Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

POSTANOWIENIE

Dnia 12 lipca 2017r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny-Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący – Sędzia SO Jarosław Jaroń (spr.)

Sędzia SO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk

Sędzia SR del. Magdalena Rzeszutek-Jaworska

Protokolant: Wojciech Langer

po rozpoznaniu w dniu 5 lipca 2017r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z wniosku B. D.

przy udziale C. D. (1)

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Oławie

z dnia 15 lipca 2016r.

sygn. akt I Ns 281/12

postanawia :

I.  zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie I.2) w ten sposób, że wartość prawa najmu lokalu mieszkalnego opisanego w tym punkcie określić na kwotę 208.059,84 zł (dwieście osiem tysięcy pięćdziesiąt dziewięć złotych osiemdziesiąt cztery grosze); zmienić je w punkcie I.10) w ten sposób, że środki na lokatach w (...) SA z siedzibą w W. określić na kwotę 131.754,24 zł i łączną wartość składników majątku wspólnego określić na kwotę 1.228.971,24 zł. (jeden milion dwieście dwadzieścia osiem tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych dwadzieścia cztery grosze); zmienić je w punkcie III.2)a) o tyle tylko, że wartość składnika tam opisanego określić na kwotę 208.059,84 oraz w punkcie III.2)e) o tyle tylko, że wartość składnika tam opisanego określić na kwotę 131.754,24 zł i łączną wartość składników majątku wspólnego przyznanych uczestnikowi postępowania w punkcie III.2) określić na kwotę 412.571,99 zł (czterysta dwanaście tysięcy pięćset siedemdziesiąt jeden złotych dziewięćdziesiąt dziewięć groszy); zmienić je w punkcie IV w ten sposób, że zasądzić od wnioskodawczyni B. D. na rzecz uczestnika C. D. (1), 58.713,63 zł. (pięćdziesiąt osiem tysięcy siedemset trzynaście złotych sześćdziesiąt trzy grosze) tytułem spłaty jego udziału w majątku wspólnym, płatną w terminie do trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności; zmienić je w punkcie V w ten sposób, że wartość nakładów wnioskodawczyni z majątku osobistego na majątek wspólny określić na kwotę 286.400 zł; zmienić je również w punkcie VI w ten sposób, że punkt ten uchylić;

II.  w pozostałym zakresie apelacje wnioskodawczyni i uczestnika postępowania oddalić;

III.  oddalić wnioski wnioskodawczyni i uczestnika postępowania o zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO Jarosław Jaroń SSO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk SSR del. Magdalena Rzeszutek-Jaworska

Sygn. akt II Ca 2011/16

UZASADNIENIE

Postanowieniem z 15 lipca 2016 r. o sygn. akt I Ns 281/12 w sprawie o podział majątku wspólnego pomiędzy wnioskodawczynią B. D. a uczestnikiem C. D. (1) Sąd Rejonowy w Oławie:

I.  ustalił, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków B. D. i C. D. (1) wchodzą:

1)  nieruchomość stanowiąca zabudowaną domem mieszkalnym jednorodzinnym działkę gruntu nr (...) o powierzchni 0,1103 ha, położoną w Ż. (gmina S.), dla której Sąd Rejonowy w Oławie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), tj. składnik majątku o wartości rynkowej 810.000 zł;

2)  prawo najmu lokalu mieszkalnego składającego się z trzech pokoi, kuchni, w.c. i przedpokoju (z przynależną piwnicą), o łącznej powierzchni 67,25 m ², znajdującego się w zasobach Gminy M. W., położonego we W., przy ul. (...), tj. składnik majątku o wartości 260.074,80 zł;

3)  udział kapitałowy w spółce cywilnej Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) s.c. z siedzibą we W. o wartości 51.822,60 zł;

4)  zysk pochodzący z prowadzonej przez wspólników Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) spółki cywilnej z siedzibą we W. działalności gospodarczej, osiągnięty w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 16 listopada 2011 r. w wysokości 12.540,39 zł;

5)  samochód osobowy marki O. (...), rok produkcji 1997, o nr rej. (...), o wartości 2.000 zł;

6)  ruchomości stanowiące wyposażenie domu mieszkalnego położonego w Ż. o łącznej wartości 4.331 zł;

7)  ruchomości stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) o łącznej wartości 1.566 zł;

8)  środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz uczestnika C. D. (1) w (...) Banku (...) S.A. w W. w wysokości 6.828,92 zł;

9)  środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz wnioskodawczyni B. D. w Banku (...) S.A. z siedzibą we W. w wysokości 68,25 zł;

10)  środki na lokatach w (...) Banku S.A. z siedzibą w W. w wysokości 81.754,24 zł;

tj. składniki majątku o łącznej wartości 1.230.986,20 zł;

II.  ustalił, iż udziały wnioskodawczyni B. D. i uczestnika C. D. (1) w ich majątku wspólnym były równe;

III.  dokonał podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika postępowania w ten sposób, że:

1)  B. D. przyznał na wyłączną własność:

a)  nieruchomość opisaną w punkcie I ppk 1) niniejszego postanowienia o wartości 810.000 zł;

b)  ruchomości stanowiące wyposażenie domu w Ż. o wartości 4.331 zł;

c)  samochód osobowy marki O. (...), opisany w pkt I ppk 4) niniejszego postanowienia o wartości 2.000 zł;

d)  środki zgromadzone na rachunku bankowym wskazanym w punkcie I ppkt 9 niniejszego postanowienia o wartości 68,25 zł;

tj. składniki majątku wspólnego o łącznej wartości 816.399,25 zł;

2)  C. D. (1) przyznał na wyłączną własność:

a)  prawo najmu lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie I ppkt 2) niniejszego postanowienia o wartości 260.074,80 zł;

b)  ruchomości stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) o wartości 1.566 zł;

c)  udział kapitałowy w spółce cywilnej opisanej w punkcie I ppkt 3) niniejszego postanowienia o wartości 51.822,60 zł;

d)  zysk opisany w punkcie I ppkt 4) niniejszego postanowienia o wartości 12.540,39 zł;

e)  środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz uczestnika C. D. (1) w (...) S.A. w W. w wysokości 6.828,92 zł;

f)  środki na lokatach w (...) S.A. z siedzibą w W. w wysokości 81.754,24 zł;

tj. składniki majątku o łącznej wartości 414.586,95 zł;

IV.  zasądził od wnioskodawczyni B. D. na rzecz uczestnika C. D. (1) kwotę 200.906,15 zł tytułem spłaty jego udziału w majątku wspólnym, płatną w terminie do trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności;

V.  ustalił, że wnioskodawczyni dokonała nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny byłych małżonków B. D. i C. D. (1) w wysokości 457.876 zł;

VI.  zasądził od uczestnika C. D. (1) na rzecz wnioskodawczyni B. D. kwotę 172.874,30 zł tytułem rozliczenia nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny byłych małżonków B. D. i C. D. (1), płatną w terminie do trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności;

VII.  w pozostałym zakresie wnioski wnioskodawczyni i uczestnika postępowania oddalił;

VIII.  stwierdził, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie;

IX.  nakazał wnioskodawczyni B. D. uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Oławie kwotę 67,27 zł tytułem brakujących wydatków sądowych;

X.  nakazał uczestnikowi C. D. (1) uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Oławie kwotę 833,74 zł tytułem brakujących wydatków sądowych.

Powyższe orzeczenie zapadło na podstawie następujących ustaleń faktycznych:

B. D. i C. D. (1) pozostawali w związku małżeńskim od dnia 14 października 1989 r. do dnia 16 listopada 2011 r. Małżonkowie nie zawierali małżeńskich umów majątkowych. Wyrokiem z dnia 25 października 2011 r., wydanym w sprawie o sygn. akt XIII RC 2325/11, Sąd Okręgowy we Wrocławiu rozwiązał małżeństwo B. i C. D. (1) przez rozwód bez orzekania o winie. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu 16 listopada 2011 r. Początkowo, uczestnicy B. i C., małżonkowie D., mieszkali wraz z dziećmi w lokalu mieszkalnym położonym we W. przy ul. (...). Mieszkanie stanowiło przedmiot umowy najmu zawartej z Gminą W.. Małżonkowie wyposażyli lokal w niezbędne przedmioty, sprzęt gospodarstwa domowego i meble. Mieszkanie położone we W., przy ul. (...) było przez małżonków remontowane tuż przed ustaniem związku małżeńskiego. Koszt remontu mieszkania wyniósł uczestników ok. 16.000 zł. Lokal remontowany był głównie z inicjatywy uczestnika postępowania i ze środków pochodzących z dochodów uczestnika. B. D. była właścicielką nieruchomości położonej w Ż., a objętej pierwotnie księgą wieczystą KW nr (...). Nieruchomość tę wnioskodawczyni nabyła od rodziców na mocy umowy przekazania gospodarstw rolnego w drodze sprzedaży i darowizny. Transakcja miała miejsce 14 grudnia 1990 r. Nieruchomość nie weszła do majątku wspólnego byłych małżonków B. i C. D. (1). W roku 1999 B. D., po dokonaniu parcelacji nieruchomości na mniejsze działki o przeznaczeniu budowlanym, dokonała ich sukcesywnej sprzedaży. W wyniku umów sprzedaży zawartych przez wnioskodawczynię z osobami trzecimi w: maju 1999 r., lipcu 1999 r., sierpniu 1999 r., październiku 1999 r., listopadzie 1999 r., grudniu 1999 r., październiku 2000 r. i listopadzie 2000 r. wnioskodawczyni tytułem ceny sprzedaży działek otrzymała środki w wysokości łącznej 611.400 zł. W wyniku porozumienia Wójta Gminy Ś. i B. D., wnioskodawczyni uiściła na rzecz Gminy Ś. kwotę 54.000 zł tytułem różnicy pomiędzy należnym jej odszkodowaniem w związku z wywłaszczeniem B. D. z działek nr (...) (przejętych przez Gminę pod drogi), a rentą planistyczną należną Gminie od wnioskodawczyni, w związku z przekształceniem jej nieruchomości z rolnych na budowlane i osiągnięciem dochodu z tytułu sprzedaży działek. Dodatkowo, w związku z rozliczeniem stron – wnioskodawczyni uiściła a rzecz Gminy Ś. kwotę 42.939,46 zł. Wszystkie w/w sumy wnioskodawczyni spłaciła ze środków otrzymanych ze sprzedaży działek. Celem uregulowania kwestii rodzinnych, ze środków otrzymanych ze sprzedaży działek w Ż. B. D. darowała na rzecz:

- siostry M. W. (1) kwotę 5.000 zł;

- siostry M. G. kwotę 85.000 zł;

- siostry A. M. kwotę 5.000 zł.

