Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 25 czerwca 2013 r.

Sąd Rejonowy w Środzie Śląskiej Wydział I Cywilny

w składzie następującym :

Przewodniczący SSR Alina Gałęzowska

Protokolant Alina Kowalik

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 czerwca 2013 r. w Środzie Śląskiej

sprawy z wniosku P. N.

przy udziale R. V., R. N., J. E., H. E., W. E., J. B.

o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości

postanawia:

I.  oddalić wniosek;

II.  ustalić, że wnioskodawca i uczestnicy postępowania ponoszą koszty związane ze swoim udziałem w postępowaniu.

Z)

1/ (...)

2/ (...)

(...)

Sygn. akt. I Ns 515/09

UZASADNIENIE

Wnioskodawca P. N. w dniu 19 listopada 2009 r. złożył do tutejszego Sądu wniosek o stwierdzenie zasiedzenia na jego rzecz prawa własności lokalu nr (...) znajdującego się w budynku przy ul. (...) w K. stanowiącego odrębną nieruchomość, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej księga wieczysta KW nr (...) wraz z prawem wieczystego użytkowania ½ części działki nr (...) o pow. 0,1380 ha, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej księga wieczysta KW nr (...) z dniem 1 września 1999 r. W uzasadnieniu podniósł, że w dniu 6 listopada 1968 r. nabył wraz z żoną w drodze umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego lokal mieszkalny nr (...) znajdujący się w budynku przy ul. (...) w K. stanowiący odrębną nieruchomość oraz użytkowanie wieczyste ½ części działki nr (...) o pow. 0,1380 ha. Tym samym aktem notarialnym F. N. – matka wnioskodawcy – nabyła lokal mieszalny nr (...) znajdujący się w budynku przy ul. (...) w K. stanowiący odrębną nieruchomość oraz użytkowanie wieczyste ½ części działki nr (...) o pow. 0,1380 ha. W roku 1979 r. F. N. zachorowała na chorobę nowotworową. Z uwagi na zły stan zdrowia od dnia 1 września 1979 r. nieformalnie przekazała wnioskodawcy w posiadanie samoistne przedmiotowy lokal nr (...) oraz użytkowanie wieczyste ½ działki, zachowując nadal ten lokal we władaniu, zamieszkując w nim wraz z córką Z. G. (1) i jej mężem Z. G. (2). Motywem takiej decyzji była okoliczność, że od czasu nabycia przedmiotowej nieruchomości od Skarbu Państwa całą nieruchomością zajmował się wyłącznie wnioskodawca. W roku 1986 r. zmarła F. N.. Dalej zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu Z. G. (1) aż do swojej śmierci w 2000 r. Mimo to nadal samoistnym posiadaczem nieruchomości był wnioskodawca.

Uczestnicy postępowania R. V., R. N., J. E., H. E., W. E. oraz J. B. nie sprzeciwili się wnioskowi P. N..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 6 listopada 1968 r. P. N. oraz M. N. nabyli w drodze umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego repertorium Al (...) prawo własności lokalu mieszkalnego nr (...) znajdującego się w budynku przy ul. (...) w K., dla którego prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej księga wieczysta KW nr (...) wraz z udziałem 1/2 w częściach wspólnych budynku mieszkalnego oraz prawo użytkowania wieczystego ½ części działki nr (...) o pow. 0,1380 ha, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej księga wieczysta KW nr (...). Jednocześnie przedmiotowym aktem notarialnym F. N. – matka wnioskodawcy – nabyła prawo własności lokalu mieszalnego nr (...) znajdującego się w budynku przy ul. (...) w K., dla którego prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej księga wieczysta KW nr (...) wraz z udziałem 1/2 w częściach wspólnych budynku mieszkalnego oraz prawo użytkowania wieczystego ½ części działki nr (...) o pow. 0,1380 ha, dla której prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Środzie Śląskiej księga wieczysta KW nr (...).

