Portal Orzeczeń Sądów Powszechnych

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2013r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący- Sędzia SO Urszula Kubowska-Pieniążek (spr.) Sędzia SO Wojciech Wójcik

Sędzia SR del. Krzysztof Kremis

Protokolant: Elżbieta Biała

po rozpoznaniu w dniu 27 sierpnia 2013r. we Wrocławiu

na rozprawie

sprawy z powództwa M. R. (1)

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) położonej przy

ul. (...) we W.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu

z dnia 25 marca 2013r.

sygn. akt VI C 669/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) kosztów procesu;

II.  zasądza od powódki na rzecz strony pozwanej 396 zł kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. aktll Ca 826/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków we Wrocławiu VI postanowił pozbawić wykonalności nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu z dnia 31 sierpnia 2005 roku sygn. akt I Nc 896/05 zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w dniu 29 grudnia 2005 roku co do kwoty 1.919,45 zł (jeden tysiąc dziewięćset dziewiętnaście złotych czterdzieści pięć groszy) tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot:

-

159,07 zł od dnia 11. X. 2003 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. XI. 2003 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. XII. 2003 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11.1. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. II. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. III. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. IV. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. V. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. VI. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. X. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. XI. 2004 roku do dnia zapłaty;

-

159,07 zł od dnia 11. XII. 2004 roku do dnia zapłaty

oraz co do kwoty 420,- zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, równocześnie zasądzając od strony pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej (...)położonej przy ul. (...)we W.na rzecz powódki M. R. (1)kwotę 713 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyła strona pozwana Wspólnota Mieszkaniowa (...) przy ul. (...) we W. zarzucając mu naruszenie prawa materialnego a to art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. poprzez jego wadliwą sumbsumpcję, jak również art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. poprzez dokonanie jego błędnej wykładni i przyjęcie, ze w niniejszym

stanie faktycznym powództwo przeciwegzekucyjne pozostaje właściwym instrumentem prawnym służącym zakwestionowaniu wysokości zobowiązania dłużniczki. Strona apelująca wniosła o zmianie zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzanie na jej rzecz kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego, równocześnie wnosząc o zasadzenie na jej rzecz od powódki zwrotu kosztów postępowania przed sądem II instancji, ewentualnie wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sad Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy pozbawił wykonalności prawomocny nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków z dnia 31 sierpnia 2005 r. sygn. akt I Nc 896/05 co do kwoty 1919,45 zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od poszczególnych kwot oraz co do zasądzonych kosztów procesu.

Zgodnie z treścią art. 840 § 1 pkt 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście. Natomiast w świetle art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. jest to także możliwe, jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, a także zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zarzut ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie.

W niniejszej sprawie bezspornym pozostawało, iż nakaz zapłaty z dnia 31 sierpnia 2005 r. uległ uprawomocnieniu gdyż pozwana M. R. (1) nie wywiodła od niego sprzeciwu. Jak wynika z akt, wszelka korespondencja adresowana do powódki w sprawie

