Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 19 października 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Anna Cieślik

po rozpoznaniu w dniu 9 października 2018 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w S.

przeciwko (...) spółce akcyjnej w S.

o zapłatę

I.  oddala powództwo,

II.  zasądza od powódki rzecz pozwanej kwotę 1817,00 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XI GC 620/17

Sprawa rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym.

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym 24 kwietnia 2017 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” (...) w S. przeciwko (...) spółce akcyjnej w W. o zapłatę kwoty 7932,03 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w transakcjach handlowych liczonymi od dnia 19 czerwca 2016 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, iż w okresie 13 lipca 2012 r. do 12 lipca 2013 objęta była ochroną ubezpieczeniową na podstawie polisy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej spedytora zawartej z (...) spółką akcyjną w W. nr (...).

Na podstawie zlecenia spedycyjnego nr (...) zawartego z C. S. (1) powódka zobowiązała się do organizacji przewozu towarów na trasie z Z. do A. i D.. W wykonaniu tej umowy powódka zleciła transport A (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S., która wykonała transport, jednakże po terminie wskazanym w zleceniu i w umowie łączącej powódkę z C. S. (1). Wobec tego C. S. (1) dnia 3 czerwca 2013 r. na podstawie rachunku nr (...) obciążył powódkę kwotą 2600 euro z tytułu nienależytego wykonania umowy, kwota ta została potrącona z wierzytelnościami powódki wobec C. S. (1) na łączną kwotę 2600 euro, objętymi fakturami nr (...).

Uznając, że opóźnienie było wynikiem rażącego niedbalstwa A (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S., powódka dokonała kolejnego potracenia kwoty 10734,10 zł odpowiadającej sumie rachunku (...) z wierzytelnościami w kwocie 4816,87 zł przysługującymi spółce A (...) wobec powódki. Spółka A (...) stwierdziła bezpodstawność dokonanego potrącenia, uznając swoją odpowiedzialność co do kwoty 2138,57 zł i wzywając powódkę do zapłaty pozostałych kwot, które nie zostały umorzone wobec potracenia. Powódka nie spełniła świadczenia, wobec czego A (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wniosła o zasądzenie od powódki kwoty 4816,87 zł jako wynagrodzenia z tytułu wykonania dwóch innych umów przewozu. Wyrokiem z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie X GC 824/14 Sąd Rejonowy Szczecin Centrum w S. uwzględnił powództwo, zaś Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Ga 75/16 oddalił apelację powódki. Zdaniem powódki Sądy obu instancji stwierdziły, iż nieterminowe wykonanie przewozu było następstwem zaniedbań powódki (błędnie określono termin rozładunku, towar nie był dostępny w miejscu załadunku o umówionej godzinie, palety z towarem nie były właściwie oznaczone, a przewoźnikowi przekazano błędne informacje o rodzaju i ilości palet do rozładunku w każdym z dwóch miejsc rozładunku).

Wobec obciążenia powódki kwotą 2600 euro oraz umorzenia wierzytelności powódki, powódka doznała szkody w postaci utraconych korzyści w kwocie 8595,53 zł, którą to kwotę należało pomniejszyć o kwotę franczyzy redukcyjnej zgodnie z umowa ubezpieczenia łączącą strony tj. równowartość 200 dolarów, co daje kwotę 7932,03 zł.