Pieniądze przekazane przez wnioskodawczynię na rzecz jej braci i pozostałych sióstr zostały przez rodzeństwo wnioskodawczyni zwrócone. Na mocy umowy darowizny zawartej w dniu 16 września 1999 r. B. D. darowała B. i C. D. (1) do majątku wspólnego prawo własności działki nr (...) o powierzchni 0,1103 ha, położonej w Ż. (gmina S.), dla której Sąd Rejonowy w Oławie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...). Działka wchodziła w skład działek tworzących nieruchomość uprzednio nabytą przez wnioskodawczynię od jej rodziców w drodze umowy przejęcia gospodarstwa rolnego. Na przedmiotowej działce, w trakcie małżeństwa, byli małżonkowie B. i C. D. (2) wybudowali, wykończyli i wyposażyli w niezbędny sprzęt AGD oraz meble budynek mieszkalny jednorodzinny, przeznaczony na potrzeby mieszkaniowe rodziny, którą wspólnie tworzyli. Małżonkowie przeprowadzili się do nowo wybudowanego domu w 2001 roku. Środki potrzebne na przeprowadzenie powyższej inwestycji pochodziły ze środków otrzymanych przez B. D. tytułem ceny sprzedaży działek budowlanych w Ż. i pozostałych po spłacie zobowiązań na rzecz rodzeństwa wnioskodawczyni oraz na rzecz Gminy Ś.. Aktualna wartość rynkowa nieruchomości gruntowej położonej nieruchomości stanowiącej zabudowaną domem mieszkalnym jednorodzinnym działkę gruntu nr (...) o powierzchni 0,1103 ha, położonej w Ż. (gmina S.), dla której Sąd Rejonowy w Oławie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...) wynosi 810.000 zł. Wartość odtworzeniowa w/w nieruchomości, odnosząca się do kosztów budowy budynku mieszkalnego wraz z wykończeniem, a także sumująca koszt zakupu działki przy uwzględnieniu poziomu cen z pierwszej połowy 2001 roku wynosi 536.876 zł, przy czym mieszczący się w tej sumie koszt zakupu działki wynosi 79.000 zł. Wartość odtworzeniowa budynku mieszkalnego i jego wykończenia, według poziomu cen z pierwszej połowy 2001 roku wynosi zatem 457.879 zł. Wartość rynkowa efektywnej stawki czynszu rynkowego za lokal mieszkalny nr (...) znajdujący się w budynku przy ulicy (...) we W. o powierzchni mieszkalnej (...) m ^{( 2)} wynosi 1.093,65 zł. Obowiązująca aktualnie w stosunku do lokalu mieszkalnego zlokalizowanego we W. przy ul. (...) wysokość czynszu regulowanego wynosi 371,22 zł. W trakcie trwania małżeństwa strony zakupiły samochód osobowy marki O. (...), rok produkcji 1997, o nr rej. (...). Samochód służył potrzebom B. D. i po rozstaniu stron pozostawał w jej użytkowaniu. Pojazd jest uszkodzony, nie nadaje się do dalszego użytku. Aktualna wartość pojazdu wynosi nie więcej niż 2.000 zł. Aktualnie byli małżonkowie B. D. i C. D. (1) zamieszkują osobno – wnioskodawczyni zamieszkuje w domu w Ż., natomiast uczestnik zamieszkuje w będącym przedmiotem najmu stron lokalu mieszkalnym we W. (ul. (...)). Ruchomości będące składnikami majątku wspólnego uczestników postępowania i stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego, pozostające w dyspozycji uczestnika postępowania, przedstawiają aktualnie równowartość kwoty 1.566 zł. W czasie trwania małżeństwa małżonkowie zakupili i wyposażyli wybudowany przez nich dom jednorodzinny w meble i sprzęty gospodarstwa domowego o łącznej, aktualnej wartości 4.331 zł. Wyposażenie dom pozostaje w użytkowaniu B. D.. Środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz uczestnika C. D. (1) w (...) S.A. w W. wynosiły w dniu 16.11.2011 r. 6.828,92 zł. Środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz wnioskodawczyni B. D. w(...) S.A. z siedzibą we W. wynosiły w dniu 16.11.2011 r. 68,25 zł. Środki zgromadzone na lokatach w (...) S.A. z siedzibą w W., prowadzonych na rzecz C. D. (1), wynosiły w dniu ustania wspólności majątkowej małżeńskiej uczestników postępowania łącznie 81.754,24 zł. W dniu 16 października 1992 r. C. D. (1) zawarł z R. S. umowę spółki cywilnej działającej pod firmą: Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) s.c. z siedzibą we W.. Wspólnicy utrzymywali się z pracy świadczonej na rzecz przedsiębiorstwa osobiście. Przedmiotem działalności przedsiębiorstwa jest: eksport-import, handel, skup-sprzedaż części zamiennych i maszyn, naprawa maszyn szyjących, usługi ślusarskie i mechaniczne. Dochody z przedsiębiorstwa stanowiły dochody rodziny B. i C. D. (1). Wspólnicy spółki na dzień 16.11.2011 r. nie byli właścicielami jakiejkolwiek nieruchomości. Spółka użytkowała pomieszczenia w budynku we W. na zasadzie najmu. Innym majątkiem spółki były ruchome środki trwałe, w tym samochód (...) rok prod. 2007, nr rej. (...). Aktualna wartość rynkowa Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) s.c. z siedzibą we W. wynosi 103.645,20 zł. W okresie od 1 stycznia 2011 r. do 16 listopada 2011 r. przedsiębiorstwo, którego wspólnikiem jest C. D. (1), wypracowało zysk w wysokości przypadającej na wspólnika C. D. (1) 12.540,39 zł.

