Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2016 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział IV Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Stanisław Jabłoński (spr.)

Sędziowie SSO Anna Bałazińska – Goliszewska

SSO Krzysztof Głowacki

Protokolant Justyna Gdula

przy udziale Tadeusza Kaczana Prokuratora Prokuratury Okręgowej

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2016 r.

sprawy M. K.

syna M. i J. zd.(...), urodz. (...) we W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 217 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia – Fabrycznej

z dnia 13 listopada 2013 r. sygn. akt XII K 100/13

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok co do czynu z art. 217 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk opisanego w punkcie II jego części dyspozytywnej;

II.  zasądza od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej) na rzecz adwokat J. W. kwotę 723,24 złotych (siedmiuset dwudziestu trzech i ²⁴ / 100 , w tym VAT) tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, w tym od opłaty.

UZASADNIENIE

M. K. został oskarżony o to, że:

w okresie od maja 2012 oku do 11 października 2012 roku we W. znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją byłą żoną J. S. w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał awantury w trakcie których ubliżał jej słowami wulgarnymi powszechnie uznanymi za obelżywe, groził wyrzuceniem z domu oraz pozbawieniem życia, które to groźby wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę spełnienia, a nadto w dniu 11 października 2012 roku będąc pod wpływem alkoholu dusił J. S., po czym wziął do ręki patelnię z rozgrzaną oliwą i oblał nią jej ręce powodując w konsekwencji u pokrzywdzonej drobne oparzenia I/II stopnia w zakresie szyi i kończyny górnej lewej, które to obrażenia naruszyły czynności narządów jej ciała na okres poniżej dni siedmiu.

tj. o czyn z art. 207 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej wyrokiem z dnia 13 listopada 2013 r., sygn. akt XII K 100/13:

I.  uznał oskarżonego M. K. za winnego tego, że w okresie od maja 2012 r. do 11 października 2012 r. kilkakrotnie z góry powziętym zamiarem znieważył słownie J. S. używając wobec niej słów powszechnie uznanych za obelżywe, to jest za winnego popełnienia czynu z art. 216 § 1 k.k. w związku z art. 12 k.k. i za to na podstawie art. 216 § 1 k.k. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 50 (pięćdziesięciu) stawek dziennych grzywny, przy przyjęciu wysokości jednej stawki na kwotę 30 (trzydziestu) złotych ;

II.  uznał oskarżonego M. K. za winnego tego, że w dniu 11 października 2012 roku będąc pod wpływem alkoholu naruszył nietykalność cielesną pokrzywdzonej J. S. dusząc ją, po czym wziął do ręki patelnię z rozgrzaną oliwą i oblał nią jej ręce powodując w konsekwencji u pokrzywdzonej drobne oparzenia I/II stopnia w zakresie szyi i kończyny górnej lewej, które to obrażenia naruszyły czynności narządów jej ciała na okres poniżej dni siedmiu, to jest popełnienia czynu z art. 217 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 63 § 1 k.k., na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania w dniach 11 października 2012 r. i 12 października 2012 r., przyjmując że jeden dzień pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

IV.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. W. kwotę 1.136,52 zł (w tym VAT) tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu;

V.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych i opłaty sądowej zaliczając je na poczet Skarbu Państwa.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego, zarzucając mu:

1) obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia tj. przepisów art. 410 k.p.k. i art. 7 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie przy wyrokowaniu całokształtu okoliczności niniejszej sprawy i dokonanie dowolnej oceny dowodów, a polegającej na :

- niezasadnym uznaniu za wiarygodne zeznań pokrzywdzonej J. S. w zakresie, w jakim wymieniona wskazuje na sprawstwo oskarżonego odnośnie przypisanych mu czynów i dokonaniu ustaleń w w/w/ przedmiocie na podstawie zeznań pokrzywdzonej;