Powódka dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi dnia 19 maja 2016 r. Decyzją z dnia 1 lutego 2017 r. (...) spółka akcyjna w W. odmówiła wypłaty odszkodowania.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzanie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, że umowa, łącząca powódkę z C. S., była umową przewozu, a nie umową spedycji, wobec czego pozwana nie ponosi odpowiedzialności na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia o.c., dotyczącej wyłącznie działalności spedytora. Ponadto pozwana zakwestionowała, jakoby niedostarczenie towaru w terminie nastąpiło z winy powoda i podniosła, że zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia nie ponosi odpowiedzialności za kary umowne. Powódka została przez swego kontrahenta obciążona karą za opóźnienie, nie wykazała, by kontrahent ten na skutek opóźnienia poniósł konkretną szkodę. Podniesiono też, że ochroną ubezpieczeniową nie jest objęte wynagrodzenie spedytora. Pozwana podniosła też zarzut przedawnienia, wskazując, z Pozwana podniosła też zarzut przedawnienia, wskazując, że zdarzeniem wywołującym szkodę było opóźnione dostarczenie towaru do odbiorcy w dniu 13 maja 2013 r., natomiast zgłoszenie szkody nastąpiło dnia 19 maja 2016 r., a wiec po upływie terminu przedawnienia.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka (...) spółka z ograniczona odpowiedzialnością (...) w S. dnia 12 lipca 2012 r. zawarła z (...) spółką akcyjną w W. umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej spedytora na okres od 13 lipca 2017 r. do 12 lipca 2013 r. Ubezpieczeniem objęto odpowiedzialność cywilną spedytora za szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy spedycji, także związaną ze spedycją na terenie Grecji oraz na zlecenie kontrahentów z Grecji. Ustalono, że ubezpieczenie pokrywa także przypadki rażącego niedbalstwa spedytora i wskazano, że franszyza redukcyjna dla ładunków nie należących do kategorii (...) wynosi 200 USD.

Do ubezpieczenia zastosowanie miały Ogólne Warunki Ubezpieczenia (...). W § 4 ust 2 OWU wskazano, że przedmiotem ubezpieczenia nie są kary pieniężne nałożone na spedytora lub osoby, za które ponosi odpowiedzialność, w tym kary umowne, wynagrodzenie za usługi spedycyjne oraz obowiązek zapłaty cła z tytułu długu celnego.

W § 6 wskazano, że za opłatą dodatkową składki ochroną ubezpieczeniową można objąć odpowiedzialność cywilną za szkody związane z przewozem dokonanym przez ubezpieczającego własnymi lub cudzymi środkami transportu, do której to umowy zastosowanie mają OWU OC P..

Dowód:

- polisa nr (...), k. 12;

- OWU k. 13-15;

Dnia 30 kwietnia 2013 r. powódka wystawiła na rzecz C. S. (1) fakturę VAT nr (...) tytułem zlecenia (...) na kwotę 990 euro tytułem usługi spedycyjnej na trasie O.- D..

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 56;

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w S. przyjęła do wykonania zlecenie spedycyjne z dnia 7 maja 2013 r. nr (...) zlecone przez C. S. (1). Zlecenie obejmowało transport towaru na trasie Z. (załadunek 15 palet)- D. (rozładunek 3 palety) i A. (rozładunek 12 palet). Strony ustaliły wynagrodzenie w kwocie 2146,82 zł. Załadunek miał nastąpić dnia 7 maja 2013 r., zaś rozładunek w D. 8 maja 2013 r. o godzinie 12:00, zaś w A. dnia 10 maja 2013 r. o godz. 10:00.

Dowód:

- zlecenie spedycyjne nr (...) k. 17-18;

- zeznania świadka J. K. k. 115;

- zeznania C. W. (1) k. 116;

Na podstawie zlecenia transportowego nr (...) z dnia 6 maja 2013 r. powódka zleciła (...) Logistyka spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S. wykonanie przewozu towaru na trasie Z. (Polska) – D. (Niemcy) – A. (Niemcy) za wynagrodzeniem ustalonym na kwotę 430,00 euro plus Vat. Załadunek miał nastąpić w dniu 7 maja 2013 roku o godzinie 16.00, a rozładunek 3 palet w dniu 8 maja 2013 roku o godzinie 12.00 w D. i o godzinie 10.00 kolejnych 12 palet w dniu 9 maja 2013 roku w A..

