Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 8 czerwca 2017 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie, Wydział VIII Gospodarczy,

w składzie:

Przewodnicząca: SSO Anna Górnik

po rozpoznaniu dnia 8 czerwca 2017 r. w S.

na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa P.H.U. (...) s.c. K. w G.

przeciwko (...) .H.U. (...), (...) s.c. w G.

o zapłatę

na skutek zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział V Gospodarczy, z dnia 10 października 2016 r., sygn. akt V GC 889/16, w przedmiocie odrzucenia pozwu

oraz zażalenia strony powodowej i zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Rejonowego w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział V Gospodarczy, z dnia 7 listopada 2016 r., sygn. akt V GC 889/16, w przedmiocie uzupełnienia postanowienia z dnia 10 października 2016 r. o odrzuceniu pozwu

postanawia:

uchylić zaskarżone postanowienia, stwierdzić nieważność postępowania (art. 379 pkt 2 i 5 k.p.c.), znieść postępowanie w okresie od dnia 28 lipca 2016 r. włącznie oraz przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział V Gospodarczy, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach postępowań zażaleniowych.

SSO Anna Górnik

UZASADNIENIE

1.  Postanowieniem z dnia 10 października 2016 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział V Gospodarczy, w sprawie o sygn. akt V GC 889/16 odrzucił pozew, wskazując w komparycji, iż sprawa toczyła się z powództwa P.H.U. (...) s.c. K. w G. przeciwko (...) .H.U. (...), (...) s.c. w G.

Jako podstawę prawną wskazał art. 199 §1 pkt 3 k.p.c. Wyjaśnił, że 15 lipca 2016 r. powódka P.H.U. (...) s.c. K. w G. wniosła pozew przeciwko pozwanej (...) .H.U. (...), A. M. (1) w G. o zapłatę 9.101,98 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu. Zauważył, że spółka prawa cywilnego nie może być pozywana pod nazwą prowadzonego przedsiębiorstwa, bowiem nie posiada zdolności sądowej. Prawidłowe oznaczenie strony wymaga wskazania wszystkich wspólników spółki.

Na powyższe postanowienie zażalenie ( sygn. akt VIII Gz 145/17) złożyła strona powodowa (oznaczona w zażaleniu jako E. O., wspólnik spółki cywilnej P.H.U. (...) s.c. z/s w K.), wnosząc o uchylenie orzeczenia oraz zasądzenie od pozwanych na rzecz powódki kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła obrazę przepisu postępowania, tj. art. 70 §1 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w sprawie, gdyż przywołane w uzasadnieniu braki były możliwe do uzupełnienia na etapie wydania nakazu zapłaty lub po złożeniu sprzeciwu, a powinno to zostać dokonane z urzędu.

W uzasadnieniu przedstawiła argumentację, podnosząc, że błędne oznaczenie strony pozwanej wynikało z oczywistej omyłki pisarskiej.

W odpowiedzi na zażalenie strona pozwana (oznaczona jako wspólniczki spółki cywilnej (...)) wniosła o oddalenie zażalenia i zasądzenie od powódki na ich rzecz w sposób solidarny kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

2.  Postanowieniem z dnia 7 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział V Gospodarczy, w sprawie o sygn. akt V GC 889/16 uzupełnił postanowienie z dnia 10 października 2016 r. poprzez dodanie punktu II sentencji, w którym zasądził od powódki (oznaczonej jako spółka cywilna) na rzecz pozwanych (oznaczonych jako wspólniczki spółki cywilnej) w sposób solidarny kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Jako podstawę prawną wskazał art. 351 k.p.c., wyjaśniając, że wobec dorzucenia pozwu pozwane wygrały w całości a poniesione koszty zastępstwa procesowego były celowymi do obrony ich praw.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniosły obydwie strony (zażalenie strony powodowej – sygn. akt VIII Gz 146/17; zażalenie strony pozwanej – sygn. akt VIII Gz 147/17).

Strona pozwana (oznaczona jako wspólniczki spółki cywilnej (...)) wniosła o zmianę postanowienia poprzez zasądzenie od E. O. i K. O. (1), prowadzących działalność w formie spółki cywilnej pod nazwą P.H.U. (...) s.c. K. w G. solidarnie na rzecz pozwanych kwoty 2.417 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie prawa procesowego w postaci:

-

art. 64 k.p.c. poprzez przyjęcie, iż spółka cywilna posiada zdolność prawną i możliwe jest prowadzenie egzekucji przeciwko spółce celem wyegzekwowania należności zasądzonych postanowieniem;

-

art. 361 w zw. z art. 316 §1 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku w zakresie zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego od pełnomocnika powódki.

Strona powodowa (oznaczona w zażaleniu jako E. O., wspólnik spółki cywilnej P.H.U. (...) s.c. z/s w K.) wniosła o zmianę postanowienia poprzez nieobciążanie powódki kosztami zastępstwa procesowego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła naruszenie prawa procesowego w postaci art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, chociaż zachodziły przesłanki do nieobciążania strony powodowej kosztami procesu.

