnionym osobom wynagrodzenia lub skierowanie do innej użytecznej pracy, pomimo że osoby te miały nie wykonywać żadnych czynności, względnie, że czynności te miały być dla powoda bezwartościowe, świadczy również o tym, że osoby te wykonywały czynności mające wartość dla powoda, a więc wypłacone im wynagrodzenie nie stanowi straty. Niepodjęcie przez powoda tych działań stanowi przyczynienie się do powstania szkody, co uzasadnia zmniejszenie dochodzonego przez powoda odszkodowania. W wyniku nabycia sprzętu aktywa powoda nie uległy uszczupleniu, bowiem za zapłatą ceny sprzedaży powód nabył sprzęt komputerowy określonej wartości. Sprzęt stanowi zestandaryzowany produkt samodzielny, nie wyróżniający się szczególnymi i niepowtarzalnymi właściwościami, który to sprzęt może być używany przez powoda niezależnie od zawarcia i sposobu realizacji umowy przez strony. Zakupiony sprzęt ma materialną wartość. Umowy zawarte z dwoma nowozatrudnionymi pracownikami (L. P. i E. P.) przewidywały możliwość rozwiązania ich za wypowiedzeniem. Nie jest zrozumiałe, dlaczego powód nie rozwiązał umów niezwłocznie, gdy okazało się, iż wykonywanie przez nich pracy i świadczenie jakichkolwiek usług nie jest konieczne (pozwany nie wdraża systemu). Co więcej powód nie rozwiązał tych umów nawet po odstąpieniu od umowy z pozwanym. Tym samym powód w żaden sposób nie zminimalizował swojej szkody.

Pozwany podniósł, iż nie uchyla się od odpowiedzialności za nienależyte wykonanie umowy (nie sprzeciwił się zobowiązaniu do zwrotu kwoty 114 680 zł w związku z niewykonaniem umowy), jednak odpowiedzialność pozwanego winna mieć pewne granice. Całkowite wynagrodzenie pozwanego z tytułu umowy (w wypadku zrealizowania wszystkich 4 etapów) wyniosłoby ok. 300 000 zł. Tymczasem powód wylicza, iż jego koszty przy realizacji tej umowy (w zakresie tylko i wyłącznie pierwszego etapu – dostawa oprogramowania oraz udzielenie licencji) to niemalże zbliżona kwota – 230 000 zł.

W piśmie z dnia 31.05.2012 r. powód podtrzymał swoje stanowisko w sprawie. Podniósł, iż gdyby zintegrowany system informatyczny został wykonany i dostarczony zgodnie z umową, koszty poniesione przez powoda związane z procesem wdrażania systemu i wykonywaniem umowy miałyby sens i przedkładałyby się na korzyści osiągnięte przez powoda w postaci dobrze działającej, nowoczesnej technologii usprawniającej funckjonowanie i zarządzanie (...) Szkołą Wyższą. Niewykonanie zobowiązania przez pozwanego oraz konieczność odstąpienia od umowy spowodowały, że cała praca osób zaangażowanych w projekt po stronie powoda poszła na marne, jako że efekt końcowy współpracy z pozwanym był identyczny ze stanem początkowym – powód zmuszony był powrócić do wcześniejszych, rozproszonych i niekompatybilnych ze sobą aplikacji ułatwiających zarządzanie uczelnią. Praca wykonana przez nowozatrudnionych informatyków nie przyniosła oczekiwanych rezultatów, okazała się niecelowa z punktu widzenia jakiejkolwiek przydatności – tylko i wyłącznie z tej przyczyny, iż pozwany nie wykonał umowy i nie doszło do dostarczenia i wdrożenia całości systemu informatycznego (...). Zatrudnienie osób odpowiedzialnych za prawidłowe wykonywanie umowy było konieczne. Umowa dotyczyła ogromnego projektu, który dla swej realizacji wymagał osób kompetentnych i biegłych w dziedzinie informatyki. Powód prowadzący działalność oświatową w innych dziedzinach nauki nie dysponował odpowiednimi osobami. Realizacja umowy z pozwanym wymagała wiedzy specjalistycznej, współpracy z pozwanym, kontrolowania postępów, przygotowywania odpowiednich plików w wymaganych formatach czy testowania dostarczanych częściamo modułów. Nie sposób zgodzić się z twierdzeniem, że zatrudnienie nowych osób nie było uwarunkowane bądź bezpośrednio związane z umową, jak twierdzo pozwany. Gdyby nie podjęcie decyzji przez powoda o inwestycji w zintegorwany system informatyczny i fakt zawarcia umowy z pozwanym, nie doszłoby do zatrudnienia L. P.i E. P..

Odnosząc się do zarzutów związaych z datami zawarcia umów powód podniósł, że współpraca z pozwanym nie rozpoczęła się wraz z datą podpisania umowy, lecz poprzedzona była wielomiesięcznymi rozmowami i przede wszystkim przeprowadzeniem analizy przedwdrożeniowej, w związku z czym L. P.został zatrudniony wcześniej, a w umowie z pozwanym figuruje już jako jeden z przedstawicieli powoda odpowiedzialny za kontakt z pozwanym. B. S. (1)pracowała u powoda już wcześniej, ale nie ma nic w dziwnego w delegowaniu przez rektora osoby wysokiej rangi do nadzorowania pewnych istotnych zdań, czynności czy projektów. Jeżeli chodzi o pozostawanie w zatrudnieniu L. P.i E. P.powód wskazał, że ze względu na ich dużą wiedzę i umiejętności oraz w związku z koniecznością podjęcia przez (...)samodzielnych prac dotyczących usprawnienia i modernizacji istniejącego, fragmentarycznego systemu informatycznego funkcjonującego na uczelni, informatykom tym zaproponowano współpracę także po zakończeniu prac związanych z realizacją i odstąpieniem od umowy zawartej ze spółką (...), tyle że obecnie zakres ich obowiązków jest odmienny.

Powód podniosł, że data odstąpienia od umowy nie jest równoznaczna z wygaśnięciem obowiązków związanych z realizacją umowy. Cały proces, który trwał kilka miesięcy, trzeba było odwrócić.

Powód podniósł też, że pozwany jako profesjonalny podmiot obrotu gospodarczego świadczący usługi liczone w setkach tysięcy złotych powinien liczyć się z konsekwencjami nieprzestrzegania zobowiązań oraz reperkusjami finansowymi. Nie jest też prawdą, że pozwany nie sprzeciwiał się obowiązkowi zwrotu kwoty 114 680 zł. Gdyby tak było, pomiędzy stronami nie doszłoby do postępowania sądowego w tej sprawie.

W piśmie z dnia 30.07.2012 r. pozwany ponownie zaprzeczył, aby zachodził związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem zobowiązania przez pozwanego a powstaniem szkody po stronie powoda.