Dowód:

- zlecenie transportowe nr (...), k. 21-22,

- zeznania świadka T. G. k. 114v.;

- zeznania świadka J. K. k. 115;

- zeznania C. W. (1) k. 116;

- zeznania świadka M. W. k. 130-131;

- zeznania świadka E. T. k. 146, 216;

Załadunek powyższego towaru w Z. opóźnił się. Towar dotarł na miejsce załadunku z W. dopiero w późnych godzinach wieczornych. Kierowca firmy A (...) oczekiwał na miejscu załadunku na towar, cały czas w gotowości do rozpoczęcia przewozu, gdyż powódka nie przekazała informacji o przewidywanym opóźnieniu. Kierowca rozpoczął przewóz po załadunku towaru, ale wkrótce musiał odbyć pauzę. Z kolei 9 maja 2013 r. w Niemczech przypadało święto państwowe. Powódka wynegocjowała ze swoim zleceniodawcą, że towar może zostać dowieziony do 10 maja, w międzyczasie firma A (...) podjęła decyzję, że aby przyspieszyć przewóz, przeładuje towar na 2 pojazdy – do A. osobno i do D. osobno. Przeładunek nastąpił wg wskazówek pracowników powódki, polecono zawieźć 7 palet do A. i 8 do D.. Palety niczym się nie różniły. Ostatecznie oba pojazdy dotarły do celu 10 maja 2013 r., w A. towar został rozładowany bez zastrzeżeń, natomiast w D. odmówiono jego przyjęcia, gdyż okazało się, że nastąpiła zamiana – towar, który miał trafić do D., trafił do A. i odwrotnie. Kierowca z D. pojechał z towarem do A., jednak towar z A. do D. dotarł dopiero 13 maja 2013 r.

Dowód:

- zlecenie transportowe nr (...), k. 21-22,

- zeznania świadka T. G. k. 114v.;

- zeznania świadka J. K. k. 115;

- zeznania świadka K. M. k. 115v.;

- zeznania C. W. (1) k. 116;

- zeznania świadka M. W. k. 130-131;

- zeznania świadka E. T. k. 146, 216;

Powódka nie miała wpływu na termin dostarczenia towaru do Z., nie pakowała i nie oznaczała towaru, nie wiedziała, jaki towar jest przedmiotem przewozu ani jak są oznaczone palety.

Dowód:

- zeznania C. W. (1) k. 116;

Wiadomością e-mail z dnia 10 maja 2013 r. pracownik powódki, zwrócił się do pracownika (...) o podanie przyczyn opóźnień, albowiem 7 palet z czekolada M. miało zostać rozładowane w A., zaś pozostałe 8 w D.. Rozładunek miał rozpocząć się w środę, jednakże z uwagi na pauzy kierowcy oraz wydłużający się czas na załadunku nie doszło do rozładunku, powódka wyznaczyła spółce A (...)” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. termin rozładunku najpóźniej w piątek. Z informacji udzielonych przez (...) wynikało, iż transport został nadany 2 różnymi pojazdami, które pojechały w niewłaściwe miejsca. Kontrahent powódki został obciążony karami w kwocie 6000 euro. Nadto doszło do pomyłki przy rozładunku jednego z pojazdów, który został rozładowany w niewłaściwym miejscu zaś jak wynika z informacji udzielonych przez zleceniobiorcę, rozładunek miał nastąpić dopiero 15 maja 2013 r.

Dowód:

­ - wiadomość e-mail z dnia 10 maja 2013 r. k. 40;

Dnia 15 maja 2013 r. powódka wystawiła na rzecz C. S. (1) fakturę VAT nr (...) tytułem zlecenia (...) na kwotę 1100 euro tytułem usługi spedycyjnej na trasie L.- D.

Dowód:

- faktura VAT nr (...) k. 55;

Dnia 20 maja 2013 r. powódka wystawiła na rzecz C. S. (1) fakturę VAT na kwotę 520 euro tytułem zlecenia (...) usługi spedycyjnej na trasie Z.- A..

Dowód:

- faktura VAT z dnia 10 maja 2013 r. k. 54;

Dnia 3 czerwca 2013 r. C. S., za 7-dniowe opóźnienie na trasie Z.-D.-S. – A. wystawił na rzecz powódki notę obciążeniową na kwotę 2.600,00 euro. Powódka wskazaną kwotę uregulowała poprzez dokonanie potrąceń z należnościami przysługującymi jej od zleceniodawcy za wykonanie usługi spedycyjnej nr (...), (...) i (...).