Mając na uwadze tak ustalony stan faktyczny Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek o podział majątku wspólnego byłych małżonków B. i C. D. (1) i zasądzenie stosownych spłat należało uwzględnić. Na uwzględnienie zasługiwały także zgłoszone przez wnioskodawczynię już we wniosku żądanie rozliczenia wydatków poczynionych z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny byłych małżonków. W sprawie bezspornym było, że uczestnicy postępowania pozostawali w związku małżeńskim od dnia 14 października 1989 r. do dnia 16 listopada 2011 r., w którym to dniu uprawomocniło się orzeczenie Sądu o rozwiązaniu małżeństwo stron przez rozwód. Jako że w trakcie trwania małżeństwa uczestnicy postępowania nie zawierali umów małżeńskich majątkowych, uznać należało, że data prawomocności wyroku rozwodowego, tj. 16 listopada 2011 r. jest datą ustania wspólności małżeńskiej majątkowej i jako taka była miarodajna dla wyceny składników wchodzących w skład majątku wspólnego, albowiem do dnia ustania wspólności małżonków obowiązywał ustrój wspólności małżeńskiej majątkowej. Wskazać także należy, że zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Pojęcie „przedmioty majątkowe”, użyte w art. 31 § 1, obejmuje prawa majątkowe zarówno bezwzględne (przede wszystkim prawo własności rzeczy, ale i inne prawa rzeczowe), jak i prawa względne, w tym wierzytelności. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ustanawia ogólnego domniemania prawnego na rzecz przynależności składników mienia małżonków do majątku wspólnego. Z konstrukcji unormowania zawartego w art. 31 i 33 k.r.o. wynika jednak, że zasadą jest poddanie wspólności ustawowej ogółu przedmiotów majątkowych należących do małżonków, a przynależność przedmiotów majątkowych do ich majątków osobistych ma charakter wyczerpująco wymienionych wyjątków. Do majątku wspólnego należą przedmioty majątkowe nabyte zarówno przez oboje małżonków, jak i przez jednego z nich. Dla przynależności przedmiotu majątkowego do majątku wspólnego zatem nie ma znaczenia, czy stroną czynności prawnej, której skutkiem jest nabycie przedmiotu majątkowego, są oboje małżonkowie, czy jedno z nich. Zgodnie z art. 567 § 1 i 2 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Do postępowania stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Stosownie do treści art. 45 k.r.o. każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Z treści § 3 cytowanego przepisu wynika, że analogiczne zasady zwrotu stosuje się w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego. W postępowaniu o podział majątku wspólnego rozliczeniu podlegają również nakłady z majątku odrębnego małżonków na majątek odrębny jednego z nich (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 grudnia 1980 r., III CZP 46/80, OSN 1981, z. 11, poz. 206). Sąd Rejonowy w postępowaniu o podział majątku byłych małżonków B. D. i C. D. (1) zobligowany był zatem do ustalenia składu i wartości majątku wspólnego. Zainteresowani byli zgodni, co do przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego, zarówno ruchomości, nieruchomości, jak i innych praw majątkowych (najem lokalu mieszkalnego, przedsiębiorstwo prowadzone przez C. D. (1) w formie spółki cywilnej) – pozostawali jednak w sporze co do wartości zgłoszonych do podziału składników majątku wspólnego. Celowym w tej sytuacji było przeprowadzenie postępowania dowodowego, wysłuchanie i przesłuchanie stron oraz zasięgnięcie opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego, o co w/w uczestnicy postępowania zgodnie wnosili. Na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy, w oparciu o przesłuchanie uczestników, Sąd ustalił, iż w skład majątku wspólnego wchodzi m.in. prawo własności nieruchomości stanowiącej zabudowaną domem mieszkalnym jednorodzinnym działkę gruntu nr (...) o powierzchni 0,1103 ha, położoną w Ż. (gmina S.), dla której Sąd Rejonowy w Oławie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...). Wobec braku jednolitych stanowisk stron co do wartości tegoż składnika majątku wspólnego Sąd dopuścił na tę okoliczność dowód z opinii biegłego z zakresu m.in. szacowania nieruchomości – rzeczoznawcy majątkowego, albowiem ustalenie wartości nieruchomości wymagało wiadomości specjalnych (art. 278 §1 k.p.c.). Sporządzona przez biegłego sądowego z listy biegłych sądowych przy Sądzie Okręgowym we Wrocławiu, mgr inż. W. R., opinia jest kompleksowa, logiczna i rzetelna. Należy także wskazać, że zastosowane przez biegłego zasady i metody wyceny są konsekwencją regulacji powszechnie obowiązującej normującej sposób ustalania wartości nieruchomości, a mianowicie wydanego z delegacji ustawowej zawartej w ustawie o gospodarce nieruchomościami i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 września 2004 roku w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego (Dz. U. 207, poz. 2109). Biegły wykorzystując posiadane wiadomości specjalne dokonał kompetentnej i wszechstronnej wyceny przedmiotowej nieruchomości, wszechstronnie odniósł się do kwestii spornych, istotnych dla rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu, stanowiących treść tezy dowodowej. Zgodnie też z obowiązującymi przepisami przy szacowaniu wartości nieruchomości biegły wziął pod uwagę stan nieruchomości z dnia ustania małżeńskiej wspólności majątkowej, tj. 16 listopada 2011 r., a według cen aktualnych. Przy czym, w ocenie Sądu Rejonowego, chybione okazały się zarzuty uczestnika postępowania, C. D. (1), kierowane pod adresem operatu szacunkowego nieruchomości w zakresie nieprawidłowo przyjętej do wyceny nieruchomości powierzchni budynku mieszkalnego oraz w zakresie pominięcia przez biegłego sądowego w operacie szacunkowym okoliczności wpływających na wartość rynkową nieruchomości w Ż., tj. podwójnego stanowiska garażowego, starannego zagospodarowania otoczenia budynku (kaskady, strumyk wodny, japońska brama torii, skalniak, nasadzenia wartościowych drzew), wyposażenia domu w tzw. ogród zimowy – oszklone pomieszczenie przeznaczone na dzienny, rekreacyjny pobyt ludzi w ciągu całego roku. Uczestnik zarzucił (pismo procesowe k. 331), że wskutek pominięcia w/w cech posesji wskazana przez biegłego sądowego wartość nieruchomości na poziomie 810.000 zł została stanowczo zaniżona w stosunku do cen nieruchomości oferowanych do sprzedaży na wolnym rynku, zlokalizowanych w okolicy Ż. lub w samych Ż.. Zdaniem Sądu, w/w argumenty nie mogły zostać uwzględnione. Słuchany na rozprawie w dniu 31.05.2016 r. biegły sądowy W. R., autor opinii głównej, wyjaśnił w tym aspekcie wątpliwości podniesione przez uczestnika. Biegły wskazał, że wskazana w piśmie procesowym uczestnika (k. 331) powierzchnia budynku, a przyjęta przez biegłego do wyceny powierzchnia domu – różnią się, bowiem w operacie szacunkowym, brana jest pod uwagę tzw. powierzchnia użytkowa wyznaczona przez normy ISSO, uczestnik zaś wskazuje na tzw. powierzchnią całkowitą. Biegły wskazał, że w tym zakresie przyjął do wyceny powierzchnię użytkową liczoną w poszczególnych pomieszczeniach tylko do 190 cm wysokości tychże pomieszczeń. Pominął biegły natomiast powierzchnię pod skosami oraz powierzchnię w pomieszczeniach niższych niż 190 cm. Tę samą normę biegły przyjął przy okazji szacowania cen 1m ^{( 2)} w nieruchomościach budynkowych przyjętych do porównania, stanowiących przedmiot transakcji rynkowych. Odnosząc się natomiast do wskazanych przez uczestnika ofert, biegły zwrócił uwagę na ich nieweryfikowalność. Biegły wskazał, że do sporządzenia operatu szacunkowego nieruchomości stanowiącej przedmiot majątku wspólnego przyjęto te same normy w stosunku do transakcji rzeczywiście przeprowadzonych, nie brał natomiast pod uwagę ofert sprzedaży nieruchomości, które to oferty mogły w istocie w ogóle nie zostać przyjęte. Biegły odniósł się także do pozostałych zarzutów uczestnika w zakresie zarzucanego biegłemu zaniżenia wartości rynkowej nieruchomości w świetle istniejącego wyposażenia domu i zagospodarowania ogrodu. Biegły wyjaśnił, że szacując nieruchomość pod kątem cech stanowiących o zainteresowaniu nieruchomością ze strony ewentualnego jej nabywcy, wziął pod uwagę standard wykończenia budynku i stan zagospodarowania działki. Biegły wyjaśnił, że jeżeli można się zgodzić, że poszczególne gatunki roślin stają się droższe w miarę upływu czasu, to jednak stan zagospodarowania działki jest brany pod uwagę kompleksowo, jako cecha ogólna. Standard zagospodarowania działki określił biegły jako średni, choćby z uwagi na zniszczone ogrodzenie nieruchomości. Podobnie biegły wyjaśnił, że wziąwszy pod uwagę istnienie oranżerii, pod kątem zaliczenia jej powierzchni użytkowej do powierzchni użytkowej całego budynku, należy jednak mieć na uwadze jej średni stan techniczny związany ze zużyciem materiałów wykończeniowych, pęknięciami i odpadaniem kafli oraz średnim jak na aktualny rynek standardem wykończenia 11-letniego domu. Biegły wyjaśnił, że w ten sam sposób odnosił się także do wszystkich nieruchomości wziętych do porównania, stosując te same standardy do przyjętych poszczególnych cech nieruchomości opisanych w operacie szacunkowym. Zdaniem Sądu, ustalenia oraz wnioski biegłego płynące z opinii odnośnie omawianych cech budynku (podwójny garaż i ogród zimowy) i cech posesji (ogród, skalniak, strumyk wodny z kaskadą) są logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Jak podkreślił biegły w swej opinii ustnej, istotne jest stosowanie tych samych norm i przyjmowanie tych samych kryteriów dla określenia poszczególnych cech nieruchomości szacowanej i nieruchomości porównywanych, co gwarantuje zachowanie obiektywizmu wniosków płynących z operatu szacunkowego. Biegły w opinii ustnej złożonej na rozprawie w dniu 31.05.2016 r. w całości podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w opinii pisemnej. Sąd rozstrzygający niniejszą sprawę, w pełni podziela stanowisko biegłego sądowego wyrażone w sprawie i nie znajduje podstaw do przyjęcia argumentów wskazanych przez uczestnika postępowania. Z uwagi na fakt, że kierowane pod adresem operatu szacunkowego zarzuty nie mogły zatem podważyć wniosków płynących z operatu szacunkowego, Sąd uznał dowód z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości W. R. za wiarygodną podstawę do dokonania ustaleń. Na tej podstawie Sąd ustalił, iż aktualna wartość rynkowa nieruchomości gruntowej położonej w Ż. przy ul. (...) (działka numer (...), o pow. 1103 m ^{( 2)}), zabudowanej budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, według stanu tejże nieruchomości z dnia 16 listopada 2011 r., a według cen aktualnych, wynosi około 810.000 zł. Ustalenie w tym zakresie znalazło swój wyraz w punkcie I ppkt 1) postanowienia z dnia 15 lipca 2016 r. Co do wartości wchodzącego w skład majątku wspólnego byłych małżonków B. i C. D. (1) prawa najmu lokalu mieszkalnego składającego się z trzech pokoi, kuchni, w.c. i przedpokoju (z przynależną piwnicą) o łącznej powierzchni 67,25 m ^{( 2)}, znajdującego się w zasobach Gminy M. W., położonego we W. przy ul. (...), należy wskazać, że słusznie wnioskodawczyni wskazała, iż zasadę określania wartości rynkowej takiego prawa majątkowego wskazuje orzecznictwo Sądu Najwyższego. W uchwale z dnia 09.05.2008 r. podjętej w sprawie o sygn. akt III CZP 33/08 Sąd Najwyższy wskazał wprost, że prawo najmu lokalu komunalnego, za który opłacany jest czynsz w wysokości ustalonej w uchwale rady gminy, wydanej na podstawie art. 8 pkt 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), stanowi składnik majątku wspólnego małżonków i podlega rozliczeniu przy podziale tego majątku. Jego wartość odpowiada różnicy pomiędzy czynszem opłacanym a czynszem wolnym, z uwzględnieniem w konkretnych okolicznościach okresu prawdopodobnego trwania stosunku najmu. Przy ustalaniu tej wartości nie uwzględnia się możliwości preferencyjnego zakupu lokalu przez najemcę (OSNC 2009/6/86, Biul.SN 2008/5/4). Biorąc pod uwagę opisaną wyżej regułę, jak także zważywszy na wnioski płynące z opinii biegłego sądowego mgr W. R., sporządzonej w sprawie na okoliczność ustalenia wysokości czynszu wolnorynkowego możliwego do uzyskania za lokal mieszkalny nr (...), przy ul. (...) we W., Sąd ustalił, że wartość rynkowa prawa najmu w/w lokalu mieszkalnego wynosi 260.074,80 zł. Jak wskazał bowiem biegły sądowy w opinii z dnia 30.11.2015 r.. wartość efektywnej stawki czynszu najmu w/w lokalu mieszkalnego o powierzchni 67,25 m ^{( 2)}, położonego we W. przy ul. (...), w warunkach wolnorynkowych wynosi 1.093,65 zł miesięcznie. Sąd przyjął w/w wartość wskazaną przez biegłego, bowiem wartość ta uwzględnia spodziewane straty w dochodach uzasadnione rynkowo czynnikami zewnętrznymi (np.: pustostanami i zaległościami czynszowymi) oraz stanem wycenianej nieruchomości (duża powierzchnia lokalu, niski standard wykończenia, brak centralnego ogrzewania, mała funkcjonalność – pokoje zlokalizowane na dwóch kondygnacjach, wejście na drugą kondygnację – wąskimi schodami). Nadto, jak wynika z zaświadczenia kierownika biura obsługi klienta (...) Gminy W. z dnia 09.06.2016 r. (k. 359 i nast.), aktualna wysokość czynszu (regulowanego) dla w/w lokalu mieszkalnego wynosi 371,22 zł/m-c. Różnica pomiędzy wysokością miesięcznego czynszu rynkowego i wysokością miesięcznego czynszu regulowanego wynosi 722,43 zł (1.093,65 zł – 371,22 zł = 722,43 zł). Słusznie wskazuje, zdaniem Sądu, wnioskodawczyni, że przewidywany czas trwania stosunku najmu, biorąc pod uwagę wiek uczestnika postępowania, wynosi 30 lat. Mnożąc w/w wartość, tj. kwotę 722,43 zł przez ilość miesięcy składającą się na ten okres, otrzymany licznik wynosi 260.074,80 zł (722,43 zł x 30 lat x 12 miesięcy = 260.074,80 zł). Sąd przyjął w/w wartość prawa najmu lokalu mieszkalnego położonego we W. na potrzeby rozliczeń małżonków w niniejszym postępowaniu (pkt I ppkt 2 orzeczenia). Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków B. D. i C. D. (1) wchodzi także udział kapitałowy w spółce cywilnej Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) s.c. z siedzibą we W. o wartości 51.822,60 zł oraz zysk pochodzący z prowadzonej przez wspólników Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) spółki cywilnej z siedzibą we W. działalności gospodarczej, osiągnięty w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 16 listopada 2011 r. w wysokości 12.540,39 zł. W tym zakresie Sąd także posłużył się ustaleniami płynącymi z opinii biegłego sądowego W. R., sporządzonej w dniu 30 listopada 2015 r. Przy czym w zakresie określenia w/w składników majątku wspólnego Sąd wziął pod uwagę stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone m.in. w uchwale 15.09.2004 r., III CZP 46/04, w którym Sąd Najwyższy wskazał, że wierzytelność z tytułu pokrycia wkładu jednego ze małżonków w spółce cywilnej ze środków należących do majątku wspólnego małżonków podlega rozliczeniu na podstawie art. 45 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Sytuacja wygląda bowiem tak, że w zamian za wkład (pochodzący z majątku wspólnego) wspólnik otrzymuje uprawnienie spółkowe w spółce cywilnej, które przysługuje już tylko jemu. Konieczność analogicznego jedynie stosowania art. 45 wynika stąd, że wkład z majątku wspólnego małżonków wchodzi w skład majątku wspólnego wspólników cywilnych, jednak uprawnienie spółkowe z tego tytułu przysługuje tylko jednemu z nich. W takiej sytuacji małżonek mógł żądać od drugiego małżonka zwrotu połowy wartości wniesionego w ten sposób wkładu. W 2008 roku Sąd Najwyższy podtrzymał ogólną tezę o stosowaniu w drodze analogii art. 45 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, jednak wskazał inne zasady ustalania wartości nakładu i sposobu jego rozliczenia. Sąd uznał, że małżonek wyrażający zgodę na rozporządzenie majątkiem wspólnym poprzez wniesienie go tytułem wkładu do spółki cywilnej liczyć się musi z niepewnością gospodarczego powiedzenia się tego przedsięwzięcia. Musi liczyć się zarówno z udziałem w zyskach, jak i stratach. W takiej sytuacji przyjmuje się dla rozliczenia fikcję prawną, że do rozwiązania spółki (jawnej, w którą została przekształcona spółka cywilna) dochodzi w dniu ustania wspólności majątkowej małżeńskiej i roszczenie o zwrot wkładu będzie odnosiło się do wartości udziału kapitałowego wspólnika w dniu tak ustalonego rozwiązania umowy spółki (art. 65 k.s.h.) Gdyby jednak na skutek poniesionych strat wartość udziału kapitałowego była niższa od wartości wniesionego wkładu małżonek nie będzie mógł co do zasady skutecznie dochodzić wyrównania. Jeżeli natomiast bilans spółki jawnej był ujemny, małżonek nie będzie miał żadnego roszczenia. Ryzyko ponoszą więc oboje małżonkowie. Prostą konsekwencją przyjętych wyżej wniosków jest, że w przypadku wzrostu wartości spółki małżonek ponoszący ryzyko będzie uprawniony do udziału w zysku i w przypadku wzrostu wartości przypadającego na niego udziału kapitałowego dochodzić będzie mógł wypłacenia jego wartości. Do majątku wspólnego należy więc również przyrost wartości spółki osobowej, której wspólnikiem jest tylko jeden z małżonków, gdy wkład do tej spółki został wniesiony z majątku wspólnego małżonków. Przy czym Sąd Najwyższy wskazał, że sama zasada odnosi się również do sytuacji, w której z majątku wspólnego małżonków zostały nabyte udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Jak także stwierdził Sąd Najwyższy w swych orzeczeniach, przy obliczaniu wartości udziałów w obu wchodzących w grę spółkach, trzeba kierować się ogólną zasadą nakazującą uwzględniać stan spółki na dzień ustania wspólności majątkowej, a cen z chwili orzekania. Jeżeli zatem udział w spółce (cywilnej czy handlowej) został wniesiony z majątku wspólnego małżonków, to mimo, że wspólnikiem zostaje tylko jeden z nich, przy podziale majątku drugi małżonek może dochodzić zwrotu nie tylko wkładu, jaki został poczyniony, ale i części wartości spółki przypadającej na część wkładu przypadającą na tego małżonka i to nie z chwili wniesienia wkładu, a o wiele później, gdy wartość spółki jest już inna. Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy, stwierdzić zatem należy, że skoro spółka cywilna Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) s.c. z siedzibą we W., której wspólnikiem jest C. D. (1), została zawiązana w trakcie trwania związku małżeńskiego małżonków D., w braku jakichkolwiek dowodów przeciwnych, wkład wniesiony do spółki przez uczestnika postępowania w postaci przedsiębiorstwa prowadzonego przez uczestnika osobiście stanowił majątek wspólny byłych małżonków B. i C. D. (1). Wartość udziałów C. D. (1) w majątku spółki cywilnej (...), liczona według stanu tego przedsiębiorstwa na dzień ustania majątku wspólnego, a według cen aktualnych – stanowi składnik majątku wspólnego podlegający rozliczeniu w niniejszym postępowaniu. Bezsporne przy tym pozostawało, że C. D. (1) przysługują równe udziały w spółce cywilnej (...), a zatem ich wartość, zważywszy na fakt, że wspólników jest dwóch oraz biorąc pod uwagę przedstawioną w operacie szacunkowym przez biegłego wycenę rynkową wartości całego przedsiębiorstwa w wysokości 103.645,20 zł, stanowi równowartość kwoty 51.822,60 zł (1/2 z kwoty 103.645,20 zł). Dodatkowo, zważywszy na wnioski płynące ze stanowiska Sądu Najwyższego, w skład majątku wspólnego wchodzi także przypadający na wspólnika – uczestnika C. D. (1) – zysk pochodzący z prowadzonej przez wspólników Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) spółki cywilnej z siedzibą we W. działalności gospodarczej, osiągnięty w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 16 listopada 2011 r. w wysokości 12.540,39 zł. Powyższe składniki majątku oraz ich wartość zostały ujęte w punkcie I podpunktach 3) i 4) niniejszego postanowienia. Sąd ustalił także, że w skład majątku wspólnego uczestników postępowania wchodzą ruchomości stanowiące wyposażenie domu mieszkalnego położonego w Ż. o łącznej wartości 4.331 zł jak i rzeczy stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) o łącznej wartości 1.566 zł. Przy ustalaniu w/w składników majątku wspólnego i ich wartości Sąd wziął z kolei pod uwagę stanowisko uczestnika postępowania zaprezentowane w piśmie procesowym z dnia 5 września 2013 r. (k. 272). W ocenie Sądu, stanowisko to jest logiczne i pozostaje zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Byli małżonkowie, w trakcie trwania związku małżeńskiego, zajmowali – na potrzeby wspólnie tworzonej rodziny – zarówno mieszkanie we W. jak i w późniejszym okresie – dom w Ż.. Naturalnym jest, że zarówno jedno, jak i drugie lokum zostało przez małżonków wyposażone w niezbędne sprzęty i rzeczy ruchome. Ich skład i wartość przedstawiona w piśmie procesowym z dnia 5 września 2013 r. nie zostały zakwestionowane przez wnioskodawczynię. Stan mieszkania oraz domu – ich wyposażenie – obrazują także opinie biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego – W. R., a zwłaszcza zawarte w tych dokumentach fotografie pomieszczeń, co do których to dokumentów, uczestnicy nie zgłaszali żadnych zarzutów. Sąd poprzestał zatem na zgodnych stanowiskach stron w tym zakresie i zważywszy także na ekonomikę procesową zaniechał czynienia w/w ustaleń za pomocą opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania ruchomości. Zważywszy na powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I ppkt 6) postanowienia. Mając na uwadze zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, kierując się tą samą zasadą – ekonomiki procesowej – Sąd ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi także samochód osobowy marki O. (...), rok produkcji 1997, o nr rej. (...), o aktualnej wartości rynkowej nie wyższej niż 2.000 zł. W kontekście powyższych ustaleń wskazać należy, że chociaż początkowo byli małżonkowie byli zgodni co do tego, że wartość w/w samochodu według stanu na dzień ustania majątku wspólnego wynosiła 4.000 zł, zgodzić się należało ze stanowiskiem wnioskodawczyni wyrażonym na rozprawie w dniu 4 lipca 2016 r., iż aktualnie jest to wartość zawyżona. W świetle bowiem dowodów przedłożonych przez wnioskodawczynię w tym dniu, mając na uwadze aktualne ceny pojazdów tej samej marki i tego samego roku produkcji, wnioski, które nasuwają się w sposób oczywisty wskazują, że wartość samochodu O. (...), pojazdu będącego już w stanie nieużytecznym (wartość złomowa i części) – szacuje się na poziomie nie większym, niż 2.000 zł. Należy wszak dodatkowo pamiętać, że przy konieczności zezłomowania pojazdu, niezbędne będzie poniesienie przez wnioskodawczynię dodatkowych kosztów. Nie zasługiwały przy tym na uwzględnienie zgłoszone przez uczestnika w reakcji na w/w okoliczności zarzuty i kolejne wnioski dowodowe (składane podczas rozprawy w dniu 4 lipca 2016 r.), że zważywszy na w/w argumenty wnioskodawczyni, prowadzące w istocie do obniżenia przypadającej względem niej spłaty, należałoby zweryfikować wartość samochodu marki H. (...) pozostającego w użytkowaniu uczestnika i wycenionego przez biegłego sądowego rzeczoznawcę majątkowego na kwotę 39.500 zł (strona 23 operatu szacunkowego (...) s.c. we W. z 08.12.2015 r.). Wskazać bowiem należy, że w/w samochód jest środkiem trwałym zaewidencjonowanym w majątku spółki cywilnej (...) i został przez biegłego sądowego wyceniony właśnie jako środek trwały majątku PHU (...) s.c. Nadto, co istotne, wskazana przez biegłego sądowego wartość pojazdu H. (...) – jest aktualna i wynika właśnie z opinii biegłego sporządzonej na zlecenie Sądu w dniu 08.12.2015 r. Uczestnik nie wnosił zastrzeżeń pod adresem tegoż dowodu w zakreślonym przez Sąd terminie. Nie wskazywał także, aby stan pojazdu uległ od wyceny takiej zmianie, aby miało to wpływ na jego wartość. Aktualizacja operatu szacunkowego w odniesieniu wyłączni do wartości rynkowej samochodu H. (...), dokonana w oderwaniu od wartości całego udziału kapitałowego uczestnika w spółce (...) – byłaby, zdaniem Sądu czynnością pozostającą w sprzeczności z ekonomiką procesową i zmierzałoby wyłącznie do przewlekłości postępowania. Z powyższych względów Sąd ustalił jak w punkcie I podpunkcie 5) postanowienia. Jak wynika z dokumentów w postaci zaświadczeń instytucji finansowych i banków, w skład majątku wspólnego byłych małżonków – uczestników postępowania B. D. i C. D. (1) wchodzą także środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz uczestnika C. D. (1) w (...) S.A. w W. w wysokości 6.828,92 zł (k. 106), środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz wnioskodawczyni B. D. w (...) S.A. z siedzibą we W. w wysokości 68,25 zł (k. 114), jak także środki na lokatach w (...) S.A. z siedzibą w W. w łącznej wysokości 81.754,24 zł ( k. 231). Zgodnie z przepisem art. 31 k.r.o. istnieje domniemanie, w myśl którego, przedmioty, rzeczy, prawa, a zatem także środki zgromadzone na rachunkach bankowych i lokatach, nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej, stanowią majątek wspólny małżonków. W okolicznościach faktycznych sprawy zostało ustalone, że środki zasilające rachunki bankowe uczestników postępowania pochodzą z dochodów osiąganych przez uczestnika w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z dochodów z pracy wnioskodawczyni. Przy czym Sąd nie dał wiary uczestnikowi postępowania, że na lokatach w (...) S.A. znajdowały się środki, które zostały przez uczestnika przeznaczone na remont (...) mieszkania i utrzymanie córki stron. Uczestnik nie wykazał w/w twierdzeń. Nie przedłożył na podnoszone okoliczności jakichkolwiek dowodów, Nadto, z zaświadczenia banku z dnia 28 maja 2013 r. (k. 231) wynika, że środki na lokatach w (...) S.A. z siedzibą w W. stanowiły sumę 81.754,24 zł i zgromadzone były w dniu 16 listopada 2011 r., a zatem w dniu ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stron. O ile zatem uczestnik pobrał z rachunku bankowego i z lokat bankowych jakiekolwiek środki, uczynił to po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, przeznaczając je na własne potrzeby, nie zaś na pokrycie wspólnych zobowiązań, winien rozliczyć się z wnioskodawczynią z tychże wydatków w myśl reguły zawartej w art. 207 i nast. k.c. Mając na uwadze powyższe rozważania, należało stwierdzić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków C. i B. D. wchodzą wymienione w punkcie I postanowienia składniki majątku o łącznej wartości 1.230.986,20 zł.