Podkreślił, iż o wykonywaniu jakiejkolwiek pracy przy realizacji umowy można mówić tylko i wyłącznie w okresie jej obowiązywania. Przed podpisaniem umowy stron nie łączył żaden stosunek zobowiązaniowy w zakresie jej przedmiotu. Negocjacje czy też analiza przedwdrożeniowa nie były przedmiotem niewykonanej umowy. Zatrudnienie osób odpowiedzialnych ze strony powoda za prawidłowe wykonanie umowy nie było konieczne. Powód zobowiązany był jedynie ustalić zespół kierujący odpowiedzialny za nadzór nad realizacją umowy i posiadający prawo aprobaty wyników prac pozwanego. Umowa nie stanowiła o szczególnych wymogach odnośnie kwalifikacji zespołu kierującego, w szczególności nie stanowiła, iż w skład zespołu kierującego winni wchodzić nowozatrudnienie pracownicy, zaangażowani tylko i wyłącznie w pełnym wymiarze czasu pracy w realizację projektu, biegli w dziedzinie informatyki. Ostatecznie należy stwierdzić, iż w związku z niezrealizowaniem przedmiotu umowy nie było konieczności wykonywania żadnej pracy ze strony zespołu kierującego powoda.

Sąd ustalił w sprawie następujący stan faktyczny.

Prof. dr hab. B. S. (1) jest zatrudniona w (...) Szkole Wyższej we W. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 01.10.2005 r. na stanowisku profesora na pełnym etacie za wynagrodzeniem miesięcznym 11 000 zł, a od dnia 01.03.2006 r. 12 100 zł.

Wynagrodzenie obejmowało:

- wynagrodzenie z tytułu wykonywanych czynności organizacyjnych – 25 %,

- wynagrodzenie z tytułu przeniesienia na pracodawcę praw autorskich za twórczą realizację zadań dydaktycznych i naukowych – 50 % z zachowaniem dla pracownika praw do 50 % kosztów uzyskania.

Od dnia 01.09.2007 r. do dnia 31.08.2011 r. prof. dr hab. B. S. (1)pełniła funkcję Dziekana Wydziału (...) (...)z dodatkiem funkcyjnym 5 000 zł miesięcznie. Od dnia 01.12.2009 r. dodatek funkcyjny wzrósł do 5 500 zł miesięcznie.

/ dowód: pismo z dnia 30.11.2009 r. – k. 39; pismo z dnia 27.08.2007 r. – k. 40; pismo z dnia

27.02.2006 r. – k. 41; umowa o pracę z dnia 30.09.2005 r. – k. 42 /

Dr S. J. jest zatrudniony w (...) Szkole Wyższej we W. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 01.10.1997 r. na stanowisku adiunkta na pełnym etacie, najpierw na podstawie umowy o pracę z dnia 01.10.1997 r., następnie na podstawie umowy o pracę z dnia 01.10.2008 r., za wynagrodzeniem miesięcznym 7 150 zł.

Wynagrodzenie obejmowało:

- wynagrodzenie z tytułu wykonywanych czynności organizacyjnych – 25 %,

- wynagrodzenie z tytułu przeniesienia na pracodawcę praw autorskich za twórczą realizację zadań dydaktycznych i naukowych – 50 % z zachowaniem dla pracownika praw do 50 % kosztów uzyskania.

Od dnia 01.10.2008 r. do dnia 31.08.2011 r. dr S. J.pełnił funkcję Dziekana Wydziału (...) z dodatkiem funkcyjnym 1 000 zł miesięcznie.

/ dowód: pismo z dnia 30.09.2008 r. – k. 44; umowa o pracę – k. 45; umowa o pracę – k. 107 /

Z uwagi na rozwój działalności (...) Szkoły Wyższej jej władze podjęły decyzję o rozbudowaniu systemu informatycznego na potrzeby obsługi tej działalności.

Wcześniej u powoda funkcjonował system częściowej obsługi studentów. Konieczna była jednakże wymiana tego systemu na nowy.

System miał służyć obsłudze administracyjno-kadrowej i elektronicznej obsłudze studentów w zakresie obsługi dziekanatu, stypendiów, rozliczania zatrudnienia pracowników, organizacji harmonogramu zajęć.

W tym celu został stworzony międzywywdziałowy zespół w celu wdrożenia elektronicznego systemu obsługi studentów. Do zespołu należało przygotowywanie wszystkich dokumentów w nowym kształcie, opracowywanie celów i dopracowywanie szczegółów pozwalających na funkcjonowanie programu.

W 2007 r. został przeprowadzony konkurs ofert, w wyniku którego została wybrana oferta (...) S.A.

Wcześniej strony zawarły jeszcze umowę dotyczącą analizy i diagnozy potrzeb powoda w zakresie wprowadzenia jednolitego systemu.

Przeprowadzenie analiz przedwdrożeniowych trwało ok. roku.

/ dowód: zeznania świadków: B. S. (1) – k. 143-144, S. J.

– k. 143-144; L. P. – k. 143-144, M. K. – k. 206-209 /

Z dniem 01.09.2008 r. Rektor (...) Szkoły Wyższejskierował prof. dr hab. B. S. (1)do pracy przy wdrażaniu systemu informatycznego (...) dostarczanego przez (...) S.A.w K.; zadania w tym zakresie miały być realizowane w ramach czynności organizacyjnych w wymiarze ¼ etatu za wynagrodzeniem określonym w umowie o pracę.

B. S. (1) została szefem zespołu wdrożeniowego.

/ dowód: pismo z dnia 01.08.2008 r. – k. 43; zeznania świadka B. S. (1) /

Z dniem 01.09.2008 r. Rektor (...) Szkoły Wyższejskierował dra S. J.do pracy przy wdrażaniu systemu informatycznego (...) dostarczanego przez (...) S.A.w K.; zadania w tym zakresie miały być realizowane w ramach czynności organizacyjnych w wymiarze ¼ etatu za wynagrodzeniem określonym w umowie o pracę.

/ dowód: pismo z dnia 01.08.2008 r. – k. 46 /

W dniu 19.09.2008 r. (...) Szkoła Wyższawe W.jako zamawiający oraz (...) S.A.w K.jako wykonawca zawarli umowę nr (...).(...), której przedmiotem była dostawa i wdrożenie systemu informatycznego (...)oraz przeszkolenie personelu zamawiającego w zakresie 35 osób.

Przedmiot umowy obejmował w szczególności:

a. dostawę oprogramowania użytkowego systemu oraz udzielenie licencji dla 35 użytkowników na użytkowanie następujących modułów o funckjonalności określonej w dokumentacji użytkowej na warunkach licencyjnych określonych w załączniku nr 1:

a) rekrutacja,

b) dziekanat,

c) opłaty za studia,

d) stypendia,

e) plan zajęć,

f) rozliczenie godzin dydaktycznych,

g) student,

h) wykładowca,

b. wdrożenie systemu poprzez:

a) instalację i konfigurację oprogramowania bazy danych (...),

b) instalację i konfigurację oprogramowania użytkowego systemu,

c) migrację dostarczonych przez zamawiającego danych w zakresie danych osobowych studentów oraz ich ocen,

d) przygotowanie systemu do potrzeb zamawiającego danych w zakresie danych osobowych studentów oraz ich ocen,

e) szkolenie użytkowników i administratorów zakończone stanem produktywnym system,

c. świadczenie serwisu gwarancyjnego.