Dowód :

- nota obciążeniowa z dnia 3.06.2013r. wraz z tłumaczeniem, k. 49-51,

- oświadczenie powódki o potrąceniu z dnia 28.06.2013 r. wraz z tłumaczeniem, k. 52-53,

- tabela kursów euro z dnia 28 czerwca 2013 r. k. 57;

- zeznania C. W. (1) k. 116;

Wyrokiem z dnia 17 listopada 2015 r. w sprawie XI GC 824/14 upr Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie X Wydział Gospodarczy w sprawie z powództwa A (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. przeciwko powódce, zasadził na rzecz spółki A (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. kwotę 4816,87 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 3641,42 zł od dnia 7 czerwca 2013 r., 1175,45 zł od dnia 25 czerwca 2013 r. oraz koszty procesu w kwocie 717 zł.

Spółka A (...) zgodziła się na obciążenie jej do wysokości frachtu z uwagi na dobrą współpracę, ale nie poczuwała się do odpowiedzialności za opóźnienie w transporcie.

W trakcie rozprawy przed tym Sądem M. M. (2) zeznała, że pracownik powódki pytał kontrahenta, skąd wysokość obciążenia na 2600 euro, ale kontrahent zasłaniał się tajemnicą handlową.

Wyrokiem z dnia 23 marca 2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VIII Wydział Gospodarczy oddalił apelację powódki od wyroku Sądu rejonowego z dnia 17 listopada 2015 r.

Sąd Rejonowy w uzasadnieniu powyższego wyroku wskazał, iż spółka A (...) nie dopuściła się rażącego niedbalstwa, które miałoby powodować zniesienie ograniczeń odpowiedzialności przewidzianych w Konwencji CMR. Ponieważ spółka ta dochodziła swoich należności z uwzględnieniem potrącenia frachtu ze spornego transportu, Sąd Rejonowy wskazał, że pozwana nie wykazała zasadności potrącenia wyższych kwot.

Z kolei Sąd Okręgowy w uzasadnieniu przywołał zeznania świadków, ale także reprezentanta spółki (...), że nie wiedzieli jak towar podzielić. Sąd ten także stwierdził, że spółce A (...) nie można przypisać rażącego niedbalstwa.

Dowód:

- wyrok SR Szczecin-Centrum z dnia 17 listopada 2015 r. wraz z uzasadnieniem k. 23-33;

- protokół z dnia 11 marca 2015 r. k. 41-48;

- wyrok SO w Szczecinie z dnia 23 marca 2016 r. wraz z uzasadnieniem k. 34-39;

- zeznania świadka T. G. k. 114v.;

Wiadomością e-mail z dnia 19 maja 2016 r. powódka dokonała zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi (...) spółki akcyjnej w S.. Wiadomością e-mail z dnia 20 maja 2016 r. ubezpieczyciel powódki, poinformował powódkę o przyjęciu zgłoszenia szkody.

Dowód:

- korespondencja e-mail k. 86-88;

- akta szkody SZ20/2998/16, płyta CD k. 89;

Pismem z dnia 6 lutego 2017 r. powódka wezwała (...) spółkę akcyjną w S. do zapłaty kwoty 8595,53 zł tytułem odszkodowania z umowy ubezpieczenia nr (...) w terminie 14 dni. W piśmie powódka wskazała, iż na podstawie zlecenia spedycyjnego nr (...) zawarła z C. S. (1) umowę spedycji, która nie została wykonana w terminie przez przewoźnika A (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. z którym powódka zawarła umowę przewozu, wobec czego powódka została obciążona kara umową w kwocie 2600 zł, która potrąciła z wierzytelności przysługującej jej w stosunku do C. S. (2). Nadto na mocy Wyroku Sadu Rejonowego Szczecin-Centrum w S. z dnia 17 listopada 2015 r. powódka została zobowiązana do zapłaty, wobec czego powódka poniosła szkodę w kwocie 8595,53 zł.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 6 lutego 2017 r. k. 58-61;

Decyzją z dnia 1 lutego 2017 r. (...) spółka akcyjna w S. poinformowała powódkę o braku podstaw do przyznania odszkodowania.