Udziały wnioskodawczyni B. D. i C. D. (1) w ich majątku wspólnym ustalono zgodnie z treścią przepisu art. 43 § 1 k.r.o., w myśl którego oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Należy podkreślić, że uczestnicy postępowania pozostawali w tym zakresie zgodni. Żaden z uczestników nie domagał się ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym. Z tych względów orzeczono jak w punkcie II postanowienia. Odnosząc się do sposobu podziału majątku wspólnego, znajdującego swój wyraz w punkcie III postanowienia, w ocenie orzekającego Sądu spośród trzech sposobów zniesienia współwłasności, przewidzianych przepisami art. 211 i 212 k.c. w zw. z art. 46 k.r.o., najwłaściwszym, uwzględniającym interesy obu stron postępowania był sposób wskazany w treści art. 212 § 2 k.c., a mianowicie przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. Przy czym, rozstrzygając o sposobie podziału majątku wspólnego Sąd kierował się przede wszystkim zgodnym wnioskiem uczestników w tym zakresie, sposobem korzystania z majątku przez wnioskodawczynię i uczestnika postępowania, a nadto stopniem zainteresowania uczestników tymi składnikami i ich faktycznymi potrzebami oraz wykonalnością orzeczenia w części dotyczącej zasądzenia spłaty. Zatem w punkcie III postanowienia Sąd przyznał nieruchomość położoną w Ż. wraz z domem i jego wyposażeniem – na wyłączną własność B. D.. Na własność wnioskodawczyni zostały przyznane także pozostające w jej dyspozycji: samochód osobowy marki O. (...), opisany w pkt I ppk 4) niniejszego postanowienia o wartości 2.000 zł oraz środki zgromadzone na rachunku bankowym wskazanym w punkcie I ppkt 9 niniejszego postanowienia o wartości 68,25 zł. W wyniku niniejszego postępowania wnioskodawczyni stanie się zatem wyłączną właścicielką składników majątku o łącznej wartości 816.399,25 zł. Z kolei uczestnikowi postępowania C. D. (1) Sąd przyznał na wyłączną własność: prawo najmu lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie I ppkt 2) niniejszego postanowienia o wartości 260.074,80 zł, ruchomości stanowiące wyposażenie lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...) o wartości 1.566 zł, udział kapitałowy w spółce cywilnej opisanej w punkcie I ppkt 3) niniejszego postanowienia o wartości 51.822,60 zł, zysk opisany w punkcie I ppkt 4) niniejszego postanowienia o wartości 12.540,39 zł, środki zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym na rzecz uczestnika C. D. (1) w (...) S.A. w W. w wysokości 6.828,92 zł, środki na lokatach w (...) S.A. z siedzibą w W. w wysokości 81.754,24 złotych, czyli składniki majątku o łącznej wartości 414.586,95 zł. Przyznanie w/w składników majątku na rzecz wnioskodawczyni oraz uczestnika postępowania było zgodne nie tylko z wolą stron, ale nadto z rzeczywistym stanem rzeczy, ustalonym także w niniejszym postępowaniu w drodze zabezpieczenia roszczeń wnioskodawczyni, poprzez podział do korzystania z poszczególnych składników majątku stron (postanowienie z dnia 22.05.2013 r., k. 217). Ubocznie wspomnieć należy, iż z uwagi na fakt, że zarówno nieruchomością, jak i wymienionymi wyżej ruchomościami przyznanymi wnioskodawczyni dysponuje wyłącznie B. D., zaś składnikami majątku przyznanymi uczestnikowi – dysponuje on sam – Sąd nie nakazał wydania tychże składników majątku w trybie art. 624 k.p.c. Przyznając składniki majątku wspólnego byłych małżonków o łącznej wartości 816.399,25 zł na wyłączność wnioskodawczyni, Sąd w punkcie IV orzeczenia na podstawie art. 45 k.r.o. zasądził od wnioskodawczyni postępowania na rzecz uczestnika stosowną spłatę. Składniki majątku przyznane na rzecz B. D. posiadają bowiem znacznie większą wartość, niż te przyznane uczestnikowi. Wysokość spłaty zasądzona na rzecz uczestnika została obliczona na podstawie stosunku wartości rynkowej dzielonego majątku do wysokości udziałów, jakie przypadały byłym małżonkom we wspólnym prawie. Wartość majątku przyznanego wnioskodawczyni wynosiła 816.399,25 zł, natomiast wartość majątku przypadającego uczestnikowi wyniosła 414.586,95 zł. Co do zasady każdy z małżonków posiadał zatem udział wynoszący 1/2, a więc odpowiadający kwocie 615.493,10 zł w odniesieniu do sumy wartości wszystkich składników majątku wspólnego (1.230.986,20 zł x 1/2). Uczestnik otrzymał w wyniku podziału mniej wartościowe składniki majątku, stąd wnioskodawczyni została zobowiązana do uzupełnienia udziału uczestnika w majątku wspólnym spłatą w kwocie 200.906,15 zł, którą to sumę Sąd obliczył na podstawie następującego działania: 615.493,10 – 414.586,95 = 200.906,15 zł. Kwotę 200.906,15 złotych na podstawie przepisu art. 212 k.c. Sąd Rejonowy zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania tytułem spłaty jego udziału w majątku wspólnym byłych małżonków B. D. i C. D. (1) (IV punkt postanowienia). Przechodząc do kolejnych punktów orzeczenia Sądu oraz do dalszej części rozważań, przypomnieć należy, że postanowienie o podziale majątku wspólnego powinno rozstrzygać nie tylko kwestie składu majątku wspólnego i jego wartości, ale i inne zagadnienia, związane immanentnie z podziałem tego majątku. W postępowaniu podziałowym stosuje się bowiem odpowiednio przepis art. 618 § 3 k.p.c. („po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności”). Owymi „roszczeniami przewidzianymi w paragrafie pierwszym” są zwłaszcza „wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy” (art. 618 § 1 k.p.c.), w szczególności zaś roszczenie o rozliczenie wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego (przewiduje to zresztą, expressis verbis, art. 567 § 1 in fine k.p.c.). Biorąc pod uwagę powyższe, jak również z uwagi na zgłoszone przez B. D. już we wniosku o podział majątku wspólnego żądanie rozliczenia poczynionych przez nią z majątku osobistego nakładów na majątek wspólny uczestników postępowania, pod ocenę Sądu poddane zostały podniesione przez wnioskodawczynię twierdzenia w tym zakresie, zaś analizie Sądu – dowody przedłożone w sprawie i zaoferowane przez wnioskodawczynię na poparcie podnoszonych okoliczności. Analizie poddane zostały także dowody przeprowadzone na wniosek uczestnika postępowania pod kątem zaprzeczenia wysokości nakładów czynionych przez B. D. z majątku osobistego na majątek wspólny. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, uznać należało, że wnioskodawczyni poczyniła nakłady z jej majątku osobistego na majątek wspólny w postaci przeznaczenia środków pochodzących ze sprzedaży działek stanowiących – co bezsporne – majątek osobisty B. D., na budowę domu jednorodzinnego należącego do byłych małżonków. Chodzi oczywiście o inwestycję na działce nr (...) w Ż., którą to nieruchomość wnioskodawczyni darowała z majątku osobistego do majątku wspólnego małżonków B. i C. D. (1) (akt notarialny, k. 12 i nast.). Zdaniem Sądu, wnioskodawczyni wykazała, że posiadała majątek osobisty, który przeznaczyła na poczet budowy domu, a majątek ten stanowiły środki finansowe uzyskane przez wnioskodawczynię tytułem cen sprzedaży działek, wchodzących do jej majątku osobistego, bowiem darowanych wnioskodawczyni przez jej rodziców na wyłączną własność. Okoliczność posiadania stanowiącej majątek osobisty B. D. „ojcowizny” nie była przedmiotem sporu pomiędzy uczestnikami. Powyższe okoliczności wynikają nie tylko z aktów notarialnych – dokumentów przedłożonych do akt, ale także z przesłuchania wnioskodawczyni, z zeznań świadków: M. W. (1), J. O., które to zeznania w zakresie omawianych okoliczności faktycznych są ze sobą całkowicie spójne. Uczestnik nie przedstawił przeciwdowodów na omawiane okoliczności. Jednocześnie Sąd uwzględnił fakt, że środki uzyskane przez B. D. tytułem ceny sprzedaży jej działek zostały uszczuplone z uwagi na wydatki związane z koniecznością dokonania opłaty adiacenckiej w łącznej wysokości ok. 96.939,46 zł oraz z uwagi na darowizny dokonane przez wnioskodawczynię na rzecz jej rodzeństwa w łącznej wysokości 95.000 zł. Zważyć bowiem należy, że jak słusznie wskazała wnioskodawczyni, w/w wydatki w łącznej kwocie ok. 191.939,46 zł oznaczają, że po ich dokonaniu wnioskodawczyni pozostało do rozdysponowania 419.460,54 zł. Kwota ta wystarczała zdaniem Sądu na wybudowanie domu w Ż.. Jak wynika z opinii biegłego sądowego W. R., wartość odtworzeniowa omawianego budynku mieszkalnego wraz z jego wykończeniem wynosiła około 457.879,00 zł. Zdaniem Sądu, przybliżone wysokości w/w sum, zeznania świadków i przesłuchanie wnioskodawczyni, jak i brak w tym zakresie dowodów przeciwnych, dowodzą, że wnioskodawczyni przeznaczyła na budowę domu w Ż. majątek osobisty o wartości nie mniejszej niż kwota 457.879 zł. Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd doszedł do konstatacji, że wnioskodawczyni nie tylko darowała do majątku wspólnego działkę będącą jej majątkiem osobistym (tzw. ojcowiznę), ale nadto przeznaczyła na budowę wspólnego domu w Ż. wszystkie pozostałe po opłatach i darowiznach środki, uzyskane z transakcji sprzedaży działek. Środki te pokryły, zdaniem Sądu, inwestycję budowy domu w całości. Wartość odtworzeniowa nakładów na budowę domu w Ż., aktualna na datę czynienia tychże nakładów, tj. według poziomu cen materiałów budowlanych, usług i robocizny z I połowy 2001 roku, stanowiła sumę 457.879 zł. Powyższe dane wynikają z szacunków poczynionych przez biegłego sądowego rzeczoznawcę majątkowego W. R. w opinii z dnia 10.12.2015 r. (operat szacunkowy wartości nieruchomości gruntowej – strona 37 i nast.).

