Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 10 kwietnia 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy,

w składzie:

Przewodniczący: SSR Aleksandra Wójcik-Wojnowska

Protokolant: Sylwia Wilk

po rozpoznaniu w dniu 10 kwietnia 2018 r. w Szczecinie na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. na rzecz powoda J. P. kwotę 1275,46 zł (jeden tysiąc dwieście siedemdziesiąt pięć złotych czterdzieści sześć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 lutego 2018 r. do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 317,00 zł (trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt XI GC 367/18

Sprawa rozpoznawana w postępowaniu uproszczonym

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 lutego 2018 r. J. P. wniósł przeciwko (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. o zapłatę kwoty 1275,46 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, iż utrzymywał z pozwana stałe stosunki gospodarcze polegające na świadczeniu przez powoda na rzecz pozwanej usług spedycyjnych. Pozwana opóźniała się z płatnościami z tytułu wystawionych przez powoda faktur, wobec czego powód skorzystał z usług firmy windykacyjnej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która w imieniu powoda podjęła działania zmierzające do zaspokojenia roszczenia powoda. Pozwana po wezwaniu windykatora uiściła na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność, jednakże spółka (...) obciążyła powoda kosztem prowadzonej windykacji w łącznej kwocie 1275,46 zł netto, którą to powód uiścił na rzecz spółki (...), obciążając następnie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B.. Mimo wezwań do zapłaty (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. nie uiściła dochodzonej przez powoda kwoty.

Nakazem zapłaty z dnia 9 lutego 2018 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. wniosła sprzeciw od ww. nakazu zapłaty zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana przyznała, że strony łączyła umowa i że zapłata nastąpiła po terminie, jednak jej zdaniem roszczenie nie jest zasadne ponad kwotę stanowiącą równowartość 40 euro jako rekompensaty za koszt windykacji, gdyż jedno z wezwań do zapłaty było przedwczesne, opóźnienie pozwanej wyniosło niewiele ponad 30 dni, zatem żądanie powoda stanowi nadużycie prawa.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wskazał, że pozwana także wcześniej wystawiane faktury płaciła po terminie, a równowartość 40 euro ma rekompensować koszty poniesione przez wierzyciela bez korzystania z pomocy firmy windykacyjnej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej J. P. świadczył na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. usługi spedycyjne. Po wykonaniu usług (...) wystawiał na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. faktury VAT będące podstawą płatności.

Niesporne

W okresie od lutego 2017 r. do marca 2017 r. z tytułu wykonanych usług (...) wystawił na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. następujące faktury VAT:

- fakturę VAT z dnia 22 lutego 2017 r., nr (...) na kwotę 2434,35 zł, z terminem płatności do dnia 24 marca 2017 r.;

- fakturę VAT z dnia 23 marca 2017 r., nr (...) na kwotę 2437,86 zł, z terminem płatności do dnia 22 kwietnia 2017 r.;

- fakturę VAT z dnia 30 marca 2017 r., nr (...) na kwotę 5574,89 zł z terminem płatności do dnia 29 kwietnia 2017 r.;

- fakturę VAT z dnia 31 marca 2017 r., nr (...) na kwotę 3724,69 zł, z terminem płatności do dnia 30 kwietnia 2017 r.

Dowód:

- faktury VAT k. 18-21;

Pozwana nie uregulowała należności na rzecz powoda. Powód zwrócił się do (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. o pomoc w dochodzeniu należności, w ramach usługi (...) (...)”. Zgodnie z ust. 5 OWU spółka (...) w przypadku zmiany w zakresie dochodzonej kwoty lub całkowitej spłaty zobowiązania była uprawniona do wystawienia na rzecz J. P. faktury VAT tytułem wynagrodzenia z terminem płatności 10 dni od daty wystawienia. Wysokość wynagrodzenia wynosiła na etapie polubownym 9%, nie mniej niż 510 zł, na etapie windykacyjnym 12% nie mniej niż 510 zł.

Zgodnie z ust. 6 OWU wystawienie przez K. I. faktury VAT stanowiło podstawę do obciążenia dłużnika kosztami odzyskiwania należności stanowiącymi równowartość prowizji netto liczonej od należności głównej przekazanej do windykacji. Spółka była upoważniona do wystawienia w imieniu J. P. noty obciążeniowej z terminem płatności 6 dni od daty wystawienia, wskazując, iż wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia zgodnie z ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, które to zlecenie powód mógł również przekazać kancelarii spółki.