I Nc 896/05 była kierowana na adres ul. (...)pod którym wedle twierdzeń powódki faktycznie wówczas niezamieszkiwała.. Wątpliwości stron ani też Sądu I instancji nie budziła okoliczność, iż pozwana a powódka w niniejszej sprawie swoją wiedzę o treści nakazu zapłaty powzięła dopiero w związku z wszczęciem postępowania egzekucyjnego , tj. w chwili zajęcia w dniu 12 czerwca 2007 r. przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia - Krzyków B. Borkowskiegow ramach postępowania KM 621/06 wynagrodzenia powódki. Z powyższego wynika, iż powódka uzyskała wiedzę o istnieniu tytułu wykonawczego już w połowie 2007 roku, co więcej, jak wskazują akta Sądu Rejonowego dla Wrocławia - Krzyków we Wrocławiu o sygn. akt I Nc 896/05 M. R. (1)w dniu 28 marca 2008 r. wystąpiła do Sądu I instancji o wydanie kopii pozwu wniesionego w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w uchwale z dnia 21 lipca 2010 r. w sprawie o sygn. akt III CZP 47/10, rozwinięte następnie w uchwale z dnia 23 maja 2012 r., III CZP 16/12, wedle którego „podstawą powództwa opozycyjnego przewidzianego w art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c. może być zarzut spełnienia świadczenia, jeżeli został zgłoszony w czasie postępowania rozpoznawczego przez pozwanego (dłużnika), lecz nie został rozpoznany. Odnosi się to do sytuacji, w której sąd nie rozpoznał tego zarzutu na skutek przeoczenia albo gdy ocenił, że jego rozpoznanie jest niedopuszczalne z przyczyny późnego zgłoszenia, czyli z powodu tzw. prekluzji procesowej (por. art. 207 § 3, art. 479 ¹⁴ § 2, art. 493 § 1, art. 503 § 1 i art. 505 § 1 k.p.c). Dotyczy to również wypadków, w których rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym, np. przez wydanie nakazu zapłaty.W takiej sytuacji wymaganie zgłoszenia zarzutu spełnienia świadczenia nie odnosi się, rzecz jasna, do zamknięcia rozprawy, lecz do wydania orzeczenia stanowiącego tytuł egzekucyjny. Jeżeli dłużnik w tym postępowaniu zgłosił zarzut spełnienia świadczenia np. w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty, lecz zarzut ten nie został przez sąd rozpoznany, to może on stanowić podstawę powództwa opozycyjnego przewidzianego w art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c". Za z wszech miar słuszne należy uznać ujęte w tej samej uchwale twierdzenia Sądu Najwyższego w świetle których stan powagi rzeczy osądzonej pociąga za sobą m.in. skutek w postaci prekluzji materiału procesowego (faktycznego) sprawy a prekluzja oznacza, że z chwilą uprawomocnienia się wyroku, zarzuty, których podstawąsą okoliczności istniejące już przed jego wydaniem, nie mogą być podstawą powództwa opozycyjnego, jeżeli nie zostały zgłoszone w czasie postępowania. Należy zatem przyjąć, iż strona traci bezpowrotnie możliwość podnoszenia tych okoliczności,

chyba że wykaże, iż nie mogła tego uczynić we właściwym czasie z przyczyn od niej niezależnych.

Przenosząc powyższe rozważania na stan niniejszej sprawy należało uznać, że powódka M. R. (1)od momentu dowiedzenia się o prowadzonej egzekucji komorniczej miała obiektywną sposobność zapoznania się z wszelkimi informacjami dotyczącymi sprawy w której wydano prawomocny nakaz zapłaty, którego wykonalność w niniejszym postępowaniu usiłowała wzruszyć. Powódka nie zgłosiła w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty zarzutu spełnienia świadczenia, co więcej w ogóle sprzeciwu nie wnosiła. Oczywiście, należy mieć na uwadze podnoszone przez powódkę okoliczności, ze nakaz ten nie został jej początkowo doręczony, jednakże jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego, wbrew twierdzeniom powódki, w okresie bliskim przesłania nakazu zapłaty posługiwała się adresem jego wysyłki, tj. adresem przy ul. (...)we W., pod którym była także zameldowana. Okoliczność ta potwierdzają m.in.: potwierdzenie wpłaty środków pieniężnych dokonanej z rachunku bankowego powódki uwzględniającego tenże adres (z dnia 29 czerwca 2004 r. - k.48), przelew gotówkowy z grudnia 2004 r. (k. 59)m znajdujące się w aktach komorniczych XII KM 621/06 informacje zarówno z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (z 28 maja 2007 r.) jak i z Biura Ewidencji Ludności we W.(z 11 kwietnia 2007 r.). Tym samym trudno uznać za wadliwe pozostawienie nakazu zapłaty w aktach ze skutkiem doręczenia na dzień 10 października 2005 r. Powódka mając świadomość posiadania meldunku pod adresem przy ul. (...)jak i posługiwania się nim, pomimo wskazywanej wyprowadzki winna mieć baczenie na korespondencję tamże dostarczaną.

Niezależnie od kwestii prawidłowości doręczenia nakazu, uznać należało, ze powódka przynajmniej od wskazywanego przez nią samą powzięcia wiadomości o toczącej się egzekucji, posiadała wiedzę o postępowaniu prowadzonym przed Sądem Rejonowym dla Wrocławia -Krzyków we Wrocławiu o sygn. akt I Nc 896/05. Co więcej, M. R. (1) w dniu 28 marca 2008 r. wystąpiła do Sądu I instancji o wydanie kopii pozwu w tejże sprawie. Ani w pierwszym ani też w drugim ze wskazanych momentów powódka nie poczyniła niczego, co zmierzałoby do bezpośredniej ochrony jej praw, w szczególności nie zwróciła się do Sądu o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Tym samym nie sposób uznać, że spełniono wymóg wyrażony w przepisie art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c. to jest