Mając na uwadze powyższe rozważania, Sąd ustalił, że wnioskodawczyni dokonała nakładów z jej majątku osobistego na majątek wspólny byłych małżonków B. D. i C. D. (1) w wysokości 457.876 zł (wartość odtworzeniowa budynku mieszkalnego według cen z daty budowy domu, tj. z I połowy 2001 roku). Ustaleniom tym Sąd dał wyraz w punkcie V orzeczenia. W zakresie wyliczenia spłaty wnioskodawczyni należnej od uczestnika postępowania z tytułu nakładów wnioskodawczyni na majątek wspólny, Sąd kierował się wskazówkami zaprezentowanymi przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 15.02.2012 r. w sprawie I CNP 25/11 (Lex 1131108). Lektura uzasadnienia w/w wyroku doprowadziła ostatecznie do wniosków, że obciążenie uczestnika koniecznością zwrotu (rozliczenia) nakładów i zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni stosownej sumy w kolejnym punkcie postanowienia winno wyrażać się w różnicy pomiędzy tym, co zasądzone zostało na rzecz uczestnika tytułem rozliczenia jego udziałów w majątku wspólnym, a tym co należy się wnioskodawczyni w związku ze znacznym przyczynieniem się do powstania tego majątku poprzez nakłady na budowę domu, z uwzględnieniem faktu, że nieruchomość na którą wnioskodawczyni czyniła nakłady z majątku osobistego – w podziale majątku przypadła właśnie jej. W uzasadnieniu w/w orzeczenia Sąd Najwyższy podkreślił, że założeniem art. 45 k.r.o. jest bowiem doprowadzenie do przyznania małżonkowi, który poczynił nakłady na majątek wspólny ze swojego majątku, dopłatę o wartości równej aktywom, stanowiącym nakłady. W uzasadnieniu Sąd wskazał nadto, że kreując poprawną metodę obliczenia, która w razie równego udziału małżonków w majątku wspólnym powinna uwzględniać tylko wartość nakładów, najpierw należy więc ustalić wartość netto majątku wspólnego przez odjęcie od wartości tego majątku wartość nakładów. Obliczony w ten sposób substrat majątku należy podzielić na dwie części, odpowiadające udziałom małżonków w majątku wspólnym i obliczyć wartość należnych dopłat przez porównanie wartości uzyskanych w rzeczywistości składników majątku z wysokością udziału w wartości netto majątku wspólnego, co sprawia, że małżonek, który otrzymał składniki majątku o większej wartości zobowiązany jest do dokonania spłaty ich wartości, przekraczającej jego udział. Następnie, od tak ustalonej wartości spłat należy odjąć wartość nakładów, co zapobiegnie ich podwójnemu rozliczeniu. Jak dalej wskazał Sąd Najwyższy, ten sam rezultat obliczeniowy uzyskuje się po odjęciu od spłaty jaka przypadałaby od małżonka zobowiązanego do spłaty drugiego małżonka z tytułu udziałów w majątku wspólnym – połowy wartości poczynionych przez zobowiązanego z majątku osobistego nakładów na majątek wspólny, przy przyjęciu za podstawę obliczeń ogólnej wartości (brutto) majątku wspólnego. Odnosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy oraz konkretne wartości ustalone w niniejszej sprawie, należy dojść do konstatacji, że po dokonaniu rozliczeń spłat z tytułu wyrównania udziałów w majątku wspólnym wraz z jednoczesnym rozliczeniem znacznych nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię na nieruchomość, wnioskodawczyni winna zapłacić na rzecz uczestnika C. D. (1) kwotę 28.031,85 zł. Jest to bowiem właśnie rezultat obliczeniowy uzyskany po odjęciu od spłaty jaka przypadałaby od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania połowy wartości poczynionych przez nią nakładów na majątek wspólny, przy przyjęciu za podstawę obliczeń ogólnej wartości (brutto) majątku wspólnego. Rachunek ten obrazuje działanie: 200.906,15 zł – (457.876 zł x ½) = 200.906,15 – 228.938 = - 28.031,85 zł. Kwota 28.031,85 zł stanowi równowartość sumy jaka powinna zostać przyznana na rzecz uczestnika postępowania po dokonaniu spłaty uczestnika przez wnioskodawczynię oraz po rozliczeniu nakładów na nieruchomość poprzez zasądzenie ich zwrotu od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni. Kiedy zatem odejmiemy sumę zasądzoną od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni w VI punkcie postanowienia (tj. 172.874,30 zł) od sumy zasadzonej od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika w IV punkcie postanowienia (tj. 200.906,15 zł), otrzymamy dokładnie kwotę 28.031,85 zł (200.906,15 zł – 172.874,30 zł) jako sumę należną uczestnikowi od wnioskodawczyni – per saldo – z tytułu zarówno podziału majątku wspólnego jak i uwzględnienia poczynionych przez nią z majątku osobistego nakładów na nieruchomość w Ż., którą to nieruchomość otrzyma wnioskodawczyni. Na tej podstawie w oparciu o zakres przedmiotowy wniosku o rozliczenie nakładów wnioskodawczyni z majątku osobistego na majątek wspólny, w oparciu o ustalenie równych udziałów stron w ich majątku wspólnym, w oparciu o przepis art. 45 k.r.o. w zw. z art. 567 k.p.c. oraz kierując się w/w stanowiskiem Sądu Najwyższego, Sąd Rejonowy skonstruował orzeczenie zawarte w pkt V i VI postanowienia. Zgodnie z dyspozycją art. 212 § 3 k.c., jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. W wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie sąd na wniosek dłużnika może odroczyć termin zapłaty rat już wymagalnych. Sąd uznał, że rozwiązanie odroczenia spłaty do trzech miesięcy daje wnioskodawczyni (bo to ostatecznie na niej spoczywa ciężar zapłaty na rzecz uczestnika) odpowiedni czas na ewentualne uzyskanie kredytu albo też inny sposób pozyskania środków poprzez zaciągniecie pożyczki u rodziny, spieniężenie określonych przedmiotów. Z drugiej strony jednorazowa spłata, którą uczestnik otrzyma po upływie zakreślonego przez Sąd okresu, da mu realną możliwość polepszenia swoich warunków mieszkaniowych lub bytowych. Sąd miał przy tym również na uwadze postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19.09.2002 r. (II CK 21/02, nie publ.), w myśl którego orzeczenie o przyznaniu rzeczy wspólnej jednemu z uczestników postępowania z obowiązkiem spłaty na rzecz pozostałych ma charakter konstytutywny, wobec czego terminy spłaty ustalone przez Sąd na podstawie art. 212 § 3 k.c. powinny przypadać na okres po uprawomocnieniu się postanowienia zasądzającego spłaty. Zgodnie z powyższym, przyznany wnioskodawczyni 3-miesięczny termin odroczenia zobowiązania będzie w istocie terminem nawet dłuższym, a to z uwagi na fakt, iż termin ten rozpocznie swój bieg dopiero z momentem ewentualnego uprawomocnienia się orzeczenia Sądu I Instancji. W pozostałym zakresie wnioski uczestników postępowania – konsekwentnie – podlegały oddaleniu (pkt. VII rozstrzygnięcia). Rozstrzygnięcie o kosztach, które znalazło swój wyraz w pkt IX i X orzeczenia zapadło w oparciu o art. 520 § 1 k.p.c. Na koszty w niniejszej sprawie złożyły się: opłata od wniosku 1000 zł uiszczona w całości przez wnioskodawczynię oraz wynagrodzenie biegłego sądowego rzeczoznawcy majątkowego z zakresu wyceny nieruchomości i szacowania przedsiębiorstw mgr W. R. za sporządzone przez biegłego trzy opinie (operaty szacunkowe) w sprawie oraz stawiennictwo w Sądzie – w łącznej kwocie 5.867,47 zł. W ocenie Sądu brak było podstaw do zastosowania w niniejszej sprawie art. 520 § 2 i 3 k.p.c., gdyż interesy wnioskodawczyni i uczestnika w niniejszej sprawie, mimo odmiennych stanowisk nie były sprzeczne. W związku z tym obciążono strony po połowie kosztami sądowymi. Z tego też względu nakazano wnioskodawczyni uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Oławie kwotę 67,27 zł (tytułem brakujących wydatków sądowych), zaś w pkt X nakazano uczestnikowi uiścić na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Oławie kwotę 833,74 złotych tytułem niepokrytych wydatków sądowych. Zasądzona od uczestników postępowania na rzecz Skarbu Państwa kwota wydatków jest nierówna, bowiem w toku postępowania uczestnicy w różnym stopniu pokryli zaliczki, którymi Sąd na mocy wydanych w sprawie postanowień – obciążał uczestników w stopniu równym.