Strony ustaliły następujące terminy wykonania przedmiotu umowy:

1. Pierwszy Etap:

a) składnik 1: Dostawa oprogramowania systemu oraz udzielenie licencji w zakresie modułów:

1. dziekanat,

2. opłaty za studia,

3. stypendia,

4. plany zajęć,

do dnia 03.10.2008 r.,

b) składnik 2: Wdrożenie oprogramowania w zakresie modułów:

1. dziekanat,

2. opłaty za studia,

3. stypendia,

4. plan zajęć (bez funkcji oprogramowania),

do dnia 28.11.2008 r.,

2. Drugi Etap:

a) składnik 3: Dostawa oprogramowania systemu oraz udzielenie licencji w zakresie modułów:

1. rekrutacja,

2. rozliczenie godzin dydaktycznych,

3. plan zajęć w zakresie funkcji harmonogramowania,

4. student,

5. wykładowca,

do dnia 09.01.2009 r.,

b) składnik 4: Wdrożenie oprogramowania w zakresie modułów:

1. rekrutacja,

2. rozliczenie godzin dydaktycznych,

3. plan zajęć w zakresie funkcji harmonogramowania,

4. student,

5. wykładowca,

do dnia 31.03.2009 r.,

przewidując możliwość przesunięcia poszczególnych terminów o 14 dni.

Strony wyznaczyły przedstawicieli odpowiedzialnych za wzajemne kontakty:

- ze strony zamawiającego: B. S. (1) i J. P.,

- ze strony wykonawcy: M. K..

Wykonawca zobowiązał się do dostarczenia oprogramowania z licencjami bezterminowymi, które zezwalają zamawiającemu na używanie programowania przez użytkowników na serwerach, stacjach roboczych i urządzeniach peryferyjnych zgodnie z warunkami licencyjnymi.

Zamawiający zobowiązał się do:

- udostępnienia wykonawcy lokali, wyposażenia i wszelkich informacji niezbędnych do wykonania prac związanych z realizacją umowy,

- zapewnienia możliwości kontaktu wykonawcy ze wszystkimi osobami w swojej jednostce związanymi z realizacją postanowień umowy,

- ustalenia zespołu kierującego odpowiedzialnego za nadzór nad realizacją umowy i posiadający prawo aprobaty wyników prac, w tym protokołów zdawczo-odbiorczych przedstawionych przez wykonawcę,

- zapewnienia dostępu do dokumentacji oraz udzielenia wszelkich niezbędnych informacji w związku z prowadzonymi pracami w zakresie wdrożenia systemu,

- bezzwłocznego informowania wykonawcy o stwierdzeniu błędu w działaniu systemu podczas jego wdrożenia.

Integralną część umowy stanowił załącznik nr 1 obejmujący warunki licencyjne.

Warunki te przewidywały, iż zamawiający zobowiązuje się:

- udostępnić środowisko operacyjne dla oprogramowania (m.in. sprzęt i system operacyjny) zgodnie z wymogami wykonawcy – 8.e,

- zapewnić wykonawcy nieodpłatnie wszelką uzasadnioną pomoc w czasie wykonywania usług wdrożeniowych i serwisowych, np. poprzez dostarczenie pracowników, miejsca pracy, sprzętu, oprogramowania, urządzeń do gromadzenia danych oraz urządzeń telekomunikacyjnych oraz przez współpracę z wykonawcą w zakresie specyfikacji, testowania, odbioru, itp. – 8.f.

/ dowód: umowa nr (...) – k. 17—23; warunki licencyjne – k. 24-25 /

Początkowo wdrożeniem zajmował się Dział(...)kierowany przez S. J., który zajmował się nadzorowaniem procesu analizy oraz realizacji poszczególnych etapów wykonywania umowy, organizowaniem spotkań stron.

Następnie u powoda została wyłoniona specjalna Sekcja ds. (...).

Funkcję kierownika Sekcji (...)objął zatrudniony w tym celu L. P..

/ dowód: zeznania świadków: S. J., L. P. – k. 143-144 /

Powód zawarł z L. P. umowę o pracę na czas określony od dnia 01.09.2008 r. do dnia 31.08.2009 r. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku specjalisty informatyka za wynagrodzeniem 4 550 zł miesięcznie.

Strony przewidziały możliwość rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

/ dowód: umowa o pracę – k. 33; załącznik – k. 34 /

Zatrudnienie L. P.nastąpiło w związku z przystąpieniem do wdrożenia systemu (...). Miał on być administratorem systemu, tzn. zarządzać użytkownikami, szkolić nowych użytkowników, przygotowywać raporty. Przed zawarciem umowy o pracę L. P.współpracował z powodem na etapie przygotowywania analizy przedwdrożeniowej.

Na etapie wdrożenia do obowiązków L. P. należało sprawdzenie zgodności systemu z dokumentacją, w szczególności analizą przedwdrożeniową, komunikowanie użytowników, zbieranie ich uwag, a także zorganizowanie specjalnej komórki zajmującej się systemem. Sprawdzanie obejmowało weryfikowanie działania systemu punkt po punkcie. Przygotowana wcześniej analiza zawierała opisy funkcjonalności, wzory wydruków.

/ dowód: zeznania świadka L. P. /

Ponieważ okazało się, że zatrudnienie jednego informatyka nie jest wystarczające, powód zatrudnił dodatkowo E. P.. Konieczne było zatrudnienie osoby, która wykonywałaby zadania programistyczne, a także testowała dostarczane funkcjonalności.

/ dowód: zeznania świadków: B. S. (1), E. P. /

W dniu 15.10.2008 r. powód zawarł z E. P.prowadzącą działalność gospodarczą (...)we W.umowę o świadczenie usług, której przedmiotem było świadczenie na rzecz powoda usług obejmujących: organizowanie spotkań roboczych i szkoleniowych zespołu wdrażającego system (...), opracowanie testów jakościowych systemu, opracowanie i skonfigurowanie raportów w systemie, wykonanie audytu jakościowego w zakresie odbioru systemu, administrowanie i obsługa użytkowników systemu.

Umowa została zawarta na okres od dnia 17.10.2008 r. do dnia 31.12.2008 r.

Zleceniobiorczyni zobowiązała się do pozostawania do dyspozycji pracowników zleceniodawcy średnio 30 godzin tygodniowo.

Strony uzgodniły wynagrodzenie w wysokości 3 500 zł netto + podatek VAT.

Aneksem z dnia 16.12.2008 r. umowa została przedłużona do dnia 28.02.2009 r.