Decyzją z dnia 8 marca 2017 r. na skutek reklamacji powódki z dnia 6 lutego 2017 r. ubezpieczyciel podtrzymał swoje stanowisko odmawiając wypłaty odszkodowania.

Dowód:

- decyzja STU z dnia 1 lutego 2017 r. k. 62-63;

- decyzja STU z dnia 8 marca 2017 r. k. 64-66;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest uzasadnione.

Strony łączyła umowa ubezpieczenia, przy czym ubezpieczona była odpowiedzialność cywilna powoda za szkody powstałe z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usług spedycyjnych.

Art. 805 § 1 k.c. stanowi, że przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie przy ubezpieczeniach majątkowych – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku (art. 805 § 2 pkt 1 k.c.).

Zgodnie z art. 822 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której została zawarta umowa ubezpieczenia. Umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o których mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie wypadku, który miał miejsce w okresie ubezpieczenia (§ 2).

Powód dochodzi roszczenia, które opiera się na założeniu, że pozwana, wbrew obowiązkowi wynikającemu z zawartej umowy ubezpieczenia OC nie naprawiła szkody, jaką powód wyrządził osobie trzeciej, wobec czego pokrył ją powód i sam poniósł w ten sposób uszczerbek. Podstawę prawną tego roszczenia stanowi więc art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

W sprawie niesporne było, że strony łączyła umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usług spedycyjnych w ramach zawartej umowy spedycji. Pozwana podniosła jednak, że umowa, z której nienależytego wykonania wynikła szkoda, była umową przewozu, a nie umową spedycji, wobec czego ochrona ubezpieczeniowa nie przysługuje. Istotnie, treść polisy i ogólnych warunków umowy wskazuje, że przedmiotem ubezpieczenia była wyłącznie odpowiedzialność cywilna spedytora. W § 6 OWU wskazano, że za opłatą dodatkową składki ochroną ubezpieczeniową można objąć odpowiedzialność cywilną za szkody związane z przewozem dokonanym przez ubezpieczającego własnymi lub cudzymi środkami transportu, do której to umowy zastosowanie mają OWU OC P., jednak polisa nie wskazuje, by powódka taką dodatkową ochronę wykupiła.

W ocenie Sądu zebrany materiał dowodowy nie daje podstaw do tego, by przyjąć, iż umowa zawarta przez powódkę z C. S. była umową spedycji.

Definicja umowy spedycji wskazana jest w art. 794 § 1 k.c. Stosownie do tego przepisu z umową spedycji mamy do czynienia, gdy spedytor zobowiązuje się za wynagrodzeniem w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do wysyłania lub odbioru przesyłki albo do dokonania innych usług związanych z przewozem. Spedytor może występować w imieniu własnym bądź dającego zlecenie (§ 2 art. 794 k.c.).

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż czynności podejmowane w ramach umowy spedycji mogą polegać na udzielaniu porad, zawieraniu umów przewozu, sporządzaniu dokumentów przewozowych, odbiorze przesyłki od nadawcy lub przewoźnika, przekazaniu przesyłki odbiorcy. Mogą to być również inne czynności organizacyjno-prawne związane z przewozem, takie jak znalezienie przewoźnika, przygotowanie listów przewozowych czy też zawarcie umowy przewozu z przewoźnikiem w imieniu zleceniodawcy.

Natomiast do elementów istotnych umowy przewozu (essentialia negotii) zazwyczaj zalicza się oznaczenie przedmiotu przewozu, środka transportu, trasy przewozu i wynagrodzenia przewoźnika (art. 774 k.c.).