W odpowiedzi na zażalenie strony powodowej strona pozwana (oznaczona jako wspólniczki spółki cywilnej (...)) wniosła o oddalenie zażalenia strony powodowej oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanych solidarnie kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Po rozpoznaniu niniejszej sprawy Sąd Okręgowy jako sąd drugiej instancji stwierdził, iż postępowanie przed Sądem Rejonowym obarczone jest nieprawidłowościami w takim zakresie, że zachodzi nieważność postępowania.

Zaakcentować należy, iż nieważność postępowania sąd drugiej instancji w postępowaniu zażaleniowym bierze pod uwagę z urzędu (art. 378 §1 k.p.c. w zw. z art. 379 §2 k.p.c.).

Nieważność postępowania zgodnie z art. 379 k.p.c. zachodzi wówczas, gdy m.in. strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik strony nie był należycie umocowany (pkt 2) czy też jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swoich praw (pkt 5).

Rozpatrzenie niniejszej sprawy wymagało poczynienia uwag na temat dotychczasowego postępowania w sprawie, w szczególności oznaczania stron, kwestii umocowania oraz podejmowanych czynności procesowych zarówno przez podsądnych, jak i Sąd pierwszej instancji.

Spostrzec należało, iż pozew w niniejszej sprawie został złożony przez zawodowego pełnomocnika – radcę prawnego R. K. na urzędowym formularzu, a w rubrykach zawierających dane stron jako strona powodowa została określona P.H.U. (...) s.c. ( rubryka 3.1.1. pozwu, k. 3) a jako strona pozwana (...) .H.U. (...), (...) s.c. […] NIP: (...) ( rubryka 4.1. pozwu, k. 3). W treści pozwu strony były opisywane zamiennie jako „Pozwana”, „Strona Pozwana”, „Powód”, (...). Należy przy tym zaznaczyć, że do pozwu załączone zostały wydruki z (...): E. O. – wspólniczki P.H.U. (...) s.c. ( wydruk z (...), k. 17) oraz A. M. (1) oraz S. M. (1) – wspólniczek (...) .H.U. (...), (...) s.c. ( wydrukiz (...), k. 18-19). Ponadto w załączeniu znajdował się dokument pełnomocnictwa, w którego treści zapisano „ Działając w imieniu własnym ja K. O. (1) udzielam niniejszym […] pełnomocnictwa do reprezentowania Mocodawcy […] w sprawie przeciwko (...) .H.U. (...), (...) s.c. o zapłatę” ( pełnomocnictwo z dnia 9 czerwca 2016 r., k. 8), a na którym znajdują się czytelne podpisy K. O. (1) oraz E. O. . Dnia 28 lipca 2016 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim, Wydział V Gospodarczy, wydał nakaz zapłaty (sygn. akt V GNc 1302/16), w którym strony oznaczył – jak w pozwie – wskazując po obu stronach spółki cywilne ( nakaz zapłaty z dnia 28 lipca 2016 r., k. 24). Zgodnie z zarządzeniem z dnia 2 sierpnia 2016 r. ( k. 25) odpisy nakazu zapłaty miały zostać doręczone „pełn. powoda” oraz „pozwanemu”, a przesłane zostały na adres r. pr. R. K. oraz na dane „ (...) .H.U. (...), (...) s.c. w G.” ( potwierdzenia odbioru, k. 28, 29). Następnie S. M. (1) oraz A. M. (1) wniosły – działając przez pełnomocnika procesowego – sprzeciw od nakazu zapłaty, podnosząc zarzut z art. 199 k.p.c. i uzasadniając go tym, iż pozew wskazywał jako stronę pozwaną spółkę cywilną, a nie obydwie wspólniczki ( sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 33). Powyższe doprowadziło Sąd Rejonowy do wydania pierwszego z zaskarżonych postanowień (postanowienia z dnia 10 października 2016 r. o odrzuceniu pozwu), w którym jako strony postępowania oznaczono spółki cywilne ( postanowienie z dnia 10 października 2016 r., k. 54). Z uzasadnienia wynika, że powodem odrzucenia pozwu był brak zdolności sądowej przez stronę pozwaną – spółkę cywilną, podczas gdy uzasadnienie nie wskazywało, iż strona powodowa również została określona jako spółka cywilna. Następnie, wobec wniosku S. M. (1) i A. M. (1), dnia 7 listopada 2016 r. Sąd Rejonowy wydał drugie z zaskarżonych postanowień, uzupełniając postanowienie z dnia 10 października 2016 r. o rozstrzygnięcie o kosztach. Podkreślić jednak należy, iż w komparycji po stronie powodowej pozostała spółka cywilna, natomiast strona pozwana została określona jako S. M. (1) i A. M. (1) , a w sentencji wskazano, że koszty zostają zasądzona od „powódki” na rzecz „pozwanych” ( postanowienie z dnia 7 listopada 2016 r., k. 65). Na uwagę również zasługuje, że radca prawny R. K. w zażaleniach wnoszonych w imieniu strony powodowej jako stronę powodową wskazał już nie spółkę cywilną P.H.U. (...) s.c. , jak to uczynił w pozwie ( zażalenie z dnia 2 listopada 2016 r., k. 61; zażalenie z dnia 5 grudnia 2016 r., k. 74), a w uzasadnieniu wyjaśniał, że określenie w pozwie strony pozwanej jako spółka cywilna było oczywistą omyłką pisarską, bowiem miał zamiar wskazać wspólniczki, co potwierdza załączenie do pozwu wydruków z ich (...).