Dowody: akt notarialny repertorium Al nr (...) - k. 5-8

odpis księgi wieczystej nr KW (...) – k. 9

odpis księgi wieczystej nr KW (...) – k. 12

Od czasu zawarcia umowy sprzedaży w dniu 6 listopada 1968 r. wnioskodawca mieszkał w zakupionym przez siebie lokalu mieszkalnym nr (...)znajdującym się w budynku przy ul. (...)w K.wraz z żoną M. N.oraz synami, którzy wyprowadzili się po usamodzielnieniu. Lokal mieszkalny nr (...)znajdujący się w przedmiotowym budynku był zaś zajmowany przez jego właścicielkę – F. N.oraz przez Z. G. (1)i Z. G. (2).

Dowody: zeznania świadka J. J. k. 92 odw.

zeznania świadka D. N. k.92 odw.

przesłuchanie wnioskodawcy – k. 108

przesłuchanie uczestnika postępowania J. E. – k. 109

przesłuchanie uczestnika postępowania R. N. – k. 137

przesłuchanie uczestniczki postępowania J. B. – k. 153

Nieruchomością wspólną w porozumieniu z F. N.zarządzał wnioskodawca. Wnioskodawca wykonywał czynności fatyczne związane z utrzymaniem nieruchomości wspólnej w należytym stanie oraz dokonywał ulepszeń i remontów. Remontował również oba lokale mieszkalne jednak wszelkie remonty w lokalu nr (...)przeprowadzane były po konsultacji z F. N.. Każdy z właścicieli lokali mieszkalnych ponosił opłaty związane z ich użytkowaniem oraz opłaty za użytkowanie wieczyste i podatki od nieruchomości. Wnioskodawca gdy zachodziła taka potrzeba pomagał finansowo mamie.

Dowody: zeznania świadka W. G. k. 91-92

zeznania świadka J. P. k. 92

zeznania świadka J. J. k. 92 odw.

zeznania świadka D. N. k.92 odw.

zeznania świadka J. G. k. 92-93

przesłuchanie wnioskodawcy – k. 108

przesłuchanie uczestnika postępowania J. E. – k. 109

przesłuchanie uczestnika postępowania W. E. – k. 109

przesłuchanie uczestnika postępowania R. N. – k. 137

W dniu 12 lipca 1984 r. zmarła F. N., pozostawiając po sobie spadek, który nabyły jej dzieci: wnioskodawca – P. N., uczestniczka postępowania – R. V., A. E., Z. G. (1) oraz B. N. po 1/5 części każdy z nich.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 26 stycznia 2011

r. sygn. akt I Ns 68/10 – w aktach tut. Sądu I Ns 68/10

Po śmierci F. N.wnioskodawca nadal zamieszkiwał w będącym jego własnością lokalu mieszkalnym nr (...)znajdującym się w budynku przy ul. (...)w K.. Lokal mieszkalny nr (...)zajmowała Z. G. (1). Wnioskodawca przeprowadził remont dachu, rynien, kanalizacji, pomalował elewacje, wymienił ogrodzenie, bramę i przerobił budynek gospodarczy na garaż. Faktyczna zmiana nastąpiła w kwestii regulowania opłat publicznoprawnych związanych z całą nieruchomością, które zaczął finansować wyłącznie wnioskodawca.

Dowody: zeznania świadka W. G. k. 91-92

zeznania świadka J. P. k. 92

zeznania świadka J. J. k. 92 odw.

zeznania świadka D. N. k.92 odw.

zeznania świadka J. G. k. 92-93

przesłuchanie wnioskodawcy – k. 108

przesłuchanie uczestnika postępowania – J. E. – k. 109

przesłuchanie uczestnika postępowania – W. E. – k. 109

przesłuchanie uczestniczki postępowania – J. B. – k. 153

dowody wpłat podatku od nieruchomości oraz z użytkowanie wieczyste od 2001 r. do 2009 r. – k. 10

W dniu 17 maja 1997 r. zmarł B. N., a do dziedziczenia po nim powołani zostali z mocy ustawy żona J. N. oraz syn R. N. po 1/2 części każdy z nich.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 30 grudnia 1997 r. sygn. akt: I Ns 154/97 – w aktach tut. Sądu I Ns 154/97

W dniu 22 stycznia 2000 r. zmarła A. E., a do dziedziczenia po niej powołani zostali z mocy ustawy synowie J. E., W. E. i H. E. po 1/3 części każdy z nich.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 13 marca 2001 r. sygn. akt: I Ns 443/00 – w aktach tut. Sądu I Ns 443/00

W dniu 12 listopada 2000 r. zmarła Z. G. (1), a do dziedziczenia po niej powołani zostali z mocy ustawy wnioskodawca – P. N. oraz uczestnicy postępowania R. V. i R. N. po 3/12 części spadku każdy z nich oraz uczestnicy postępowania – J. E., W. E. i H. E. po 1/12 części spadku każdy z nich. Po śmierci Z. G. (1) lokal mieszkalny nr (...) pozostaje pusty.