Jeśli przyjmuje się ofertę, w której mowa jest tylko o przewozie rzeczy, a żadne czynności konkludentne nie wskazują na istnienie dodatkowych postanowień umownych obejmujących usługi związane z przewozem, to umowa zawarta przez przyjęcie oferty jest stricte umową przewozu, a nie umową spedycji (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 6 października 2004 r., I CK 199/04). Fakt, że zleceniobiorca sam nie wykonuje przewozu, nie oznacza automatycznie, że zawarto umowę spedycji, gdy brak jest oznaczenia dodatkowej usługi – innej niż przewóz – dotyczącej przewozu przesyłki, jako że umowa przewozu nie musi być wykonywana osobiście. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy Prawo przewozowe przewoźnik może powierzać wykonanie przewozu innym przewoźnikom na całej przestrzeni przewozu lub jej części, jednakże ponosi odpowiedzialność za ich czynności jak za swoje własne.

W niniejszej sprawie powódka przyjęła od swego kontrahenta zlecenie, w którym wymienione były wyłącznie następujące dane: zleceniobiorca, data i miejsce załadunku, data i miejsce rozładunku, oraz dane dotyczące przesyłki oraz fracht. Wprawdzie zlecenie zatytułowano zleceniem spedycyjnym, niemniej jednak nie nazwa, ale treść umowy decydują o kwalifikacji. Były to więc dane wskazujące na to, że zamiarem zleceniodawcy było uzyskanie usługi, polegającej na przewiezieniu przesyłki.

Ustalenie, czy w danym wypadku chodzi o umowę spedycji, czy umowę przewozu bywa trudne, szczególnie w sytuacji, gdy przyjmujący zlecenie nie wykonuje przewozu osobiście (jak to miało miejsce w niniejszej sprawie). W takiej bowiem sytuacji jego faktyczne czynności zbliżone są do czynności spedytora, którego zadaniem jest jednak nie przewóz, a jego organizacja oraz wykonanie innych czynności związanych z przewozem. O tym, jaka umowa została zawarta, decyduje nie rodzaj podejmowanych w ramach umowy czynności, a treść zobowiązania. O zakresie czynnościowym usługi spedycyjnej i jej strukturze będą każdorazowo decydować konkretne okoliczności związane z zaspokojeniem danej potrzeby przewozowej oraz wola usługobiorcy usług spedycyjnych (zob. System Prawa Prywatnego, Prawo zobowiązań - część szczegółowa, tom 7, pod red. Jerzego Rajskiego, s. 589 i powołana tam literatura).

Treść zobowiązania przyjmującego zlecenie należy ustalić w oparciu o wykładnię oświadczeń woli stron przy uwzględnieniu zasad określonych w art. 65 k.c. oraz przepisów ustawy Prawo przewozowe. Istotny jest przy tym zamiar stron z chwili zawierania umowy, a nie późniejsza ocena dokonanych czynności. Wykładni w niniejszej sprawie należy dokonać przede wszystkim w oparciu o dokument, jakim było „zlecenie spedycyjne”. To, jaki interes zamierzał zaspokoić zleceniodawca, nie może być odtworzone w oparciu o żaden inny dowód, gdyż powódka takiego nie zaoferowała. Zeznanie przedstawiciela powódki, że powódka nie ma własnych środków transportu i nie wykonuje przewozów osobiście nie ma przeważającego znaczenia, skoro nie jest wiadomym, czy informacje takie posiadał zleceniodawca powódki i czy było to dla niego istotne. Co do zeznań przedstawiciela powoda i jego pracowników, że w istocie była to usługa spedycyjna, gdyż powódka miała „koordynować przewóz”, to zeznania te nie pozwalają w ocenie Sądu przyjąć, iż umowa była umową spedycji. Po pierwsze, w samym zleceniu brak jest jakichkolwiek ustaleń co do tego, na czym owa koordynacja miałaby polegać, przeciwnie, zlecenie zawiera wyłącznie trasy, daty i frach. Po drugie, z zeznań P. W. i jego pracowników wynika, iż powódka, choć obecnie utrzymuje, że miała koordynować przewóz, to tak naprawdę nie miała żadnych realnych możliwości owej koordynacji, gdyż nie miała stosownych wiadomości, a tych nie przekazał jej zleceniodawca. Czyni to wątpliwą eksponowaną obecnie okoliczność, jakoby obowiązkiem powódki było ustalenie, jakie opóźnienie nastąpi przy załadunku, wydanie odpowiednich dyspozycji, a następnie ustalenie, jak towar powinien być przepakowany. Materiał dowodowy jest jednoznaczny – powódka nie pakowała towaru, nie decydowała o dacie jego wysłania z W. do Z., nie wiedziała, że towar dotrze tam z opóźnieniem i nie wiedziała, że towar dla poszczególnych odbiorców różni się. Nie wiedziała zaś tego, gdyż nie było tego w zleceniu od C. S., wobec czego nie można przyjąć, iż powódka miała jakiekolwiek obowiązki wykraczające poza przemieszczenie towaru.