Dowód:

- formularz wezwania do zapłaty k. 85-89;

- OWU k. 90-91;

Także we wcześniejszym okresie współpracy pozwana nie płaciła należności w terminie, wobec czego pracownicy powódki wysyłali mailowe ponaglenia do zapłaty – w grudniu 2016 r. wzywano do zapłaty faktur z października, w marcu i kwietniu 2017 r. ze stycznia i lutego.

Dowód:

- korespondencja e-mail k. 78-84, 92-93;

Pismem z dnia 19 maja 2017 r. (wysłanym drogą mailową) (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. działając w imieniu J. P. wezwała (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. do zapłaty w terminie 7 dni łącznej kwoty 14 717,79 zł wynikającej z wystawionych faktur VAT.

Pozwana dnia 23 maja 2017 r. uiściła na rzecz powoda kwotę 2434,35 zł tytułem faktury VAT nr (...), natomiast dnia 24 maja 2017 r. pozwana uiściła na rzecz powoda kwotę 2437,86 zł tytułem faktury VAT nr (...).

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 19 maja 2017 r. k. 22-24;

- potwierdzenie przelewu z dnia 23 maja 2017 r. k. 28;

- potwierdzenie przelewu z dnia 24 maja 2017 r. k. 29;

Pismem z dnia 25 maja 2017 r. spółka (...) wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 11737,44 zł w terminie 5 dni pod rygorem wysłania wezwania do K. (...).

Dnia 26 maja 2017 r. pozwana uiściła na rzecz powoda kwotę 5574,89 zł tytułem faktury VAT nr (...), następnie dnia 30 maja 2017 r. pozwana uiściła na rzecz powoda kwotę 3725,69 zł tytułem faktury VAT nr (...).

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 25 maja 2017 r. k. 25-27;

- potwierdzenia przelewu z dnia 26 maja 2017 r. k. 30;

- potwierdzenia przelewu z dnia 30 maja 2017 r. k. 31;

Za wykonaną windykację (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W. wystawiła na rzecz powoda faktury VAT:

- fakturę VAT nr (...) z dnia 25 maja 2017 r. na kwotę 269,48 zł (brutto) z terminem płatności do dnia 4 czerwca 2017 r.;

- fakturę VAT nr (...) z dnia 26 maja 2017 r. na kwotę 269,87 zł (brutto) z terminem płatności do dnia 5 czerwca 2017 r.;

- fakturę VAT nr (...) z dnia 1 czerwca 2017 r. na kwotę 1029,46 zł (brutto) z terminem płatności do dnia 11 czerwca 2017 r.

Przelewem z dnia 14 czerwca 2017 r. powód uiścił na rzecz K. I. łączną kwotę 3566,78 zł.

Dowód:

- faktury k. 32-34;

- potwierdzenie przelewu k. 35, 36;

Dnia 9 czerwca 2017 r. powód wystawił na rzecz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) w B. notę księgową obciążając pozwą kwotą 1275,46 zł netto z tytułu kosztu odzyskiwania należności na podstawie art. 10 ust. Ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, z terminem płatności 7 dni. Nota została doręczona pozwanej dnia 14 czerwca 2017 r.

Dowód:
- nota obciążeniowa z dnia 9 czerwca 2017 r. k. 37;

- potwierdzenie doręczenia k. 38;

Mimo upływ terminu płatności wskazanego w nocie pozwana nie spełniła świadczenia na rzecz powoda, dlatego pismem z dnia 30 listopada 2017 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 1275,46 zł wynikającej z noty, w terminie do dnia 6 grudnia 2017 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z dnia 30 listopada 2017 r. wraz z dowodem nadania k. 39-40;

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę prawną żądania pozwu stanowił art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 10 ust 1 tej ustawy wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.

Art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że w transakcjach handlowych - z wyłączeniem transakcji, w których dłużnikiem jest podmiot publiczny - wierzycielowi, bez wezwania, przysługują odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych, chyba że strony uzgodniły wyższe odsetki, za okres od dnia wymagalności świadczenia pieniężnego do dnia zapłaty, jeżeli są spełnione łącznie następujące warunki:

1) wierzyciel spełnił swoje świadczenie;

2) wierzyciel nie otrzymał zapłaty w terminie określonym w umowie.