/ dowód: umowa – k. 35; aneks – k. 36 /

W dniu 06.03.2009 r. powód zawarł z E. P.umowę o pracę na czas określony od dnia 01.03.2009 r. do dnia 30.09.2009 r. w wymiarze pełnego etetu na stanowisku specjalisty – programisty aplikacji w Sekcji (...) za wynagrodzeniem 4 300 zł miesięcznie.

Strony przewidziały możliwość rozwiązania tej umowy za dwutygodniowym wypowiedzeniem.

/ dowód: umowa o pracę – k. 37; załącznik – k. 38 /

E. P.została zatrudniona w celu wsparcia zespołu wdrożeniowego. Jej zadaniem miało być tworzenie raportów w systemie (...).

E. P.zajmowała się wyłącznie zadaniami związanymi z wdrożeniem programu (...), tj. przygotowaniem szkoleń, odbiorem jakościowym poszczególnych elementów systemu, testowaniem funkcjonalności, sprawdzaniem zgodności z dokumentacją, z analizą, sprawdzaniem przydatności dla użytkowników.

/ dowód: zeznania świadka E. P. /

Obsługą systemu elektronicznej administracji uczelni u powoda zajmowali się wyłącznie L. P. i E. P.. Powód nie zatrudniał w tym celu innego pracownika.

L. P. wykonywał jako kierownik sekcji czynności organizacyjne.

/ dowód: zeznania świadków: E. P., L. P. /

Na potrzeby sekcji obsługi systemu powód wydzielił pracownikom odrębne biuro z odpowiednim wyposażeniem.

/ dowód: zeznania świadków E. P., L. P. /

Na potrzeby sekcji osbługi aplikacji powód zakupił:

- w dniu 24.09.2008 r. – komputer A. (...) – za 2 122 zł brutto – dla J. P.,

- w dniu 21.10.2009 r. – komputer A. (...)wraz z modułem pamięci (...) (...)– za 1 688 zł brutto.

/ dowód: faktury VAT nr (...) – k. 30; faktura VAT nr (...) – k. 31; pismo –

k. 32 /

Zarządzeniem nr (...)z dnia 30.01.2009 r. Rektor (...) Szkoły Wyższejwe W.utworzył Sekcję (...) w składzie:

1) kierownik Sekcji,

2) specjaliści – programiści aplikacji.

Sekcja miała odpowiadać za stabilne i niezakłócone funkcjonowanie aplikacji informatycznych, tym systemu (...) użytkowanych w (...)oraz usuwanie pojawiających się problemów. Zadania sekcji obejmowały:

- administrację systemu (...) – zarządzanie kontami użytkowników oraz centralnymi słownikami danych, nadzór nad funkcjonowaniem aplikacji,

- udzielanie pomocy technicznej użytkownikom systemu,

- szkolenie i certyfikowanie nowych użytkowników do pracy w systemie,

- przygotowywanie niestandardowych raportów z danych znajdujących się w systemie,

- zgłaszanie błędów i problemów z aplikacją do wykonawcy oraz egzekwowanie koniecznych napraw,

- opracowanie, wdrożenia i nadzór nad przestrzeganiem procedur bezpieczeństwa aplikacji,

- udział we wdrażaniu nowych funkcji lub modułów.

/ dowód: zarządzenie nr (...) – k. 29 /

W celu wdrożenia systemu odbywały się spotkania grup roboczych z udziałem użytkowników, na których były omawiane poszczególne etapy harmonogramu, jego modyfikacje, zasady działania poszczególnych funkcjonalności, np. rozkładów zajęć.

/ dowód: zeznania świadków; B. S. (1), S. J., E.

P. /

W październiku 2008 r. po przeprowadzeniu wcześniej analizy przygotowany został harmonogram dostarczania poszczególnych modułów. Pozwany dostarczył część funkcjonalności i raportów. Kolejne funkcjonalności były dostarczane w trakcie wdrażania systemu.

Pracownicy powoda przystąpili do przenoszenia danych do nowego systemu. Ich zadaniem było wyprowadzenie danych ze starego systemu. Importowanie do nowego było zadaniem pozwanego

Terminy dostaw nie były dotrzymywane. Harmonogram był zmieniany,

Ostatecznie system nie został wdrożony. Żaden moduł nie został oddany w całości. Cały czas trwało sprawdzanie systemu raportującego. Czynności wdrożeniowe trwały do wiosny 2009 r.

/ dowód: zeznania świadków: E. P., L. P., M. K. /

Przedstawiciele powoda odbyli kilka spotkań z przedstawicielami pozwanego w celu przygotowania aneksu do umowy jednoznacznie ustalającego nowe terminy wykonania usługi. Kiedy stało się oczywiste, że wdrożenie nie zostanie zrealizowane i nie udało się doprowadzić do podpisania aneksu, powód podjął decyzję o odstąpieniu od umowy z pozwanym.

/ zeznania świadków: B. S. (1), S. J. /

Pismem z dnia 17.06.2009 r. powód skierował do pozwanego oświadczenie o odstąpieniu od umowy nr (...) powołując się na art. 610 i 635 kc oraz wezwanie do zwrotu kwoty 114 680 zł wpłaconej pozwanemu za dostarczenie systemu i udzielenie licencji w zakresie modułów Etapu Pierwszego.

/ dowód: pismo – k. 26-27 /

Z tytułu stosunku pracy powód wypłacił L. P. wynagrodzenie oraz odprowadził przypadające na pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe w następujących kwotach:

miesiąc	wynagrodzenie	składka emerytalna	składka rentowa	składka wypadkowa	składki łącznie
09.2008	4 550	444, 08	204, 75	43, 68	692, 51
10.2008	4 550	444, 08	204, 75	43, 68	692, 51
11.2008	4 550	444, 08	204, 75	43, 68	692, 51
12.2008	4 550	444, 08	204, 75	43, 68	692, 51
01.2009	3 640	355, 26	163, 80	34, 94	554, 00
02.2009	4 550	444, 08	204, 75	43, 68	692, 51
03.2009	5 050	492, 88	227, 25	48, 48	768, 61
04.2009	13 950	1 361, 52	627, 75	117, 18	2 106, 45
05.2009	5 050	492, 88	227, 25	42, 42	762, 55
06.2009	5 050	492, 88	227, 25	42, 42	762, 55
07.2009	10 636, 50	1 038, 12	478, 64	89, 35	1 606, 11
08.2009	5 050	492, 88	227, 25	42, 42	762, 55
09.2009	5 450	531, 92	245, 25	45, 78	822, 95

/ dowód: raporty miesięczne (...)k. 47-53, 55, 57, 59, 61, 63, 65 /

W ramach umowy o współpracy powód wypłacił wynagrodzenie przypadające E. P.:

- za 10.2008 r. – na podstawie faktury VAT nr (...) – 1 830 zł,

- za 11.2008 r. – na podstawie faktury VAT nr (...) – 4 270 zł,

- za 12.2008 r. – na podstawie faktury VAT nr (...) – 4 270 zł,

- za 01.2009 r. – na podstawie faktury VAT nr (...) – 4 270 zł,

- za 02.2009 r. – na podstawie faktury VAT nr (...) – 4 270 zł,

tj. łącznie 18 910 zł.