- niezasadnym uznaniu za niewiarygodne wyjaśnień oskarżonego, w części, w jakiej przeczy swemu sprawstwu w zakresie przypisanych mu czynów i pominięcie wyjaśnień oskarżonego we w/w przedmiocie przy ustalaniu stanu faktycznego;

2) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść orzeczenia, a polegający na błędnym przyjęciu przez Sąd Rejonowy, że oskarżony M. K. w okresie od maja 2012r. do października 2012r. kilkakrotnie z góry powziętym zamiarem znieważył słownie J. S. używając wobec niej słów powszechnie uznanych za obelżywe oraz ,że w dniu 11 października 2012r. będąc pod wpływem alkoholu naruszył nietykalność cielesną pokrzywdzonej J. S. dusząc ją po czym wziął do ręki patelnię z rozgrzaną oliwą i oblał nią jej ręce, podczas gdy analiza całokształtu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie daję podstaw do poczynienia takich ustaleń.

Stawiając powyższe zarzuty obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego M. K. od przypisanych mu czynów, ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Jednocześnie obrońca oskarżonego wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu apelacyjnym, które nie zostały opłacone w całości.

Osobistą apelację wywiódł także oskarżony M. K., który zarzucił zaskarżonemu wyrokowi niesłuszne skazanie go na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności i grzywnę w wysokości 1500 zł oraz wniósł o uniewinnienie od popełnienia zarzucanych mu czynów.

Na skutek apelacji wniesionych przez oskarżonego i jego obrońcę Sąd Okręgowy we Wrocławiu wyrokiem z dnia 14 maja 2014 r., sygn. akt IV Ka 152/14:

I.  utrzymał w mocy zaskarżony wyrok, uznając obie apelacje za oczywiście bezzasadne;

II.  zasądził od Skarbu Państwa (Kasa Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Fabrycznej) na rzecz adwokata J. W. kwotę 619,92 złotych (sześciuset dziewiętnastu i ⁹²/100, w tym VAT), tytułem nieopłaconej obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

III.  zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze, zwalniając go jednocześnie od opłaty za II instancję.

Obrońca oskarżonego wywiódł kasację od punktu I. i III. wyroku sądu odwoławczego, w której zarzucił zaskarżonemu orzeczeniu rażące naruszenie przepisów postępowania, tj.:

- przepisu art. 433 § 2 k.p.k. poprzez nierozważenie przez Sąd Odwoławczy zarzutu podniesionego w apelacji wywiedzionej osobiście przez skazanego M. K. od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 13 listopada 2013 r., sygn. akt XII K 100/13, a dotyczącego naruszenia przez Sąd I instancji przepisów postępowania, tj. art. 210 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wniosku M. K. od dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych z zakresu psychiatrii wobec zarzucanej przez skarżącego niepełności sporządzonej opinii, które to uchybienie miało istotny wpływ na treść orzeczenia, albowiem na podstawie wadliwie przeprowadzonego dowodu z opinii biegłych zostały poczynione ustalenia w przedmiocie stanu zdrowia psychicznego skazanego, w szczególności w zakresie możliwości rozpoznania przez wymienionego znaczenia swych czynów i pokierowania swym postępowaniem,

- przepisu art. 457 § 3 k.p.k. poprzez niepodanie przez Sąd II instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku przyczyn, z jakich Sąd Odwoławczy uznał za niezasadny wniosek skazanego zawarty w apelacji osobiście przez niego wywiedzionej o zwolnienie go od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym (z wyłączeniem opłaty), które to uchybienie miało istotny wpływ na treść orzeczenia, albowiem Sąd II instancji obciążył skazanego kosztami postępowania sądowego za postępowanie odwoławcze, w skład których wchodziły przede wszystkim koszty obrony udzielonej skazanemu z urzędu, mimo że obrońca został ustanowiony dla wymienionego na podstawie przesłanek stypizowanych w przepisie art. 78 § 1 k.p.k.

W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do rozpoznania właściwemu sądowi.