Niezależnie od powyższego, nawet gdyby przyjąć, iż umowa ta była umową spedycji, nie zostały wykazane przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej powódki, określone w art. 471 k.c. Skoro bowiem z powyższych rozważań płynie wniosek, iż powódka nie otrzymała od swego zleceniodawcy żadnych danych pozwalających jej na „koordynację” przewozu, to nie można postawić jej zarzutu, że nie dokonała skutecznej koordynacji, innymi słowy – nie ponosi ona winy za nienależyte wykonanie zobowiązania. W istocie materiał dowodowy wskazuje na szereg zaniedbań po stronie nadawcy, a więc kontrahenta powódki – to on wysłał towar z opóźnieniem i to on nie oznaczył palet w sposób umożliwiający odpowiednie podzielenie towaru kierowanego do dwóch różnych odbiorców. Nie prowadzi do odmiennych wniosków lektura uzasadnienia Sądu Rejonowego i Okręgowego w sprawie XI GC 824/14 upr. Przedmiotem postępowania dowodowego i ustaleń w tamtej sprawie było bowiem badanie, czy to spółka A (...) ponosi winę za opóźnienie, przy czym biorąc pod uwagę, że spółka ta zaakceptowała obciążenie jej przez powódkę do wysokości frachtu, badane było wyłącznie to, czy spółka A (...) dopuściła się rażącego niedbalstwa. W tej kwestii oba sądy wypowiedziały się negatywnie, jednakże czynione na gruncie tamtej sprawy uwagi na temat obowiązków spółki (...) nie mają przełożenia na niniejszą sprawę, wina tej spółki nie była bowiem przedmiotem badania.

Rację ma natomiast strona powodowa, że do oceny jej zawinienia nie ma zastosowania art. 799 k.c., zgodnie z którym spedytor jest odpowiedzialny za przewoźników i dalszych spedytorów, którymi posługuje się przy wykonaniu zlecenia, chyba że nie ponosi winy w wyborze. Przedmiotem oceny jest bowiem ewentualne niedopełnienie obowiązków przez powódkę, a nie jej odpowiedzialność za inny podmiot, od której mogłaby się uwolnić wykazując brak winy w wyborze.