/ dowód: faktury VAT – k. 67-71; zapisy księgowe – k. 72-73 /

Z tytułu stosunku pracy powód wypłacił E. P. wynagrodzenie oraz odprowadził przypadające na pracodawcę składki na ubezpieczenie społeczne: emerytalne, rentowe i wypadkowe w następujących kwotach:

miesiąc	wynagrodzenie	Składka emerytalna	składka rentowa	składka wypadkowa	składki łącznie
03.2009	4 300	419, 68	193, 50	41, 28	654, 46
04.2009	4 300	419, 68	193, 50	36, 12	649, 30
05.2009	4 300	419, 68	193, 50	36, 12	649, 30
06.2009	4 300	419, 68	193, 50	36, 12	649, 30
07.2009	4 300	419, 68	193, 50	36, 12	649, 30
08.2009	4 300	419, 68	193, 50	36, 12	649, 30
09.2009	4 300	419, 68	193, 50	36, 12	649, 30

/ dowód: raporty miesięczne (...)k. 54, 56, 58, 60, 62, 64, 66 /

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym dnia 22.10.2009 r., X GNc 506/09, Sąd Okręgowy we Wrocławiu nakazał (...) S.A. w K., aby zapłacił powodowi 114 680 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

Nakaz ten uprawomocnił się i został zaopatrzony w klauzulę wykonalności w dniu 23.11.2009 r.

/ dowód: kopia tytułu wykonawczego – k. 28 /

Pismem z dnia 07.06.2011 r. powód skierował do pozwanego wezwanie do zapłaty 160 690 zł stanowiącej odszkodowanie za wydatki poniesione w związku z zawarciem umowy nr (...). Wskazał, że na żądaną kwotę składają się koszty wynagrodzeń brutto osób zatrudnionych specjalnie do wdrożenia systemu (...) i pracowników oddelegowanych do nadzorowania przebiegu umowy w kwocie 156 880 zł (kwota bez składek na ubezpieczenie społeczne w części obciążającej pracodawcę) oraz dodatkowo zakupiony sprzęt komputerowy dla dwóch nowozatrudnionych osób w kwocie 3 810 zł.

/ dowód: pismo z dnia 07.06.2011 r. – k. 74 /

Pismem z dnia 16.06.2011 r. powód wystąpił do Sądu Rejonowego dla Krakowa – Nowej Huty w Krakowie z wnioskiem o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej polegającej na zawarciu ugody zawierającej zobowiązanie pozwanego do zapłaty 160 690 zł.

Na posiedzeniu Sądu w dniu 14.10.2011 r. w sprawie I Co 3638/11 pozwany nie wyraził zgody na zawarcie ugody.

/ dowód: wniosek o zawezwanie do próby ugodowej – k. 75-77; protokół posiedzenia – k. 78 /

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Powód dochodzi od pozwanego naprawienia szkody doznanej wskutek niewykonania przez pozwanego umowy z dnia 19.09.2008 r. o dostawę systemu informatycznego.

Zgodnie z art. 471 kc dłużnik jest odpowiedzialny za szkodę wynikłą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło z przyczyn, za które nie ponosi odpowiedzialności.

W przypadku odpowiedzialności odszkodowawczej w tzw. reżimie kontraktowym wynikającej z art. 471 i nast. kc wierzyciel dochodzący naprawienia szkody zobowiązany jest wykazać trzy przesłanki tej odpowiedzialności po stronie dłużnika: niewykonanie zobowiązania, szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem zobowiązania a szkodą.

Powód wskazał, że dochodzi naprawienia szkody w związku z odstąpieniem od umowy z dnia 19.09.2008 r. łączącej go z pozwanym.

Sam fakt zawarcia takiej umowy oraz odstąpienia od niej przez powoda nie były w istocie między stronami sporne. Spór dotyczył natomiast prawa powoda do dochodzenia roszczenia o odszkodowanie w kształcie i na podstawie wskazanej w pozwie.

Sąd dokonał ustaleń stanu faktycznego sprawy na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda, których pozwany w istocie nie kwestionował, a także zeznań świadków B. S. (1), S. J., E. P. i L. P., które to zeznania należało uznać za wiarygodne, gdyż były one logiczne, wzajemnie spójne i oddawały przebieg czynności podejmowanych z ich strony w imieniu i na rzecz powoda w celu przygotowania i wdrożenia systemu informatycznego dostarczanego przez pozwanego w ramach współdziałania powoda przy realizacji umowy. Również zeznania świadka M. K. były wiarygodne w zakresie podawanych informacji co do konkretnych faktów. Natomiast wygłaszane przez tego świadka opinie co do potrzeby funckjonowania dwóch administratorów, co do konieczności wykształcenia informatycznego administratora, co do zakresu czynności zatrudnionych przez powoda informatyków L. P. i E. P. wykraczają poza ramy środka dowodowego, jakim są zeznania świadka, i wobec tego nie zostały wzięte przez sąd pod uwagę. Sąd oddalił wniosek pozwanego zawarty w piśmie z dnia 10.04.2013 r. o przesłuchanie świadka P. J.. Skoro była to osoba, która współpracowała z pozwanym przy dostawie systemu na rzecz powoda, to znaczy, że był znany pozwanemu już na początkowym etapie procesu i nic nie stało na przeszkodzie zgłoszeniu wniosku o jego przesłuchanie od razu w odpowiedzi na pozew. Wniosek złożony we wskazanym piśmie należy zatem uznać za spóźniony i zmierzający do przedłużenia postępowania ponad niezbędny czas (choćby z uwagi na potrzebę skierowania kolejnej odezwy), co powoduje oddalenie wniosku dowodowego.

Strony łączyła umowa, na podstawie której pozwany zobowiązał się do dostarczenia i wdrożenia u powoda systemu informatycznego. Pozwany był wytwórcą oprogramowania zamówionego u powoda, a także zobowiązany był do jego wdrożenia, tj. zainstalowania, uruchomienia i zapewnienia powodowi możliwości korzystania z oprogramowania zgodnie z jego przeznaczeniem i uzgodnionym celem zamówienia. Umowa łącząca strony zawierała zatem elementy umowy dostawy oraz umowy o dzieło. Zgodnie z art. 635 kc (powołanym w piśmie powoda z dnia 17.06.2009 r. o odstąpieniu od umowy), jeżeli dostawca opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem dzieła tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem terminu do wykonania dzieła.

Zgodnie z art. 494 kc strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy oraz może żądać zwrotu tego, co świadczyła, a także dochodzić naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania. Powód wskazał, że występował wcześniej o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu umowy na rzecz pozwanego i uzyskał w tym zakresie tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty.