W myśl ust. 2 art. 10 oprócz kwoty, o której mowa w ust. 1, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę. Natomiast zgodnie z ust. 3 uprawnienie do kwoty, o której mowa w ust. 1, przysługuje od transakcji handlowej, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 2 pkt 2.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż strony zawarły umowy, stanowiące podstawę wystawienia faktur załączonych do pozwu. Pozwana nie przeczyła temu, nie kwestionowała też wskazanych w fakturach kwot należności i terminów zapłaty, wobec czego należało przyjąć, iż faktury wystawiono zgodnie z treścią zawartych umów. Bezspornym było także i o to, że pozwana nie zapłaciła należności w terminie, lecz dopiero po wysłaniu wezwań przez windykatora – część po pierwszym wezwaniu, część po drugim. Jednocześnie powód przedstawił ogólne warunki umowy zawartej z firmą windykacyjną oraz faktury wystawione przez tę firmę w związku z czynnościami windykacyjnymi w stosunku do pozwanej. Z ogólnych warunków wynika, iż wynagrodzenie firmy windykacyjnej wynosiło 9% odzyskanej kwoty, faktury wystawione przez firmę (...) wystawiono zgodnie z tym postanowieniem. Powód wykazał też, że faktury wystawione przez firmę windykacyjną zapłacił.

Oznacza to, iż bezspornie powód wydatkował pewne kwoty celem odzyskania należności od pozwanej, nastąpiło to po wykonaniu świadczenia przez powoda i przy braku terminowej płatności ze strony pozwanej. Zatem zrealizowały się opisane w art. 10 ust. 2 przesłanki do żądania zwrotu poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających równowartość 40 euro. Pozwana wskazała jednak, że należność jest zawyżona, nie są to koszty uzasadnione, zaś wezwania do zapłaty były przedwczesne, zatem roszczenie powoda sprzeciwia się zasadom współżycia społecznego.

Sąd zauważa, że przepis art. 10 ustawy stanowi implementacje art. 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 roku w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. U. UE L z dnia 23 lutego 2011 r.). W art. 6 ust. 3 ww. dyrektywy wskazano, że oprócz stałej kwoty, o której mowa w ust. 1, wierzyciel jest uprawniony do uzyskania od dłużnika rozsądnej rekompensaty za wszelkie koszty odzyskiwania należności przekraczające tę stałą kwotę, poniesione z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Może to obejmować koszty poniesione między innymi w związku ze skorzystaniem z usług prawnika lub firmy windykacyjnej. W świetle treści powyższej dyrektywy nie ulega wątpliwości, że prawodawca unijny miał na myśli uzasadnioną/rozsądną rekompensatę tytułem kosztów odzyskiwania należności, nie zaś wszystkich kosztów windykacji. Znaczenie dla wykładni treści dyrektywy ma także treść pkt 19 jej preambuły, w której mowa jest o uczciwej rekompensacie za ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania należności w związku z opóźnieniami w płatnościach. Wobec powyższego kwota rekompensaty z tytułu kosztów windykacji nie może być kwotą dowolną.

Jednakże w niniejszej sprawie należy zauważyć, że poniesione przez wierzyciela koszty stanowiły 9% wierzytelności podlegającej windykacji. Już sama wysokość procentowego wynagrodzenia jawi się jako niewygórowana, skoro na rynku funkcjonują firmy, żądające za windykację wynagrodzenia sięgającego 30-40% odzyskiwanej należności. W takich wypadkach można zgodzić się, że w razie, gdy czynności windykacyjne ograniczają się do wysłania wezwań d zapłaty, po których dłużnik reguluje należność, wysokość wynagrodzenia windykatora jest nadmierna i nie może być uznana za rozsądny czy uczciwy koszt, podlegający przeniesieniu na dłużnika. Tymczasem w realiach niniejszej sprawy 9% wierzytelności to nieco mniej niż dwukrotność należności, która przysługiwałaby wierzycielowi na podstawie art. 10 ust 1 ustawy (40 euro od każdej faktury wg kursu zgodnego z ustawą to 672,13 zł). Jeśli zatem wierzycielowi za sam fakt opóźnienia dłużnika ustawodawca przyznaje prawo do zwrotu równowartości 40 euro, jako zryczałtowanych kosztów wewnętrznych ponoszonych w związku z opóźnieniem płatniczym kontrahenta, to niespełna dwukrotność tego ryczałtu w przypadku skorzystania z zewnętrznej firmy windykacyjnej nie może być oceniona jako koszt nadmierny.