powództwo przeciwegzekucyjne w sprawie nie zostało oparte na zarzucie spełnienia świadczenia, który nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie, a który został za zgłoszony przed zaniknięciem rozprawy czy też w wypadku nakazu zapłaty wydanym na posiedzeniu niejawnym, przed jego uprawomocnieniem. Brak wniesienia przez pozwaną (powódkę w niniejszej sprawie) sprzeciwu i zgłoszenia w nim zarzutu spełnienia roszczenia strony powodowej implikuje niemożność przyjęcia go za podstawę powództwa opozycyjnego. Uprawomocnienie się orzeczenia sądowego (w tym wypadku niezaskarżonego nakazu zapłaty) oznacza brak możliwości podnoszenia wszelkich zarzutów stron sprzecznych z tym orzeczeniem, również niepodniesionych w sprawie, ale także spóźnionych z uwagi na prekluzję procesową oraz prekluzję materiału faktycznego sprawy. Jeżeli wszystkie okoliczności faktyczne nie zostały podniesione w procesie cywilnym, nie mogą dalej służyć do podważania skutków prawomocnego orzeczenia. ( P. Soliński, Glosa do uchwały Sadu Najwyższego z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 47/10, Przegląd Prawa Egzekucyjnego nr 6-7/2011, s. 81-82) Podkreślić zatem należy, iż powództwo opozycyjne nie może prowadzić do ponownego merytorycznego rozpoznania sprawy zakończonej prawomocnym lub natychmiast wykonalnym orzeczeniem sądowym. Rozpoznając powództwa oparte na zasadzie art. 840 k.p.c. sąd nie działa jako sąd meriti, celem postępowania pozostaje pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego nie zaś podważanie treści zaopatrzonego w klauzulę wykonalności prawomocnego orzeczenia sądowego.

Jak wskazuje doktryna (m.in. A. Laskowska, Glosa do uchwały Sadu Najwyższego z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 47/10, Przegląd Prawa Egzekucyjnego nr 9/2010, s. 80), brak możliwości skorzystania przez dłużnika w omawianej sytuacji z powództwa przeciwegezekucyjnego nie pogarsza sytuacji dłużników, którzy spełnili świadczenie a pomimo tego skierowano wobec nich postępowanie egzekucyjne. Dłużnik ten może złożyć komornikowi przed rozpoczęciem czynności niebudzący wątpliwości dowód na piśmie, ze obowiązku swojego dopełnił 9ar.822 k.p.c). W tej sytuacji komornik powinien wstrzymać się z przeprowadzeniem czynności i niezwłocznie zawiadomić wierzyciela o wstrzymaniu i jego przyczynach. Wierzyciel może wówczas wnieść o umorzenie postępowania egzekucyjnego (art. 825 pkt 1 k.p.c.) bądź wystąpić o niezwłoczne dokonanie wstrzymanej czynności (art. 8222 k.p.c), lub zachować się bezczynnie, co po upływie roku doprowadzi do umorzenia postępowania z mocy prawa ( art. 823 k.p.c.) Wyegzekwowanie na polecenie wierzyciela świadczenia, które dłużnik uprzednio spełnił, prowadzi do powstania po stronie wierzyciela odpowiedzialności odszkodowawczej.

Mając na uwadze powyższe rozważania, apelacje strony pozwanej należało uznać za w pełni zasadną a orzeczenie Sądu I instancji w oparciu art. 386. § 1 k.p.c. ulegało zmianie, o czym orzeczono w punkcie I wyroku.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. w zw. z art. 386. § 1 k.p.c. Wysokość kosztów ustalono w oparciu o treść § 6 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z dnia 3 października 2002 r.), zwiększając je o koszt uiszczonej od pełnomocnictwa opłaty skarbowej w kwocie 17 zł.

W punkcie II Sąd zważając na treść art. 98 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c. zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 396 zł na którą składały się kwota 96 zł tytułem uiszczonej przez Wspólnotę Mieszkaniową (...) położonej przy ul. (...) we W. opłaty od apelacji oraz 300 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego ustalonych w oparciu o treść §13 1 pkt 1 w zw. z §6 pkt 3 wyżej wskazanego rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji wyroku.