Pozwany nie zaprzeczył w ogóle istnieniu podstawy do odpowiedzialności odszkodowawczej po swojej stronie w postaci niewykonania zobowiązania. Nie kwestinował, iż powód był uprawniony do odstąpienia od umowy w następstwie zwłoki pozwanego w wykonaniu zobowiązania, że oświadczenie o odstąpieniu zostało mu przez powoda złożone, a także, iż było to oświadczenie skuteczne. Tym samym należy przyjąć, iż pozwany przyznał fakt niewykonania zobowiązania, a także uprawnienie powoda do odstąpienia od umowy z właśnie przyczyny.

Pozwany zakwestionował natomiast istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy niewykonaniem przez niego zobowiązania a szkodą w kształcie i rozmiarze wskazanym przez powoda oraz istnienie tejże szkody.

Zgodnie z art. 361 § 1 kc, zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W judykaturze i doktrynie powszechnie przyjmuje się, że przepis art. 361 kc należy uznać za odwołanie się do teorii adekwatnego związku przyczynowego, która odpowiedzialnością podmiotu obejmuje jedynie zwykłe (regularne) następstwa danej przyczyny. Zgodnie z tą teorią, związek przyczynowy zachodzi tylko wtedy, gdy w zestawie wszystkich przyczyn i skutków mamy do czynienia jedynie z takimi przyczynami, które normalnie powodują określone skutki, zaś przymiotnik „normalne” oznacza skutki typowe lub oczekiwane w zwykłej kolejności rzeczy, a więc niebędące rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności (zob. wyroki SN z dnia 12.02.1998 r., I CKU 111/97, Prokuratura i Prawo 1998/9/26). Za normalny uznaje się związek przyczynowy, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajnym biegu rzeczy, bez szczególnego zbiegu okoliczności, szkoda jest typowym następstwem tego rodzaju zdarzeń (por. wyroki: SN z dnia 26.01.2006 r., II CK 372/05, SA w Krakowie z dnia 07.05.2010 r., I ACa 383/10). Ocena, czy skutek jest normalny, powinna być oparta na całokształcie okoliczności sprawy oraz wynikać z zasad doświadczenia życiowego ( zob. wyroki SN z dnia 02.06.1956 r., 3 CR 515/56, OSN 1957, nr 1, poz. 24, z dnia 11.09.2003 r., III CKN 473/01, MP 2006/17, z dnia 07.05.2010 r., III CSK 229/09).

Związek przyczynowy, o którym mowa w art. 361 § 1 kc, spełnia podwójną rolę: z jednej strony decyduje o tym, czy dana osoba odpowiada w ogóle za wyrządzoną szkodę, z drugiej zaś – zakreśla granice tej odpowiedzialności.

Powód podniósł, że w związku z przystąpieniem do wykonywania umowy, której przedmiotem była dostawa systemu informatycznego obsługującego jego administrację i biurowość, poniósł wydatki związane z kosztami zatrudnienia pracowników, których zakres czynności obejmował prace przy wdrożeniu i obsłudze dostarczanego systemu. Tego rodzaju koszty działalności powoda mogą zostać uznane za szkodę w sytuacji, gdy umowa nie została wykonana, a przedmiot umowy, nad którym pracowali ci zatrudnieni, nie został dostarczony w całości i wdrożony skutecznie umożliwiając realizację założonych przez powoda celów.

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że przedmiot umowy miał dla powoda istotne znaczenie. Działania powoda prowadzącego działalność w zakresie szkolnictwa wyższego zmierzał do uporządkowania funkcjonowania administracji, biurowości w sposób zapewniający sprawą obsługę w drodze elektronicznej pracowników i studentów uczelni. Zamówiony przez powoda system informatyczny miał służyć organizacji rekrutacji na studia, organizacji przebiegu roku akademickiego, harmonogramów zajęć, rozliczaniu godzin dydaktycznych, rozliczaniu opłat za studia, rozliczaniu stypendiów, czyli całemu rozliczaniu godzinowemu, osobowemu, czasowemu uczelni. System miał stanowić bazę komputerowego prowadzenia biurowości powodowej uczelni, organizacji przebiegu studiów w ramach relacji pomiędzy powodem a studentami. Niewątpliwie wprowadzenie tego rozbudowanego systemu miało służyć usprawieniu funckjonowania powoda jako uczelni wyższej.

Powód podniósł, że koniecznie było zatrudnienie dodatkowych pracowników na potrzeby wdrożenia systemu w osobach L. P.i E. P.. Wprawdzie z same treści umowy nie wynika wprost konieczność zatrudnienia tych osób, ale zeznania tychże świadków, a także świadków B. S. (1)i S. J.wskazują, że zatrudnienie dwojga wskazanych informatyków było powiązane z realizacją umowy i przystąpieniem do wdrażania i docelowo obsługi systemu po jego pełnym uruchomieniu. Zgodnie z pktem 8 warunków licencyjnych powód zobowiązany był do zapewnienia środowiska i systemu operacyjnego. Zgodnie z art. 354 § 2 kpc wierzyciel powinien współdziałać przy wykonywaniu zobowiązania z należytą starannością. Powód musiał zapewnić odpowiedni sprzęt, na którym działałby dostarczony mu system, a także jego obsługę w stosunku do pracowników i studentów. Nie może ulegać wątpliwości, że w wypadku tak rozbudowanego systemu służącego funkcjonowaniu powoda jako uczelni wyższej w pełnym zakresie działania, tj. jako jednostki dydaktycznej oraz jako pracodawcy, konieczne było zapewnienie profesjonalnej obsługi zapewniającej bieżące wykorzystanie zasobów tegoż systemu. Być może do wykonywania czynności związanych wyłącznie z pobieraniem danych z systemu, wprowadzaniem danych do systemu wystarczyłby zwykły pracownik biurowy. Powód miał jednakże zapewnić sprawność techniczną tego systemu jako funkcjonującego w określonych warunków i na określonym sprzęcie. Tym samym zatrudnienie dodatkowych pracowników na stanowiskach związanych ze stałą obsługą systemu czy to na etapie jego wdrożenia czy to później na etapie eksploatacji należy uznać za uzasadnione, a przez to objęte adekwatnym związkiem przyczynowym z realizacją umowy dostawy systemu. Prowadzenie szkoleń użytkowników, sprawdzanie działania poszczególnych funckjonalności, poszczególnych modułów rozbudowanego systemu (...)z pewnością wykraczało poza standardowe korzystanie z programów komputerowych o charakterze użytkowym, przede wszystkim ze względu na bardzo szeroki zakres czynności wykonywanych w ramach działalności powoda, które miały zostać objęte systemem (rozliczanie godzin, rekrutacja, organizacja planu zajęć, czy inne jeszcze istotne kwestie). Dotyczy to także okresu dostawy, instalowania, uruchamiania systemu, kiedy to sprawdzano funkcjonowanie poszczególnych modułów, kiedy to niezbędne było bieżące weryfikowanie zgodności parametrów systemu z wcześniejszymi analizami, z założeniami zamówienia. U powoda nie funkcjonowała wcześniej wyspecjalizowana komórka organizacyjna, której zadaniem byłaby profesjonalna, informatyczna obsługa bazy sprzętowej i progamowej. Komórka taka została utworzona i jej powstanie wiąże się ściśle z przystąpieniem do zmiany funkcjonowania biurowości powoda poprzez jej zorganizowanie w ramach zasobów systemu (...) w rozbudowanym, pełnym zakresie administracji powodowej uczelni.