W wyniku rozpoznania kasacji obrońcy M. K. Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2015 r., sygn. akt V KK 420/14:

1)  uchylił zaskarżony wyrok w części utrzymującej w mocy wyrok Sądu Rejonowego co do czynu z pkt II oraz rozstrzygnięcie o kosztach sądowych postępowania odwoławczego i sprawę w tym zakresie przekazał Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania,

2)  pozostawił kasację bez rozpoznania w części utrzymującej wyrok Sądu Rejonowego co do czynu z pkt I,

3)  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz:

a)  adw. J. W., Kancelaria Adwokacka we W., kwotę 442,80 zł (czterysta czterdzieści dwa złote osiemdziesiąt groszy) w tym 23 % podatku VAT, za sporządzenie i wniesienie kasacji,

b)  adw. J. O., Kancelaria Adwokacka w W., kwotę 738 zł (siedemset trzydzieści osiem złotych), w tym 23 % podatku VAT, za obronę skazanego przed Sądem Najwyższym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Sąd Najwyższy, wyrokiem wydanym na skutek kasacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego, uchylił wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 14 maja 2014 r., sygn. akt IV Ka 152/14, w części utrzymującej w mocy wyrok Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Fabrycznej z dnia 13 listopada 2013 r., sygn. akt XII K 100/13, co do czynu z punktu II części dyspozytywnej wyroku sądu I instancji, pozostawiając bez rozpoznania kasację w części dotyczącej skazania za czyn opisany w punkcie I.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy ponownie rozpoznając apelacje oskarżonego oraz jego obrońcy, władny był poddać kontroli instancyjnej zaskarżony wyrok jedynie w części odnoszącej się do czynu opisanego w punkcie II wyroku Sądu Rejonowego, zakwalifikowanego z art. 217 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.

W ocenie Sądu Okręgowego obie apelacje – zarówno ta wywiedziona przez obrońcę oskarżonego, jak i ta wniesiona przez M. K. osobiście - są bezzasadne i nie mogą prowadzić do wzruszenia wyroku Sądu I instancji.

Sąd Rejonowy ocenił bowiem zebrany w sprawie materiał dowodowy zgodnie z normami prawa karnego procesowego, co doprowadziło do dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych, które przyjęto za podstawę zaskarżonego orzeczenia. W świetle pisemnych motywów rozstrzygnięcia Sądu I instancji sprawstwo i wina oskarżonego M. K. w zakresie popełnienia czynu z art. 217 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k. nie budzą wątpliwości, a kara orzeczona za ten czyn jest adekwatna do stopnia jego społecznej szkodliwości oraz zawinienia sprawcy, a nadto spełnia cele prewencji tak ogólnej, jak i szczególnej.

W pierwszej kolejności Sąd Odwoławczy odniesie się do zarzutów podniesionych przez oskarżonego.

Zauważyć należy, że podniesiony przez M. K. zarzut bezzasadnego oddalenie jego wniosku o przeprowadzenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłych psychiatrów koresponduje z zarzutem kasacyjnym, którego zasadność zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego skutkowała uchyleniem wyroku Sądu II instancji wydanego w pierwszym postępowaniu odwoławczym i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w obecnym składzie.