Należy też rozważyć roszczenie powoda w kontekście art. 5 k.c., który nakazuje badać, czy przy realizacji swoich uprawnień wierzyciel nie nadużywa prawa. Takie zachowanie uprawnionego nie jest bowiem uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Pozwana podniosła, że jedno z wezwań było przedwczesne – wezwanie z 25 lutego 2017 r. Jest to zarzut niezrozumiały, gdyż w aktach nie ma takiego wezwania. Pierwsze wezwanie firma windykacyjna wystosowała do pozwanej 19 maja 2017 r., kiedy to pierwsza ze spornych faktur była już przeterminowana o prawie 2 miesiące. Całość zaś przeterminowanego zadłużenia przekraczała 14.000 zł. Należy mieć na względzie, iż celem wprowadzenia ustawy, a wcześniej dyrektywy unijnej wymienianej na wstępie, było właśnie zapobieganie takim sytuacjom, jak w niniejszej sprawie, kiedy to dłużnicy notorycznie opóźniają się z płatnościami. Sytuacja taka zarówno przez organy unijne jak i ustawodawcę krajowego została oceniona jako patologiczna. W preambule dyrektywy wskazano m.in.: „opóźnienia mają negatywny wpływ na płynność finansową i komplikują zarządzanie finansami przedsiębiorstw. Wpływa to również na ich konkurencyjność i rentowność, gdy z powodu opóźnień w płatnościach wierzyciel zmuszony jest sięgać do zewnętrznych źródeł finansowania. Ryzyko takich negatywnych skutków znacznie wzrasta w okresach spowolnienia gospodarczego, kiedy uzyskanie dostępu do finansowania jest trudniejsze”. „Opóźnienia w płatnościach stanowią naruszenie postanowień umowy, które stało się korzystne finansowo dla dłużników w większości państw członkowskich z uwagi na naliczanie niskich lub zerowych odsetek za opóźnienia w płatnościach lub powolne procedury ściągania należności. Konieczna jest więc zdecydowana zmiana w kierunku kultury szybkich płatności.”

Jak wynika z przedstawionych przez powoda maili, zawierających wezwania do zapłaty, pozwana była takim właśnie dłużnikiem, jak opisany w preambule dyrektywy – permanentnie opóźniającym się z płatnościami. Rodziło to po stronie powoda konieczność angażowania pracowników do monitowania płatności i wysyłania wezwań do zapłaty. Ocena niniejszej sprawy byłaby inna, gdyby opóźnienie pozwanej było jednorazowe. Jednakże w przypadku stałego odwlekania płatności trudno czynić wierzycielowi zarzut z tego, że sprawę windykacji powierzył podmiotowi zewnętrznemu, uwalniając w ten sposób swoich pracowników od konieczności wysyłania do pozwanej kolejnych wezwań do zapłaty. Skoro zaś wynagrodzenie uiszczone firmie windykacyjnej nie przekracza ram rozsądnego czy uczciwego, brak jest podstaw do przyjęcia, że powód, zadając jego zwrotu, narusza zasady współżycia społecznego.

Żądanie zapłaty odsetek znajduje uzasadnienie w treści art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Powód wezwał pozwaną do zapłaty pismem z 30.11.2017 r., wyznaczając termin zapłaty do 6.12.2017 r.,, natomiast odsetek żądał od dnia wniesienia pozwu tj. od dnia 1 lutego 2018 r., wobec czego żądanie naliczania w takim kształcie należy uznać za zasadne.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje postawę prawną w art. 108 § 1 zdanie pierwsze k.p.c. w związku z art. 98 § 1 k.p.c., który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Na poniesione przez powoda koszty złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową – 287 zł, zgodnie z § 2 pkt 2 w zw. z § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, a także opłata od pozwu w wysokości 30 zł.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)