Powyższe orzeczenie zostało zaskarżone apelacją zarówno przez wnioskodawczynię, jak i uczestnika postępowania.

B. D. zaskarżyła postanowienie Sądu Rejonowego w zakresie pkt I ppkt 10, pkt III ppkt 2) f), pkt IV oraz pkt VI, zarzucając:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że wartość środków na lokatach w (...) Bank S.A. w W. wynosi 81.754,24 zł, podczas gdy z pisma banku z k. 118 wynika, że wartość ta wynosiła w dniu 16 listopada 2011 r. 131.754,24 zł,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że wnioskodawczyni zobowiązana jest zapłacić na rzecz uczestnika kwotę 200.906,15 zł tytułem spłaty jego udziału w majątku wspólnym, podczas gdy prawidłowo obliczona kwota spłaty powinna wynieść 175.906,15 zł,

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na ustaleniu, że uczestnik obowiązany jest zwrócić wnioskodawczyni kwotę 172.874,30 zł tytułem rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, podczas gdy prawidłowe obliczenia w tym zakresie wskazują, że powinien on zapłacić kwotę 228.938 zł.

Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez skorygowanie kwot zgodnie z podniesionymi zarzutami oraz zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kosztów postępowania apelacyjnego.

C. D. (1) zaskarżył orzeczenie Sądu I instancji w zakresie pkt I ppkt 1, 2, 3 i 4 oraz pkt III, V, VI, VII oraz X, zarzucając:

- naruszenie art. 31 k.r.o. poprzez zakwalifikowanie do majątku wspólnego małżonków udziału kapitałowego w spółce cywilnej Przedsiębiorstwie Handlowo-Usługowym (...) s.c. we W. o wartości 51.822,60 zł i zysku z działalności wspólników w kwocie 12.540,39 zł osiągniętego w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 16 listopada 2011 r.;

- naruszenie art. 45 § 1 k.r.o. w zw. z art. 6 k.c. poprzez nałożenie na uczestnika obowiązku zwrotu wnioskodawczyni nakładów rzekomo poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny, mimo że wnioskodawczyni nie dowiodła poniesienia tych wydatków ani co do zasady, ani wysokości;

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez dowolną ocenę opinii biegłego sądowego z 10 grudnia 2015 r., dotyczącej wartości nieruchomości działki (...) i uznanie jej za miarodajną, mimo istotnego błędu metodologicznego popełnionego przez biegłego;

- naruszenie art. 286 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez nieuwzględnienie wniosku o zlecenie innemu biegłego wykonania nowej opinii, mimo że ta sporządzona w sprawie zawierała błędy metodologiczne i wykonana została z naruszeniem standardów,

- naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez dowolną ocenę zeznań M. W. (2), J. O., E. W., P. Ż., zeznań wnioskodawczyni i uczestnika oraz przekazów pieniężnych i dowodów wpłat dla sióstr wnioskodawczyni i jej krewnych poprzez przyjęcie, wbrew zasadom logiki i racjonalności, że przekazane rodzinie pieniądze zostały wnioskodawczyni zwrócone i stanowią one dowód wydatkowania przez wnioskodawczynię na nieruchomości wspólną z majątku odrębnego kwoty 457.879 zł;

- naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w uzasadnieniu orzeczenie przyczyn, dla których Sąd przy obliczaniu wartości prawa najmu lokalu przyjął dla 50-letniego uczestnika 30-letni okres dalszego korzystania z lokalu, mimo że wg danych statystycznych GUS obecnie średni okres życia mężczyzn w Polsce wynosi 73,8 lat;

- sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, tj. opinią biegłego i danymi GUS, poprzez przyjęcie, że wartość prawa najmu lokalu mieszkalnego wynosi 260.074,80 zł;

- sprzeczność ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym poprzez przyjęcie, że wnioskodawczyni dokonała nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny małżonków w wysokości 457.879 zł, mimo że taką kwotą po uwzględnieniu jej wydatków nie dysponowała.

Skarżący wniósł o uchylenie orzeczenia Sądu I instancji w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o jego zmianę w sposób szczegółowo opisany w apelacji oraz o zasądzenie do wnioskodawczyni na rzecz uczestnika kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedziach na złożone apelacje strony wniosły o oddalenie apelacji strony przeciwnej i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zarówno apelację wnioskodawczyni, jak i apelację uczestnika, należało uznać za częściowo uzasadnioną.

Środek zaskarżenia wnioskodawczyni sprowadzał się zasadniczo do zakwestionowania ustalonej przez Sąd Rejonowy wartości środków zgromadzonych w (...) S.A. na rachunkach uczestnika postępowania w dniu ustania wspólności ustawowej, tj. 16 listopada 2011 r. Sąd I instancji ustalił tą wartość na 81.754,24 zł, opierając się wyłącznie na piśmie banku z 28 maja 2013 r. (k. 231). Zarzut skarżącej niewątpliwie należało uwzględnić, ponieważ Sąd I instancji całkowicie pominął wcześniejszą informację banku z 9 sierpnia 2012 r. (k. 118), w której wskazano, że wartość tych środków wynosi 131.754,24 zł, nie rozważając przyczyn, dla których bank w dwóch pismach podał odmienne kwoty. Wskazać tutaj należy, że po uzyskaniu informacji z 9 sierpnia 2012 r. uczestnik postępowania w piśmie z 10 października 2012 r. (k. 146-147) zarzucił, że informacja bankowa nie przedstawia rzeczywistych stanów oszczędności, ponieważ lokaty wymienione w poz. 1-8 zostały zlikwidowane przed 16 listopada 2011 r., a podjęte kwoty przeznaczone zostały na wydatki związane z remontem mieszkania oraz na utrzymanie córki i uczestnika. W dniu ustania wspólności ustawowej oszczędności wynosiły zdaniem uczestnika 50.000 zł. Mając to na uwadze, Sąd Rejonowy ponownie zwrócił się do banku o informację, kiedy lokaty z pozycji 1-8 zostały zlikwidowane i odpowiedź z 28 maja 2013 r. dotyczyła tylko tych lokat bez uwzględnienia pozostałych środków. Z informacji bankowej wynikało, że wbrew zarzutom uczestnika wymienione lokaty zostały zlikwidowane w grudniu 2011 r., a zatem już po ustaniu wspólności ustawowej. W konsekwencji łączna wartość środków zgromadzonych w (...) S.A. powinna zostać ustalona na podstawie pierwszego pisma banku (k. 118) i wynosiła ona w dniu 16 listopada 2011 r. 131.754,24 zł. Podzielając za Sądem Rejonowym ocenę, że uczestnik w żaden sposób nie wykazał, żeby spożytkował te środki na remont mieszkania, utrzymanie córki lub siebie, właśnie taką wartość należało przyjąć jako składnik majątku wspólnego podlegający podziałowi.

Pozostałe zarzuty apelacyjne wnioskodawczyni dotyczyły sposobu obliczenia spłat. Sąd Okręgowy szczegółowego wyliczenia dokonał po częściowym uwzględnieniu zarzutów apelacyjnych uczestnika, w związku z czym kwestia ta omówiona zostanie w dalszej części uzasadnienia.