W toku niniejszego postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy realizując wskazania zawarte w wyroku kasacyjnym dopuścił dowód z uzupełniającego przesłuchania biegłych psychiatrów, którzy wydali kwestionowaną przez M. K. opinię. Przesłuchane na okoliczność daty badania przeprowadzonego na osobie oskarżonego, biegła A. J. oraz biegła J. B. zeznały, że nie wiedzą, dlaczego w treści opinii nie została zamieszczona data wykonania badania i nie potrafią tego wyjaśnić (k. 451 akt sprawy). Celem usunięcia wątpliwości co do stanu zdrowia psychicznego oskarżonego w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu, Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z dodatkowej opinii biegłych lekarzy psychiatrów: N. B. i C. P.. Na podstawie analizy akt sprawy, a także badania oskarżonego przeprowadzonego w dniu 27.11.2015 r. we W. biegli psychiatrzy stwierdzili, że oskarżony nie działał tempore criminis w stanie wyłączającym, ani w znacznym stopniu ograniczającym, zdolność rozpoznania znaczenia zarzucanego mu czynu lub pokierowania swoim postępowaniem w rozumieniu art. 31 § 1 i 2 k.k. (opinia sądowo -psychiatryczna - k. 456-459 akt sprawy). Na rozprawie odwoławczej w dniu 12.04.2016 r. biegli podtrzymali treść pisemnej opinii, dodając, że dokonana przez nich ocena stanu zdrowia psychicznego oskarżonego uwzględniała zarówno zarzucany M. K. czyn w postaci opisanej w akcie oskarżenia, jak i dokonaną zmianę opisu i w konsekwencji zmianę kwalifikacji prawnej (art. 217§ 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. w związku z art. 11 § 2 k.k.) dokonaną przez Sąd Rejonowy. Biegli mieli na uwadze także treść wyroku Sądu Najwyższego wydanego w rozpoznawanej sprawie. Strony nie kwestionowały ustaleń tej opinii, a zatem Sąd Odwoławczy mając też na uwadze, ze opinia ta jest spójna, logiczna, pozbawiona wewnętrznych sprzeczności podzielił zawarte w tej opinii wnioski biegłych, dotyczących stanu zdrowia psychicznego oskarżonego.

Nie jest też zasadny zarzut oskarżonego dotyczący błędnej – zdaniem skarżącego - oceny przez Sąd Rejonowy zeznań świadka U. D.. Nie był bowiem kwestionowany fakt, że zarówno w dniu zdarzenia, jak i dzień wcześniej U. D. spożywała alkohol razem z M. K., co niewątpliwie rzutowało na ocenę prawidłowej percepcji przez tego świadka przebiegu zdarzeń. To stwierdzenie ma oparcie w treści zeznań tegoż świadka, gdyż U. D., która miała być obserwatorem zdarzenia z 11.10.2012 r., zeznała, że nie widziała, aby pokrzywdzona miała tego dnia jakieś obrażenia, a zeznania te pozostają w jaskrawej sprzeczności z relacjami pozostałych świadków, którzy widzieli oparzenia na ciele pokrzywdzonej, jak też z ustaleniami zawartymi w opinii sądowo-lekarskiej z dnia 23.10.2012 r. (k. 30-31 akt sprawy), stwierdzającej oparzenia I/II stopnia w zakresie szyi i kończyny górnej lewej J. S..

Oskarżony, podobnie jak jego obrońca, zarzuca Sądowi Rejonowemu oparcie ustaleń faktycznych, przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia, na zeznaniach pokrzywdzonej, które zdaniem skarżącego nie są wiarygodne. Tymczasem zasadnie Sąd I instancji uznał relację J. S. za zasadniczo zasługującą na wiarę, w przeciwieństwie do zaprzeczających zajściu wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań jego konkubiny – U. D.. Ocena dowodów dokonana na podstawie ogółu materiału dowodowego zebranego w sprawie, przy uwzględnieniu zasady opisanej w art. 7 k.p.k., doprowadziła Sąd Rejonowy do słusznego wniosku o wiarygodności zeznań J. S.. Podnoszone w obu apelacjach rozbieżności w relacji pokrzywdzonej nie przekreślają w żadnej mierze takiej oceny, bowiem J. S. pozostawała konsekwentna w zeznaniach co do istoty czynu zarzucanego M. K., a niepodlegający modyfikacjom trzon jej relacji znajduje potwierdzenie w pozostałych dowodach przeprowadzonych w sprawie.

W odniesieniu do podniesionego przez oskarżonego faktu niedopuszczenia przez Sąd I instancji wnioskowanych przez niego dowodów, Sąd Okręgowy stwierdza słuszność procedowania Sądu Rejonowego, gdyż istotnie przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego technologa żywności nie miałoby znaczenia dla rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności karnej oskarżonego za przypisany mu czyn.