Sąd podziela zatem twierdzenia powoda o celowości zatrudnienia pracowników w celu zapewnienia poprawności funkcjonowania systemu z uwzględnieniem potrzeb i specyfiki powoda. Powiązanie zatem pomiędzy najpierw zawarciem umowy i przystąpieniem do jej wykonania, a następnie odstąpieniem od umowy wskutek naruszenia obowiązków kontraktowych pozwanego, objęte jest zakresem normalnych następstw w ramach adekwatnego związku przyczynowego odpowiadającego wymogom art. 361 § 1 kc. Gdyby umowa została wykonana zgodnie z z jej przedmiotem i treścią i powód otrzymał zamówiony system, uzyskując terminowe i sprawne jego działanie zapewniające realizację potrzeb, jakie legły u podstaw złożenia zamówienia i powierzenia realizacji usługi pozwanemu, wydatki poniesione na koszty zatrudnienia miałyby charakter celowych, racjonalnych. Natomiast w sytuacji ustania więzi kontraktowej stron wydatki poniesione przez powoda w ramach dotychczasowego współdziałania stron w związku z oczekiwaniem na zakończenie procesu wdrożenia systemu stały się wydatkami poniesionymi niecelowo. Oznacza to doznanie przez powoda szkody, która podlegać winna naprawieniu, do czego zobowiązany jest pozwany jako strona, która nie wykonała zobowiązania przyjętego na siebie w ramach umowy z dnia 19.09.2008 r.

W wyroku z dnia 06.07.1998 r., III CKN 317/98, Sąd Najwyższy wskazał, że zwykłym i typowym skutkiem w razie nierzetelnego prowadzenia negocjacji jeat strata środków poniesionych w związku z oczekiwaniem na ich zakończenie. Odnosząc tę regułę do fazy przystąpienia do realizacji umowy i wykonywania już częściowo jej elementów należy stwierdzić, że strata środków poniesionych w związku z realizacją przedmiotu zobowiązania kontraktowego, która ostatecznie nie nastąpiła z przyczyn leżących po drugiej stronie będzie typowym skutkiem niewykonania zobowiązania przez kontrahenta, co z kolei uzasadania odpowiedzialność odszkodowawczą tegoż nierzetelnego kontrahenta.

Koszty zatrudnienia przez powoda pracowników na potrzeby przygotowania, wdrożenia, a docelowo wykorzystania systemu informatycznego zgodnie z jego przeznaczeniem, mogące stanowić szkodę podlegającą naprawieniu przez pozwanego, odnoszą się jednakże wyłącznie do L. P. i E. P., nie dotyczy natomiast B. S. (1) i S. J.. Te dwie osoby zatrudnione były już wcześniej, na stanowiskach nie tylko wyłącznie dydaktycznych, gdyż w ramach zatrudnienia wykonywały także czynności o charakterze administracyjnym. Umowy o pracę zawarte przez powoda z tymi pracownikami naukowymi zawierają postanowienia, iż ich wynagrodzenia dotyczą w 75 % przeniesienia praw autorskich związanych z prowadzoną dydaktyką, zaś w 25 % czynności administracyjnych lub organizacyjnych powiązanych z pełnioną funkcją. Mimo że umowy o pracę rozróżniają zakres czynności na potrzeby wynagrodzenia, należy dojść do wniosku, iż w istocie dotyczy to rozkładu czasu pracy i zakresu obowiązków pracowników. W ramach wymiaru godzin wynikającego z etatu, z zaszeregowania, z zajmowanego stanowiska, B. S. (1) i S. J. zobowiązani byli przeznaczyć 25 % czasu na sprawy organizacyjne. Od 01.09.2008 r. sprawy te obejmowały udział w zespole wdrożeniowym w celu wprowadzenia do użytkowania systemu zamówionego przez powoda. Nie zostały jednakże sądowi przedstawione żadne dowody wskazujące, że w związku z pracą przy wdrażaniu systemu nie mogli w ogóle wykonywać pozostałych obowiązków wynikających z adninistracyjnego charakteru powierzonych im funkcji. Nic nie wskazuje, iż jakieś wcześniejsze albo równoległe zadania zostały odłożone albo powstała w tym zakresie zaległość w wykonaniu obowiązków pracowniczych. Powód nie wykazał, aby zatrudnił jakiekolwiek inne osoby w celu wykonywania zadań należących uprzednio do prof. B. S. (1) i dra J.. Można zauważyć, że pełnili oni funkcję dziekanów Wydziału, a zatem wykonywali czynności o charakterze administracyjnym, związane np. z przyjmowaniem studentów albo skreślaniem ich z listy, z organizacją roku akademickiego, itp. Jeżeli cały czas pracy w wymiarze przewidzanym na czynności administracyjne mieliby poświęcić wyłącznie na udział we wdrożeniu systemu informatycznego, to powinni byli zostać odwołani z pełnionych funkcji. Szkodą powoda byłyby wydatki na zatrudnienie pracowników w miejsce osób oddelegowanych do innych, szczególnych obowiązków, nie zaś wynagrodzenie osób już zatrudnionych, które i tak otryzmałyby wypłatę w wysokości przewidzianej treścią stosunków pracy łączących ich z powodem.

Wobec tego ustalenie wymiaru odszkodowania przypadającego powodowi mającego służyć wyrównaniu straty w postaci wypłat wynagrodzeń oraz pokrycia składek ubezpieczeniowych może uwzględniać jedynie koszty zatrudnienia L. P. i E. P., aczkolwiek i w tym zakresie w niepełnym zgłoszonym przez powoda rozmarze i nie za pełen wskazany w pozwie okres.

Zatrudnienie tych osób (w przypadku E. P.z uwzględnieniem pierwotnej umowy o świadczenie usług) nastąpiło na podstawie umów o pracę zawartych na czas określony, nieprzekraczający jednego roku w związku z wdrożeniem systemu (...).

Zatem przynajmniej przez okres, kiedy istniała perspektywa, iż umowa z dnia 19.09.2008 r. zostanie zrealizowana i umowa ta była realizowana poprzez dostawę elementów składowych systemu, ich zatrudnienie było celowe i utrzymywało taki charakter.