Przechodząc do apelacji uczestnika postępowania, wskazać należy, że Sąd Okręgowy nie podzielił zarzutów, kwestionujących ustaloną przez Sąd I instancji wartość nieruchomości stanowiącej zabudowaną domem mieszkalnym jednorodzinnym działkę gruntu nr (...) o powierzchni 0,1103 ha, położoną w Ż. (gmina S.), dla której Sąd Rejonowy w Oławie V Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...). Posiłkując się opinią biegłego sądowego z 10 grudnia 2015 r., Sąd Rejonowy przyjął, że nieruchomość ta warta jest 810.000 zł i Sąd Okręgowy, podzielając w pełni argumentację zawartą w uzasadnieniu orzeczenia, przyjął to ustalenie za własne. Zarzuty skarżącego w tym zakresie sprowadzają się do twierdzenia, że uczestnik, jako botanik z zamiłowania, dokonał na nieruchomości wartościowych nasadzeń i urządził ogród, który znacznie podnosi wartość rynkową całej nieruchomości, co nie zostało uwzględnione przez biegłego w opinii. Zarzut ten był bezpodstawny, ponieważ uczestnik takie same argumenty podnosił przed Sądem I instancji i biegły odniósł się do nich w ustnej opinii uzupełniającej. Sąd Okręgowy w całości podzielą ocenę Sądu Rejonowego, że szacując nieruchomość pod kątem cech stanowiących o zainteresowaniu nieruchomością ze strony ewentualnego jej nabywcy, należy wziąć pod uwagę standard wykończenia budynku i stan zagospodarowania działki. Biegły wyjaśnił, że poszczególne gatunki roślin rzeczywiście stają się droższe w miarę upływu czasu, jednak stan zagospodarowania działki jest brany pod uwagę kompleksowo, jako cecha ogólna, a standard zagospodarowania działki oceniony został jako średni, choćby z uwagi na zniszczone ogrodzenie nieruchomości. Podobnie biegły wyjaśnił, że oranżeria była w średnim stan technicznym związanym ze zużyciem materiałów wykończeniowych, pęknięciami i odpadaniem kafli. W ten sam sposób biegły odnosił się do wszystkich nieruchomości wziętych do porównania, stosując te same standardy do przyjętych poszczególnych cech nieruchomości opisanych w operacie szacunkowym. Istotne jest stosowanie tych samych norm i przyjmowanie tych samych kryteriów dla określenia poszczególnych cech nieruchomości szacowanej i nieruchomości porównywanych, co gwarantuje zachowanie obiektywizmu wniosków płynących z operatu szacunkowego. Innymi słowy, w ocenie Sądu Okręgowego wartość nasadzeń oraz zaaranżowanego przez uczestnika ogrodu nie przekładała się wprost na wartość rynkową całej nieruchomości. Subiektywne odczucia uczestnika nie mają w tej kwestii istotnego znaczenia. Z opinii biegłego wprost wynika, że przy szacowaniu wartości nieruchomości brał pod uwagę okoliczności podnoszone przez skarżącego, jednak nadał im dużo mniejsze znaczenie, co znajduje potwierdzenie w zasadach doświadczenia życiowego. Wystarczy powiedzieć, że dla przeciętnego nabywcy nieruchomości istotny jest ogólny stan nieruchomości, a nie wartość poszczególnych roślin. Oczywiście, możliwa jest sytuacja, że nabywcą byłby, podobnie jak uczestnik postępowania, z zamiłowania botanik, który byłby skłonny zapłacić za nieruchomość wyższą cenę z uwagi na nasadzenia, jednak przy szacowaniu nieruchomości bierze się pod uwagę nabywców przeciętnych, a nie sytuacje niestandardowe, które mogą zaistnieć tylko w wyniku szczególnego splotu okoliczności. Tym samym zarzuty apelującego w omawianym zakresie nie zasługiwały na uwzględnienie, podobnie jak wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego.

Zasadne okazały się zarzuty dotyczące wartości prawa najmu lokalu mieszkalnego, składającego się z trzech pokoi, kuchni, w.c. i przedpokoju (z przynależną piwnicą), o łącznej powierzchni 67,25 m ^{( 2)}, znajdującego się w zasobach Gminy Miasta W., położonego we W. przy ul. (...), która to wartość została przez Sąd I instancji ustalona na 260.074,80 zł. W kontekście sposobu ustalenia wartości tego prawa, Sąd powołał się na ugruntowane i powszechnie przyjęte w orzecznictwie stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone przykładowo w uchwale z 9 maja 2008 r. o sygn. akt III CZP 33/08, zgodnie z którym wartość prawa najmu lokalu komunalnego odpowiada różnicy pomiędzy czynszem opłacanym a czynszem wolnym, z uwzględnieniem, w konkretnych okolicznościach, okresu prawdopodobnego trwania stosunku najmu. Przy ustalaniu tej wartości nie uwzględnia się możliwości preferencyjnego zakupu lokalu przez najemcę. Opierając się na opinii biegłego sądowego z 30 listopada 2015 r., Sąd Rejonowy wskazał, że wartość efektywnej stawki czynszu najmu lokalu mieszkalnego o powierzchni 67,25 m ^{( 2)}, położonego we W. przy ul. (...), w warunkach wolnorynkowych wynosi 1.093,65 zł miesięcznie, przy czym z zaświadczenia (...) Gminy W. z 9 czerwca 2016 r. (k. 359 i nast.) wynika, że aktualna wysokość czynszu tego lokalu mieszkalnego wynosi 371,22 zł/m-c. Różnica pomiędzy wysokością miesięcznego czynszu rynkowego i wysokością miesięcznego czynszu regulowanego wynosi 722,43 zł. Sąd bez żadnego uzasadnienia przyjął, że prawdopodobny okres trwania najmu uczestnika wynosi 30 lat, w związku z czym pomnożył kwotę 722,43 zł z okresem 30 lat po 12 miesięcy, otrzymując wskazaną na wstępie wartość. Apelujący nie kwestionował samego sposobu ustalenia wartości prawa najmu ani przyjętej przez biegłego czynszowej stawki wolnorynkowej, natomiast zarzucił, że przyjęty przez Sąd I instancji 30-letni okres trwania prawa najmu jest niczym nieuzasadniony i bezpodstawny, a przy tym sprzeczny ze średnią długością życia mężczyzn w Polsce. Zdaniem Sądu Okręgowego zarzut uczestnika naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. okazał się być w pełni uzasadniony. Brak jakiegokolwiek uzasadnienia przyjętego okresu przewidywanego trwania najmu uniemożliwia ocenę rozważań Sądu Rejonowego, jednak na podstawie ogólnie dostępnych danych możliwa była korekta rozstrzygnięcia w tym zakresie. Zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego średnia długość życia mężczyzn w Polsce w wynosi około 74 lat. Uczestnik w żaden sposób nie wykazał okoliczności, które mogłyby spowodować u niego krótszy przewidywany okres życia ani wnioskodawczyni nie wykazała, żeby ten okres miałby być dłuższy. W konsekwencji średnie dane statystyczne są zdaniem Sądu Okręgowego najlepszym miernikiem prawdopodobnego okresu trwania prawa najmu lokalu mieszkalnego. Skoro uczestnik ma 50 lat, to do obliczeń wartości prawa najmu należało przyjąć prawdopodobny okres 24 lat. Ustaloną przez Sąd I instancji różnicę pomiędzy wartością czynszu rynkowego a rzeczywistego w kwocie 722,43 zł należało pomnożyć przez 288 miesięcy (24 lata) i w ten sposób wartość prawa najmu w ocenie Sądu Okręgowego powinna wynosić 208.059,84 zł.

Odnosząc się do zarzutu, dotyczącego zaliczenia przez Sąd Rejonowy do majątku wspólnego udziału kapitałowego w spółce cywilnej, w której uczestnik jest wspólnikiem, oraz zysku z tej działalności, zdaniem Sądu Okręgowego zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie. W pierwszej kolejności wskazać należy, że nieprawidłowe jest powoływanie się przez skarżącego na brzmienie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w wersji sprzed nowelizacji z 20 stycznia 2005 r. Zgodnie z art. 5 ustawy z 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, przepisy ustawy stosuje się do stosunków w niej unormowanych, chociażby powstały przed jej wejściem w życie, chyba że przepisy ust. 2-7 stanowią inaczej (ust. 1). Jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy stosunki majątkowe małżonków podlegały wspólności ustawowej, składniki majątków istniejące w tym dniu zalicza się do majątku wspólnego albo do majątków osobistych, stosownie do przepisów ustawy (ust. 2). Przepisy dotychczasowe stosuje się m.in. do podziału majątku wspólnego małżonków i do zwrotu wydatków i nakładów dokonanych z majątku wspólnego na majątek osobisty lub z majątku osobistego na majątek wspólny, jeżeli wspólność majątkowa małżeńska ustała przed wejściem ustawy w życie (ust. 5 pkt 3). Powołane przepisy przejściowe jednoznacznie rozstrzygają, że w realiach niniejszej sprawy należy stosować wyłącznie przepisy nowe, a więc w brzmieniu po nowelizacji z 20 stycznia 2005 r. Wskazać należy, że wkład do spółki cywilnej staje się składnikiem majątku wspólnego wspólników tej spółki i od chwili wniesienia przestaje być składnikiem majątku wspólnego małżonków. Nie jest, ściśle rzecz biorąc, nakładem na majątek odrębny wspólnika, gdyż przechodzi do majątku łącznego wspólników. W orzecznictwie nie budzi sporu, że do takiego wkładu można w drodze analogii stosować art. 45 k.r.o., a zatem traktować go analogicznie jak nakład na majątek odrębny jednego z małżonków (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2004 r., III CZP 46/04, OSNC 2005/9/152 i z dnia 13 marca 2008 r., III CZP 9/08, OSNC 2009/4/54). Rozbieżności powstały jedynie co do tego, w jaki sposób nakład ten powinien być rozliczony w postępowaniu o podział majątku wspólnego: czy należy przyjąć jego wartość nominalną zwaloryzowaną na chwilę orzekania (za ta koncepcją opowiadała się pierwsza z powołanych uchwał), czy też ustalenie wartości nakładu powinno uwzględniać wartość fikcyjnie ustalonego udziału, jaki przysługiwałby małżonkowi - wspólnikowi spółki, gdyby z tej spółki wystąpił w momencie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, określoną według cen z chwili orzekania (taki pogląd Sąd Najwyższy przyjął w drugiej z powołanych uchwał). To drugie stanowisko należy zaakceptować jako bardziej odpowiadające przyjętej w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zasadzie dominującej roli majątku wspólnego. Do majątku wspólnego wchodzi wierzytelność z tytułu nakładu z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestnika - obejmujący przysługujące mu prawa wspólnika spółki cywilnej, uzyskane w zamian za wniesienie wkładów. Ponadto zaś majątek wspólny zasilają wierzytelności przypadające wspólnikom w toku działalności spółki. Ustalenie wartości nakładu z majątku wspólnego na majątek odrębny uczestnika - obejmujący przysługujące mu prawa wspólnika spółki cywilnej, uzyskane w zamian za wniesienie wkładów powinno uwzględniać wartość fikcyjnie ustalonego udziału, jaki przysługiwałby małżonkowi - wspólnikowi spółki, gdyby z tej spółki wystąpił w momencie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej, określoną według cen z chwili orzekania. Istotą ustroju wspólności ustawowej jest włączenie do majątku wspólnego małżonków dochodów, jakie każde z nich osiągnęło w czasie trwania wspólności majątkowej m. in. z majątku odrębnego. Wyłączenie z tego majątku składnika, którego podstawy ekonomiczne powstały w czasie trwania wspólności tylko dlatego, że zgodnie z przepisami jego wymagalność uzależniona była od czynności podjętych już po ustaniu wspólności, powodowałoby nieuzasadnione umniejszenie majątku wspólnego z korzyścią dla majątku odrębnego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2010 r., III CSK 274/09). Opisany pogląd na rozliczenie małżonków, z których jeden jest wspólnikiem spółki cywilnej, jest powszechnie przyjęty w judykaturze i potwierdzają go również judykaty Sądu Najwyższego, na które w uzasadnieniu apelacji powołał się skarżący (zob. również uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2008 r. III CZP 9/08 i postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2013 r. I CSK 468/12). W całości należało zatem zaakceptować rozważania Sądu Rejonowego, zgodnie z którymi podziałowi w niniejszym postępowaniu podlegał zarówno „udział kapitałowy” w spółce cywilnej Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe (...) s.c. z siedzibą we W. o wartości 51.822,60 zł, jak i „zysk” pochodzący z prowadzonej przez wspólników Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego (...) spółki cywilnej z siedzibą we W. działalności gospodarczej, osiągnięty w okresie od 1 stycznia 2011 r. do 16 listopada 2011 r. w wysokości 12.540,39 zł. Oddać należy skarżącemu, że uproszczona nomenklatura Sądu Rejonowego może wprowadzać w błąd, ponieważ podziałowi tak naprawdę podlega wierzytelność z tytułu nakładu z majątku wspólnego na majątek wspólników spółki cywilnej określony przez Sąd I instancji „udziałem kapitałowym” oraz wierzytelność z tytułu zysku osiągniętego przez wspólników spółki cywilnej, a nie sam „zysk”, jednak wadliwe nazewnictwo nie wpływa ma merytoryczną poprawność samego podziału.

