Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 9 października 2014 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer (spr.)

Sędziowie:SSAHanna Nowicka de Poraj

SSO Paweł Czepiel (del.)

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2014 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa D. P.

przeciwko K. P.

o rozwód

na skutek zażalenia pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego

w Krakowie z dnia 11 lipca 2014 roku, sygn. akt XI C 4300/12

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt I ACz 1723/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 11 lipca 2014 r. Sąd Okręgowy w

K. oddalił wniosek pozwanej K. P. o nadanie klauzuli

wykonalności wyrokowi tego Sądu z dnia 10 października 2013 r. w jego

punkcie III, w którym orzeczono o kontaktach powoda D. P. z

dziećmi stron.

W uzasadnieniu wskazano, że w punkcie III wzmiankowanego wyroku

rozwodowego Sąd ustalił jedynie sposób utrzymywania przez powoda

kontaktów z dziećmi. Nadto w tytule egzekucyjnym brak jest nałożonych na

strony obowiązków, które nadawałyby się do przymusowego wykonania przez

pozwaną w drodze egzekucji.

Zażalenie na to postanowienie wniosła pozwana, zarzucając mu

naruszenie następujących przepisów postępowania:

1.  art. 598 ¹⁵ § 2 k.p.c. poprzez błędną interpretację na skutek

przyjęcia, że w tytule egzekucyjnym brak jest obowiązków, które

mogłyby być skutecznie egzekwowane w drodze egzekucji przez

pozwaną;

2.  art. 782 § 1 k.p.c. poprzez błędne przyjęcie, że pozwana nie ma

czynnej legitymacji uprawniającej ją do złożenia wniosku o nadaniu

klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu regulującemu

kontakty powoda z dziećmi stron.

W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez

nadanie klauzuli wykonalności wyrokowi Sądu Okręgowego z dnia 10

października 2013 r. w przedmiocie wykonywania kontaktów powoda z

dziećmi stron, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i

przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi I instancji do ponownego

rozpoznania. Nadto wniosła o zasądzenie na swoją rzecz kosztów

postępowania zażaleniowego.

W uzasadnieniu podała, że z treści art. 598 ¹⁵ § 2 k.p.c. jednoznacznie

wynika, że obowiązek powoda polegający na odebraniu i przyprowadzeniu

dzieci po zrealizowanym kontakcie jest obowiązkiem nadającym się do

przymusowego wykonania w drodze egzekucji, w przypadku jego

niewykonania lub nienależytego wykonania. W razie naruszenia przez

powoda obowiązku odbierania i przyprowadzania dzieci stron do ich miejsca

zamieszkania, pozwana, jako osoba pod której pieczą znajdują się dzieci, jest

uprawniona do żądania nadania klauzuli wykonalności w celu przymuszenia

powoda do prawidłowego realizowania -postanowienia dotyczącego realizacji

kontaktów. Zdaniem pozwanej ma ona legitymację czynną do żądania

nadania klauzuli wykonalności w przedmiocie kontaktów powoda z dziećmi

stron, gdyż stosunki rodzicielskie mające związek z faktycznym

wykonywaniem władzy rodzicielskiej mają charakter dwustronnie

zobowiązujący.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Regulacja dotycząca wykonywania kontaktów z dzieckiem, zawarta jest

w przepisach art. 598 ¹⁵ - 598 ²¹ k.p.c., które zostały dodane do kodeksu

postępowania cywilnego wraz z dniem wejścia w życie ustawy z dnia 26 maja

2011 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 144,

poz. 854) i umiejscowione w części pierwszej w księdze drugiej w tytule II w

rozdziale 2 Kodeksu, oddziale 6 nazwanym „Sprawy dotyczące kontaktów z

dzieckiem”. W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego wyrażono

stanowisko, że na skutek umiejscowienia tych przepisów w ramach

postępowania nieprocesowego, po oddziale 5 normującym postępowanie w

sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub

pozostającej pod opieką, postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z

dzieckiem utraciło charakter egzekucyjny i stało się jednym z postępowań

opiekuńczych; jest ono sui generis postępowaniem rozpoznawczym,

ograniczonym do fazy wykonawczej (zob. uzasadnienie uchwały Sądu

Najwyższego z dnia 22 maja 2013 r. III CZP 25/13). W literaturze przedmiotu

podkreślono, że ustawodawca wprowadzając powyższą regulację w istocie

odwrócił kolejność recypowania do polskiego systemu postępowania

cywilnego środka prawnego wzorowanego na francuskim modelu astreinte,

wprowadzając go najpierw do postępowania nieprocesowego, nie zaś do

postępowania egzekucyjnego, tym samym czyniąc z typowego egzekucyjnego

środka przymusu środek wykonawczy w postępowaniu opiekuńczym (zob.

Michał Krakowiak, Nakazanie zapłaty sumy pieniężnej w nowym

postępowaniu o wykonywanie kontaktów z dzieckiem, Transformacje Prawa

Prywatnego 3/2013).

Postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem składa

się z dwóch etapów.

W pierwszym sąd wydaje postanowienie o zagrożeniu nakazaniem

zapłaty określonej osobie oznaczonej sumy pieniężnej. Zgodnie z powołanym

przez skarżącego przepisem art. 598 ¹⁵ § 2. Jeżeli osoba uprawniona do

kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego kontaktu zakazano, narusza

obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody za-wartej przed sądem lub

przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy

zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz

osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1,

wedle którego jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje

albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody

zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z

dzieckiem, sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby,

zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z

dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku. W

drugim etapie Sąd wydaje postanowienie o nakazaniu zapłaty określonej

osobie sumy pieniężnej. Zgodnie z art. 598 ¹⁶ § 1 k.p.c. jeżeli osoba, której

sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej, nie

wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę

należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do liczby

naruszeń.

W tych dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem sprawach,

sąd opiekuńczy orzeka wyłącznie na wniosek, dotyczy to zarówno

postanowienia o zagrożeniu nakazaniem zapłaty sumy pieniężnej, jak i o

nakazaniu jej zapłaty (art. 598 ¹⁸ § 1 k.p.c.). Przed wydaniem każdego z

postanowień, sąd obowiązkowo wysłuchuje uczestników postępowania (art.

598 ¹⁸ § 2 k.p.c.).

Mając powyższe na uwadze, należy zaznaczyć, że postępowanie w

sprawie wykonywania kontaktów z dzieckiem, zarówno w sferze

rozpoznawczej jak również wykonawczej toczy się przed sądem opiekuńczym

według przepisów o postępowaniu nieprocesowym art. 598 ¹⁵ i nast. k.p.c.,

stanowiąc jedno z postępowań w sprawach opiekuńczych, należących do

spraw z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli, które dodatkowo

wszczynane jest na wniosek. Wobec tego, Sąd I instancji, rozpoznający

sprawę o rozwód, prawidłowo oddalił wniosek o nadanie w ramach

postępowania klauzulowego klauzuli wykonalności prawomocnemu

postanowieniu regulującymi wykonywanie kontaktów powoda z dziećmi

stron, uznając, że postanowienie w tym przedmiocie nie jest postanowieniem

nadającym się do wykonania w drodze egzekucji sądowej.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z

art. 397 § 2 k.p.c. orzekł jak sentencji.