Kolejną przyczyną uznania powództwa za niezasadne jest niewykazanie przez powódkę wysokości szkody. Powódka przedstawiła wyłącznie notę, jaką sama dostała od swego kontrahenta. Jednakże przy założeniu, że powódka była przewoźnikiem, a przewóz, jako międzynarodowy, podlegał Konwencji CMR, odpowiedzialność powódki za opóźnienie reguluje art. 23 ust. 5 konwencji, stanowiący, że w razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego. W niniejszej sprawie kwota nałożona na powódkę przez jej kontrahenta znacznie przekracza wysokość przewoźnego, rażące niedbalstwo powódki nie zostało wykazane, zaś precyzyjny dowód wysokości szkody w ogóle nie został przeprowadzony. Wprawdzie C. W. zeznał, iż jego pracownicy ustalali u kontrahenta, co składa się na wysokość obciążenia i były to koszty oczekiwania pracowników, koszt dodatkowych ludzi, jednak zeznania te nie pozwalają uznać wysokości szkody za wykazaną. Po pierwsze, są one sprzeczne z tym, co powiedziała M. M. w poprzednim postępowaniu (że kontrahent nie podał tej informacji, zasłaniając się tajemnicą handlową). Po drugie zeznania te nie są wystarczająco dokładne, by ustalić wysokość kosztów poniesionych przez kontrahenta powódki i ustalić, czy pozostają one w normalnym związku przyczynowym ze zdarzeniem. Gdyby o odszkodowanie przeciwko ubezpieczycielowi zwrócił się bezpośrednio poszkodowany, tj. C. S., niewątpliwie musiałby on ściśle wykazać wysokość szkody. Brak jest podstaw, by z obowiązku takiego zwolnić powódkę. Sytuacja ubezpieczyciela nie może bowiem ulec pogorszeniu tylko dlatego, że powódka – czy to z wygody, czy żeby nie stracić klienta – zaakceptowała bez szczegółowych wyjaśnień wysokość obciążenia i uregulowała je. Ubezpieczyciel odpowiada w granicach normalnego związku przyczynowego, dodatkowo ogólne warunku ubezpieczenia wyłączają odpowiedzialność z tytułu kar umownych, właśnie z tego względu, by na ubezpieczyciela nie przenosić kwot niezweryfikowanych, nie pozostających w normalnym związku przyczynowym ze szkodą, lecz ustalonych umową stron. Trzeba zaznaczyć, że ocena udowodnienia wysokości szkody jest tożsama przy założeniu, że umowa z C. S. była umową spedycji.

Nie jest natomiast zasadny zarzut przedawnienia. Art. 819 § 1 k.c. stanowi, że roszczenia z umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem lat trzech; początek biegu roszczenia należy ustalić zgodnie z art. 120 § 1, k.c., stanowiącym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. k.c. Przyczyną zawarcia przez powoda w sprawie niniejszej umowy ubezpieczenia był zamiar zabezpieczenia się przed odpowiedzialnością cywilną związaną ze zdarzeniami objętymi tym ubezpieczeniem. Powód zawarł umowę ubezpieczenia OC i zapłacił stosowną składkę po to, aby w razie zajścia okoliczności objętych ubezpieczeniem, a więc obarczenia go odpowiedzialnością cywilną za wyrządzenie szkody - ubezpieczyciel świadczył z tego tytułu, w granicach odpowiedzialności cywilnej Spółki, do wartości sumy ubezpieczenia wynikającej z umowy. W tej sytuacji przy ustalaniu terminu wymagalności roszczenia Spółki wobec ubezpieczyciela, nie bez znaczenia jest zależność pomiędzy odpowiedzialnością Spółki względem osoby trzeciej z tytułu odpowiedzialności cywilnej, a odpowiedzialnością ubezpieczyciela ubezpieczającego tę odpowiedzialność. Skoro pierwsza jest warunkiem powstania odpowiedzialności drugiej, fakt ten nie może pozostać obojętny dla ustalenia daty wymagalności obydwu roszczeń. Skoro kontrahent powódki sformułował wobec niej roszczenie odszkodowawcze w nocie wstawionej 3 czerwca 2013 r., to najwcześniej z tą datą mogły powstać jakiekolwiek roszczenia powódki o zaspokojenie tej należności przez ubezpieczyciela na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia o.c. Niespornym jest, że szkodę zgłoszono ubezpieczycielowi 19.05.2016 r., a więc przed upływem 3-letniego terminu przedawnienia, z kolei pozew wniesiono w 2017 r., nie upłynął zatem także termin liczony ponownie, zgodnie z art. 819 § 4 k.c.

Z powyższych względów powództwo zostało oddalone.

O kosztach procesu orzeczono zgodnie z art. 98 k.p.c. oraz § 2 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Zarządzenia:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)