Mając na uwadze całość powyższych rozważań, po częściowym uwzględnieniu zarzutów apelacyjnych łączna wartość majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika wyniosła 1.228.971,24 zł, a zatem udział każdego z małżonków powinien wynosić 614.485,62 zł. Łączna wartość składników majątkowych przyznanych uczestnikowi C. D. (1) wyniosła 412.571,99 zł, w związku z czym co do zasady należała mu się od wnioskodawczyni dopłata w kwocie 201.913,63 zł. Do rozważenia pozostała jednak jeszcze kwestia nakładów z majątku osobistego wnioskodawczyni na majątek wspólny, co do której skarżący również podniósł w apelacji zarzuty.

Zdaniem skarżącego Sąd I instancji błędnie ustalił, że wnioskodawczyni poniosła nakłady z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 457.876 zł, czym dopuścił się naruszenia art. 45 § 1 k.r.o. w zw. z art. 6 k.c. oraz art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. W ocenie Sądu Okręgowego zarzuty te należało uznać za uzasadnione. Zgodnie z art. 45 § 1 k.r.o. każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Z brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, że tego typu roszczenie podlega rozpoznaniu wyłącznie na wniosek małżonka, a tym samym Sąd nie czyni w tym zakresie ustaleń z urzędu. Pełne zastosowanie znajdują tutaj zasady kontradyktoryjności, w tym art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar dowodu spoczywa na stronie, która z danych okoliczności wywodzi skutki prawne. Rację ma tym samym skarżący, że wnioskodawczyni zgłaszająca żądanie zwrotu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny powinna udowodnić zarówno okoliczność poczynienia takich nakładów, jak również ich wysokość. Sąd Okręgowy podziela zarzut uczestnika, że wnioskodawczyni nie wykazała wysokości tych nakładów. Bezspornie ze sprzedaży działek, należących do majątku osobistego wnioskodawczyni, objętych aktami notarialnymi z lat 1999-2000 (k. 19-34), uzyskała ona środki pieniężne w kwocie łącznej 611.400 zł. We wniosku o podział majątku twierdziła, że wszystkie środki przeznaczone zostały na budowę domu na nieruchomości w Ż., należącej do majątku wspólnego. W odpowiedzi na wniosek uczestnik zakwestionował to twierdzenie, wskazując, że wnioskodawczyni dysponowała na budowę domu kwotą o 325.000 zł mniejszą, ponieważ dokonała darowizn na rzecz swoich krewnych w wysokości 165.000 zł oraz poniosła na rzecz Gminy Ś. opłatę w kwocie 160.000 zł z tytułu wzrostu wartości działek. Ponadto uczestnik podniósł, że w czasie budowy domu wnioskodawczyni osiągała roczne dochody na poziomie ok. 6.500-12.000 zł, kiedy to uczestnik rocznie zarabiał ok. 37.000-53.000 zł. W ocenie uczestnika wnioskodawczyni mogła przeznaczyć z majątku osobistego na budowę domu maksymalnie kwotę 286.400 zł. W pozostałej części nieruchomość została wybudowana z majątku wspólnego. W odpowiedzi na zarzuty uczestnika wnioskodawczyni potwierdziła darowiznę na rzecz siostry w kwocie 85.000 zł, w pozostałym zakresie wskazując, że były to pożyczki, które zostały jej zwrócone, co miałoby wynikać z odwrotów potwierdzeń przekazów pieniężnych, znajdujących się w posiadaniu uczestnika. Odnośnie opłaty na rzecz Gminy Ś. z dokumentacji wynikało, że opłata ta wynosiła łącznie 96.839,86 zł (k. 122). W trakcie rozprawy z 16 lipca 2012 r. uczestnik okazał oryginały potwierdzeń przekazów pieniężnych i Przewodniczący stwierdził, że na ich odwrocie brak jest jakichkolwiek adnotacji o ich zwrocie. Na omawiane okoliczności Sąd Rejonowy przesłuchał również zawnioskowanych przez wnioskodawczynię świadków: E. W., P. Ż., J. O. i M. W. (1), jednak świadkowie posiadali jedynie wiedzę, że dom był budowany ze środków wnioskodawczyni, nie potrafili jednak odpowiedzieć, czy wybudowany i wykończony został w całości z tych środków, czy tylko częściowo. Sąd I instancji dopuścił także, na wniosek wnioskodawczyni, dowód z opinii biegłego sądowego, z której wynika, że wartość odtworzeniowa omawianego budynku mieszkalnego wraz z jego wykończeniem wynosiła około 457.879,00 zł wg cen w 2001 r. Oceniając tak zgromadzony materiał dowodowy, zdaniem Sądu Okręgowego brak było podstaw do przyjęcia, że wnioskodawczyni dokonała nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny ponad niekwestionowaną przez uczestnika kwotę 286.400 zł. Uwzględniając środki przekazane rodzinie i opłaty poniesione na rzecz Gminy W., stwierdzić należało, że wnioskodawczyni mogła dysponować wolną kwotą około 400.000 zł. Mając jednak na uwadze jej bardzo niskie dochody i wielokrotnie wyższe zarobki uczestnika, przyjęcie, że wydała wszystkie dostępne środki na budowę domu jawi się jako sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Przemawiają one bardziej za ustaleniem, że małżonkowie wspólnie budowali dom, w którym mieszkali następnie przez 10 lat, tym bardziej, że nieruchomość należała do majątku wspólnego. Oczywistym jest, że małżonkowie poza budową domu musieli jeszcze ponosić koszty utrzymania własnego i wspólnych dzieci. Założenie, że wnioskodawczyni pokryła w całości koszty budowy domu, a uczestnik utrzymywał całą rodzinę, kształtowałoby stosunki rodzinne w sposób całkowicie sztuczny i niekorzystny dla uczestnika. Zasadniczo w przeciętnym małżeństwie przy tak dużej inwestycji, jak budowa i wykończenie wspólnego domu, małżonkowie wspólnymi siłami i środkami finansowymi realizują przedsięwzięcie, nie patrząc, które konkretnie środki przeznaczane są na budowę, a które na utrzymanie. W takiej sytuacji to wnioskodawczyni powinna udowodnić, że w realiach niniejszej sprawy było inaczej, jednak nie wynika to z żadnego dowodu poza jej własnymi twierdzeniami. Jak już wskazano, przesłuchani świadkowie mieli tylko szczątkową wiedzę w omawianym zakresie, na podstawie której nie sposób było dać wiarę twierdzeniom wnioskodawczyni. Z opinii biegłego wynika jedynie, ile hipotetycznie mogła kosztować budowa domu, jednak w żaden sposób nie potwierdza ona, że koszty te poniosła wyłącznie wnioskodawczyni z majątku osobistego. Po drugie wartość odtworzeniowa budynku to aktualna wartość pomniejszona o stopień zużycia nieruchomości. Taki sposób ustalenia nakładów zakłada w pewnym sensie ich waloryzację. Należy jednak pamiętać, że strony zamieszkały w nieruchomości w 2001r., zaś związek małżeński został rozwiązany w 2011r. W okresie tych 10 lat zamieszkiwania nie nastąpiła żadna sytuacja na rynku np. hiperinflacja, która uzasadniałaby przyjęcie, że doszło do istotnej zmiany stosunków uzasadniającej taką metodę ustalenia nakładów. Podstawowy jednak problem, o czym był a mowa na wstępie, nastręczało to, że wnioskodawczyni poza zgłoszeniem nakładów do rozliczenia, nie przedstawiła żadnego wyliczenia tych nakładów twierdzą, jedynie, że stanowią one równowartość nieruchomości. Także składając wniosek dowodowy o dowód z opinii biegłego, w istocie nie przedstawiła swojej metody wyliczenia nakładów, która miałaby być poddana weryfikacji przez biegłego, a w istocie dowód zmierzał do tego, że biegły sądowy, zamiast wnioskodawczyni ma ustalić i wskazać wysokość nakładów przez nią poniesionych. Nie takim celom służy jednak dowód z opinii biegłego.

Opinia ta tym samym była zupełnie nieprzydatna przy rozstrzyganiu omawianej kwestii. Skoro wnioskodawczyni nie sprostała spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu, wartość jej nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny należało ustalić na kwotę 286.400 zł jako niekwestionowaną przez uczestnika. Tym samym zarzuty apelacyjne uznać należało w omawianej części za uzasadnione.

Sąd Okręgowy w pełni akceptuje sposób rozliczenia nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, wynikający z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2012 r. o sygn. akt I CNP 25/11. W przypadku równych udziałów małżonków w majątku wspólnym, w wyniku podziału wartość aktywów przyznanych każdemu z małżonków winna się różnić między nimi o wartość nakładów. Każdy małżonek będący uczestnikiem postępowania powinien otrzymać aktywa odpowiadające połowie majątku wspólnego oraz wartość nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek wspólny. Najpierw ustalić należy wartość netto majątku wspólnego przez odjęcie od wartości tego majątku wartość nakładów. Obliczony w ten sposób substrat majątku należy podzielić na dwie części, odpowiadające udziałom małżonków w majątku wspólnym i obliczyć wartość należnych dopłat przez porównanie wartości uzyskanych w rzeczywistości składników majątku z wysokością udziału w wartości netto majątku wspólnego, co sprawia, że małżonek, który otrzymał składniki majątku o większej wartości zobowiązany jest do dokonania spłaty ich wartości, przekraczającej jego udział. Następnie, od tak ustalonej wartości spłat należy odjąć wartość nakładów, co zapobiegnie ich podwójnemu rozliczeniu. Ten sam rezultat obliczeniowy uzyskuje się po odjęciu od spłaty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni połowy wartości nakładów, przy przyjęciu za podstawę obliczeń ogólnej wartości (brutto) majątku wspólnego.

Jak już wyżej wskazano, łączna wartość majątku wspólnego (brutto – z uwzględnieniem nakładów) wnioskodawczyni i uczestnika wyniosła 1.228.971,24 zł, a zatem udział każdego z małżonków powinien wynosić 614.485,62 zł. Łączna wartość składników majątkowych przyznanych uczestnikowi C. D. (1) wyniosła 412.571,99 zł, w związku z czym co do zasady należała mu się od wnioskodawczyni dopłata w kwocie 201.913,63 zł. Od tej wartości należało odjąć połowę nakładów wnioskodawczyni z majątku osobistego na majątek wspólny, a więc ½ z 286.400 zł, tj. 143.200 zł, co daje kwotę 58.713,63 zł dopłaty na rzecz uczestnika od wnioskodawczyni. Obliczając tą wartość w drugi ze wskazanych sposobów od wartości majątku wspólnego brutto należało odjąć wartość nakładów, co daje kwotę wartość majątku wspólnego netto 942.571,24 zł. Każdy z małżonków powinien otrzymać ½ tej wartości, tj. 471.285,62 zł. Skoro wnioskodawczyni otrzymała składniki majątku o wartości 816.399,63 zł, powinna uiścić na rzecz uczestnika dopłatę w kwocie 345.113,63 zł, jednak od tej kwoty należało odjąć wartość nakładów w wysokości 286.400 zł, co również daje wynik ostateczny 58.713,63 zł.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie Sądu Rejonowego, jak w punkcie I sentencji na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. oraz oddalił apelacje stron w pozostałym zakresie o czym orzekł w punkcie II sentencji, na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Mając na uwadze, że zarówno apelacja wnioskodawczyni, jak i apelacja uczestnika zostały częściowo uwzględnione, a częściowo oddalone, brak było podstaw, by zasądzać zwrot kosztów postępowania apelacyjnego na rzecz któregokolwiek z uczestników i odstąpić od zasady ogólnej z art. 520 § 1 k.p.c., zgodnie z którą każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie. W konsekwencji Sąd Okręgowy w pkt III oddalił wnioski o zwrot tych kosztów.

SSO Jarosław Jaroń SSO Małgorzata Dasiewicz-Kowalczyk SSR del. Magdalena Rzeszutek-Jaworska

ZARZĄDZENIE

1. odnotować;

2. odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawczyni i pełnomocnikowi uczestnika bez pouczeń;

3. sprawa kasacyjna.