Dowody: zeznania świadka W. G. k. 91-92

postanowienie Sądu Rejonowego w Środzie Śląskiej z dnia 6 października

2009 r. sygn. akt: I Ns 559/08 – w aktach tut. Sądu I Ns 559/08

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek w ocenie Sądu nie zasługiwał na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Z kolei w myśl art. 172 § 2 k.c. po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Analizując powyższą normę, należy wyinterpretować z niej dwie powiązane ze sobą przesłanki, które warunkują możliwość zasiedzenie nieruchomości. Należy do nich okoliczność samoistnego i nieprzerwanego posiadania oraz okres czasu, w którym posiadanie to powinno być realizowane, wynoszący de lege lata 20 lat w przypadku posiadania w dobrej wierze, lub 30 lat w przypadku posiadania w złej wierze. Należy przy tym pamiętać, że okresy te, mimo faktu, że zostały ustanowione ustawą z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, mają zastosowanie także do stanów faktycznych dotyczących zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się i nie zakończył przed dniem wejścia tej ustawy w życie (art. 9 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r.), to jest przed dniem 1 października 1990 r.

Powyższa regulacja, dotycząca zasiedzenia prawa własności nieruchomości, ma odpowiednie zastosowanie wobec prawa użytkowania wieczystego. W postanowieniu z dnia 24 czerwca 2010 r. (IV CSK 553/09, LEX nr 885034) Sąd Najwyższy stwierdził, że „Możliwe jest nabycie przez zasiedzenie prawa użytkowania wieczystego już ustanowionego na nieruchomości. Prawo takie nie może natomiast powstać w drodze zasiedzenia”.

W oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w sprawie w tym zeznania świadków oraz przesłuchanie uczestników postępowania należało przyjąć, że do faktycznego objęcia przez wnioskodawcę w samoistne posiadanie lokalu nr (...)znajdującego się w budynku przy ul. (...)w K.oraz użytkowania wieczystego ½ części działki nr (...)o pow. 0,1380 ha mogło dojść najwcześniej w dniu następującym po śmierci F. N., to jest w dniu 13 lipca 1984 r. Wniosek ten wynika z przyjętej w obecnym porządku prawnym konstrukcji posiadania – a dokładniej posiadania samoistnego, na którą składają dwa elementy: faktyczne, choć niekoniecznie efektywnie wykonywane, władztwo nad rzeczą (corpus) oraz wola wykonywania dla siebie prawa zgodnego z prawem własności (animus). Postępowanie wnioskodawcy przed śmiercią F. N.nie cechowało się występowaniem żadnego z tych elementów.

Z zeznań świadków W. G., J. J., J. G., przesłuchania uczestników postępowania oraz samego wnioskodawcy wynika, że do dnia 12 lipca 1984 r. właścicielka lokalu nr (...) wykonywała władztwo nad należącym do niej lokalem mieszkalnym przy ul. (...) w K., korzystając z niego dla zaspokajania własnych potrzeb. Zamieszkiwała w tym lokalu wspólnie z córką i jej mężem, współfinansowała i decydowała o przeprowadzanych w tym lokalu remontach oraz partycypowała w kosztach utrzymania lokalu. Przesłuchana w charakterze świadka W. G. w sposób wyraźny podkreśliła, że wnioskodawca wszelkie prace remontowe konsultował z matką i nie mogło być mowy o żadnej samowoli z jego strony. Bez wątpienia były one dokonywane na jej rzecz oraz za jej aprobatą. Brak jest dowód, na to że zarówno podatki jak i opłaty za ten lokal ponosił wyłącznie wnioskodawca. Tym bardziej, że sam wnioskodawca w trakcie przesłuchania podał, że do 1984 r. jedynie pomagał mamie w płaceniu rachunków.