W przekonaniu Sądu Okręgowego powyższe spostrzeżenia uzasadniają stwierdzenie nieważności postępowania ze względu zarówno na brak zdolności sądowej stron (przy założeniu, że stronami są spółki cywilne wskazane w pozwie, jak i postanowieniu z dnia 10 października 2016 r. o odrzuceniu pozwu), jak i pozbawienie możności obrony praw przez podsądnych.

Spółka cywilna, jak prawidłowo wyjaśnił Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia z dnia 10 października 2016 r., nie posiada zdolności sądowej (art. 64 k.p.c.). Powyższe zostało jednakże odniesione wyłącznie do strony pozwanej, natomiast Sąd pierwszej instancji winien zwrócić uwagę, że po stronie powodowej również oznaczono spółkę cywilną (tak również w przedmiotowym postanowieniu oraz późniejszym postanowieniu z dnia 7 listopada 2016 r.). Co przy tym istotne, postępowanie toczyło się (wydanie nakazu zapłaty, odrzucenie pozwu, postanowienie w przedmiocie kosztów) pomimo niejasnego pełnomocnictwa załączonego do pozwu, z którego brzmienia wynika, iż mocodawcą jest wyłącznie K. O. (2). Nie jest to jednak spójne z oznaczeniem strony powodowej – spółki cywilnej, ani późniejszym określeniem strony powodowej (w zażaleniach składanych przez radcę prawnego R. K.) E. O. – wspólniczka wcześniej wskazywanej spółki cywilnej. Warto przy tym zauważyć, że w aktach sprawy nie znajduje się dokument świadczący o pełnomocnictwie udzielonym przez E. O. na rzecz ww. pełnomocnika, podpisem E. O. opatrzono dokument pełnomocnictwa udzielanego przez K. O. (1).

Sąd Rejonowy pomimo występujących w treści pozwu nieścisłości zarówno w treści pozwu, jak i pełnomocnictwie oraz załączonych dokumentach nie podjął czynności celem ustalenia zdolności sądowej stron, umocowania pełnomocników i braków formalnych (brak NIP strony powodowej w pozwie).

Powyższe zaniechania doprowadziły do tego, iż przez całe postępowanie w orzeczeniach Sądu Rejonowego jako strona powodowa wskazywana jest spółka cywilna, która zdolności sądowej nie ma, lecz od której – zaskarżonym postanowieniem z dnia 7 listopada 2016 r. – zasądzono zwrot kosztów procesu na rzecz S. M. (2) i A. M. (2). Notabene pomimo tego, iż uzupełniane postanowienie z dnia 10 października 2016 r. wskazywało w komparycji, że po obu stronach procesu występują spółki cywilne, postanowienie uzupełniające z dna 7 listopada 2016 r. wskazuje już po stronie pozwanej wspólniczki, a nie spółkę, choć postanowienie uzupełniane nie zostało w tym zakresie sprostowane.

Ponadto wobec zaistniałych rozbieżności w pismach procesowych strony powodowej i składanych załączników nie jest jasne, czy radca prawny R. K. posiada umocowanie do działania w jej imieniu (w zależności od tego, kto w istocie jest stroną powodową – czy spółka cywilna, jak to wskazuje pozew, czy też wspólniczka E. O., jak widnieje w zażaleniach).

Opisane nieprawidłowości w ocenie Sądu Okręgowego przesądzają o występowaniu nieważności postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 2 oraz 5 k.p.c. Z tego względu należało stwierdzić nieważność postępowania już od dnia 28 lipca 2016 r., gdy został wydany nakaz zapłaty i od tego momentu znieść postępowanie w sprawie na podstawie art. 386 §2 w zw. z art. 379 §2 k.p.c. oraz przekazać sprawę Sądu Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd pierwszej instancji w pierwszej kolejności powinien podjąć czynności celem ustalenia stron postępowania, ich zdolności sądowej i procesowej, sprawdzić występowanie braków formalnych pozwu oraz zweryfikować umocowanie radcy prawnego R. K. do działania po stronie powodowej, a dopiero po przeprowadzeniu ww. czynności rozważyć ewentualne odrzucenie pozwu ewentualnie nadać sprawie dalszy bieg.

Na podstawie art. 108 §2 k.p.c. rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego należało pozostawić Sądowi Rejonowemu.

SSO Anna Górnik

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)

(...)

4.  (...)