Natomiast, kiedy umowa została przez powoda rozwiązana w trybie odstąpienia, umowy z pracownikami zatrudnionymi w celu obsługi systemu powinny również ulec rozwiązaniu. Nie zostało bowiem wykazane co jeszcze konkretnie mieliby oni robić w związku z ustaniem kontraktu, jakie dodatkowe czynności wykonywać przez następne dwa miesiące. Świadek L. P. zeznał, iż prowadzone były analiyz, jak będzie funkcjonował dotychczasowy system stosowany u powoda, jednakże te analizy były prowadzone jeszcze przed złożeniem przez powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Brak jest zatem uzasadnienia dla utrzymywania zatrudnienia w okresie po ustaniu współpracy powoda z pozwanym i ustaniu łączącej ich więzi kontraktowej. Jeżeli powód postanowił wykorzystać kwalifikacje i doświadczenie dwojga informatyków i zatrudnił ich w dalszym ciągu przy realizacji innych zadań, to wydatki z tym związane nie mają już charakteru szkody.

Obie umowy o pracę zawierały postanowienia o możliwości ich rozwiązania za dwutygodniowym wypowiedzeniem. Powód złożył pozwanemu oświadczenie o odstąpieniu od umowy pismem datowanym na dzień 17.06.2008 r. Nie załączył jednakże do pozwu dowodu doręczenia tego oświadczenia pozwanemu, czyli nie wiadomo, w jakiej konkretnie dacie umowa stron uległa rozwiązaniu (aczkolwiek pozwany nie zakwestionował otrzymania pisma powoda). Przyjmując, iż nastąpiłoby to maksymalnie do końca czerwca 2009 r., umowy o pracę zawarte z dwojgiem informatyków zostałyby rozwiązane do połowy lipca 2009 r. Kontynuowanie zatrudnienia po tym okresie nie było już powiązane z realizacją umowy o dostawę systemu (...).

Koszty powoda obejmą wydatki z tytułu wynagrodzeń wypłaconych osobom zatrudnionym (w zakresie kwoty przekazanej bezpośrednio zatrudnionego oraz z tytułu zaliczki na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne potrącanej z tego wynagrodzenia), czylu w kwocie przewidzianej w umowie, a także składki na ubezpieczenie społeczne obciążające pracodawcę, czyli część składki emerytalnej, część składki rentowej oraz składkę wypadkową. Wydatki te mogą zostać naliczone za okres do połowy lipca 2009 r. Za lipiec 2009 r. ich wysokość należy ustalić jako połowę wynagrodzenia i odpowiednio połowę składek ubezpieczeniowych z miesiąca poprzedzającego.

Pozwany nie kwestionował prawidłowości przedłożonych przez powoda miesięcznych raportów (...), wobec czego nie zachodziły przeszkody do uznania ich za należytą podstawę do ustalenia wysokości wypłaconych przez powoda środków.

W przypadku E. P. powód poniósł też koszt wynagrodzenia wypłaconego jej na podstawie łączącej ich pierwotnie umowy o świadczenie usług informatycznych w kwotach:

- 10.2008 – 1 830 zł,

- 11.2008 – 4 270 zł,

- 12.2008 – 4 270 zł,

- 01.2009 – 4 270 zł,

- 02.2009 – 4 270 zł,

tj. łącznie 18 910 zł.

Wynagrodzenie i koszty dodatkowe dotyczące stosunku pracy E. P. wynosiły:

- 03.2009 – 4 300 zł + 654, 46 zł,

- 04.2009 – 4 300 zł + 649, 30 zł,

- 05.2009 – 4 300 zł + 649, 30 zł,

- 06.2009 – 4 300 zł + 649, 30 zł,

- 07.2009 – 2 150 zł + 324, 65 zł,

tj. łącznie 19 350 zł z tytułu wynagrodzenia za pracę + 2 927, 01 zł z tytułu składek ZUS, czyli w sumie 22 277, 01 zł.

Wynagrodzenie i koszty dodatkowe dotyczące stosunku pracy L. P. wynosiły:

- 09.2008-12.2008 – 4 x 4 550 zł + 4 x 692, 51 zł,

- 01.2009 – 3 640 zł + 554, 00 zł,

- 02.2009 – 4 550 zł + 692, 51 zł,

- 03.2009 – 5 050 zł + 768, 61 zł,

- 04.2009 – 13 950 zł + 2 106, 45 zł,

- 05.2009 – 5 050 zł + 762, 55 zł,

- 06.2009 – 5 050 zł + 762, 55 zł,

- 07.2009 – 2 525 zł + 381, 28 zł,

tj. łącznie 58 015 zł z tytułu wynagrodzenia za pracę + 8 797, 99 zł z tytułu składek ZUS, czyli w sumie 66 812, 99 zł.

Tym samym łączne koszty powoda związane z zatrudnieniem pracowników na potrzeby wprowadzenia systemu informatycznego (...) wyniosły 108 000 zł.

Jeżeli chodzi o zgłoszone przez powoda koszty zakupu sprzętu komputerowego, to były one początkowo uzasadnione, albowiem zostały stworzone dwa nowe stanowiska pracy, zatem zakup komputerów mógł być uzasadniony. Natomiast po ustaniu relacji kontraktowej stron, jeżeli sprzęt jest wykorzystywany przez pracownika powoda w dalszym ciągu, to znaczy, że powód nie jest już w tym zakresie stratny.

Sąd zasądził zatem od pozwanego na rzecz powoda odszkodowanie w kwocie 108 000 zł.

Odsetki od tej należności głównej należy liczyć od dnia 29.10.2011 r.

Odszkodowanie winno zostać zapłacone niezwłocznie po wezwaniu do zapłaty – art. 455 kc. Powód nie dołączył do pozwu dowodu doręczenia pozwanemu pisma z dnia 07.06.2011 r. Tym samym za doręczenie wezwania do zapłaty można uznać doręczenie pozwanemu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej. Nie wiadomo jednakże również, kiedy to pismo zostało doręczone. Natomiast posiedzenie sądu rejonowego w tej sprawie odbyło się dnia 14.10.2011 r., czyli tego dnia pozwany z pewnością znał już treść wezwania. Termin do niezwłocznego spełnienia świadczenia w rozumieniu art. 455 kc wynosi 14 dni (wyrok SN z dnia 28.05.1991 r., II CR 623/90, wyrok SA we Wrocławiu z dnia 20.03.2012 r., I ACa 191/11). Zatem odsetki mogą być naliczane dopiero od dnia 29.10.2011 r.

Dalej idące powództwo jako nieusprawiedliwione wynikami przeprowadzonego postępowania dowodowego podlegało oddaleniu.

Wobec częściowego uwzględnienia żądania pozwu o kosztach procesu należało otrzec zgodnie z wyrażoną w art. 100 kpc zasadą ich stosunkowego rozdzielenia. Powód wygrał sprawę w 67, 21 %, pozwany zaś w 32, 79 %. Koszty powoda obejmują opłatę od pozwu w kwocie 8 035 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa – 3 617 zł, czyli łącznie 11 652 zł, z czego 67, 21 % wynosi 7 831, 31 zł. Koszty pozwanego obejmują wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 3 617 zł, z czego 32, 79 % wynosi 1 186, 01 zł. Różnica między tymi kwotami wynosi 6 645, 30 zł i przypada powodowi.

Mając powyższe okoliczności na uwadze sąd podjął rozstrzygnięcia zawarte w sentencji wyroku.