W myśl postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2011 r. (IV CSK 642/10, LEX nr 1001334) „Zamieszkiwanie w nieruchomości przez jej właściciela lub jednego ze współwłaścicieli wyklucza stwierdzenie zasiedzenia własności przez korzystającego z tej samej nieruchomości, za zgodą i wiedzą właścicieli, posiadacza, jeśli zostanie wykazane, że właściciel lub współwłaściciel nie ustąpił ze swego animus co do całości prawa, a zamanifestowane przez posiadacza czynności faktyczne nie wskazują na samodzielny, rzeczywisty i niezależny od woli innej osoby stan władztwa nad rzeczą”.

Nadto, o ile Sąd daje wiarę twierdzeniom wnioskodawcy, że to on wykonywał remonty i dbał o należyty stan nieruchomości wspólnej oraz pomagał w finansowaniu kosztów utrzymania lokalu jeszcze przed śmiercią F. N. o tyle nie można tej okoliczności uznać za wystarczającą przesłankę objęcia przedmiotowej rzeczy wraz z użytkowaniem wieczystym w samoistne posiadanie (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w P.z dnia 17 listopada 2010 r., (...) SA/Po 497/10, (...)-162). Wnioskodawca nie wykazał również aby F. N.z chwilą pogorszenia się jej stanu zdrowia już w końcu lat 70-tych w sposób nieformalny przekazała wnioskodawcy własność nieruchomości. Woli takiego rozporządzenia przysługującym jej prawem nie sposób wywieść z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków oraz uczestników postępowania. Z uwagi na powyższe wnioskodawca w ocenie Sądu objął lokal w samoistne posiadanie najwcześniej w dniu 13 lipca 1984 r., kiedy to jego działania podejmowane w stosunku do całej nieruchomości były wykonywane we własnym imieniu i na swoją rzecz.

Przyjmując zaś powyższą datę za datę początkową biegu terminu zasiedzenia nieruchomości, za koniec okresów wymienionych w art. 172 k.c. należy uznać dzień 13 lipca 2004 r. w przypadku posiadania w dobrej wierze, i dzień 13 lipca 2014 r. w przypadku posiadania w złej wierze. W niniejszej sprawie wnioskodawca bez wątpienia objął posiadanie w złej wierze. Jak bowiem wskazuje sam zainteresowany, a co nie zostało wykazane F. N., miała co najwyżej w drodze nieformalnej umowy przekazać mu przed śmiercią własność lokalu mieszkalnego. Zgodnie zaś z uchwałą Sądu Najwyższego (zasada prawna) z dnia 6 grudnia 1991 r. (III CZP 108/91, OSNC 1992/4/48) „Osoba, która weszła w posiadanie nieruchomości na podstawie umowy mającej na celu przeniesienie własności, zawartej bez zachowania formy aktu notarialnego, nie jest samoistnym posiadaczem w dobrej wierze”. Nie można również uznać, że wejście w posiadanie samoistne lokalu mieszkalnego nr (...)po śmierci F. N.cechuje dobra wiara albowiem wnioskodawca miał pełną świadomość, że spadek po F. N.nabyły jej dzieci: wnioskodawca – P. N., uczestniczka postępowania – R. V., A. E., Z. G. (1)oraz B. N.po 1/5 części każdy z nich.

Ze względu na powyższe, oraz z uwagi na niewystępowanie w niniejszej sprawie szczególnych okoliczności pozwalających na uznanie, że wnioskodawca objął posiadanie w dobrej wierze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1997 r., II CKN 172/97, OSNC z 1997 r. Nr 12, poz. 196, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1998 r. III CKN 375/97, OSNC z 1998 r. Nr 10, poz. 161, Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2012 r., II CSK 95/12, LEX nr 1231311), w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje wskazany w art. 172 § 2 k.c. 30 letni okres zasiedzenia.

Ze względu na brak okoliczności przemawiających za zastosowaniem art. 520 § 2 i § 3 k.p.c., o kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak w sentencji postanowienia.

Zarządzenie:

1/ (...)

2/ (...)

3/ (...)

4/ (...)