Analogicznie, bezskuteczny pozostaje zarzut skarżącego dotyczący niedopuszczenia dowodu z badań daktyloskopijnych patelni, która stanowiła narzędzie, którym posłużył się oskarżony krytycznego dnia wobec pokrzywdzonej, chociażby na tej podstawie , że patelnia ta nie została zabezpieczona w toku postępowania przygotowawczego .

Środek zaskarżenia wniesiony przez oskarżonego wskazuje także na wysunięcie przez niego zarzutu rażącej niewspółmierności kary. Sąd Rejonowy przekonująco wyjaśnił w pisemnych motywach rozstrzygnięcia powody orzeczenia wobec oskarżonego kary 6 miesięcy pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania. Zasadnie Sąd I instancji przyjął, że w stosunku do wielokrotnie wcześniej karanego M. K. wyłącznie bezwzględna kara pozbawienia wolności spełni swoje wychowawcze oraz zapobiegawcze cele. Wymiar kary również został prawidłowo dostosowany przez Sąd

Rejonowy do dyrektyw statuowanych w art. 53 k.k., a Sąd Okręgowy podziela trafność rozważań Sądu I instancji w tym zakresie i przyjmuje je za własne.

Ustosunkowując się do skargi odwoławczej wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego, Sąd Okręgowy zauważa, że zarzuty w niej podniesione sprowadzają się do podważania wiarygodności zeznań pokrzywdzonej i prawidłowości ustaleń dokonanych na ich podstawie, przy jednoczesnym przedstawieniu wyjaśnień oskarżonego jako zasługujących na wiarę. Identycznie jak w odniesieniu do apelacji wniesionej przez M. K., Sąd odwoławczy nie podziela zasadności zarzutów skarżącego. Wysuwana przez obrońcę oskarżonego teza o rzekomym konflikcie między pokrzywdzoną a oskarżonym nie może samoistnie determinować oceny wiarygodności relacji którejkolwiek ze stron. W przeciwnym razie należałoby zaakceptować konkluzje, że postępowaniu karnym Sąd nie powinien w ogóle przydawać waloru wiarygodności zeznaniom ofiary przestępstwa pozostającej w konflikcie z oprawcą - co byłoby wszak absurdalne. Wskazywana przez skarżącego okoliczność, że przesłuchani w sprawie świadkowie nie widzieli momentu powstania obrażeń na ciele pokrzywdzonej, nie ma wpływu na wiarygodność ich zeznań co do faktu okazania im przez J. S. dostrzegalnych poparzeń. Wystąpieniu obrażeń po stronie pokrzywdzonej przeczyła zaś konkubina oskarżonego – U. D. – której zeznaniom zdaniem M. K. Sąd winien był dać wiarę. Prowadzona przez obrońcę oskarżonego polemika z ustaleniami Sądu Rejonowego nie może prowadzić do uwzględnienia wniosków apelacji z wskazanych wyżej przyczyn. Sąd Okręgowy zważył, że ocena dowodów z zeznań pokrzywdzonej i z wyjaśnień oskarżonego została dokonana przez Sąd I instancji w sposób prawidłowy, zgodny z regułami prawa procesowego.

W związku z prowadzeniem postępowania odwoławczego po uchyleniu uprzedniego wyroku Sadu II instancji na mocy orzeczenia kasatoryjnego wydanego przez Sąd Najwyższy, na Sądzie Okręgowym ciążył obowiązek zastosowania się do wskazań Sądu Najwyższego w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego. Zważając na ciężką sytuację materialną oskarżonego, która nie uległa poprawnie w toku postępowania, Sąd odwoławczy, rozpoznający po raz drugi apelację oskarżonego i jego obrońcy, orzekł o zwolnieniu M. K. od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego, w tym od opłaty.

W obliczu niezasadności zarzutów podniesionych w obu apelacjach, a także ze względu na prawidłowość ustaleń faktycznych i ocen prawnych dokonanych przez Sąd Rejonowy – orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.